TOEN
EN
NU...
„Hij kwam naast me zitten
en zei: wat wilje drinken?"
„Och, 't is stil waar
het nooit eens waait.
WILLEM EN KARIEN MARTHEZE, PAS GETROUWD.
KEE EN JAN MEIJER, ALLEBEI NOG GOED GEZOND
VRIJDAG 31 DECEMBER 1976
oudjaar 1976
9
IVtaandenlang is erover gesproken. Er worden taxi's besteld
een fotograaf uitgezocht en 'cadeauboekjes' samengesteld.
Het 'jonge geluk' stapt op een goede dag in de auto en kiest in
één van die enorme meubelpaleizen een leuk bankstel, een
nog leukere kast en een magnifieke eethoekAlles is ge
reed En dan. op de trouwdag, is zij ziek
Toch gaan ze naar het stadhuis, want het is nu eenmaal de
mooiste dag in je leven, zeggen de romannetjes in de 'Kasteel-
reeks' en de rubrieken in de damesbladen
De ambtenaar-in-toga spreekt van 'een huwelijk, dat te verge
lijken is met een race-auto... soms gaat-ie goed. maar één keer
kan hij uit de bocht, vliegen'
Een ambtenaar in een buurgemeente zegt het weer anders.
Die constateert: 'Het geluk ligt niet op straat
En dan de huwelijksnacht. Een tikkeltje zenuwachtig zouden
ze dan moeten zijn. maar ze kennen elkaar al langer dan van
daag en het nieuwtje is er al een beetje al.
Hij weet allang dat zij een klein moedervlekje op haar rug
heeftTrouwens.ze gaan maar liever direct slapen, want
het is een drukke dag geweest.
's Maandags gaan ze allebei weer naai- hun werk. Een tikkeltje
knorrig maakt zij. in de koude keuken, een bordje havermout
klaar.
Maar hij vindt het te waterig en zij denkt aan haar moe
der .de tijd dat alles voor haar klaar stond
Vijftig jaar getrouwd. Met nog altijd ruzietjes om de as van zijn
sigaar op de vloerbedekking en haar onhebbelijke gewoonte
om de tafel af te ruimen, terwijl hij nog op z'n baklapje zit te
kauwen.
Nog steeds bij elkaarAan elkaar gewend
Hieronder het relaas van twee echtparen uit Terneuzen.
Het ene paar pas getrouwd en omgeven met de luxe van deze
tijd; het andere paar meer dan vijftig jaar getrouwd, zich na
tientallen jaren vol armoede eindelijk koesterend in een klein
beetje weelde
Maar tevredenheid alom.
TEKST: WOUT BAREMAN
FOTO: HENK VAN DEN BRINK
ÏZc zitten innig naast elkaar op hun
moderne bank voor het raam. Hij
blikt ai'en'toe wat afwezig naar-de
grote zwarl/wit-televisic. die op de
hagelwitte kast tegen de muur staat.
'The Flintstones' eisen hem op, Zij
staat op: „Willen jullie koffie?".
„Maar natuurlijk, graag", klinkt hel
uit duizend kelen. Ze is gekleed in een
crèmekleurige broek en zwarte blou
se: goed verzorgd.kapsel en licht op
gemaakt
Karien \an Grol (20) en Willem Mar
theze <231 wonen in een flatje in de
Terneuzense Jacob van Lennepstraat.
Ze trouwden op vrijdag21 mei van dit
jaar. Direct na de huwelijksvoltrek
king konden ze zo in een keurig inge
richte woning stappen. Alles stond er.
alles hing er: Klok. grote bank. twee
televisies, prima vloerbedekking en
sfeervolle eethoek. En een auto voor
de deur. tweedehands weliswaar,
maar hij stond er toch
.We zagen elkaar iedere dag al. voor
dat we trouwdenzegt Karien ..Ik
denk dat we elkaar iets meer dan een
jaarkenden. toen we naar hetstadhuis
gingen. Ja. samenwonen zien wij niet
zitten. Dat is toch meerzoietsals; „Als
het me niet aanstaat, loop ik zo de deur
uit hoor-...". Daar voelden wij niks
voor. Trouwens, omdat we elkaar ie
dere dag zagen, hadden we echt geen
testperiode nodig. We kenden elkaar
wel zo'n beetje
Kanen doet het woord, af en toe aan
gevuld door een uiterst bescheiden
echtgenoot. ..Ik ben net zo'n grammo
foonplaat. Al" en toe moet je maar
'stop roepen, anders ga ik gewoon
door" legt zij uit.
