F 'I! '5IALE ZEEUWSE COURANT
Regering komt in actie tegen het roken
BIJ TURMAC VOLLEDIGE
PRIJSCOMPENSATIE
PZC
Meldplicht bij vervoer van gevaarlijke
stoffen aan personeel van PSD-veren
AARDGAS 1 JULI
2,7 CENT DUURDER
Opruiming bij Helmo,
alsof het geen geld kost
HELHO BOETIEK
MINISTERRAAD GEEFT VOORBEELD: 'S OCHTENDS GEEN SIGARET MEER
Werkgeversfront doorbroken
■Uk4*il
h*
220e jaargang no. 12
Zaterdag 15 januari 1977
i <vioc nci rr winnpi n
LANGE DELFT 61 MIDDELBURG
DEN HAAG - Het kabinet zal op
korte termijn maatregelen treffen
om de niet-rokers te beschermen.
Dit heeft minister-president Den
Uyl vrijdag na het wekelijkse kabi
netsberaad meegedeeld. Het kabi
net wil in eerste instantie via over
leg komen tot een beperking van het
roken in openbare ruimten, zodat de
niet-rokers geen schadelijke gevol
gen meer zullen ondervinden.
Het kabinet besprak vrijdag maatre
gelen tegen het roken aan de hand
van een memorandum van staatsse
cretaris Hendriks (volksgezondheid).
De regering wil een ontmoedigings
beleid gaan voeren. „Ieder, die wil
roken, is vrij om dat te doen. Maar er
moet worden voorkomen, dat rokers
niet-rokers hinderen".
De maatregelen tegen het roken
moeten nog nader worden uitge
werkt. Een interdepartementale
werkgroep beziet de mogelijkheden
om het roken in openbare gebouwen,
die voor het publiek toegankelijk
zijn. tegen te gaan of zelfs te verbie
den.
De bescherming van de niet-roker zal
voorlopig op vrijwillige basis ge
schieden. De overheid zal zelf het
voorbeeld geven door bijvoorbeeld
afspraken te maken over de tijdstip
pen, waarop in besloten ruimten ge
rookt mag worden. De ministerraad
heeft al besloten niet te roken tijdens
de ochtendvergaderingen.
Verder zal op korte termijn een waar
schuwende tekst op de verpakking
van tabaksprodukten verplicht wor
den gesteld. Ook de gehaltes a2n
schadelijke stoffen moeten op de
verpakking worden vermeld. Het
kabinet wil ook de reclame voor ta
baksprodukten beperken. Over de
vorm waarin dat moet gebeuren,
moet volgens Den Uyl onder meer
met het bedrijfsleven nog overleg
worden gevoerd. Uit het memoran
dum van Hendriks blijkt, dat Neder
land bij de bestrijding van het roken
bepaald niet voorop loopt.
De regering wil ook op langere ter
mijn een aantal maatregelen nemen.
Gedacht wordt aan beperking van
het aantal verkooppunten, bijvoor
beeld door het verminderen van het
aantal sigarettenautomaten. Ook
een accijnsverhoging behoort tot de
mogelijkheden. De ministerraad
heeft zich vrijdag niet met een even
tuele accijnsverhoging beziggehou
den. Het kabinet is volgens Den Uyl
nog niet van plan om tot zo'n verho
ging over te gaan.
Volgens dr A. H. E. M. van den
Boomen plaatsvervangend secreta
ris van de Stichting Tabakverwer
kende Industrie waarbij alle tabak
sproducenten zijn aangesloten, zul
len de maatregelen van de regering
weinig of geen effect hebben op het
roken.
Dr. Van den Boomen is verbaasd, dat
de regering de maatregelen nu naar
buiten heeft gebracht. „Er was afge
sproken dat overleg zou plaatsvin
den met het bedrijfsleven. Er is geen
overleg geweest", zegt hij. Van den
Boomen is ook verbaasd, dat sigaret
ten. sigaren en pijptabak over één
kam worden geschoren. Hij wijst
erop. dat in de rapporten van de Ge
zondheidsraad duidelijk onder
scheid werd gemaakt tussen de
schadelijkheid van sigaretten, siga
ren en pijptabak.
