PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WERKGEVERS WILLEN DEEL
PRIJSCOMPENSATIE BETALEN
Gespannen sfeer in
voorstad Soweto
Vier plaatsen in provincie
in aanmerking voor bouw
Zeeland komen
van kerncentrale
Voorstel om te praten over overgangsregeling
Oranje
wint op
Wembley
Ford kreeg
geld van
American
Airlines
Reactie Tass op pleidooi
VS voor Ginsburg
'Vliegen' in
de huiskamer
220e jaargang no. 29
Donderdag 10 februari 1977
DEN HAAG - De werkgevers willen de prijscompensatie betalen. In een woensdagavond aan de
voorzitters van de drie vakcentrales gedane uitnodiging voor een gesprek bieden de centrale
werkgeversorganisaties aan de gevraagde 2,5 procent prijscompensatie over de periode april-
oktober 1976 per 1 januari te betalen.
De werkgevers zeggen verder in hun brief bereid te zijn per 1 juli de prijscompensatie te betalen
over de periode oktober 1976 tot april 1977. Deze prijscompensatie willen de werkgevers echter
begrenzen in verband met de financiële draagkracht van het bedrijfsleven. In de brief wordt die
begrenzing niet nader aangegeven. De werkgevers schrijven ten slotte te willen praten over de
vraag wat er moet gebeuren met de prijscompensatie per 31 december van dit jaar en 1 januari 1978.
De FNV heeft als eerste reactie laten we
ten dat in de brief „geen aanknopings
punten kunnen worden gevonden voor
een oplossing van het huidige conflict".
De FNV beraadt zich vandaag over de
vraag of de uitnodiging wordt aanvaard.
De werkgeversorganisaties beginnen
hun brief met de opmerking dat van on
afhankelijke zijde is geconstateerd dat
alle mogelijkheden in het loonoverleg
niet volledig zijn benut. Hiermee doelen
zij op de twee uitspraken gedaan in
korte gedingen voor de president van de
Utrechtse rechtbank. De werkgevers
nodigen de vakcentrales, de FNV, het
CNV en de RMHP uit voor een open ge
sprek waar niet zal worden onderhan
deld maar waar wordt nagegaan of het
centraal overleg opnieuw op gang kan
worden gebracht.
regeling voor. In de brief wordt opge
merkt dat de werkgevers op deze wijze
voor 1977 de koopkracht voor de werk
nemers veilig willen stellen. Gehoopt
sprek in de Stichting van de Arbeid,
waar het centraal overleg definitief
mislukte. Enkele weken geleden heeft
de Verbondsraad de gedane suggesties
wordt dat de vakcentrales in de brief herhaald, zonder die als voorstel aan de
aanknopingspunten zullen vinden het
open gesprek zonder voorwaarden
vooraf te houden. De werkgevers zeggen
dat zij beseffen dat de vakbeweging ook
nog andere punten heeft doch hopen
niettemin dat zij de uitnodiging zorg
vuldig willen overwegen. „Wij zullen
niet wijken voor acties doch wel voor
constructief overleg", aldus de brief.
Reacties CNV
In een eerste commentaar op de inhoud
van de brief zei CNV-voorzitter Jan
Lanser dat hij daarin elementen van de
werkgevers rechtstreeks te hebben ge
zonden, aldus Lanser. Donderdag zal
ook de Verbondsraad van het CNV zich
over de brief beraden.
De suggesties die het CNV heeft gedaan,
kwamen neer op het handhaven van de
volledige prijscompensatie voor 1977. In
1977 zouden de partijen om de tafel
moeten gaan zitten om te praten over de
vraag wat er met de automatische prij
scompensatie in 1978 zou moeten ge
beuren. Bovendien stelde het CNV, dat,
mocht zich in 1977 een calamiteit voor
doen, zoals bijvoorbeeld een oliecrisis,
waardoor zeer hoge prijsstijgingen zou-
JJÜUM.-1 ll,u mi Urtüi 111 ticmtuitu vuu uc
De werkgevers constateren in hun bnef suggesties, gedaan door het CN V, her- den optreden, de partijen bereid zouden
dat er een steeds groeiend besef is ont- -1j
staan dat handhaving van het systeem
van volledige automatische prijscom
pensatie gevolgen heeft voor de natio
nale economie, en daarmee voor de
werkgelegenheid. De werkgevers me
nen dan ook dat voor 1978 gezocht moet
worden naar een ander systeem voor de
loonvorming.
