PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ACTIES IN METAAL
TE VERWACHTEN
Sociale zaken
voor Vredeling
Nieuwe natzuurfabriek Hoechst
is sinds deze week in produktie
MINI KRANT
Bouw-cao loopt vast
Zie pagina 18
Cao-onderhandelingen mislukt
Prijscompensatie struikelblok
TOUWTREKKERIJ DUURT NOG VOORT
B EN WBORSELE GAVEN 'OPSLAG9-VERGUNNING
WERK VOOR
40 MAN
Kleine kans...
pagina 13
220e jaargang no. 5
Vrijdag 7 januari 1977
jU- V >4
i Van onze redactie economie
DEN HAAG - De onderhandelingen over de cao in de grootmetaal
(250.000 werknemers) zijn donderdag mislukt. Er zijn nu acties te
verwachten van de vakbeweging, die zich daarover nu gaat bera
den. Tenzij er andere ontwikkelingen komen lijkt een hevig con
flict in deze bedrijfstak onvermijdelijk. Struikelblok bij de be
sprekingen was vooral de kwestie van de prijscompensatie: de
vakbeweging eist automatische toepassing van dit systeem, de
werkgevers verwerpen de eis.
De werknemers komen op een gewenste
totale loonstijging van 7.5 procent in
1977, de werkgevers stellen dat er niet
meer ruimte is dan 5.5 procent. „Te laag
en onaanvaardbaar aldus vakbewe
gingswoordvoerder Wamsteeker (In
dustriebond NVV). „De economische
positie van onze bedrijfstak staat dat
niet toe', zei werkgeversvoorzitter
Prins, „er zijn geen middelen aanwezig
om meer te doen". Partijen bleven dus
onwrikbaar op hun standpunten staan.
De werknemers hebben in het overleg
hun twijfels geuit aan de juistheid van
de economische analyse, waarop de
werkgevers hun standpunt hebben ge
baseerd. Zij vinden zelf, aldus Wam
steeker, met hun eisen aan de beschei
den kant te zijn geweest. Ook al omdat
zij zich hebben gebaseerd op het toe
passen van de zogenaamde geschoonde
prijsindex (zonder invloed van belas
tingen e.d.) en omdat zij geen voorstel
len hebben gedaan om de achterstand
van 1976 in te halen.
Op basis van de werkgeversvoorstellen
waterkringen
Het toezicht op de waterschappen moet
volgens minister Westerterp overgaan
van provincies naar waterkringen.
PAGINA 3
klant
Volgens NS-president mr. De Bruin zal
de klant niets merken van de bezuin
igingen bij de spoorwegen.
werkloos
Opinie: Het aantal werklozen in de
Duitse Bondsrepubliek is in de maand
december toegenomen.
PAGINA 7
zender
De beslissing over een zendstation in
Oostburg valt pas in de loop van 1977 te
verwachten
finalisten
Vrijwel alle finalisten voor het Zeeuwse
jeugdschaakkampioenschap zijn nu be
kend.
PAGINA 13
schaatsen
Piet Kleine dreigt weer achter het net te
vissen in de strijd om de schaatstitel.
zou de gemiddelde koopkracht met 4
procent worden aangetast, heeft de
vakbeweging berekend. Bovendien zijn
de vakbonden teleurgesteld over het feit
dat de werkgevers nog een procent zijn
gebleven onder de maximale 'ruimte'
die de centrale werkgeversorganisaties
als mogelijk hebben gepresenteerd. Ook
tegenover andere voorstellen, die niet
op het materiële vlak liggen, zijn de on
dernemers weigerachtig gebleven.
Meerjarenbeleid
Werkgeverswoordvoerder Prins (voor
zitter van de vereniging van metaal-
werkgevers FME) zei daarentegen dat
de werknemers niet wilden praten over
andere onderwerpen als niet eerst de
eis tot volledige vergoeding van prijs
stijgingen werd ingewilligd. Het ant
woord daarop was dat er geen garantie
zou kunnen worden gegeven, omdat de
economische positie dit niet toelaat.
Volgens Prins is de uitkomst van de
economische analyse zeer reëel. De
slechte situatie in de scheepsbouw is
daarbij nog niet eens betrokken.
Hoewel de vakbeweging na het eerste
gesprek (23 december 1976) al ver
klaarde dat een tweede gesprek bij on
gewijzigde standpunten niet lang zou
duren heeft het overleg toch ruim drie
uur geduurd. Dat kwam ook doordat de
werkgevers een voorstel deden om te
praten over een meerjarenbeleid Zij
wilden in het kader daarvan afspraken
maken voor 1977, 1978 en 1979. Na dit
voorstel werd het overleg geschorst.