Dr. L Meinsma. directeur van het
Koningin Wilhelmina Fonds, vindt
de maatregelen „teleurstellend".
Beperking van het roken in openbare
ruimten is volgens hem onvoldoen
de. ..Het is gewoon een kwestie van
burgerlijk fatsoen of men in het bij
zijn van anderen een sigaret op
steekt Overigens is het medisch ge
zien helemaal niet bewezen dat het
roken schadelijk is voor niet-rokers",
aldus de heer Meinsma.
De verplichting om een waarschu
wende tekst op de verpakking te
drukken is naar de mening van Mein
sma „onzin". Onderzoekingen in de
Verenigde Staten zouden dat hebben
uitgewezen,
„De enige manier om het roken ef
fectief te bestrijden is een absoluut
reclameverbod in te stellen en een
rookverbod in te voeren in de open
bare ruimten", aldus de reactie van
dr. Meinsma. Volgens Van den
Boomen is ook een reclameverbod
niet effectief. „In Italiè bestaat zo'n
verbod. Maar vorig jaar steeg het
tabaksgebruik tot een recordhoog
te".
New York is 'te
arm' voor koffie
NEW YORK RTR- Burgemeester Ab
raham Beame van New York heeft be
paald dat zijn stad te arm is voor dat
extra kopje koffie. Hij heeft dan ook ge
last dat het koffiegebruik m de stadszie
kenhuizen. gevangenissen en andere
stadsinsteüingen met een derde wordt
ingekrompen Zo zal in de gevangenis-
sennu nog maar eenmaal per dag koffie
worden verstrekt.
DEN HAAG - Het front van de werkgevers is doorbroken. Het sigarettenconcern Turmac is, als
eerste bij de VNO aangesloten onderneming, over de brug gekomen met een volledige prijscompen
satie.
Turmac, dat vestigingen heeft in Amsterdam, Zevenaar en Harderwijk, is er in principe mee
akkoord gegaan de prijscompensatie met terugwerkende kracht te geven van 1 januari tot 1 april.
Per 1 april gaat dan de nieuwe cao in. Ook daarin zullen de prijsstijgingen volledig worden vergoed.
Formeel kan nog niet worden gezegd nuari zullen worden gevoerd, zullen delingen ingegaan met de stellige ze-
dat Turmac overstag is gegaan. Ver
dere onderhandelingen, die op 25 ja-
drama
boycot
tijdperk
jubileum
tweeling
oprollen
De heroine in Amsterdam is vijf keer zo
duur geworden na het oprollen van een
aantal aanvoerlijnen.
PAGINA 13
trio
ZATERDAG
opmars
PAGINA 21
sissies
De Sissies stoppen er mee
PAGINA 22
dienaren
Pieter Menten, de mensen
dienaren zijn.
PAGINA 23
geheim
Pieter Menten
PAGINA 25
doodstaboe
Het nieuwe doodstaboe: viees voor het
omgaan met emoües: Stemmen uil de
kerken: Ter overdenkine.
de geheime dienst.
overeenstemming tussen de vakbon
den en het bedrijf moeten brengen.
„Het pakket dat door de directie van
Turmac op tafel is gelegd, is echter zo
danig, dat we door kunnen gaan", aldus
een woordvoerdster van de FNV-
voedingsbonden. Dit pakket houdt on
der meer de volledige prijscompensa
tie in.
De VNO is de loononderhandelingen in
gegaan met. het standpunt dat het hui
dige systeem van een volledige automa
kerheid. dat niet alle werkgevers zouden
kunnen vasthouden aan de eis tot af
schaffing van de volledige prijscompen
satie. „Van het begin af aan waren er al
mensen die anders wilden. En dat moet
kunnen. Het zijn nu eenmaal vrije be
drijven. en het VNO kan geen kadaver
discipline opleggen". Het VNO hoedt er
zich dan ook voor het overstag gaan van
Turmac te veroordelen.
