OIALE ZEEUWSE COURANT
PROF. SCHÖFFER ONDERZOEKT
BELEID IN ZAAK-MENTEN
Tien jongelui in Sint Laurens in arrest;
stenen naar brandweer in Stavenisse
Grote steden beleefden
rustige jaarwisseling
Hermans ziet af van
verdediging Menten
vandaag
Na aanvankelijke weigering:
Nieuwjaarsduik pagina 3
220e jaargang no. 1
Maandag 3 januari 1977
„Met de minister is afgesproken dat ik
de absolute vrijheid krijg om alle over
heidsstukken die voor het onderzoek
van belang zijn. in te zien. Dat staat
zwart op wit. Ambtenaren en oud
ambtenaren zullen worden ontheven
van hun plicht tot geheimhouding als
dat nodig is. en het rapport wordt he
lemaal openbaargemaakt. Dat wil zeg
gen: er is wel overleg tussen ons, onder
zoekers. en de minister, maar als wij
vinden dat iets gepubliceerd moet
worden, gebeurt dat ook. Als wij, tens
lotte, vinden dat er tussentijds aan de
tweede kamer moet worden gepubli
ceerd, dan zal dat ook gebeuren". Zo
val prof. Schöffer de voorwaarden sa
men die tussen hem en minister Van
Agt zijn overeengekomen.
De Leidse hoogleraar was al eens eerder
gepolst of hij eventueel het onderzoek in
de zaak-Menten zou willen doen ..Ik heb
toen nee gezegd, en meegedeeld dat
men beter iemand anders kon zoeken"
aldus Schóffer, „want ik vond het jam
mer om mijn werk op de Leidse universi
teit te onderbreken. Ik heb het nu toch
maar gedaan, omdat ik me daartoe
maatschappelijk en wetenschappelijk
verplicht voel, maar nog steeds vind ik
het heel jammer dat Van Agt niet ie
mand anders heeft gevonden".
Officieel moet prof. Schóffer nog toe
stemming krijgen van het college van
bestuur van de universiteit van Leiden,
maar hij verwacht niet dat dit college
hem ervan zal weerhouden het onder
zoek te doen. „En ook de mensen van
mijn vakgroep, die ik heb gesproken,
vinden dat ik het moet doen". Eerder
moest prof. mr A. Heijder. die als
tweede was gevraagd om het onderzoek
naar Menten te beginnen, afvallen om
dat diens vakgroep hem geen toestem
ming gaf.
Voorwaarde
Vóór prof. Heijder was de Leidse col
lega van SchöfTer, prof. H. van Gunste-
ren, voor het onderzoek gevraagd. Deze
weigerde, omdat hij vond dat hij te
weinig vrijheid kreeg, en hij het onder
zoek meer zwaarte wilde geven dan
minister Van Agt bereid was te doen.
Van Agts voorwaarden zijn sindsdien,
na onder meer een gesprek met dr. L. de
Jong en dr. B. Sijes van het rijksinsti
tuut voor oorlogsdocumentatie, die
zowel prof. Van Gunsteren als prof.
Schöffer als mogelijke onderzoekers
noemden, verruimd.
Prof. Schöffer: „Verder wilde collega
Van Gunsteren, die ik niet persoonlijk
ken overigens, een wat grotere aanpak
dan ikzelf nodig vind. Hij wilde bij
voorbeeld meer mensen bij het onder
zoek betrekken dan ik".
Het onderzoek naar het overheidsbeleid
inzake Menten zal onder de leiding van
prof. Schöffer door nog twee mensen
worden gedaan, een historicus en een
jurist. De Leidse historicus zoekt daar
bij naar jonge mensen. „In principe
Jong. ja. want jongeren staan vermoede
lijk frisser tegenover de materie dan
mensen die de bezettingsjaren hebben
meegemaakt. Ze zijn bovendien makke
lijker los te weken uit het werk waar ze
BEIROET- Geen vuurwerk, maar lichtspoormunitie schoot door de lucht van Beiroet tijdens de
jaarwisseling
mee bezig zijn. en het lijkt me makkelij
ker om met relatief jonge mensen in een
ploeg te werken. Wat de historicus die ik
zoek betreft: ik ben bijna met iemand
rond. Een jurist heb ik nog niet. Daar
over zal ik nog bij de nodige mensen ad
vies moeten inwinnen".