De werkgevers wilden dit beleid be
spreken om tot een gezondere situatie te
komen in de bedrijfstak. Daarom zou
overeenstemming moeten bestaan over
de te hanteren gegevens voor de ont
wikkeling van de produktiviteit.
De vakbonden meenden dat deze zaak
nu niet aan de orde was. Daarover is
nog discussie gaande, er zijn onvol
doende cijfers beschikbaar. FME-
voorzitter Prins constateerde echter
dat de vakbeweging kennelijk geen
machtiging had om hierover te praten.
Volgens Prins is er uit het overleg niet
gehaald wat mogelijk zou kunnen zijn.
Over de verdeling van de ruimte van 5,5
procent in vier delen (incidentele loon
stijging, werkelijke stijging, 'overloop'
uit 1976 en rendementsherstel) zou te
praten zijn geweest. Aanvankelijk
hadden de werkgevers voorgesteld 2,25
procent te bestemmen voor rele verbe
tering en 1 procent voor rendements
herstel. Maar de vakbeweging wilde
niet binnen het totaal van 5.5 procent
en zonder prijscompensatie over een
andere verdeling spreken.
Over de prijscompensatie is overigens
wel gediscussieerd. Van werkgever
szijde is geïnformeerd of de vakbonden
bereid waren te overleggen over een an
dere manier van compensatie. De werk
nemers wilden dit alleen als eerst voor
Femke Boersma speelt mee in een
I Duitse tv-serie, radio- en televisiepro-
1 gramma's, strip.
1 PAGINA 17
ontevreden
De vakcent rales zijn ontevreden over de
nota tot wijziging van het wetsontwerp
op de ondernemingsraden: beurs - fi-
"n-economie.
Koninklijk paar
viert huwelijks
jubileum in Lech
LECH - Koningin Juliana en prins
Bemhard vieren vanavond (vrijdag)
in het Oostenrijkse Lech met een
feestelijk diner te midden van hun
vier dochters en hun echtgenoten
hun 40-jarig huwelijksjubileum.
Donderdag begon de familiereünie
tegen vier uur. toen de koningin en de
prins aankwamen, samen met prin
ses Christina, haar man Jorge Guil-
lermo. en prinses Margriet met mr.
Van Vollenhoven.
Prinses Beatrix en prins Claus waren
al op vakantie in Lech: prinses Irene
en prins Karei Hugo zijn er vandaag
ook bii.
Het koninklijk paar heeft van tevo
ren ook in Lech te kennen gegeven
het huwelijksfeest zonder enige op
hef te willen vieren, strikt in de eigen
familiekring. Het enige gebaar dat
Lech met instemming van de konin
gin maakte, was een afdaling giste
ravond vanaf de hoogste helling door
rond 150 leraren uit Lech en omge
ving. met fakkels in hun hand. Het
schouwspel werd door de koninklijke
gasten vanachter de ramen van het
hotel gadegeslagen.
Tot slot van het schouwspel ontsta
ken bergbeklimmers op een hoogge
legen helling een honderdtal fak
kels, die samen twee ineengestren
gelde ringen met daaronder het ge
tal 40 vormden.
1977 automatische prijscompensatie
werd toegezegd. Prins: „Deze eis inwilli
gen zou voor bepaalde ondernemingen
een faillissement kunnen betekenen
Op dit stuk kon niet worden doorge
praat, omdat de standpunten vastla
gen.
Over te nu te nemen stappen zei de heer
Wamsteeker: „We gaan terug naar onze
leden om verslag uit te brengen en als er
niets verandert gaat het in feite om het
voorbereiden van acties. De financiële
situatie van de bonden is geen belem
mering De situatie verandert alleen als
er plotseling een vlaag van terugkerend
gezond verstand bij de werkgevers
doorbreekt".
Volgens werkgeversvoorzitter Prins
zou alleen een andere opdracht van zijn
achterban (leden van de FME aan wie
verslag wordt uitgebracht) verander
ing in de houding van de werkgevers
kunnen brengen. Ook de FME zal een
strategie opstellen voor verder hande
len nu er conflicten dreigen. Aan be
middeling denken de werkgevers niet.
..Dat heeft alleen zin als je een bepaald
eindpunt zou zien", aldus Prins.
t Van onze correspondenti
BRUSSEL - Ir, Henk Vredeling, het Nederlandse lid in de nieuwe
Europese commissie, het 'dagelijks bestuur' van de Europese
Gemeenschap, krijgt de portefeuille van sociale zaken. Daar
naast wordt de oud-minister van defensie ook verantwoordelijk
voor het overleg met de Europese werknemers- en werkgeversor
ganisaties.
