Opvoering 'Liefdesconcilie'
blijkt nu nog een noodzaak
VANDER LEEUW
'OVERTILD'
De kleurrijke Dvorak van Kertesz
FRANZ MARIJNEN, REGISSEUR
KORT
Genet
Madge
ZKC
Bergman
VRIJDAG 31 DECEMBER 1976
iVan onze kunstredactie*
„Tachtig .jaar nadat Oskar Panizza een jaar gevangenisstraf
kreeg voor het schrijven van Het Liefdesconcilie, is een Belgisch
criticus een schrijfverbod opgelegd. Vier dagen nadat zijn lo
vende kritiek in het Vlaamse blad De Standaard was verschenen,
werd hij bij zijn hoofdredacteur geroepen. Deze verbood hem om
ooit nog een kritiek voor zijn krant te schrijven. Een aantal
scherpe open brieven van mij aan die krant heeft dat niet kunnen
verhelpen. In bijna tachtig jaar blijkt er dus niets veranderd te
zijn. Alleen door dat feit is bewezen dat opvoering van dit stuk nu
nog noodzaak is".
BELGISCHE CRITICUS KREEG
ANNO 1976 SCHRIJFVERBOD
De regisseur van dit schouwspel, de
Vlaming Franz Marijncn. draait er niet
omheen. Hi.i koesterde al sinds 19G6 de
.wilde fantasie dit tot dan nog nooit op
gevoerde stuk uit 1896 ooit eens te doen.
Hij voelde zich verwant met de thema
tiek van het stuk. Hoofdpersoon is de
Borgïa-paus Alexander de Zesde. Aan
leiding voor de Munchense arts, natuur
onderzoeker. psycholoog en satirisch
dichter Oskar Panizza om rond die fi
guur een scherpe satire te schrijven,
was een 15e ceuwse syfilus-epïdeinïe.
een palis die hel probleem van de abor
tus de kop indrukt. Daarom zit in het
regisseren van Het Liefdesconcilie ook
een stuk persoonlijke geloofsbelijde
nis
„Ik zat nog in Brussel op de toneel
school. t oen ik het. voor het eerst los. Hei
was nog nooit opgevoerd Ik wilde het
als eerste doen Toen ik hoorde dot La-
velli het in Parijs aan het repeteren was
heb ik een krachtige vloek gelost. Later
is hel gespeeld in Londen en Hamburg
maar ik ben het bewust niet gaan zien
Ik wilde me niet laten beïnvloeden"
OnspcctluKir sl ui:
„Het stuk isjarcnliuigalson bespeel baar
beschouwd. Als je Panizza volgt, heb je
280 o
Straf
Volgens het volksgeloof was deze ziekte
een straf uit de hemel voor de geslachte
lijke excessen van het volk. Panizza
merkte op dat deze excessen het grootst
waren aan het pauselijke hof. In zijn
stuk bracht hij het kleine groteske van
de mens over op de goddelijke bevol
king van de hemel. Vandaar dat de figu
ren van de Heilige Drievuldigheid in het.
stuk worden geschilderd als corrupte
samenspanners met de duivel De dui
vel bedenkt de straf in de vorm van de
historische lust-epidemie
Om het stuk een actuele inhoud te ge
ven. heeft Franz Marijnen er het leven
van Panizza parallel mee laten lopen
Met name zijn verdediging legen de
aanklacht van het Munchense arrondis-
sementsgerechl is in extenso opgeno
men. Waarom heeft de Vlaming Marij
ncn zijn succesvolle Amerikaanse thea
tergroep Camera Obseura voorlopig
ontbonden teneinde in Rotterdam on-
dei meer dit omstreden stuk uit de
doofpot te halen?
..Omdat dc schrijver voor dit stuk een
jaar gevangenisstraf kroeg, omdat er
een aanslag op zijn bezittingen werd
gepleegd en omdat hij door die beslis
sing de vernieling is ingegaan. Uitein
delijk kwam bij in een psychiatrische
inrichting terecht, want hij heeft die
straf nooit kunnen verwerken. Men
heeft hem klein gekregen. De man die
de macht van het instituut kerk heeft
aangevallen, werd door de wereldlijke
macht verpletterd. Panï/.za's daad was
verzet tegen een bestaande orde en
door die orde is hij vernietigd".
Franz Marijnen is zelf van rooms-
katholieke huize. ..Ik heb alle interna
ten afgelopen. Ik heb altijd met de kerk
te maken gehad en niet. altijd in de
meest gunstige zin. Daar heb ik mij van
losgemaakt,. Zo.'nstuk is welkom om dat
te tonen".