Het team van drie zal zich volgens prof
Schöffer niet uitsluitend met de zaak-
Menten gaan bezighouden ..Watmijzelf
(Van onze correspondent)
DEN HA AG-„De voorwaarden voor het onderzoek geven mij voldoende speelruimte om mijn werk
te doen". Dit zegt de Leidse historicus prof. dr. I. Schöffer (54). Hij kreeg donderdagavond, als vierde
wetenschapsman, de opdracht van minister Van Agt (justitie) een onderzoek in te stellen naar het
vervolgings-en opsporingsbeleid in de periode 1945-1976 inzake de van oorlogsmisdaden verdachte
Pieter Menten.
Uitslaande brand legt bar ln Hulst ln de
PAGINA 3
mijnramp
Er bestaat weinig kans dat de 45 mijn
werkers die opgesloten zijn in een mijn
in het noorden van Tsjechoslowaklje
nog ln leven zijn.
beluien
AMSTERDAMMER VERLIEST OOG BIJ VUURPIJL
betreft, het onderzoek wat ik op het
ogenblik aan het doen ben gaat over de
Oostindische Compagnie, en dat moet
ik natuurlijk wel een tijdje laten liggen
Maar ik blijf wel bijvoorbeeld promo
vendi begeleiden, en ik kan mij voorstel
len dat ook mijn twee medewerkers zich
niet alleen op de zaak-Menten gaan
storten'
Hoe lang prof. Schöffer over het onder
zoek gaat doen, kan hij nog niet zeggen.
„Voordat ik kan beginnen moet ik mij
eerst losmaken van de universiteit, en
dan zijn wel al een paar weken verder
Dan moet ik nagaan wat het onderzoek
precies gaat inhouden, en vanaf dat
moment kan ik pas een tijdsschatting
gaan maken' Ter 'vergelijking- de
Leidse hoogleraar Van Gunsteren. die
als eerste voor het onderzoek was aan
gezocht. ging ervan uit. dat hij daar een
half jaar voor nodig zou hebben.
Scheffer
De opdracht aan Schöffer volgde op die
aan zijn bijna-naamgenoot. dr. H. J.
Scheffer. Deze was volgens Van Agt als
onderzoeker niet te handhaven, omdat
hij na de oorlog is veroordeeld wegens
de moord op een Rotterdamse koerier
ster. Prof. Schöffer: „Ik ken Scheffer
goed en het lijkt me. dat hij het onder
zoek wel had aangekund. Aan de an
dere kant is het natuurlijk ook wel zo.
dat het vonnis zijn taak zou bemoeilij
ken".
cialiseerd. en van het rijksinstituut
voor oorlogsdocumentatie".
Prof. Schöffer is in Amsterdam gebo
ren. Daar studeerde hij ook geschiede
nis. tot hij in 1956 onder de bekende
hoogleraar prof. J. Romein promoveer
de. Vervolgens vertrok hij naar Austra
lië om daar les te geven, tot hij door de
Leidse universiteit werd gevraagd va
derlandse geschiedenis te komen doce
ren. Tussendoor gaf hij nog één jaar
gastcolleges in Amerika. De Leidse
hoogleraar is gescheiden en heeft twee
kinderen.
Prof dr. I. Schöffer uit Oegstgeest is
aangesteld als de nieuwe onderzoeker
in de zaak-Menten. De heer Schöffer is
hoogleraar in de vaderlandse geschie
denis aan de rijksuniversiteit van lei
den.
TE DRUK MET ZAAK FRANS H.
GELEEN - Ondanks herhaalde
verzoeken van mevrouw Men
ten ziet de Geleense advocaat
mr. J. Hermans ervan af om de
verdediging op zich te nemen
van de van oorlogsmisdaden
verdachte miljonair Pieter
Menten uit Blaricum. Het hoger
beroep in de zaak Frans H. vergt
van de Geleense advocaat te
veel werk, zodat hij om prakti
sche redenen afziet van de ver
dediging van Pieter Menten.
Ook de afstand van Geleen naar
Amsterdam noemt mr. Her
mans een praktisch bezwaar om
een verantwoorde verdediging
van Pieter Menten op zich te
nemen.
„Gezien de omvang van de zaak-
Menten is het mij onmogelijk de verde
diging op me te nemen. Ik ben van me
ning dat je zoiets optimaal moet kun
nen doen. Gezien de rechtszaak tegen
Frans H. ben ik daartoe niet in staat",
licht mr. J. Hermans toe.
Mevrouw Menten. die de advocaat ver
schillende keren voor de verdediging
van haar man benaderd heeft, vindt het
jammer dat de heer Hermans zich heeft
teruggetrokken al heeft zij volledig be
grip voor de situatie.
Prof. Schóffer: „Wat Scheffer is over
komen, kan mij niet gebeuren, omdat ik
op een meer geweldloze manier aan het
verzet in de oorlog heb meegedaan.