Vanuit dit uitgangspunt stellen zij de
vakcentrales voor 1977 een overgangs-
PAGINA 2
motief
Spanni ng en sensatie washet motief van
de overval op het pompstation in Rit
them.
PAGINA 3
ziekenhuis
De kamer heeft zich in grote lijnen opge
steld achter de regionale ziekenhuis
planning.
De tweede-kamerfracties van PvdA ei
PPR vinden dat de leden van d
ondernemingsraad-nieuwe styi mee
steun moeten krijgen.
PAGINA 7
kansen
oesterziekte
De Zeeuwse oesterhande! is bezorgd
over uitbreiding van ziekte in zaai-
oesters uit Frankrijk
PAGINA 13
geboortenregeling
De meerderheid van de staatscommis
sie bevolkingsvraagstuk wil dat de
overheid een actief beleid voert inzake
de geboortenregeling
PAGINA 14
hoop
PAGINA 18
bos
Heddy Lester: „Ik wil geen ster zijn. al
leen maar fijn werken", radio- en televi
sieprogramma's. strip.
PAGINA 21
lijn
De opgaande lijn bij Koninklijke Schol
ten Honig zet door; beurs; financiën;
economie
LONDEN-Een gevarieerd en intelli
gent spelend Nederlands elftal heeft
gisteravond in het Londense Wem-
bleystadion Engeland met 2-0 ver
slagen. Tegenover liet modem ope
rerend Oranje, dat voor rust via twee
schitterende treffers van middenvel
der Jan Peters scoorde en na rust de
Engelsen op hun eigen 'heilige'grond
vaak voor joker zette, stak het Britse
oudenoetse en bewegingloze spel
onthutsend af.
Meer over deze van Nederlandse
zijde grandioos gespeelde wedstrijd
op pagina 17.
kende. Deze suggesties had het CNV moeten zijn daarover met elkaar te gaan
reeds gedaan tijdens het laatste ge- Praten.
De heer H. van der Schalie van de Raad
van Middelbaar en Hoger Personeel, gaf
ons als reactie op de werkgeversbrief:
„Het is iets waar we altijd om hebben
gevraagd, een open gesprek. Ik sta er
dan ook positief tegenover. Het is in ie
der geval boeiend te zien dat de werkge-
-vers in deze brief het beginsel van de
prijscompensatie niet verwerpen. Over
de hoogte moet nu natuurlijk wel wor
den gepraat.
Opnieuw ^jn de stakingen uitgebreid.
De vakbonden komen nu tot een totaal
(Slot zie pagina 4 kolom 2)
WASHINGTON - De luchtvaartmaat
schappij American Airlines heeft voor
675.000 gulden illegale betalingen ge
daan aan leden van het Amerikaanse
congres in 1971 en 1972. Bij de ontvan
gers (van doorgaans kleine bedragen)
zijn oud-president Ford, de tegenwoor
dige voorzitter van het huis van Afge
vaardigden, de democraat O'Neill, en
de leider van de republikeinse minder
heid in de .senaat, Howard Baker.
Het rapport van American Airlines, dat
werd ingediend bij de commissie die
toezicht houdt op het beurswezen, ont
hult tevens dat voormalig president
Nixon van de maatschappij een verkie-
zingsbijdrage van honderdduizend dol
lar heeft gevraagd.
Volgens de Amerikaanse wet is het voor
vennootschappen verboden om schen
kingen te doen voor de verkiezingsac
ties van kandidaten voor een nationale
vertegenwoordiging. Niettemin beslaat
de naamlijst die American Airlines heeft
overgelegd niet minder dan vijf getikte
bladzijden. Bekende volksvertegen
woordigers als Peter Rodino (voorzitter
van de senaatscommissie die de rol van
Nixon onderzocht in het Watergate-
schandaal), Ford (toen nog congreslid
voor Michigan). Brock Adams (de net
aangestelde minister van binnenlandse
zaken in het kabinet-Carter), Morris
Udall (eens sterk kandidaat voor het
Witte Huis, democraat) zijn daar te kijk
gezet voor bedragen die variëren tussen
honderd en zeshonderd dollar
Zowel de voorzitter van het Huis van
Afgevaardigden Tip O'Neill als Morris
Udall hebben inmiddels ontkend ooit
geld van American Airlines te hebben
ontvangen.