De ouders van Willem Martheze zijn
alkomstig uil Indonesië Hij is geboren
in Axel. maar zijn huidskleur verraadt
de verwantschap aan "de warme lan
den Aanvankelijk gaf dat wel enige
problemen bij Kanen thuis M n va
der zei een keer. ..Ik doe niet aan ras
sendiscriminatie. maar met zo een
moetje met thuiskomen En als ik
hem dan toch meenam, dan ging hij
een eindje lopen melde hond. Maar nu
is het helemaal over", Willem vult aan
„Ik heb ergeen last van hoor. datze me
er mee pesten. Ik maak er gewoon een
grapje over Karien: ..En boven
dien is hij niet zwart't is meer cho
colademelk
Weekends thuis
Hoe hebben ze elkaar eigenlijk leren
kennen'? Ze weten het nog precies.
Kanen .M n vriendin had verkering
en ik had niemand om mee weg te
gaan. Ik za t hele weekends thuis. Toen
kwamen er op een avond wat jongens
langs, die ik goed kende. Ze vroegen ol
ik mee ging en dat heb ik toen gedaan.
Hel gebeurde in 'Al Capone'; daar zag
ik hem. Aan één van die jongens vroeg
ik hoe 'die donkere jongen' heette Hij
zei: ..Die heeLPhllip wedden?" Nou.
dat hebben we toen gedaan om een
flesje bier... Ik ben toen naar hem
toegegaan en heb hem gevraagd
hoe hij heette En hij zei dat-'ie Philip
heette, degek. Ik was m'n biertje kwijt,
maar even later sprak ik een meisje,
dat nog verkering met hem had gehad
en toen bleek dat hij gewoon Willem
heette
Het is een lang verhaalMaar het
gaat om de ontluikende iieide lussen
twee mensen. Daar kunnen buiten
staanders zich met mee bemoeien Ka
rien dus weer' ..Toen is lui s avonds
teruggegaan naar Axel. maar een hall
uur later weer teruggekomen. En ik
was intussen naar huis Een week later
zagen we elkaar weer. in 'De Ruif. Op
een gegeven moment zaten we naast
elkaar aan de bar en toen raakten we
aan de praat!"
Willem bleek een keiharde versierder,
want hoe onnavolgbaar was niet zijn
eerste opmerking tegen wat later zijn
vrouw zou worden Hij sprak: ..Wil je
iets van me drinken?" En hij deed dat
meteen blik, die duidelijk maakte dat
hij heel wat meer in z'n trucdoos had
voor dat blonde meisje naast hem dan
alleen maar een glaasje bier
En dan een kind
Ze bleven aan elkaar hangen. Er wer
den plannen gesmeed. Willem zou bij
Elopak blijven werken en Karien zou
de firma August de Meyer lals pon-
stypislei trouw blijven. Ze wilden
wel trouwen, maar nog geen kinde
ren. Dat zou de plannen in de war
schoppen. Overeen jaar of vier pas zal
er gedacht worden aan vulling voor
de wieg. Eerder niet. Er moet eerst
bard gewerkt worden .en gespaard.
Voor een eigen huis, een betere auto
televisie
Karien: „Ik ben van huis uit geloof ik
wel ouwei'wets. Dat gelool'ik tenmin
ste wel. als ik mezelf zo eens naga. Ik
ben heel tevreden met alles wat ik nu
heb. Zo'irllatjc is groot genoeg voor
ons tweetjes en bovendien is liet erg
gemakkelijk schoon te houden Dat is
belangrijk als je allebei werkt
Iedere avond wordt er wel televisie ge
keken. Naar sport, naar cowboyfilms.
Ruzie over de programma's hebben ze
nooit, want dreigen er conflicten te
ontstaan dan wordt gewoon dc- tweede
televisie te voorschijn gehaald. Willem
en Karien lezen ook Hij 'Voetbal In
ternational' c-n 'Panorama' en zij Li-
belle' en 'Story'. Hobbies heeft Willem
niet, maar hij zou wel aan karate willen
gaan doen i.,Er is tegenwoordig zoveel
gedonder in bar's en dan komen ze
toch altijd in de eerste plaats naar
jou toe., "i. Karien gaat wekelijks
een uurtje gy mnastieken. En verder is
het werken geblazen Hij in ploegen, zij
gewoon overdag Soms zien ze elkaar
alleen "s nachts imaar ook dat kan
vooreen kersvers echtpaar al ec-n be
levenis ztiro en m dc weekends. Ze
doen alles samen En als hij dan al eens
alleen om boodschappen gaat. schrijn
zij alles precies op een briefje Gehei
men voor elkaar hebben ze niet en ze
hebber, elkaar in die eerste maanden
van het huwelijk ook nog niet op on
waarheden kunnen betrappen, 's Za
terdags en 's zondags slapen ze uil
daarna gaan ze. 's zaterdagsmorgens,
om boodschappen en even naar de la-
milie tn Axel. 's Avonds naar een bar.
