'Vrede op aarde'
nog ver te zoeken
NAVO MOET
SLEUTELEN
AAN EIGEN
PARAATHEID
SALT,
PZC/<
beperking
wapens
VRIJDAG 31 DECEMBER 1976
oudjaar 1976
<Door Fred Sanders)
Sinds 30 oktober 1973 onder
handelen in Wenen vertegen
woordigers van een aantal
NAVQ-landen en het War
schau Pakt over een weder
zijdse, evenwichtige troepen
vermindering in Midden-
Europa, de MBFR (Mutual Ba
lanced Forces Reduction).
Deze besprekingen vinden
plaats op initiatief van de
NAVO, die al in het begin van
de zestiger jaren aandrong op
een dergelijk concreet ontwa
peningsgesprek.
Het Warschau Pakt (lees- de Sowjet-
Unie) stemde in methet houden van de
MBFR-besprekingen toen de NAVO
zich akkoord had verklaard met het
houden van de conferentie over Euro
pese veiligheid en samenwerking in
Helsinki. Deze veiligheidsconferentie
is in 1975 gehouden en heeft, met name
voor de Sowjet-Unie maar- ook voor
Europa als geheel, wat resultaten op
geleverd.
In juni 1977 komen de ondertekenaars
van de Slotakte van Helsinki bijeen
in Belgrado om te kijken wat er is te
rechtgekomen van de afspraken van
Helsinki en om te kijken wat er ver
der nog gedaan kan worden om vei
ligheid en samenwerking in Europa
te verbeteren. Met de MBFR-
gesprekken is het minder vlot gegaan.
In feite is sinds oktober 1973 nog niets
bereikt. Tenminste geen verminde
ring van de strijdkrachten in
Midden-Europa. Toch is men in We
nen schoorvoetend-iets dichter tot el
kaar gekomen. Aanvankelijk had de
NAVO voorgesteld de grondstrijd
krachten van zowel NAVO als War
schau Pakt in twee fasen terug te
brengen tot elk 700.000 man. Dat was
niet acceptabel voor het Warschau
Pakt. Op het ogenblik beschikt de
NAVO in het betrokken gebied over
734.000 man grondtroepen, het War
schau Pakt over 899.000 man. Het
enige waar het Oostblok over wil pra
ten is een verlaging door gelijke troe
penverminderingen. Het Westen
daarentegen wil tegelijk het even
wicht 'herstellen'.
Reductie
Om de gesprekken een impuls te ge
ven stelde de NAVO eind 1975 voor
duizend tactische (defensieve, meest
lichte) kernwapens uit Midden-
Europa te verwijderen, tegelijk met
29.000 Amerikaanse soldaten. In ruil
daarvoor zouden de Russen 68.0001
man moeten terugtrekken en 1700
tanks. Als antwoord herhaalde het
Warschau Pakt aanvankelijk zijn oor
spronkelijk aanbod: gelijke vermin
deringen van troepen aan beide zijden.
In februari kwam het Warschau Pakt
met een voorstel dat iets dichter bij
het NAVO-voorstel kwam: in een cei-
ste fase zouden Amerikanen en Rus
sen een aantal soldaten uit Midden-
Europa terugtrekken, latei zouden
alle landen die troepen hebben in het
feductiegebied' (ook Nederland), een
bepaald percentage van hun troepen
weghalen
Het feit dat men intussen spreekt van
percentages en niet meer over vaste,
gelijke aantallen, is een concessie van
de kant van het Warschau Pakt. De
NAVO wil echter verder gaan - om
een evenwichtige' situatie te herei
ken en wil bovendien niet accepteren
dat. zoals het Warschau Pakt wil. pla
fonds worden vastgesteld voor de na
tionale strijdmachten van dc lidsla-
ton.
Intussen heeft de NAVO ook een voor
stel van het Warschau Pakt afgewezen
om de belde bondgenootschappen op
het huidige aantal leden te handha
ven. Voor de NAVO zou dit inhouden
dat Spanje geen lid kan worden. Voor
het Warschau Pakt zijn er eigenlijk
geen kandidaten, tenzij de verhoudin
gen in Joegoslavië binnenkort ernstig
veranderen.