Dit werd donderdagavond als vast- Europese commissie en de raad van
staand aangenomen, terwijl het touw- ministers is nog maar pas op gang ge-
trekken tussen de dertien commissaris- komen.
sen over de verdeling van de portefeuil- Tot nu toe werd de Europese commissie
les nog voortduurde. De post van land- bij dit overleg vertegenwoordigd door
bouw. die Vredeling - landbouwinge- de commissaris voor financiële en eco-
r-aanvankelijk ambieerde, zou zijn nomische zaken.
Hoewel hierover geen definitieve zeker
heid viel te verkrijgen, wordt aangeno
men dat de overige belangrijke zetels als
volgt verdeeld zullen worden: buiten-
ferkamp. Francois Xavier Ortoli. de af
tredende voorzitter van de oude Euro
pese commissie, krijgt in de nieuwe
commissie de portefeuille van financiën
en economische zaken.
De Belgische burggraaf Etienne Da-
vignon, voorheen de hoogste ambte
naar op het Belgische ministerie van
buitenlandse zaken en voorzitter van
het Internationale Energie Agent
schap, wordt verantwoordelijk voor
het industriebeleid en het interne
marktbeleid in de gemeenschap. De
Italiaanse oud-minster van landbouw
Natali wordt speciaal belast met de be
trekkingen van de gemeenschap met de
Middellandse-Zeelanden die mogelijk
lid willen of kunnen worden van de
EEG. zoals Griekenland. Spanje en
Portugal.
ERNSTIG CONFLICT VOOR DE DEUR
I Foto: Voor het begin van het loonoverleg over de metaal CAO. De heer Wamsteeker
(rechtsi van het FNV begroet de heer Prins van de werkgevers delegatie
toegewezen aan de Deense commissaris
Finn Olav Gundelach. die ook verant
woordelijk blijft voor het gemeen
schappelijk visserijbeleid.
Vredeling krijgt een zwaardere porte
feuille dan die van zijn voorganger, de
Ier Patrick Hillerv. Behalve het beheer
van het sociale fonds krijgt Vredeling
ook een coördinerende taak bij het be
heer van de twee andere fondsen waar
voor de Europese commissie verant
woordelijk is, het regionale fonds en
het zgn. oriêntatiedeel van het land
bouwfonds. Het zogenoemde
tripartite-overleg op Europees niveau WOERDEN - De onderhandelingen over een nieuwe bouw-cao voor circa 300.000
tussen vakbonden, werkgeversorgani- werknemers zijn vastgelopen. Werkgevers en vakbonden hebben elkaar geen
saties en-namens de gemeenschap-de duimbreed willen toegeven in het voornaamste geschilpunt: de automatische
vergoeding van de prijsstijging in de lonen.
Zestien gevangenen van de 'Rote Zowel de bonden als de werkgevers gaan nu met hun achterban overleggen en
Armee-fraktion' (Baader-Meinhof- zulten elkaar uiterlijk volgende week donderdag laten weten hoe dat beraad is
beweging) hebben na 13 dagen hun afgelopen
hongerstaking in Hamburg en Stutt- Woordvoerder Buys van de bouwbonden verklaarde na afloop van het mislukte
gart beëindigd. Dit heeft een woord- overleg dat een ernstig conflict voor de deur staat als de werkgevers niet alsnog
voerder van de justitie in Hamburg bereid zouden zijn tegemoet te komen aan de verlangens van de vakbeweging,
meegedeeld. Werkgeverswoordvoerder S. J. van Eijkelenburg verklaarde in een afzonderlijke
Met de hongerstakingen wilden de ge- persconferentie dat de automatische prijscompensatie niet langer valt te handha-
vangenen protesteren tegen de 'ge- ven Buys zei niet veel te voelen voor de gedachte van de onpartijdige voorzitter in
dwongen eenzame opsluiting in de de onderhandelingen, prof. W. Albeda, om op centraal niveau een commissie van
vrouwengevangenis in Lübeck van vijf arbitrage in te stellen die uiteindelijk het verlossende woord moet doen in het
leden van de "RAF". loonconflict.
VLISSINGEN - Burgemeester en wet
houders van Borsele hebben Hoechst
Holland N.V. in Vlissingen een hinder-
wetvereunnine verleend voor de op
slag van het afval van de natzuurrei-
nigingsfabriek.