waar ze nog weieens vrienden van
vroeger tegenkomen. Een weekendje
uitrusten, dat Is het ieder weekend
weer, En bij elkaar zijn
Een voor de hand liggende vraag: zijn
ze eigenlijk niet bang vooreen enonne
sleur? Straks hebben ze een eigen huis.
een auto. een kleurentelevisie, waar
schijnlijk kinderen
Willem en Karien kijken elkaaraan. Ze
geloven er niet in. Karien: „Sleur,
och we zijn tevreden
Willem. „Hij had het over race
auto's
Geen poespas
„De mooiste dag in het leven van een
jonge maagd", noemde een nooit echt
doorgebroken romanschrijver eens
de huwelijksdag. Willem en Karien
wilden eigenlijk niets liever dan zon
der al teveel poespas trouwen. Maar
dat was niet tc verkopen aan 'weder
zijdse ouders'. Er moest stijlvol ge
trouwd worden. Het ging tenslotte
om de jongste dochter (van de familie
van Grol in Terneuzen) en de jongste
zoon (van de familie Martheze in
\xeli. Vooral dc moeders wilden "Hun
laatste' op waardige wijze afleveren.
Kanen. „Ik had een enorme griep. Ei
genlijk wilde ik maarzo site", mogelijk
overal vana! zijn. Ik zei ook veel te
vroeg 'ja'Tijdens de receptie moest
ik een paar keer naar de wc rennen
Eigenlijk weet ik helemaal niet- meer
wat die ambtenaar allemaal zei
Karien: „We hadden broodjes,, een
broodmaaltijd. Erg eenvoudig. En dan
die receptie. Verder niks. geen feest of
zo Aan iedereen hadden we verteld
dat we direct zouden vertrekken naar
een luxe hotel. Maar we hadden de
sleutel van de caravan van m'n ouders
gekregen en daar zijn we die avond
naar toe gegaan. Maar een huwelijks
nacht was er niet bij Ik heb de hele
nacht met een emmer tussen m'n be
nen gezeten. zo ziek was ik en om zeven
uur s morgens zijn we terug naar huis
gegaan. Toen heb ik het hele weekend
op de bank gelegen
Willem: „Weet je wat ze op het ge
meentehuis nog zeiden? Een of andere
ambtenaar zei: „Als je er spijt van
krijgt kun je binnen 24 uur schei
den
Een voortkabbelend huwelijk eigen
lijk. die echtverbintenis tussen Willem
en Karien Martheze. Met ruzietjes, dat
wel
Willem: „Ik vond haar. maar dat was
ook al voordat we trouwden, veel te
spontaan tegen andere jongens enzo-
Ik vind dat. als je getrouwd bent. je
man meer op de voorgrond moet ko
men. En als ze dan andere jongens op
hun rug stond te hengsten had ik daar
wet moeite mee. Dat moet ze niet
doen
Karien: „We zijn allebei stik koppig.
Dan houden we allebei onze mond.
maar langer dan tien minuten lukt me
dat toch niet
En dan vallen de twee elkaar weer in
de armen. Waiit verliefd zijn ze nog
steeds, al beseffen ze wel dat dat wel
zal slijten.
Karien „Soms, als hij terugkomt van
de kapper, is het net of ik opnieuw ver
liefd op hem ben
Kk.ce en Jan Meijer. 53 jaar getrouw cl
en allebei nog gezond. Kee (71) nog
barstensvol energie, een gezellig
heidsmens zoals er in Terneuzen nog
maar weinig rondlopen. Smakelijk
lachend, met de handen op dc knieën
slaand en altijd te porren voor een
lekker glaasje wijn. Jan (Tb) is rustig.
Hij lacht maar eens om de verhalen
van z'n vrouw. Een oud-visser, die
vlak voor z'n pensionering nog een
jaar of vijf 'tijman' was aan de Oost-
kolk in Terneuzen. Tijman. de man
die dc schepen vastlegt en na het
schutten de staaldraad weer op het
schip gooit. Een uitstervend beroep....