Ook hel voorstel van het Warschau
Pakt een 'no first use verklaring af le
leggen, dat wil zeggen dat beide belo
ven nooit als eerste kernwapens te zul
len gebruiken, is door de NAVO begin
decemberjl. afgewezen. Een dergelijke
verklaring werd niet realistisch geacht
- met name omdat iedereen weet dat
het Westen, met zijn achterstand op
het gebied van conventionele miet nu
cleaire) wapens, bij een gewapend con
flict wel gedwongen kan zijn als eerste
tactische kernwapens in de strijd te
brengén.
Cijfers
Kenners van de materie
naumste vooruitgang het feit dat het
Warschau Pakt in zijn meest recente
voorstellen voor hel eerst cijfers op
tafel heeft gelegd voor de eigen troe
penmacht in Midden-Europa. Die cij
fers kloppen niet met wat de NAVO
meent te weten, maaralleen al het feil
dat men de cijfers ter discussie wil
stellen, betekent winst.
Terwijl deze moeizame onderhande
lingen zich in Wenen afspelen, onder
gaan de laatste maanden de strategi
sche inzichten over een eventueel mili
tair conflict, in Europa grondige wijzi
gingen. De Amerikaanse senator
Nunn citeerde onlangs uiteen rapport
van de Amerikaanse geneiale stóf.
waarin werd gezegd dat de uitgangs
punten van de huidige NAVO-
slrafcegie waarschijnlijk niet kloppen
met de werkelijkheid.
Zo gaat men er tol nu toe van uit dat
de NAVO - die immers qua parate
sterkte ver achter ligt bij het War
schau Pakt - in dc eerste dagen van
een conflict dc aanvallende troepen
niet zou kunnen tegenhouden. De op
mars van het Warschau pakt zou ech
ter zo langzaam gaan d'at de NAVO-
landen gelegenheid krijgen te mobili
seren en bun troepen naar het strijd
toneel te brengen.
Zodra dat ls gelukt (wat. ook binnen de
bestaande strategische conceptie al
de vraag is: men stelle zich voor hoe
vele tienduizenden soldaten met hun
materieel in veelal verouderde voer
tuigen over wegen die verstopt zijn
met vluchtelingen naai het slagveld
moeten worden vervoerd) zouden de
NAVO-troepen in staat zijn de tegen
standers terug te dringen.
Volgens het dooi senator Nunn geci
teerde rapport zou het .echter nooit zo
ver komen, zouden de oostelijke troe
pen al binnen enkele dagen dwars door
West-DuiIsland zijn opgerukt, lang
voordat bijvoorbeeld de Nederlandse
troepen,'die een deel van de Noord-
duit.se laagvlakte moeten verdedigen,
ter plaatse kunnen zijn.
Garantie
Dat betekent dat de nucleaire garan
tie van de Amerikanen nauwelijks
nog kan worden toegepast: geen enkel
Westeuropese regeringsleider zal nog
met kernwapens willen worden be
vrijd. als de Russen eenmaal over de
Rijn zijn getrokken. De prijs aan ver
liezen onder de burgerbevolking zou
te hoog zijn.
De enige conclusie die uit deze nieuwe
visie kan worden getrokken is. dat de
paraatheid van de conventionele
strijdkrachten van de NAVO. dus ook
van Nederland, moet worden opge
voerd. Anders zal de tijd die overblijft
tussen het moment van de aanval van
het Warschau Pakt en het moment dat
de NA VO gedwongen is kernwapens te
gaan gebruiken, te kort zijn om de on
derhandelingen. die in de huidige visie
in die periode moeten plaatsvinden,
mogelijk te maken. Alleen een succes
van de onderhandelingen over weder
zijdse troepenverminderingen in
Midden-Europa kon een derde, meer
vreedzame oplossing mogelijk maken:
verlaging van de militaire spanning in
Europa en verkleining van de kans op
een militaire botsing.