Toen de oorlog begon, was ik 17, en stu
deerde ik in Amsterdam. Ik heb daar
wel onderduikhulp gegeven. In een
studentenhuis, waarin ik toen zat. heb
ik 12 joodse mensen verborgen gehou
den. Die mensen hebben allemaal de
oorlog overleefd. Verder heb ik me be
ziggehouden met vervalsing van per
soonsbewijzen. Ik had wel contact met
knokploegen, uiteraard, maar ik heb
nooit met hen meegedaan. Met het Am
sterdamse studentenverzet heb ik ook
wel betrekkingen gehad, maar niet zo
intensief".
speciale amniteit met de zaak-Menten
heeft prof. Schöffer niet. „Nee. toen die
bijzondere rechtspleging speelde, heb
ik me natuurlijk best wel eens opge
wonden, en ik weet nog wel iets over de
zaak-Menten van toen. maar die volgde
ik alleen als belangstellende leek. Als
historicus heb ik verder wel met de be
zettingsgeschiedenis te maken gehad.
Ik ben in 1956 aan de universiteit van
Amsterdam gepromoveerd op een on
derwerp dat te maken had met het na
tionaal socialisme. Later heb ik kritie
ken geschreven op onder meer de eerste
drie delen van het werk van prof. L. de
Jong, en op 'De ondergang' van prof.
Presser.
Dat hij tot dusver geen speciale studie
heeft gedaan naar de bijzondere recht
spleging. acht prof. Schöffer geen be
zwaar. „Ik heb tenslotte de steun toege
zegd gekregen van prof. Belinfante, die
in bijzondere rechtspleging is gespe-
TWEE DODEN
IN ULSTER
BELFAST (UPIl-In Noord-Ierland zijn
in het nieuwe jaar alweer twee doden
gevallen. In Crossmaglen. aan de grens
met de Ierse republiek, vond zondag
een Britse militair de dood toen een pa-
trouilledoor onbekenden werd bescho
ten. Twee Britten werden gewond.
Zaterdag kwam een baby van vijf
maanden om het leven als gevolg van
een bomontploffing in een geparkeerde
auto in Belfast. Het kind bevond zich
met zijn moeder, die zwaar gewond
werd. in een auto vlak in de buurt
Vorig jaar vonden bij gewelddaden 296
mensen de dood Bijna 3.000 mensen
liepen toen verwondingen op. Sinds het
begin van het geweld in 1969 zijn bijna
1.700 mensen gedood
oaoy om nei leven geKomen en wera
de moeder gewond, toen de auto.
waarin zij zaten getroffen werd door
stukken metaal van een exploder
ende auto. waarin een bom verbor
gen zat Ifotoi
Twee mannen hebben vrijdagavond
even na sluitingstijd de kassier van de
supermarkt EDAH in 's-
Herlogenbosch-West overvallen. Hun
buit bedroeg ongeveer 100.000 gulden.
Zaterdagavond rond half zes is de 28-
jarige alleenwonende J. P Janssen in
zijn woning in Groesbeek bij een bin
nenbrand door verstikking om het leven
gekomen. De politie neemt aan dat de
man in bed heeft liggen roken. Een deel
van de woning brandde uit.
Voorstel om Britten te laten betalen
voor dokter en ziekenhuis.
PAGINA 9
cross
De Chileense atleet Edmundo Wamke
wint de Sylvesterloop ln Sao Paulo
bleek dat het oog niet meer kon worden
gered.
In Den Haag waren twee charges nodig
om samengestroomde groepen jeugdi
gen te verspreiden. Er werden wat rui
ten ingegooid, maar een woordvoerder
van de Haagse politie sprak van een rus
tige jaarwisseling. Ook in Utrecht'en
Rotterdam gaf het begin van 1977 geen
aanleiding tot moeilijkheden.
Wat rumoeriger was het in het Gelderse
Zuilichem. Daar hadden jongeren een
politiebureau met planken gebarrica
deerd. De moeite was evenwel vergeefs,
omdat zich niemand in het gebouw be
vond.
In Haskerhorne bij Joure wond de 68-
jarige G. Hobbelink zich zo op toen jon
gelui zijn volière met ogeltjes met ro
tjes bekogelden dat hij ter plaatse aan
een hartaanval overleed.
Branden
In Bergum F*ris de school De Tille ge
deeltelijk door brand verwoest. Volgens
de politie is de brand ontstaan doordat
de jeugd vuuiwerk via een luchtkoker
naar binnen gooide
Minstens vier gezinnen zijn op nieuw
jaarsavond dakloos geworden bij een
brand in Amsterdam-Oost. Twee ver
diepingen van het pand brandden uit.