Echte 'Javanieiers' zijn het. Kee en
Jan. Ze hebben hun hele leven als ra
sechte Temeuzenaarsi doorgebracht
in dc volksbuurt van Temouzen: Het
Java. Kee: 'Het rooip Java hè...
daarom stemmen we nog altijd PvdA
en we lezen cle VARA-gids Trouwens,
wat kunnen we anders met een zoon
die in de PvdA zu
Ze kwamen eikaar tegen m de Noord-
straat. De jongens en meisjes liepen
da.u heen en weer. elkaa: keurend en
aanklampend. Een soort markt in
mensenvlees. Kee vertel; 'Je liep
steeds tegen elkaar aan te duwen in
die Nooitisiiunt. totdat je aan iemand
bleef hangen en daar ging jc dan mee
mee.. Naar een caie gaan was er toen
met bij. daar had je geen geld voor Dat
gebeurde alleen op bijzondere dagen.
Jan vroeg Kee 'ol ze meeging' en dat
deed ze. Waar naar toe?
Jan. „Dal ga ik allemaal niet vertellen
hoor,..".
Ze trouwden. Kee en Jan gmgen m een
auto naar het stadhuis, de (grote fami
lie volgde in een. autobus. Ze werden
getrouwd dooi de ambtenaar van de
burgerlijke si and Dees. Kee komt hem
nog weieens togen. 'Hij zegt nog altijd
goeiondag tegen me', vertelt ze
Keukentje
Een leven vol armoe. l-;r was nauwe
lijks geld mi. oorbeeld een wo
ninkje ui i« richten. Daarom trok het
echtpaar in bij de
.loeder an Jan. die
weduwe was en e
huisje had ui de
l)<- Doelderstraat
Twee jaar lang
vonden Jan enKe
■•r onderdak. Toen
kwam er een kind
cu werd liet wat de
druk voor'nmedei
Bovendien w as er
juist gen 1 i v
i -Jall getrouw d en
ook die,u.i-.üg
esproken, zou eerst
een paar jaar Lij
z'n moeder komen
Jan en Kee moesten uitwijken. Het
volgende onderkomen was. een keu
kentje in de Walra venstraat..- Maar na
enige tijd was er dan toch dal eerste
huisje. In het Tuinpad. Daar hebben ze
tien jaar gewoond en daar ook werden
Lo en Din ie geboren Drie kinderen
kregen Kee en Jan Meer wilden ze er
niet. want vooral Kee wist maar al te
goed wat het was bij haar thuis had
den ze elf kinderen. Ze vertellen 'Het
was erg armoedig toen. We hebben
nooit schulden gemaakt hoor. dat niet.
Daar hebben we nooit tegen gekund,
maar we hebben altijd moeten schip
peren...'
Kee: „Jan viste altijd, samen met z'n
zwager, in liet kanaal. Soms kwam-ie
met I 7.50 in de weck thuis en. geloot
me. dat was w einig hoor. Later is dat
15.- geworden. Dat was ook nog
niks. Toen we dat huisje in hel Tuin
pad inrichtten, is Jan met een vriend
op de fiets naar Zelzale gereden, om
dat ze daar van die goedkope stoelen
hadden. Ze namen de man twee stoe
len en zo zijn ze naar Terneuzen terug
gereden.We hebben wat afgezien. Ik
had er vaak een hekel aan. als ik dc
kinders niks kon geven... Jc had niks
dus je kon ze maar af en toe een cent
gev en. Maar als ze die kregen, waren
ze ook ontzettend Blij".
Die eerste huwelijksjaren van Kee en
Jan Meijer en daarna de jaren met de
zoons Koen Leen dochter Dime.Let
ten op iedere cent en zeker geen geld
voor welke luxe dan ook. Geen dure
vloerbedekking, geen televisie geen
auto. geen cleetrischeappa raten. geen
greintje weelde.. Dal kwam eigenlijk
pas een beetje toen ze verhuisden naai
de Slecrilcamplatm op het Java en de
kinderen gingen werken.
Pilsje
Kee doel liet woord. Jan zit op de an
dere hoek van dc bank en luistert.
Zijn belangrijkste (maar gewaar
deerde-I bijdrage aan het gesprek is:
au al dat gepraat krijg je maar
dorst. Hebben we nog een pilsje voor
de mannen'.'". Dat pilsje komt er en
vóórhaar is er een glas w ijn. Kee: „We
hebben zesendertig jaar op de Steen-
kamplaan gewoond. I)aar kregen we
liet veel heter, omdat de kinderen ou
der werden en gingen werken. We
hebben vijfentwintig jaar met ons
eerste bankstel gedaan..