Pi Door Hans de Bruijm
acem in terris. Er is in de afgelopen dagen weer van gezon
gen: 'Vrede op aarde'. Voor wie eigenlijk? Mensen van goede
wil zijn er genoeg. Maar toch wordt in alle uithoeken van de
wereld gevochten. Toch sneuvelen nog dagelijks tientallen,
soms honderden mensen door oorlogsgeweld. Door geweld
dat zij zelf hebben opgeroepen of door zinloos geweld dat over
hen ais onschuldige burgers wordt uitgestort. Het pacem in
terris' is vooralsnog een vrome wens. Vrede op aarde. Waar
dan? Wie een wereldkaart pakt en daarop alle landen zwart
maakt waar geen vrede heerst, ziet het al gauw zwart voor de
ogen.
Die wereldkaart. - maar dan in woor
den - vindt u hierna. Het is een vrij
somber beeld van oorlogen, span-
ningshaarden opstanden en conflic
ten Ook een beeld van de pogingen
die gedaan worden om daar een eind
aan te maken. Een inventarisatie,
mede tot stand gekomen dank zij de
heer H. J. Neuman van het Neder
lands Instituut voor Vredesvraag
stukken.
Een wereld vol oorlogsgevaar is als
een groot fabrieksgebouw dat op ver
schillende plaatsen in brand staat.
De brandweer richt zijn stralen het
meest op die plaatsen, waar ontplof
fingsgevaar dreigt. Zo n brandhaard
is het Midden-Oosten en ook zuide
lijk Afrika. In Noord-Ierland slaan de
vlammen naar buiten, terwijl in
Zuidoost-Azië de blusapparaten hun
werk gedaan lijken te hebben.
Midden-Oosten
Hel grootste gevaar voor de wereld
vrede vormt nog steeds dc crisis in
het Midden-Oosten. Op geen gebied
ter wereld is zoveel ultramodern
wapentuig in handen van mensen
die elkaar elk ogenblik naar de keel
kunnen vliegen. De burgeroorlog in
de Libanon, die naar schatting
00.000 doden heeft geëist, heeft de
aandacht van bel conflict Is-
raèl-Arabische wereld hooguit even
afgeleid.
Israël, omringd door Arabische sta
ten en bedreigd door de Palestijnen
die hun recht op een eigen staat
claimen, is nog niet uitdezorgen ook
al lijken rechtstreekse onderhande
lingen met Egypte en Syrië niet meer
zo ver weg als voorheen.
Een probleem voor een vreedzame
regeling is de verdeeldheid van het
Arabische blok Als Egypte toena
dering tot Israël zoekt is Syrië weer
tegen, een verdeeldheid die een di
rect gevolg lijkt van de shuttle-
diplomatie van Henry Kissinger.
Daarbij komt dat Egypte nu ook
Amerikaanse militaire steun krijgt,
terwijl de Syriërs. Irak en de Pales
tijnen Russische steun.genieten
Ei- zijn twee regelingen mogelijk: of
via dc confercntietafël (het herope
nen van de Gcnecfse conferentie
lijkt niet uitgesloten), of via een con
flict. Als dat laatste bel geval is zal
er een oorlog ontstaan die de hevig
ste wordt uit de geschiedenis van
bet Midden-Oosten. Sinds het echec
van de oktoberoorlog van 1973 is de
Israëlische bewapening enorm uit
gebreid. De Israeli's beschikken
over de meest verfijnde wapensys
temen. Egypte heeft zijn Russisch
georiënteerde krijgsmacht met
steun van de Amerikanen. Duitsers
en Britten kunnen uitbreiden, ter
wijl Syrië uit de Sowjet-Unie de
nieuwste wapens krijgt toegescho
ven.