De vakbonden zijn zeer verheugd over
het standpunt van het sigarettencon-
tische prijscompensatie moet worden cem. FNV-voorzitter Wim Kok: „Er zijn
afgeschaft. Dat Turmac uit de boot lijkt
gevallen, is volgens VNO-directeur W.
Holle „niet iets om je druk over te ma
ken". „Wij hebben het vertrouwen dat
de grote meerderheid wel blijft vas
thouden", zo zei hij, „100 procent solida
riteit is nu eenmaal niet haalbaar. 75
procent is voor ons voldoende".
Volgens Holle is het VNO de onderhan-
tekenen die er op wijzen dat het werkge
versfront niet zo eensgezind is als de
centrale werkgeversorganisaties voor
geven. Er zijn kennelijk toch ook nog
werkgevers die beseffen dat zij de sleutel
van de arbeidsrust. in handen hebben,
en Turmac laat kennelijk liever het ge
zonde verstand prevaleren boven de
starre coordinatie-afspraken van de
centrale werkgeversorganisaties", vol
gens Kok gaat het bij onderhandelingen
met andere grote bedrijven ook „de
goede kant" op, maar namen kon hij in
dit verband niet noemen. De voedings
bonden FNV verwachten dat in ieder
geval de andere grote sigarettenonder-
nemingen het voorbeeld van Turmac
zullen volgen.
Van Gend en Loos
Minder vlot loopt het cao-overleg bij
Van Gend en Loos. De voorstellen van
de bonden - automatische prijscom
pensatie over 1977 en een nacalculatie
van 2,5 procent over 1976 - zijn gister
middag door de directie „onaanvaard
baar" genoemd. Donderdag wordt het
gesprek voortgezet.
Bestuurder G. van Vliet van de ver-
voersbond CNV: „Bij onze eisen speelt
ook mee. dat de situatie voor de sector
beroepsgoederenvervoer duidelijk is
verbeterd. Maar dat geldt niet voor Van
Gend en Loos. Per 1 januari verdient 60
procent van de 6000 werknemers bij Van
Gend en Loos. voornamelijk chauffeurs
en loodspersoneel, minder dan het mi
nimum dat thans geidt voor het be
roepsgoederenvervoer. Dat scheelt 40
tot 175 gulden per maand".
Deze 60 procent is door de directie 30
gulden per maand extra toegezegd,
naast een algemene verhoging van 2
procent, maar dat vinden de bonden
onvoldoende „Er is duidelijk onrust
onder het personeel van Van Gend en
Loos. Vergeet niet dat de chauffeurs
daar - in de semi-ambtenarensfeer - al
tijd meer hebben verdiend dan de chauf
feurs bij commercile bedrijven. En nu
hebben ze ontdekt dat ze ineens minder
zijn gaan verdienen D'rzijn al handte-
(Slot zie pagina 3 kolom 2)
r
F V. v - .J&,
LONDEN - Een beeld uit het verle
den. Ticee grote Britten drukken el
kaar de hand. Sir Winston Churchill
en de vrijdag overleden Sir Anthony
Eden. De foto iverd genomen in 1956
in Downingstreet 10. waarheiden als
premier hun ambtswoning hadden.
De ministerraad heeft vrijdag een
overeenkomst tussen Nederland en Ni
geria goedgekeurd, waardoor Neder
land technische hulp zal gaan verlenen
bij de uitbouw van een landbouwschool
in Yandev in de Nigeriaanse staat Be-
nue. Nederland draagt anderhalf mil
joen gulden uit ontwikkelingsfondsen
bij.
WASHINGTON - President Ford heeft de scheidende minister van buitenlandse
zaken Henry Kissinger de hoogste burgerlijke onderscheiding, de 'Medal of Freed
om' toegekend. Ford vroeg het congres vrijdag om bescherming door de geheime
clienst voor minister Kissinger, vice-president Nelson Rockefeller en minister van
lïnancién William Simon. De bescherming zou moeten worden gegeven gedurende
zes maanden nadat zij hun functie hebben neergelegd.