JAN PETERS
(wee treffers
JOHANNESB URG-Duizenden zwarte Zuidafrikaanse scholieren demonstreerden woensdag in Soweto tegen de apartheid en
verbrandden daarbij onder het roepen van strijdleuzen hun studieboeken. Oproerpolitie joeg de jongelui spoedig met behulp
van traangas uiteen.
IAN SMITH BEZOCHT VORSTER
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG-SALISBUR
- De Zuidafrikaanse politie
heeft versterkingen naar de ne
gervoorstad Soweto, bij Johan
nesburg, gestuurd waar dinsdag
en woensdag duizenden scho
lieren de straat waren opgegaan
om de examens te boycotten als
protest tegen het huidige on
derwijssysteem.
De betogingen werden krachtdadig
door de oproerbrigade van de Zuidaf
rikaanse politie onderdrukt. Met
traangasgranaten en de wapenstok
werden de scholieren uit elkaar gesla
gen. Zij hebben voor vandaag de raad
gekregen naar school te gaan, maar in
de klas te blijven, van acht uur tot drie
uur 's middags. Overtreders zullen
hardhandig worden aangepakt, zo
waarschuwde generaal Visser, hoofd
van de Zuidafrikaanse politie.
Bij de betogingen vielen geen slachtof
fers. Er is wel een betoger gearresteerd.
Smith
De relletjes van woensdag vielen samen
met de onverwachte komst van de Rho-
desische premier Ian Smith naar Jo
hannesburg. Vier uur lang confereerde
hij met Vorster over de nieuwe situatie
die in Rhodesiê is ontstaan na het mis
lukken van de conferentie in Genève.
Smith, die zelf om een onderhoud had
gevraagd, heeft Vorster zijn plan uit
eengezet, op basis van de voorstellen
van Kissinger zelf een oplossing te zoe
ken met gematigde Rhodesische lei
ders. Het plan van de voormalige Ame
rikaanse minister van buitenlandse za
ken was in Genève door de tegenpartij
van Smith verworpen. Verster noemde
het gesprek met Smith „grondig en
openhartig"
In Rhodesiê is het onrustig na de moord
op zeven katholieke missionarissen, ten
noordoosten van Salisbury, afgelopen
zondag.
Salisbury heeft in de Britse minister
van buitenlandse zaken. Crosland, ge-
MOSKOU - AMSTERDAM (DPA,
AFP, ANP) - Het officiële Russische
persbureau Tass heeft woensdag
commentaar geleverd op het Ame
rikaanse pleidooi ten behoeve van
de dissident Alexander Ginsburg.
Deze werd enkele dagen geleden
gearresteerd.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken noemde Ginsburg
maandag een 'prominent voorvech
ter van de mensenrechten'. Tass re
pliceerde met een stuk onder de kop
'Wie wordt er door het state depart
ment verdedigd?'
De toon van het stuk is minder fel
dan de reactie die volgde toen het
state department Nobelprijswinnaar
Andrej Sacharow tien dagen geleden
- in ongeveer gelijkluidende termen -
in bescherming had genomen.
Tass is nu meer sarcastisch dan
openlijk verontwaardigd.
Meer dan 200 Russische dissidenten
hebben aangedrongen op vrijlating
van Ginsburg vanwege zijn slechte
gezondheidstoestand. Volgens de
verklaring werd Ginsburg vlak voor
zijn arrestatie uit het ziekenhuis ont
slagen hoewel hj) leed aan longont-
stekingmeteen tuberculose-infectie.
Het bestuur van de Beroepsvereni
ging van Beeldende Kunstenaars
(BBKi heeft zich solidair verklaard
met de Tsjechische collega's die het
manifest 'Charta '77' ondertekenden
De Tsjechoslowaakse ambassadeur
in Wenen heeft dinsdag geweigerd
een petitie in ontvangst te nemen die
bedoeld is ter ondersteuning van de
Tsjechoslowaakse dissidenten die
Charta '77 hebben gepubliceerd.
De petitie was opgesteld door de
Weense afdeling van Amnesty Inter
national en ondertekend door 15.200
Oostenrijkers, onder wie kanselier
Bruno Kreisky en andere politieke
leiders.
Op de foto: Alexander Ginsburg.
RESERVERING VANUIT OOGPUNT RUIMTELIJKE ORDENING
ST.-PHILIPSLAND,
THOLEN, BORSSELE
EN TUSSEN BATH
HOEDEKENSKERKE
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - Van de tien plaatsen in
hel land waarvan de regering vindt dat
ze in aanmerking kunnen komen als
vestigingsplaats voor één van de drie
wellicht te bouwen kerncentrales, lig
gen er vier in de provincie Zeeland:
Tholen, Sint Philipsland, Borssele en
aan de Westerschelde. ergens tussen
Bath en Hoedekenskerke. Het gaat om
een reservering van mogelijke vesti
gingsplaatsen uit een oogpunt van
ruimtelijke ordening.