Daarbij komt dat het piobleem-
Libanon nog lang niet geiegeld is.
ook al lijkt de vrede even weerge
keerd. De Syrische bezettingstroe
pen kunnen niet eeuwig in het land
blijven en niemand kan de garantie
geven dat de strijd niet weei zal op
laaien indien zij zich terugtrekken
In het sultanaat Oman aan de zuid
oostkant van het Saoedische schier
eiland woedt nog steeds een burger
oorlog. gericht tegen de sultan. Deze
anti-sultan-beweging krijgt weer
steun van het buurland de Jemenili-
sche Volksrepubliek een door de
Russen gesteunde staat. Het sulta
naat Oman is een belangrijke strate
gische post. omdat het een toe
gangspoort is van de Perzische Golf
de belangrijkste uitvo.erplaats van
aardolie.
Het is dan ook daarom dat de sjah
van Perzië. zelf een van de grootste
olieleverancier.s lo.a. aan Israël!), de
sultan van Oman militair steunt in
zijn strijd tegen de opstandelingen.
Perzië is de laatste jaren uitgegroeid
tot de belangrijkste militaire macht
in het Midden-Oosten. Dit rijke land
met zijn verarmde burgerbevolking
besteedt jaarlijks bijna 30 miljard
dollar aan het allermodernste wa
pentuig dal de sjah maar in de Ver
enigde Stalen kan krijgen.
De strijd van de Koerden, een onder
drukt volk dat verspreid is over het
grondgebied van Irak Perzië en Tui-
kije. lijkt inmiddels gestreden. Zij
krijgen van niemand meer steun en
hebben ook geen wijkplaats meer
omdat geen van de omringende lan
den hen wil hebben.
Afrika
rokko voeren nu al
meer dan een jaar een grensooi log
om bet betwiste gebied van de
voormalige Spaanse Sahara, waar
beide lauden aanspraken op doen.
De bevrijdingsbeweging Polisario.
die zelfstandigheid wil. wordt ge
steund door Algerije- De grensge
schillen tussen Marokko en Algerije
en de guerrilla-acties van Polisario
kosten maandelijks enkele bondo
den mensen het leven. Polisario kan
wat de Koerden in het Midden-
Oosten niet kunnen: uitwijken
wanneer het nodig is. Algerije
steunt hen en Mauretanië w il best
een toevluchtsoord voor ben zijn.
Het conflict kan niet militair tot een
oplossing komen, want zelfs wan
neer Polisario geheel wordt uitge
roeid. blijft een historisch conflict
tussen Algerije en Marokko bestaan.
Zuidelijker in Afrika woedt nou
steeds dc guerrilla-oorlog in de Cen-
traalafrikaanso republiek Tsjaad
waarde bekende Ftancaisemevrouw
Claustre nog steeds dooi de guerril
lastrijders gevangen wordt gehou
den. Ethiopië kampt nog altijd met
de problemen in het naar zelfstan
digheid strevende E: itiea. de provin
cie die zich op gewelddadige wijze
tegen de regering in Addis Abeba
verzet.
Ethiopië op zich heeft weet moeilijk
heden met Somalië het bum Luid dat
evenals Ethiopië aanspraken maakt
op het vjoegete Frans-Somaliland
dat met Djibouti een belangrijke h; -
venstad heeft. Ethiopië en Somalië
hebben daarnaast ook conflicten
ovei de rondzweivende veeteelt
nomaden die in beide landen wei
den
In Boëroendi in Midden-Afiika is de
rust weergekeerd nadat daar in 1972
bij een stammenoorlog tussen de
Hoetoes en de Toetsies ongeveei
300 000 mensen werclen vermoord,
Dc gespannen situatie tussen Oe
ganda cn Kenia, die na de Israëli
sche bevrijdingsacties op het vlieg
veld van Entebbe in Oeganda ont
stond. lijkt inmiddels weer weg
geëbd. In Oeganda zelf voert Idi
Amin echter nog immer een schrik
bewind dat volgens ooggetuigen al
aan enkele honderdduizenden men
sen het leven hoeft gekost.
Het zuidelijke deel van Afrika is na
tuurlijk één grote brandhaard De
burgeroorlog in het onafhankelijke
Angola is nog steeds niet ten einde.