jaar Weg uil no; ihiis dat. volgens
lallen jaren zonder problemen onder
dak te bieden. Dat werd trouwens van
alle huizen op het Java gezegd: Oer
sterk en helemaal nog niet toe aan de
sloop Vijf jaar .geleden moesten ze
eruit. Het Java. cle enige échte volks
buurt van Terneuzen. moest verdwij
nen. Jan weet wel waarom „Dat stad
huis was net gebouwd en ze vonden
het natuurlijk maar niks. dat uitzicht
op iiet Java Daarom moest het alle
maal weg. Alleen die gebouwen van
Vermast staan er nog. Die kosten ze
ker teveel geld". Het echtpaar Meijer
ruilde de woning in deSteenkamplaan
voor een flatje. Ze vonden onderdak in
de 'Vesteflat'. aan de rand van het Ja-
Kee: „Jan is er een paar weken niet
goed van geweest. Hij miste het alle
maal zo ontzettend. In de Steenkamp-
laan kon hij achter buiten aan z'n net
ton werken. Maar wat moesl-ie hier
Gelukkig is hij het nu helemaal ge
wend- Ja. we hebben nog gezien hoe de
huizen gesloopt werden...'
Ze vinden dat ze toch nog goed zijn
weggekomen. In elk geval noemt Kee
het wonen in de serviceflat gezellig'
Vee! contact met de buten heeft ze
met. Dat had ze ook vroeger niet. in de
Steenkarhplaan De kinderen komen
nog erg vaak... vooral Lo ..Dat is een
echte moederrol", constateert Kee la
chend.
Een paar jaar geleden vierden ze hun
vijftigjarig huwelijksfeest. Dat ge
beurde in café 'Du Commerce' aan de
Markt. Over twee j aar is het weer feest.
Kee. „We wachten niet tot we zestig
jaar getrouwd zijn om weer te feesten,
dat. doen we weer als we vijfenvijftig
jaar getrouwd zijn".
Ze waren in heel hun leven nooit op
vakantie geweest, maar toen Jan ge
pensioneerd was, zijn ze direct op va
kantie gegaan naar Zwitserland. Op
hun manier zijn Kee en Jan 'flinke
uitgaanders'. Ze gaan regelmatig mee
met reisjes naar het buitenland en
bovendien gaan ze op gezette tijden
'op café'.
Kee: „Biejen doen we graag hè. kaar
ten. Nee, niet om het geld want dan
krijg je alleen maar kwaaie gezichten.
We doen het tenslotte voor de gezel
ligheid. dus om een pilsje... Er zijn we
ken geweest dat we iedere dag zaten te
kaarten in het café. Toen hebben we
besloten om het maar een beetje kal
mer aan te doen, want dat werd te
gek".
Ze zijn ontzettend blij datze niet geko
zen hebben voor een of ander huis in
Temeuzen-Zuid. Kee ween „Dan zou
je op de fiets naar de binnenstad moe
ten om er te gaan kaarten Dat gaat
nog wel als je er naar toe rijdt, maar
terug... Je zou met de bus kunnen,
maar daar kom je ook niet toe. Nee. we
zitten luer prima, vlakbij de plaats
waar we ons hele leven hebben door
gebracht. We genieten er van. Kijk
maar, we hebben nu ook een kleuren
televisie".
Het is duidelijk, de tijd van armoe is
voorbij. „Gelukkig wel", zegt Kee, „al-
lemensendaar hebben we genoeg
van geweten. Man. je was bang dat er
iemand aan de deur kwam... Nu heb
ben we het prima..
Toch nog even die vraag: hoe zat het
met de ruzie's?
Kee: „Natuurlijk, vroeger hadden we
ruzie maar dat hebben we nu nog. Ik
ben af en toe wel op hem uitgekeken...
Vroeger hadden we nog al eens ruzie
over de kinderen, Dan zei ik datze iets
niet mochten en dan mochten ze het
van hem weL.. Och. 't is stil waar het
nooit waait hè...".
Er wordt gebeld 'De eeuwige moeder-
zot' staat voor de deur. Zoon Lo. de
PvdA-er. „Die komt echt. niet om een
bak koffie", gilt Kee van het lachen en
ze zet een bruin flesje voor haar zoon
op tafel En dan wordt er nog wat ge
praat over het maken van fuiken va
der Jan legt net de laatste hand aan
een serie fuiken voorzoon Lo. een stuk
of tien in een paar weken tijds en
daarna zien we wel weer... en over de
supportersvereniging van de vv Ter
neuzen. waarvan Kee bestuurslid is.
..Ja. hij ging iedere zondag naar het
voetballen en dan zat ik alleen. Ik
dacht, weetje wat, ik word ook lid van
de supporters En nu zit ik al jaren in
het bestuur".