Hoechst heeft de fabriek inmiddels op
gestart. De verwachting is dat men
over twee tot drie maanden op volle
dige capaciteit kan draaien. Dal hangt
mede af van eventuele kinderziekte in
de aanloopperiode. In eerste instantie
zullen in de natzuurreinigingsfabriek
veertig mensen werken.
Burgemeester en wethouders van Bor
sele hebben in de overweging bij de ver
lening van de vergunning als een be
langrijk punt aangemerkt, dat Hoechst
schriftelijk heeft toegezegd, dat het af
val van de natzuurreinigingsfabriek - fil
terkoeken - zal worden verwerkt als uit
onderzoek blijkt dat daarvoor een tech
nisch en economisch verantwoorde op-
Die toezegging gaat ook over het reeds
opgeslagen afval. In hun overwegingen
bij de vergunning stellen b. en w. dat
valt te verwachten dat de afspraken
worden nageleefd en dat - als dat niet
gebeurt - sancties zullen worden toege
past door de ministeries van economi
sche zaken en van volksgezondheid en
milieuhygiëne.
De voorwaarden, die aan de vergunning
zijn verbonden, geven naar het oordeel
van het gemeentebestuur de garantie
dat het afval op een verantwoorde ma
nier op het terrein aan de Belgié-weg
wordt opgeslagen. Bij de opstelling van
de voorwaarden is gewerkt aan de hand
van de wet chemische afvalstoffen,
waarvan het ontwerp binnenkort wordt
uitgebracht door de minister van volks
gezondheid en milieuhygiëne.
Het afval moet worden verpakt in folie
van kunststof. Bijzondere voorwaarden
zijn gesteld ten aanzien van de lasme-
thodes die worden toegepast bij het
verpakken van de filterkoeken.
Regenwater dat mogelijk met het afval
in contact komt voordat de eigenlijke
opslag heeft plaatsgevonden, wordt op
gevangen in een bekken en teruggeleid
naar de fabriek.
Vertraagd
De nieuwe natzuurreinigingsfabriek is
al enkele maanden klaar, maar de in
gebruikneming werd ernstig ver
traagd, doordat moeilijkheden ont
stonden over de opslag van het gipsaf-
val.
Hoechst had het afval aanvankelijk
willen lozen op de Noordzee of in de
Westerschelde, maar de rijksoverheid
weigerde daarvoor toestemming. Na
overleg met de ministeries van econo
mische zaken en van volksgezondheid
en milieuhygiëne werd besloten dat
opslag van het afval op het eigen ter
rein van Hoechst onder een aantal
voorwaarden zou mogen plaatsvinden.
Intussen zal worden nagegaan of voor
het afval een verwerkingsmethode ge
vonden kan worden.
De vergunning, die b. en w. van Borsele
nu hebben afgegeven is definitief, maar
het beschikbare terrein voor de opslag
van het afval biedt voor met meer dan
zeven i aar ruimte.
De investering voor de nieuwe natzuur
reinigingsfabriek heeft 36,7 miljoen gul
den bedragen. In de fabriek kan jaarlijks
75.000 ton fosfor-oxyde worden gepro
duceerd. Dat is de hoeveelheid, die in
één normale fosforoven wordt geprodu
ceerd.
Vastgelopen
kar
§W,t er nu rond de bouw- en
de metaal-cao is gebeurd,
komt allerminst onverwacht.
Dat de onderhandelingen
zouden mislukken was al dui
delijk toen het centraal over-
eg vorige maand op niets uitliep. Aan
oeide kanten - door werkgevers en
werknemers - werd toen gezegd dat de
geschillen nu in de diverse bedrijfstak-
«en zouden worden uitgevochten, maar
iedereen wist bij voorbaat dat er hier
niets viel uit te vechten: de standpunten
stonden onverbiddelijk vast. Het gaat
hier immers met om een conflict dat in
de ene bedrijfstak zus ligt en in de an
dere zó. maar het betreft geschillen tus
sen de centrale organisaties. Beide
groepen - werkgevers en werknemers -
wisten dat ook de afgelopen dagen en
handelden er naar. Daarom maakte de
verontwaardiging deze week van de In
dustriebond NVV over een vertrouwe
lijke brief van het Verbond van Neder
landse Ondernemingen een nogal 'aan
gezette' indruk. In deze brief had het
VNO zijn leden In de diverse bedrijf
stakken opgeroepen om bij hun CAO-
onderhandelingen op alle belangrijke
punten de poot stijf te houden, een re
den voor de Industriebond NW om uit
te roepen dat het VNO 'oorlog wil'. Deze
verontwaardiging zal bij de Industrie
bond wel voornamelijk taktiek zijn ge
weest. De vakbondsbesturen wisten
immers op voorhand dat de centrale
werkgeversorganisatie alles op alles zou
zetten om haar gelederen gesloten te
houden. Omgekeerd ligt het precies zo:
de vakbonden denken er op dit ogenblik
niet aan om gescheiden standpunten in
te nemen. Nogmaals: het gaat hier niet
om een conflict in de bedrijfstakken,
maar om centrale organisaties die fel
tegenover elkaar staan.