De regering-Neto vecht in het Zuiden
nog steeds met Cubaanse steun
tegen cle Unita-beweging van Jonas
Savimbi. Zonder de Cubaanse mili
tairen is de vrede in Angola kennelijk
moeilijk te herstellen. De door de
Amerikanen gesteunde FNLA van
Holden Roberto is vrijwel van het
Angolese toneel verdwenen
In het zuidelijker gelegen Namibië,
het protectoraat Zuidwest-Afrika.
woedt nu al geruime tijd een
guerrilla-oorlog tegen de blanke
Zuidafrikaanse bezetters. De be
vrijdingsbeweging SWAPO voert
strijd op dezelfde wijze en om de
zelfde reden als dc guerrillabewe
gingen in Rhodcsiè (Zimbabwe) dat
doen. Zij bobben geen belang bij de
vreedzame regelingen die nu aan de
conferentietafels in Genëve in el
kaar worden gedraaid, omdat zij
daar als radicale groeperingen vol
ledig buitenspel worden gezet. De
conferentiepartners willen immers
gematigde bewinden aan de macht
helpen. Een zwart meerderheids-
bewind in Rhodcsiè is dan ook nog
geen garantie voor vrede. En hoe
strammer Smith en zijn secondant
Van der Bijl zich opstellen, hoe meel
de guerrilla's zich gesterkt voelen
door te gaan.
In Zuid-Afrika geen guerrilla. Daar
heeft het verzet tegen de blanke
overheersing zich direct op straat
geuit De vechtpartijen met vele
tientallen, sommigen zeggen hon-
deiden doden van Soweto spieken
nog tot de verbeelding. Zuid-Afrika is
vooi zijn wapens vooral afhankelijk
van West-Duitsland en Israel maar
bezit ook veel Engels en Amerikaans
materieel. De Verenigde Naties heb
ben een ban uitgesproken over wa-
penleveiunties aan Zuid-Afrika.
Azië
Het Aziatische continent, dat enkele
tientallen jaren op vele plaatsen in
brand heeft gestaan, is nu - zeker
wat cle internationale conflicten be
treft - 'uitgeblustDe grote oorlog in
Indochina, die honderdduizenden
doden beeft gekost, die de wereld
meermalen op de rand van een grote
crisis bracht, is voorbij.
Noord- en Zuid-Vietnam zijn her
enigd. in Cambodja wordt niet meer
gevochten al is wel sprake van een
onderdrukkend bewind), en voor
Laos geldt hetzelfde. In tal van lan
den in het Verre Oosten woeden ech-
tei nog altijd inwendige conflicten,
buigerooiiogen en guerrillastrijd.
Dat gebeuit in Thailand waai liet
vei zet tegen het nieuwe bewind dat
op gewelddadige maniei aan de
macht kwam alleen maar toeneemt.
Ook in Burma. Maleisie en op de Fi
lippijnen is gewapend verzet tegen
de zittende, meest rechtse regerin
gen. Indonesië is nog niet uit de pro
blemen met Oostelijk-Timor (vroe
ger Portugees), terwijl Singapore
grote moeilijkheden heeft met de
daar wonende Chinezen. De nogal
hardhandige wijze waarop men
daar die problemen wilde oplossen,
leidde dit jaar zelfs tot uitstoting uit
de Socialistische Internationale.
En dan is er nog het enige punt in
Azië. waar Amerikaanse troepen oog
ïn oog staan met de Chinese commu
nisten: Korea, waar het na de Ko
reaanse oorlog van 1953 weliswaar
rustig is geworden, maar het gevaar
van strijd niet is uitgewist. Het inci
dent van deze zomer, waarbij Ameri
kaanse en Zuidkoreaanse militairen
dooi een Noordkoreaanse patrouille
werden gedood omdat zij een boom
omhakten tekent hoe broos de si
tuatie daar is.