De brand brak uit op de tweede etage,
waarvan de Turkse bewoner niet thuis
was. Volgens een voorbijganger renden
andere Turken de trap af toen de brand
begon en volgde er vlak nadat zij de
straat hadden bereikt een ontploffing in
het pand.
Over de oorzaak van de brand konden
politie noch brandweer iets meedelen.
De zaak is hog in onderzoek.
Op nieuwjaarsdag ls een fiat In de
Utrechtse nieuwbouwwijk Overvecht
geheel uitgebrand, nadat een kerst
boom had vlam gevat door onvoorzich
tigheid met sterretjes, aldus de politie.
De moeder en haar drie kinderen .negen
zeven en zes jaar die op dat moment de
kerstboom aan het aftuigen waren,
konden ter nauwemood de woning ver
laten met behulp van de buren. Een be
nedenbuurvrouw raakte bedwelmd
door de rook
DEN HAAG - Nederland heeft een op
vallend rustige jaarwisseling achter de
rug. In geen van de grote steden, waar
de oud- en nieuwjaarviering in voor
gaande jaren nog wel eens uit de hand
liep. heeft de politie met bijzondere in
cidenten te maken gehad.
De Amsterdamse politie kreeg te maken
met wat men noemt 'enige baldadig
heid'. Er werden wat ruiten ingegooid, er
waren wat straatbrandjes, maar ern
stige ongeregeldheden deden zich niet
voor. Het was volgens de politie rustiger
dan in andere jaren. Wel had men het de
eerste uren van het nieuwe jaar razend
druk met allerlei telefonische meldin
gen. Over een periode van 24 uur werden
meer dan 500 keer auto's ergens naar
toegestuurd. Normaal bedraagt, dat
aantal in één etmaal 300
De 21-jarige magazijnbediende H. Ru-
wetti uit Amsterdam is een half uur na
de jaarwisseling getroffen door een
vuurpijl in zijn linkeroog, die iemand in
de straat had gelanceerd. Hij werd in het
Wilhelmina Gasthuis opgenomen, waar
JAARWISSELING IN ZEELAND OP AANTAL PLAA TSEN TAMELIJK RUMOERIG
POLITIE VOERDE
IN SINT LAURENS
CHARGE MET DE
leu blecl liet overigens betrekkeli.
rustig en kon het optreden van de poli
tie beperkt blijven.
Hard moest de Middelburgse politie op
treden in Sint Laurens, waar in de oude
jaarsnacht een groep aangeschoten
jongelui verschillende vermeiingen
heelt aangericht. Zelfs na een charge
met de gummistok bleven de jongeiui
bijeengroepen en toen tenslotte een po
litieauto met stene en bierflessen werd
bekogeld liep liet uit op de arrestatie
van tien jongens in de leeftijd van om
streeks twintig jaar
Zij hebben een groot deel van de oude
jaarsnacht in het Middelburgse politie
bureau moeten doorbrengen, waar zij
ter ontnuchtering werden ingesloten.
Successievelijk zijn zij op nieuwjaars
morgen tussen v»jl en zeven uur naar
huis gezonden. Het muisje zal voor hen
nog een staart hebben, want tegen alle
I$lot zie pagina 2 kolom 4Foto. Aienkzee. oudejaarsnacnl. een vreugdevuur van in brand gestoken oude auto's.
Johan Cruijff zal dit jaar weer wekelijks
op de Nederlandse velden spelen, zo
heeft schoonvader Cor Coster meege
deeld
PAGINA 11
dichter
RWD Molenbeek komt een punt dichter
bij gelijkspelend Club Brugge.
PAGINA 13
ambon
IKON begint met een zevendelige serie
over 'Ambon door de eeuwen'; radio- en
televisieprogramma's; strip
GUMMISTOK UIT
'LISSINGEN - De jaarwisseling is in
-en aantal plaatsen in Zeeland wat on-
listiger geweest dan in de algelopen
jaren. Op twee plaatsen, in Sint Lau
rens en Stavenisse, kwam het tot harde
botsingen tussen politie en feestvie
rende jongelui. De politie greep daar in.
toen de feestviering wat al te zeer uit de
hand liep. In Sint Laurens werden veel
vernielingen aangericht, wat leidde
dat tot de arrestatie van tien jongelui,
in Stavenisse werden twee politieau
to's door stenen beschadigd en wierpen
jongelui stenen naar politie en brand
weer. Hier werden processen-verbaal
tegen een aantal feestvierders opge
maakt. In de meeste Zeeuwse gemeen-