Van de plaatsen is vastgesteld, dat ze
voorlopig voldoende geschikt zijn om
nader te worden onderzocht. Aan de
provinciale besturen van Zeeland en
Noord-Brabant (voor Tholen. Flipland
.en Bath-Hoedekenskerke) zal worden
gevraagd of ze de plaatsen op hun aan
vaardbaarheid willen beoordelen en of
ze zich willen uitspreken over een na
dere plaatsbepaling.
Dit blijkt uit een aanvulling op het
Structuurschema Elektriciteitsvoor
ziening, die de ministers Lubbers (eco
nomische zaken) en Gruyters (ruimte
lijke ordening) naar de Tweede Kamer
hebben gestuurd. Meer dan een jaar ge
leden is in Den Haag besloten, dat een
volgende regering definitief moet be
sluiten over de bouw van drie kerncen
trales. De voorbereidende procedure
gaat ondanks dit uitstel echter gewoon
door en in dat kader past deze aanvul
ling op het structuurschema.
Oorspronkelijk waren er twaalf moge
lijke vestigingsplaatsen. Allemaal zijn
ze gewaardeerd op bevolkingsdicht
heid. kwaliteit van het koelwater en de
inpassingsmogelijkheid in de be
staande elektriciteitsnetten. Bij die
twaalf hoorde onder meer ook het
Zeeuws-Vlaamse Ossenisse, maar daar
van is uiteindelijk afgezien. De vesti
gingsplaats Ossenisse is sterk afhanke-
lijk van een grootscheepse zeehaven
ontwikkeling in da t gebied en die is naar
het oordeel van de regering alleen op
lange termijn voorstelbaar. Een andere
overweging om Ossenisse van de moge
lijkheden af te voeren houdt verband
met de technische en economische be
zwaren tegen de afvoer van elektriciteit
door of over de Westerschelde.
De globale beoordeling van de vesti-
gingsmogelijkheden is tot uitdrukking
gebracht in een soort rapportcijfer. Bij
het cijfer drie zijn de meeste bezwaren,
bij één de minste. Van de vier plaatsen
in Zeeland is die in Zuid-Beveland tus
sen Bath en Hoedekenskerke als enig
met het cijfer één uit de bus gekomen.
De locatie sluit volgens de regering re
delijk goed aan bij de verstedelijking.
De koelmogelijkheden worden goed ge-
Slot zie pagina 7 kolom 2
Jiantlijn
vraagd een parlementaire delegatie
naar Rhodesiê te sturen die moei on
derzoeken wie de moord op de missio
narissen hebben gepleegd.
Joop en Dries
op de lijst
fDe regering is bezig met een
wijziging van de kieswet, die
hetkandidaten mogelijkmoet
maken zelf te beslissen hoe
hun naam op de kandidaten
lijst wordt vermeld. Als deze
wijziging doorgaat zal het getrouwde
vrouwen bijvoorbeeld mogelijk worden -
als zij dat althans willen - hun eigen
naam te gebruiken zonder koppeling
aan die van hun echtgenoot. Voor som
mige vrouwen in de politiek kan dat be
langrijkzijn: Gerda Brautigam. Anneke
Goudsmit, NelBarendrecht - om slechts
enkelen te noemen - traden of treden in
de politiek niet op onder de naam van
hun man. maar duiden zich aan met wat
in het Nederland altijd Zo knus 'de meis
jesnaam' heet Het wijzigingsvoorstel,
dat overigens nog niet is gepubliceerd,
zou ook voorzien in de eventuele ver
melding van een roepnaam. Het kamer
lid mr. dr. C. Berkhouwer zou zich - om
weer een willekeurig voorbeeld te noe
men - kunnen doen inschrijven als Kees,
Berkhouwer, de naam waarmee hij in
het Haagje het best bekend is. Wel eist
de regering in het voorstel dat de her
kenbaarheid van de kandidaten niet
mag worden geschaad: de kiezer moet
weten wie hij hij voor zich heeft. Het wij-
zigingsontweip is thans om advies naar
de raad van state gezonden.