..Tegen het geloof heb ik niets. Ik heb
iets tegen dc instituten die God op
aarde vertegenwoordigen. En dat. is niet
gering. Het. gaat om wat. de pausen in
het Valicnan hebben geflikflooid. Hoe
liet instituut zich oorlogszuchtig heeft,
getoond. De Inquisitie, de godsdienst
oorlogen. het uitoefenen van macht op
economisch niveau. Pausen die zwijgen
over de Tweede Wereldoorlog, terwijl
zoveel Italiaanse joden werden afge
voerd"
.De huidige paus. die eeu openbare mis
opdraagt als Franco, een van de gioot-
ste moordenaars van deze eeuw ster
vende is. een paus die zwijgt terwijl in de
Libanon een godsdienstoorlog woedt.
Daar komt bij <lal je gestalte moet ge
ven aan de hemel. Wat is hemel? Ik heil
er nooit geweest. Wat is hel? Als je het
stuk doet zoals Panizza het gewild
heeft, moet je hel Valicaan toch voor
stellen als een geweldig iets. Door hun
houwwerken hebben ze het individu
verkleind. In de reusachtige kathedra
len hen je maar een nietig wezen".
in België gewerkt. ..Deze prodliktic zou
in België niet mogelijk geweest zijn. Ik
het» zes jaar in Amerika gewerkt met
een eigen groep. Camera Obseura. Vcr-
dei heb ik lange periodes in Duitsland
gewerkt bij liet Sehauspielhaus Ham
burg en kortelings hi j het Sehauspiel
haus Bochum. waarmee we een project
op de Bijhei aan het voorbereiden zijn".
„Ik mijd België als de pest. Het is een
mooi land om te wonen, maar een ver
schrikkelijk land om te werken. Het is
een land met latente vormen van cen
suur en een cultuurbeleid dat kant noch
wal raakt. Bovendien heerst er een ama
teurisme. waarmee ik in dit vak niets
kan beginnen. Ondanks dat ben ik fier
dat ik Vlaming ben".
..Dit stuk zou in Vlaanderen helemaal
niet kunnen Dat bewijzen de maatrege
len tegen die journalist van De Stand
aard Hier in Nederland heeft de katho
lieke kerk al heel wat ferme klappen ge
had. De reacties hier zijn voor het me
rendeel erg positief. Ik stel er prijs op de
brieven die ik krijg zoveel mogelijk per
soonlijk le beantwoorden. Ook de nega
tieve Er waren er twee of drie echt
boos"
..De voorbei oidingen hebben ongeveei
anderhalf jaar in beslaggenomen Mei <[I ll('isl
het regieteain heb ik een groot aantal
weekends in Rotterdam zitten brain
stormen. Er waren oplossingen voor de
problemen om de ideeën van Panizza te
realiseren. Die lieten we dan weer varen
Toen hebben we een aantal vrij belang
rijke ingrepen gedaan. Onder meer door
de figuur Panizza in te voegen
..Een van de grootste problemen was het
zoeken naar mensen, want Rotterdam
was op toneelgebied een puinhoop. Je
moest acteurs aantrekken vooreen vrije
produktie. Dat was geen kleinigheid De
problemen lagen op bot dramatische
vlak Er zijn maar drie of vier grote rol
len. de rest is klem werk: engelen, ge
stalten uit het dodenrijk, kinderen van
de paus liefdesgodjes. geestelijke
waardigheidsbekleders soldaten volk.
enzovoorts Maar in een aantal maan
den zijn we erin geslaagd om de indruk
të kunnen waarmaken dat het het werk
is van een heel ensemble
Pest
De uit Meehelen stammende Franz Ma
rijnen. nu 33 jaar. heeft al tien jaar niet
Ondanks hel feil dat enkelen dit stuk
als godslasterlijk ervaren, houdt Franz
Marijncn slaande dat hij geen alheïst
is. ..Ik ben een gelovig mens. maar ik
kan moeilijk omschrijven wat ik ge
loof. Wat ik van mijn ethica en moraal
heb overgehouden, maakt mijn per
soon uit en dat kan ik niet verpersoon
lijken in een godsfiguur die zich af
scheidt van de massa. Ik geloof niet in
dc Heilige Drievuldigheid, de Heilige
Maagd, engelen en heiligen. Daar hen ik
allang overheen".