H.e
fiantlipi
lier en daar is al gesuggereerd dat de
minister van sociale zaken nu zou moe
ten bemiddelen. De
bewindsman zelf
echter liet gistera
vond in de tv-
rubriek Brandpunt
doorschemeren dat
hij zich daarvoor niet de eerst
aangewezen man acht Dat is hij ook
met: hij is immers te nauw betrokken bij
dit conflict en wei op tenminste drie
manieren. Inde eerste plaats is het hem
niet gelukt partijen onder één noemer te
brengen tijdens het centraal overleg en
in de tweede plaats heeft hij door zijn
prijsmaatregelen de ruimte voor de
loononderhandelingen nog weer ver
smald. En tenslotte is het sociaal-
economisch beleid van de regering van
grote invloed op waterwel en wat er niet
kan op het stuk van loonmaatregelen.
Geen regeringsbemiddeling dus. Dat
neemt niet weg dat het kabinet zeker
wel initiatieven kan nemen om uit de
huidige impasse te geraken. In dit op
zicht zal zij haar verantwoordelijkheid
niet kunnen - en naar men mag ver
wachten - ook niet willen ontgaan. Er
moet nu op centraal niveau worden
overlegd, teneinde te voorkomen dat
Nederland in een reeks vervelende ar
beidsconflicten terecht komt. Minister
Boersma gebruikte gisteravond naar
ons gevoel terecht de uitdrukking
'rampzalig' voor wat hij noemde een
'grootscheeps arbeidsconflict'. Een der
gelijke botsing moet als het maar enigs
zins kan worden voorkomen. Een ne
venoverweging is bovendien dat zulk
een conflict sterk polariserend werkt in
de huidige parijpolitieke situatie, zeker
nu er dit jaar verkiezingen worden ge
houden. Het kabinet zal moeten probe
ren de vastgelopen kar weer in het goede
spoor te brengen.
De
vraag is welke methode daarvoor
daar voor moet worden gekozen. Profes
sor dr. W Albeda die als onafhankelijk
voorzitter het cao-overleg in de bouw
heeft geleid, suggereerde gisteren dat
arbitrage een mogelijke weg zou zijn.
Beide partijen - de centrale werkgevers-
en werknemersorganisaties zouden een
bemiddelaar moeten aanwijzen en zij
samen zouden een derde man dienen te
benoemen. Dit college van drie zou dan
een bindend advies moeten opstellen,
dat wil zeggen dat de partijen zich bij
voorbaat moeten verbinden het advies
te zullen accepteren. Op dit ogenblik
ziet het er nog niet naar uit dat ze al rijp
zijn voor het aanvaarden van een derge
lijke suggestie: aan beide kanten zijn de
machtsmiddelen nog lang niet uitgeput
Daardoor kan de regering juist op dit
moment een invloed ten goede aanwen
den door zowel vóór als achter de
schermen pressie uit te oefenen. Ove
rigens zal met name de minister van so
ciale zaken er dan goed aan doen zich in
het openbaar te onthouden van uit
spraken op grond waarvan men hem
partijdigheid zou kunnen verwijten: gis
teravond in Brandpunt liet hij door
schemeren dat zijn sympathieën in eer
ste aanleg uitgaan naar de werknemer
sorganisaties. Daarmee maakt hij de
bereidheid in het andere kamp om naar
hem te luisteren weer minder met alle
mogelijkheden van escalatie. Hoe lan
ger de huidige spanningen voortduren,
hoe moeilijker het zal blijken om tot een
oplossing te geraken zonder dat het tot
stakingen komt. Bovendien zullen de
gevolgen van een dergelijk conflict zich
niet beperken tot de bewuste bedrijf
stak of bedrijfstakken zelf: in de huidige
situatie is heel Nederland partij. Er
moet nu snel worden gehandeld.
Een brand die woensdagavond een
bejaardentehuis in Huil, noordoost-
Engeland, in de as legde, heeft tien per
sonen het leven gekost. Negentien an
deren werden gewond. De meeste do
den zijn mensen tussen tachtig en ne
gentig jaar.