Zuid-Amerika
Een soortgelijke situatie als in de
Zuidoostaziatische landen heerst in
Zuid-Amerika. waar bijna elke staat
wel zijn guerrillabeweging kent. De
meeste guerrilla- en verzetsbewe
gingen in Zuid-Amerika zijn links
en richten hun verzet op de meest
zeer rechtse, door de Amerikanen
gesteunde regimes. In Argentinië
;aat het om de rechtse stadsguer-
rilla die linkse sympathisanten zon
der meer uit de weg ruimt. In Uru
guay zijn het de linkse Tupamaros
die aanslagen plegen en mensen
ontvoeren. Brazilië kent zijn ultra
rechtse Brigade des Doods, die ie
dereen die zich tegen de rechtse re
gering verzet vermoordt.
Chili kreunt onder de onderdrukking
van het Pinochet-bevvïnd. dat na de-
moord op Salvador Allende de dood
van vele Chilenen op zijn geweten
heeft. Ook Bolivia, waar Ché Gue
vara in de 50 er jaïeii "net symbool
van het verzet was. kent nog steeds
zijn guerrillabewegingen die zich in
de oerwouden ophouden. In Mexico
opereert de 23-septemberbeweging.
een guerrillabeweging die nog on
langs in het nieuws kwam door het
plegen van bomaanslagen aan de
vooravond van de presidentsverkie
zingen.
Europa
En dan blijft nog maar een continent
over: de "Oude wereld'. Europa,
ogenschijnlijk een vredig continent.
Maar ook een continent met een
burgeroorlog in Noord-Ierland die
in enkele jaren al meer dan 3000 do
den heeft geëist. Een continent met
landen als Turkije en Griekenland
die op gespannen voet leven van
wege de onoploshaar schijnende
problemen rond Cyprus en het con
flict rond de exploratie van de Egei-
sche Zee. Een serie conflicten die al
geregeld tot strijd geleid heeft en die
de zuidoosiflunk van de NAVO ern
stig aantast, zeker nu de Turken de
Amerikanen een groot aantal facili
teiten hebben ontzegd.
En dan hebben we het nog niet eens
gehad over de kleine, maar gevaar
lijke verzetsbewegingen in Joegosla
vië 'de Kroot cm. Oostenrijk 'Tirol en
KarinthièSpanje 'Baskenland
Ook niet over ae Rote Armee Frac
tion -de Baadet-Memhofgroepin de
Bondsrepubliek en evenmin over het
weei overat de kop opstekende neo-
fascisme in dat zelfde buurland. Of de
Corsieanen die zich tegen de Franse
overheid vei zetten en de naar onaf
hankelijkheid hunkerende Zuidmo-
tukkers in ons eigen landje
Door Fred Bandersi
D,
Je grootste militaire machten ter
wereld zijn de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten van Amerika. Vergele
ken met de slagkracht aan kernwa
pens. waarover deze beide super
machten beschikken, zijn alle andere
mogendheden bijna verwaarloosbaar
zwak. De groei van liet militair poten
tieel van VS en Sowjet-Unie is het
duidelijkste voorbeeld van de bewa
peningswedloop: elke uitbreiding
van de strijdmacht van dc een leidt
weer lot een verhoging van de mili
taire inspanningen van de ander, en
zovoort.
De leiders van de beide grootmachten
begonnen tegen het eind van de zesti
ger jaren in te zien dat deze steeds
groeiende defensie-inspanning een
welhaast ondraaglijke last ging leggen
op de bevolking. Niet zozeer vrees voor -
de vernietigingskracht van de strate
gische wapens (dat. zijn in het alge
meen de zware kernwapens) als wel de
behoefte cle gigantische defensie
uitgaven binnen de perken te houden
waren de drijfveer voor het eerste
SALT-akkoord. dat in 1972 werd ge
sloten (Strategic Arms Limitation
Talks).
Daarbij besloten de beide grootmach
ten geen nieuwe anti-raketsystemen
te ontwikkelen. Deze dfspraak was
permanent. Sowjet-Unie en Ver
enigde Staten konden dus de kosten
van een dergelijk systeem uitsparen,
terwijl zij bovendien deeveneenszeer
kostbare tegenmaatregelen tegen een
dergelijk systeem dat de vijandelijke
raketten met kernbommen onderweg
zou kunnen onderscheppen) niet meer
hoeven te nemen.