..De hemel is een fantasie, die ik met vrij
groot medelijden heb geregisseerd, niet
mee haat. De hemel wordt bevolkt door
figuren die ontkracht en ontmand zijn
en vals bekeken worden vanaf de aarde.
De hemel is een weerspiegeling van de
toestand op aarde. Zo heeft Panizza het
ook bedoeld Daarom heb ik het zo gere
gisseerd. Niet om godslasterlijk te zijn".
1 Een citaat uit de verdediging van Pa
nizza tegenover zijn rechters in 1896: ..Ik
tastte niet de bovenaardse vonk aan. die
in het hart van elk mens sluimert, maar
ik tastte het goddelijke aan dat in han
den van Alexander de Zesde, de
FRANZ MARIJNEN
Borgïa-paus. een karikatuur geworden
En Franz Marijnen is een gengageerd
regisseur, die doet wat hij moet doen en
zich niets laat opdringen: een minnaar
van vrijheid, die toneel ziet als een weg
om duidelijk te maken wal hij van din
gen vindt. Daarom verliet hij zijn va
derland.
..Men spreekt, van een vrijwillige bal
lingschap Maar dat is met zo Ik werk
waar ik werk kan doen. Ik werkte een
jaar in Polen bij GrotOwsky. Ik zat een
tijdje bij de Nederlandse Comedie die
toen net op de glijbaan was gezet en
spoedig weid opgeheven. Ondertussen
was ik al haar Amerika vertrokken
waar ik vier jaar les heb gegeven aan
verschillende universiteiten. Ik was
huisregisseur van het La Mama-theater
en heb de eigen theatergroep Camera
Obseura gevormd. Op tournees dooi
Europa imet Maldorot Measure for
measure Toreador en Grimmi kwam ik
regelmatig langs Rotterdam Toen
kreeg ik brieven van de Toneeiraad om
Rotterdam
D,
Je tentoonstelling van het werk
van Jan van der Leeuw in hetZeêuws
Kunstenaarscentrum te Middelburg
wordt met meer omhaal 'begeleid'
dan men van de manifestaties in dat
centrum gewend is. Een reden daar
voor zou kunnen zijn dat. hel werk
van Van der Leeuw die extra-
aandacht helemaal waard is.
Ik geloof evenwel niet dat we oorzaak
en aanleiding daar moeten zoeken.
Ik gebruik niet graag de aanduiding
'tweederangs' en hoef dat ook dit
maal met te doen omdat het nu ten
toongestelde werk die tweede rang
bij lange na niet haalt. Van der
Leeuw's oeuvre zweeft tussen de
zwaktepunten van art. nouveau en
symbolisme - de gruweldecadenüe
van de eeuwwisseling - en uneer di
rect bepaald) tussen de zwaktepun
ten van The Studio, de Engels-
Haagse Arts and Crafts, de modische
Arretje Nof-ontwerpers en hel sterk
expressionistisch-erotisch getinte
symbolisme van de Weense Secessie.
Verwantschappen te over dus - in
idee en uitwerking - en een nogal
chronisch aandoend gebrek aan ei
genheid. aan een sterk persoonlijk
talent.
Men zal dit soort werk - op het eind
van de kortstondige herleving van
wat algemeen aangeduid wordt als
art nouveau en (Zelfs) Jugendstil - al
herhaalde malen beteren krachtiger
gezien hebben dan bij Van der
Leeuw. De manier van presentatie
doet tegen dat licht eerder 'opgebla
zen' dan 'terecht' aan.
De tentoonstelling laat wie dat wil
kennismaken met een - naar het. mij
toeschijnt- bepaald fijnzinnige man
die. al even beslist, géén groot talent
Xk zoek dus naar een tweede reden
voor al die late beweging rond Van
der Leeuw en vind die vlug in het
'boek' tlal ter gelegenheid van de
tentoonstelling is verschenen.
Duidelijk is dat althans een van de
samenstellers, drs. Anton van Kraay.
op zijn minst lich l gebosedeerd moet
zijn van het werk van Van der Leeuw.
Dat werk bezorgt hem raadselen en
luj heeft zich aan het oplossen ervan
gezet, met zo'n overweldigend gebrek
aan afstand dat de uitkomsten soms
zijn.
Van Kraaij geeft zich over aan ana
lyse op grond van wel heel gebrek
kige gegevens en dat betekent dat -
ter completenng van het verhaal -
een driftig beroep gedaan wordt op
veronderstellingen, speculaties, sla
gen in de luclit.