IVlet een dergelijke wijziging wordt de
wet aangepast aan een nieuwe - of is hét
een oude? - werkelijkheid. Roepnamen
komen steeds meer in zwang: twintig,
dertig jaar geleden werden vrijwel al
leen kunstenaars met hun voornamen
aangeduid en dan nog alleen in de pu
bliciteitsmedia. In de jaren dertig spra
ken de kranten bijvoorbeeld over Wil
lem Mengelberg, maar in het omgangs-
verkeer zei iedereen beleefd; „Meneer
Mengelberg." In een onlangs versche
nen boekje van de Brusselse oud-
Amsterdammer André van Praag staat
een mooi verhaal
over het aanspreken
van Mengelberg na
dat hem in 1928 door
de Newyorkse
Columbia-universiteit
een eredoctoraat was verleend. Terug
gekomen van de erepromotie verviel hij
onmiddellijk in zij n ge vreesde gewoonte
de repetities van het Concertgebouwor
kest tot ver over de vastgestelde tijd te
verlengen, soms wel uren lang. De
joodse violist Sal Snijder stak bij die ge
legenheid zijn strijkstok op en vroeg
ernstig: „Dokter Mengelberg, heb-u niet
een zallefie voor me?" Stomverbaasd
vroeg Mengelberg waarom. Sal; „Ik heb
m'n togus (achterste) doorgezeten, dok
ter." Niemand zou hetoverigens hebben
gewaagd om 'Willem' tegen de grote
man te zeggen.
Zien we het goed, dan is de ge
woonte om in het maatschappelijk ver
keer mensen met hun voorlettensi aan
te duiden en niet met hun volle voorna
men vooral in de negentiende eeuw ont-
staan. In de republiek sprak men nog
over Johan de Witt en Michiel de Ruy-
ter, over Joost van den Vondel en Piet
Hein. In een negentiende eeuwse bloem
lezing vonden we vrijwel alle negen
tiende eeuwse auteurs met voorletters
aangeduid, in tegenstelling tot de let
terkundigen uit vroeger eeuwen, die als
regel een voornaam toegewezen kregen.
Zo gaat het over A. C. W. Staring, H. K.
Poot, H. Tollens Cz., P. A. de Génestet.
E. J. Potgieter en J. J. L. ten Kate. Alleen
Betje Wolff kreeg een wat gemeenzamer
vermelding: Elizabeth Wolff-Bekker
Voorletters scheppen afstand: zij geven
aan dat de drager zich niet door ieder
een bij de voornaam wil laten noemen,
maar dat voor zijn intieme vrienden re
serveert Voor mensen met een publieke
functie blijkt dat in deze tijd haast een
onmogelijkheid te worden. In tv-
interviews bijvoorbeeld houdt men er
van een soort intimiteit te creëren, al
komt dat overigens inde meeste geval
len op een kwasi-intimiteit neer. Zo
sprak onlangs Sonja Barend met dr. L.
de Jong en al in de eerste minuut werd er
ge-Sonja't en ge-Lou't, hoewel beiden
elkaar tevoren niet of nauwelijks ken
den. De Leeuwarder Courant heeft er
zelfs een systeem van gemaakt: sinds
enige jaren noemt dit blad alle Friezen
in het nieuws bij hun voornaam, tenzij
ze de krant hebben laten weten daar
geen prijs op te stellen. Kennelijk is hier
sprake van een ontwikkeling, die steeds
algemener wordt. Zij verklaart wellicht
ook de plannen van de regering: ze vor
men een aanpassing aan een nieuwe le
vensstijl. Als deze plannen werkelijk
heid worden, kunnen kandidaten zich
vrijer dan vroeger op de kandidatenlijst
laten vermelden, ze mogen zich bijvoor
beeld 'Joop' of'Dries' laten noemen. Het
klinkt minder omstandig. Als ze dat nu
ook nog zijn in hun verkiezingstoespra
ken kan de kiezer helemaal tevreden
zijn. Lange verhalen zijn slecht voor zijn
'togus'.
Echtgenote Hoessein
omgekomen bij
helikopterongeluk
AMMAN (RTR, AFP, UPI) - Koningin
Aliya van Jordanië is woensdag bij een
ongeluk met een Jordaanse militaire
helikopter om het leven gekomen, zo is
door radio-Amman bekendgemaakt.
De helikopter verongelukte tijdens een
vlucht naar de stad Tafila. Bij het onge
luk heeft ook minister van gezondheid
Mohammed El Basjir het leven verloren
Koningin Aliya was 28 jaar.