In 1972 werd tevens een afspraak ge
maakt met een looptijd van vijf jaar.
men legde gTenzen vast waarboven de
voorraden offensieve wapens (strate
gische) als bommenwerpers en raket
ten niet zouden mogen stijgen. Die
grenzen lagen bóven de niveaus die al
waren bereikt, zodat de SALT-
overeenkomst niet heeft geleid tot
vermindering van de bewapening,
maar hooguit grenzen heeft aangege
ven voor de groei van de bewapening.
In 1974 spraken Ford en Breznjev in
Wladiwostok af elk niet meer dan 2400
strategische kernwapens in voorraad
te houden. In de Verenigde Staten zijn- -
de afgelopen jaren regelmatig stem
men opgegaan van mensen die be
weerden dat de Sowjet-Unie zich niet
hield aan de vastgestelde plafonds.
Mede door dit wantrouwen is de ver
nieuwing van de SALT-overeenkomst
tot nu toe mislukt.
Twistpunt
Het belangrijkste concrete twistpunt
bij de SALT- bespreking is op het
ogenblik de vraag welke wapens
moeten worden gebracht onder de
werking van de nieuwe overeen
komst over offensieve strategische
wapens. De Amerikanen wensen dat
de Russische Backfire-
bommenwerper aan het SALT-
plafond wordt onderworpen, terwijl
de Russen dat zelfde willen met de.
Cruise-raketten van de Amerikanen.
De Backfire is een kleine bommen
werper die niet van de Sowjet-Unie
naar de Verenigde Staten en terug kan
vliegen zonder te tanken, een voor
waarde voor een strategisch vliegtuig.
Maar het toestel kan wel in de lucht
tanken, en hoort volgens de Amerika
nen dus wel degelijk thuis in het
SALT-pakket.
De controverse over de Cruise
raketten - projectielen die op zeer ge
ringe hoogte, vrijwel onkwetsbaar en
met grote nauwkeurigheid hun doel
zoeken - gaat over de vraag of het hier
een nucleair wapen betreft. Volgens de
Amerikanen zijn de Cruise-raketten in
de eerste plaats bedoeld om 'gewone'
.springstof te vervoeren. De fabrikan
ten zeggen echter dut hun produkten
ook kunnen worden uitgerust met
kernwapens
Deze controverse lijkt echter oplos
baar. Zowel Sowjet-Ieider Breznjev
als de toekomstige Amerikaanse pre
sident Carter heeft te kennen gegeven
op korte termijn resultaten van de
SALT-besprekingcn te wensen. Ver
wacht wordt dat in de eerste maan
den van 1977 een nieuw akkoord tot
stand komt. Dat moet ook wel. want
in oktober 1977 loopt hun eerste ak
koord af.
Adviseurs van Carter zijn intussen be
zig met plannen voor een verder
gaande 'uitruil' van Amerikaanse en
Russische militaire inspanningen.een
SALT III waarbij de maximale aantal
len kernwapens worden verlaagd. Zo
wordt, gedacht aan een opheffing van
de Amerikaanse vioolbasis op het ei
landje Diego Garcia in de Indische
Oceaan, wanneer in ruil daarvoor de
Russen hun basis in Berberarin Soma
lië. Oost-Afrikai ontmantelen.
Gezien de nadruk die Carter en zijn
team leggen op de noodzaak van wa
penbeheersing en de welwillendheid
waarmee Brezjnjev tot nu toe de
nieuwe Amerikaanse president is te
gemoet getreden, lijkt het niet onmo
gelijk dat de SALT-besprekingen bin
nen enkele maanden tot nieuwe resul
taten zullen leiden.
Waarbij we dan wel in het oog moeten
blijven houden dat een nieuw SALT-
akkoord er hooguit toe kan bijdragen
dat de door de bewapening veroor
zaakte onveiligheid op de wereld niet
al te veel wordt vergroot. Meer vei
ligheid. door een vermindering van
de bewapening, is een heel andere
zaak, die voorlopig nog in een ver ver
schiet schijnt te liggen.