Hij geeft zelf toe niet te pretenderen
alles of bijna alles te kunnen verkla
ren en ook datelke analyse voorlopig
'bij gebrek aan een detailkennis van
's mans leven en psyche' niet anders
dan gebrekkig kan zijn.
Hij heeft dan al gezegd dat de lezer
meer op een privéverslag dan op een
studie moet rekenen. Nadat hij de
kritiek op die manier vast wat wind
uit. de zeilen heeft genomen, wordt
toch vnj snel duidelijk dat zijn raap
jes intussen gaargekookt zijn. Want
hij probeert, natuurlijk wel zoiets als
een studie te leveren, met. verwijzing
naar stromingen en plaatsbepalin
gen. Hel gevolg is een stukje tekst
waarvan de inhoud even pretentieus
is als de titel.
an der Leeuws beeldverhaal
een levensverhaal" heet liet Ik vraag
me af met welk recht. Van Kraaij
komt nergens buiten de sfeer van de
veronderstelling. Is de grafische cy
clus die hij 'analyseert' het levens
verhaal van Van der Leeuw? Ik zeg
met nee, maar waag het m alle be
scheidenheid te betwijfelen, Met, dit
materiaal in handen is het namelijk
mogelijk tenminste honderdéén an
dere verhalen en analyses op te bou
wen, Waarom moet dan die ene strikt
persoonlijke 'visie' onder de vlag van
het ZKC (en naar ik aanneem dus
ook wel op kosten van het Z KC i in dit
veel te vroege stadium in boekvorm
de wereld ingestuurd worden0 Is dat
geen pretentie? Doet dat Van der
Leeuw wel recht?
Waarom doet. Van Kraaij. als hij toch
ontraadselen wil. geen ehkel beroep
op zoiets als 'tijdparalelle iconogra
fie'? In 1917 begint Van der Leeuw's
Haagse academietijd. Wie waren
daar zijn voornaamste leraren en
medestudenten? Hoe was hun oriën
tatie? Nationaal of internationaal'1
Hoe is hun ontwikkeling geweest?
Zijn er contacten gebleven? Hoe ver
klaart. men de duidelijk literalr-
illustratieve elementen in de cyclus?
Vragen zonder antwoorden.
verslag waren aan een ander kunste
naar wellicht beter besteed geweest
Ooi
Dm
'an zijn er de volstrekt misse ge
dachten zoals het door Van Kraaij
geconstateerde 'gedeeltelijke sterke
houtsnedekarakter' van de tekenin
gen, die juist allesbehalve aan
houtsneden doen denken, met tech
nisch. niet. van aard. Van Kraaij
spreekt ook over zoiets onmogelijks
als een 'haast abstracte druiventros
met bladeren' Ik zie dat nog niet op
mijn dessertbordje en evenmin in
beeldbeschomvende zin. Hij zal naar
alle waarschijnlijkheid 'sterk geab
straheerd' bedoeld hebben, maar wat
we in feite zien i.s een vnj streng gesti
leerde voorstelling, geheel in de lijn
van de ontwerpersmode van die tijd.
Van Kraaij meent dat dit werk 'niet
los gezien kan worden van de inzich
ten die sinds 1917 de nieuwe. Stijl
groep propageerde' Onzin voor wie
ooit iets met De Stijl gedaan heeft
Ten eerste was de invloed van De
Stijl vele. vele jaren uiterst beperkt,
ten tweede is het op het randje van
een zware vloek om de poezelige pas
tellen waar de schrijver op doelt in
enigerlei opzicht in verband te bren
gén met de strenge neo-
plastisistische inzichten (enkelvou
dig kleurgebruik) van De Stijl. Van
Kraaij vindt dan bovendien - in één
adem - dat hetzelfde geldt voor het
ontwerperswerk uit de Oosterhoutse
periode en vindt dan aansluitingen
bij Cachet, Penaal, Eisenlöö'el, Zwol-
lo. Afgezien nog van weinig compli
menteuze dat. ik daarin ontdek blijft
de vraag wat deze heren dan wel weer
met De Stijl van doen mogen heb
ben.
Ik kan Van Kraaij inderdaad onmo
gelijk van een stud ie verdenken en de
kosten en moeite van dit privé-
ok voor de biografisch verslag
van M. P. de Bruin dat een aantal,
mij volslagen onbekende bijzonder
heden over het leven van Van der
Leeuw (1SS9-1946) aan hel licht
brengt, geldt dat het in feite te vroeg
is verschenen.