Gemiddelde voor kleinverbruikers:
DEN HAAG (ANP) - Voor kleinverbruikers gaan de aardgas
tarieven met gemiddeld 2.7 cent per kubieke meter omboog,
met ingang van 1 juli.
Hel ministerie van economische zaken heeft dat vrijdag bekend gemaakt. In
een brief aan de tweede kamer heeft minister Lubbers (economische zakenl
uiteengezet, dat de verhoging past in de geleidelijke optrekking van de
gasprijzen tot de kosten van huisbrandolie.
De uitwerking van de prijsverhoging voorde verschillende tariefgroepen is als
volgt: voor tariefgroep 1met een j aarverbruik to1600 kubieke meter, gaat het
vastrecht, drie gulden omhoog, tot 45,-. De kubieke-meterprtjs blijft- voor die
groep onveranderd Voor groep 2 (601 tot 170.000 m3) gaat het vastrecht 15
omlaag (naar 69.-i en de meterprys met drie cent omhoog, naar 23 cent. Voor
blokverwarming gaat de meterprijs 3.5 cent omhoog, naar 23 centper kubieke
meter.
VEILIGHEIDSMAATREGELEN VERDER UITGEBREID
,PSD HEEFT NIET
TE KLAGEN OVER
MEDEWERKING
VERVOERDERS"
DEN HAAG - Bestuurders van voertui
gen met gevaarlijke stoffen die met de
veerboot meewillen zijn sinds kort
verplicht aan de schipper dan wel aan
een personeelslid van de waldienst in
formatie te verstrekken over de aard
van het materiaal dat zij vervoeren.
Het bootpersoneel kan dan zijn maat
regelen treffen. Directeur J. N. Ad-
riaansen van dc Provinciale Stoom
bootdiensten in Zeeland (PSD) ziet in
deze recente uitbreiding van dc reeds
bestaande voorschriften een verdere
perfectionering, geboren uit de erva
ringen in de praktijk, die dc veiligheid
van de Westerscheldeveren ten goede
zal komen.
Volgens de vroegere regeling diende de
bestuurder de schipper of een ander
personeelslid van de veerdienst over
zijn vracht in te lichten. Volgens de
PSD-directeur was het in de praktijk
toen mogelijk, dat die informatie pas
werd verstrekt nadat de transporteen-
heden met gevaarlijke stoffen ai de boot
waren opgereden. In de nieuwe situatie
moet de chauffeur meteen na aankomst
bij de boot vertellen - en eventueel met
papieren aantonen - wat hij bij zich
heeft. Hij is verantwoordelijk voor zijn
eigen mededelingen en hij kan worden
vervolgd als blijkt dat hij onzorgvuldig
is geweest.
Volgens de heer Andriaansen heeft men
bij de PSD in hel algemeen niet, te kla
gen over de medewerking en de eerlijk
heid van de vervoerders van gevaarlijke
stoffen. Niettemin is weieens gebleken,
dat een chauffeur onjuiste of onvolle^
dige inlichtingen heeft gegeven. Dat
kwam dan aan het licht bij een controle
van een vertegenwoordiger van het
Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen,
de overheidsdienst die regelmatig komt
inspecteren op de boten tussen
Vlissingen-Breskens en Kruiningen-
Perkpolder:
„Gevaarlijke stoffen worden niet uit
sluitend met tankwagens vervoerd. Ook
in andere auto's gebeurt dat wel en dan
wordt de controle door ons personeel -
dat niet uit chemici bestaat - bemoei
lijkt. We moesten afgaan op de bewerin
gen van de chauffeur en die zijn weieens
niet in overeenstemming met de werke
lijkheid gebleken. In gewone vrachtwa
gens met verschillend materiaal kan
De tragiek
van Eden
§E r bestaat een beroemde
opmerking van Churchill uit
1942 over het Britse rijk. het
'empire'. Met Churchilliaanse
retoriek riep de toenmalige
minister-president in novem
ber van dat barre oorlogsjaar zijn ge
hoor in Mansion House toe: „Ik ben niet
's konings eerste minister geworden om
de liquidatie van het Britse rijk voor te
zitten." Thans, vijfendertig jaar nadien,
terublikkend op alles wat zich inmid
dels heeft afgespeeld, is er alle reden om
vast te stellen dat de geschiedenis deze
functie aan Churchill zijns ondanks
toch had toegewezen. Hijzelf begreep
dat niet. Na de oorlog werd uit zijn ge
schiedschrijving overde jaren 1939-1945
opnieuw duidelijk dat Churchill zichzelf
zag als de bewaarder en behoeder van
het 'British empire', maar toen al zagen
zijn kritici het anders. Een boekbespre
king uit die dagen - van de hand van
Francis Neilson - eindigde bijtend met
de woorden: „Wat een slot. welk een
triomf: Stalin bij de Elbe en in Groot-
Brittanniè een socialistische regering."
Voor de auteur van deze woorden was
dat laatste blijkbaar een absoluut diep
tepunt. Om zijn betoog werkelijk waar
te maken had hij er aan moeten toevoe
gen: het 'empire' is verdwenen en Enge
land is een satelliet geworden van zijn
vroegere kolonie in Amerika.
We
frontlijn
OUD-PREMIER
EDEN IN
ENGELAND
OVERLEDEN
LONDEN (RTR)-De voormalige Britse
premier Sir Anthony Eden is vrijdag op
79-jarige leeftijd in zijn woning in
Zuid-Engeland overleden.
In juli 1961 was Anthony Eden door ko
ningin Elizabeth in de adelstand verhe
ven met de titel van graaf Avon. Hoewel
hij af en toe van het hogerhuis gebruik
maakte om meningen kenbaar te ma
ken. speelde hij verder geen rol meer in
de politiek. Lord Avon en zijn vrcuw
Lady Clarissa, brachten veel tijd door in
het buitenland. Vorig weekeinde werd
hij op staatskosten van een vakantie
verblijf in de Amerikaanse staat Florida
ernstig ziek naar Groot-Brittannië te
ruggebracht. Zijn leverziekte was in een
kritiek stadium gekomen. Aan zijn zijde
bevond zich zijn vrouw, een nicht van sir
Winston Churchill.
Lord Avon is gestorven in zijn schilder
achtige huis in de buurt van Salisbury
op het Zuid-Engelse platteland. Zijn
artsen deelden mee dat hij zacht en
kalm was overleden.
Het overlijden van Eden heeft premier
Den Uyl niet onberoerd gelaten. „Ik be
hoor tot de generatie, die een levendige
herinnering aan München heeft," aldus
drs. Den Uyl vrijdagavond op zijn weke
lijkse persconferentie. Volgens premier
Den Uyl heeft Eden zich een ereplaats in
de geschiedenis verworven.
(Zie ook pagina 4).
e noteren deze woorden naar aan
leiding van Edens overlijden. Elders in
deze krant - de opiniepagina <4i - wordt
nader ingegaan op de opvallende en
vaak briljante loopbaan van deze Britse
minister. Op deze plaats menen we in
het bijzonder aandacht te moeten
schenken aan het tragische element,
dat zich aan het einde van deze mar
kante loopbaan zo duidelijk manifes
teerde. Tragiek is altijd daar, waar de
mens op een beslissend moment in zijn
bestaan een verkeerde keus doet en als
gevolg daarvan
faalt. Edens loop
baan getuigt ervan
dat hij vóór de
Suez-crisis steeds op
het juiste moment
de juiste keuze deed. Zo had hij de moed
in 1938 als minister terug te treden om
dat hij weigerde verder toe te geven aan
Hitier en op dat moment vooral aan
Mussolini. Voor velen - wellicht voor de
meerderheid van zijn landgenoten was
dat toen een onjuiste keus. maar de ge
schiedenis stelde hem in het gelijk.
Edens overwegingen werden echter
mede bepaald door wat hij als de taak
van het Britse rijk in deze wereld zag.
namelijk het behoeden van de vrede.
Voor hem was het 'empire' de noodzake
lijke voorwaarde om de wereldvrede te
behouden, een opvatting die hem - de
jonge vooruitstrevende tory van zijn
dagen - toch stempelde tot een man, be
horend tot een tijdvak dat bezig was te
neinde te lopen. Slechts weinigen echter
zagen dat. De leiders van het Britse rijk
geloofden nog met grote overtuiging in
een blijvende 'pax Britannica'. een we
reldvrede onder de corrigerende leiding
van GrootrBrittannië. „Wat is er nobeler
dan vrede te stichten onder oorlogs
voerende stammen en rechtvaardigheid
te brengen daar waar geweld heerste?"
schreef eens Churchill in zijn jonge jaren
toen hij zich bij Kitchener in de Soedan
voegde. Zijn opvolger Eden dacht over
de rol van zijn land als Churchill: hy
wenste niet te presideren over de liqui
datie van het 'empire'.
De,
men bijvoorbeeld weieens vaten mee
voeren die gevuld zijn met materiaal dat
volgens onze voorschriften onder de ge
vaarlijke stoffen valt Ook daarvan
moet dan opgave worden gedaan. Als
wij het niet helemaal vertrouwen wordt
gevraagd naar het „gevaren-
certificaat". dat de chauffeurs bij zich
moeten hebben. In de nieuwe situatie
moet het uitwisselen van de benodigde
informatie beter gaan"
Uitgebreid
De uitgebreide regeling, die afkomstig
(Slot zie pagina 9 kolom 1}
'eze houding nu lag ten grondslag
aan Edens falen tijdens de Suezcrisis.
Hij achtte het de taak van Engeland om
het Suezkanaai te beschermen. Sinds de
vorige eeuw was deze vaarweg een sym
bool bij uitstek van het 'empire', een vi
tale scheepvaartroute naar het oosten
en naar de olielanden. In 1875 had Dis
raeli met hulp van de Rothschilds een
meerderheidspakket aandelen van het
kanaal weten aan te kopen. „Mevrouw,
hier hebt u het." schreef hij zwierig aan
koningin Victoria, alsof hij het aan de
voeten van de vorstin had neergelegd.
In 1956 evenwel waren de tijden veran
derd: Nasser dreigde het kanaal te na
tionaliseren. hetgeen Eden als een daad
van ongehoorde agressie beschouwde
jegens het Britse rijk, agressie door al
weer een dictator. Een van zijn minis
ters betoogde in die dagen: „Frankrijk
en wij moeten deze uitdaging accepte
ren of terugvallen tot de rang van een
tweede klas-natie." En dat was nu de
precies de basis waarop de besluitvor
ming binnen de Britse regering tot
stand kwam. „De tragische held roept
zelf het onheil over eigen leven op."
schreef eens H. J. Heering. een zin die
volmaakt van toepassing is op Eden In
zijn opvallende carrière nam hij bij her
haling grote beslissingen, passend in de
tijd waarin ze werden genomen. Maar
diezelfde beslissingen legden de grond
slagvooreen nieuwe periode, waarin ge
heel andere overwegingen gelding be
gonnen te krijgen. En toen Eden einde
lijk de plaats had verworven waarop hij
zo lang had moeten wachten, was in
middels die nieuwe tijd aangebroken.
De signalen ervan herkende hij echter
niet. Als minister-president werd hij ge
confronteerd met een crisis van werel-
domvang en hij handelde zoals hij in het
verleden had gedaan. Hij handelde en
faalde.
De
'e generatie van Eden was jong tij
dens de eerste wereldoorlog. Dat be
heerste-hun denken. Edens opvolger
MacmiUan beschrijft in zijn memoires
hoe hij bij zijn voorganger kwam als zo
juist benoemde opvolger. Zij spraken
kort met elkaar als mannen die samen
veel gemeenschappelijks hadden be-
(Slot
pag-
3 kolom 11