Ook hier een aantal opvallende com
missies. Bekend is dat Van der Leeuw
een vriendschap onderhield met de
dichter Willem de Mérode. maar ner
gens kom ik tegen dat bijvoorbeeld
het Mërode-dossier in het Letter
kundig Museum ihet is er. keurig ge
rangschikt) nagegaan is
Als ik een zin lees als 'Hij wenste niet
meer in een dergelijke wereld te le
ven. Daarom is hij gestorven', krijg ik
het vermoeden van een geforceerde
dood. Waarom daar geen lijnrecht
uitsluitsel over verschaft,
De Bruin vergeet ook wel eens de af
stand. Hij spreekt, dan wat al te alt,-
modisch in termen als 'onze Jan'.
Het enige nut - naast de rangschik
king der gegevens - van deze publika-
tië lijkt me dat ze andere verhalen en
bijzonderheden kan aantrekken.
Misschien kan mede aan de hand
daarvan een wat vollediger beeld op
gebouwd worden van leven ten wel
licht. werken) van Jan van der Leeuw.
Of dat allemaal nodig is - gezien de
beperkingen van Van der Leeuws
kunstenaarschap - betwijfel ik.
Het ZKC heeft zich intussen niet
ontzien om een aantal tekeningen
uit de cyclus als 'poster' uit te geven.
Dat mag dan wel passen in de geest
van de tijd. maar ik vraag me alweer
af met welk recht zoiets gebeurt.
De techniek waarmee hel karwei is
uitgevoerd en het werkelijk afschu
welijke reproductieresultaat dat er
het gevolg van is. bruskeren de fijn
gevoeligheid die Van der Leeuw op
zijn verschillende bladen toont. Daar
blijft niet van over. zodat, een derge
lijk posteravontuur ethisch noch
aestetïsch verantwoord en dus ver
werpelijk is.
IO.I
ZKC. Lange Noordslraal 59. Mid
delburg. tot 7 januari.
H„
de a
is de:
foonplaat: da:
spa:
iudl n
ut klïnkci
.esde. De andei
•rkoii
de gra
ii losse uitga'
vroege nvnrjjk-symlomecn. of ze moeten afkomstig zijn uit
albums met liet complete negental.
Daar zijn er intussen drie van op de markt: Kubclik voor
DGG met dc Berliner PhilharmonikeiWitold Rowieki op
Philips en Istvan Kertesz op Decca. beiden mei hel London
Symphony Orchestra Kertesz was er hel eerstaan liet eind
van de jaren zest ig had hij de cyclus compleet en Decca gaf
dat zeven platen tellende album hel afgelopen najaar op
nieuw uit. nu permanent mild geprijsd
Datgegevcn maakt het zinvol hierop die uitgave te attende
ren: er zijn vertolkingen van voortretfelijk gehalte up te be
luisteren. Dvorak kan men musicologisch gezien sinteren m
dc periode au de hoogromantiek, maar zijn gevoelswereld in
de muziek sl aai veraf van Tsjaikol'sky Bruckner of Mahler.
Ze klinkt cel onbezorgder, veel minder problematisch. Dvo
rak vond zijn inspiratie voor een groot deel in de natuur, dc
sagen, de folklore van zijn land Z n muziek biedt blijmoedige
natuurlyriek, de folklore bood hem de gelegenheid Slavische
dansritmen in zijnscherzï te voegen. Mel Schubert heeft Dvo
rak een grote rijkdom aan melodieen gemeen. Van Brahms -
die met z n thema's worstelde - is de uitspraak: Ik zou van
nijd uit m'n vel kunnen springen over wal Dvorak allemaal
als terloops invalt".
De meeste opnamen uit iiet heruitgegeven Decea-album da-
teien uit de tweede helft van de laren zestig en ze bieden de
husiera.ir een gaaf klankbeeld Ei .-u in de aanpak van de
drigemen. die Dvorak 'compleet' doden een iioorbaar ver
schil Kubolik zorgde voor de meeste romantische gloed, bij
Rowieki vat de vinnige, stoere benadering op. bij Kertesz
treil vooral de beheerste lyriek. Niet zonder meer de gulden
middenweg, maar wel degelijk een eigen weg. ook al omdat de
muziek steeds.voldoende ritmisch profiel krijgt. Pakkende,
kleurrijke vertolkingen derhalve: mede doorbel uitstekende
Van en voor de draaitafel
Londense orkest. ua.u .i
zei s erg gaaf is. Een wel
DGD7. stereo uiteraard
Mozurl
Mo:
iris
talste v
lame net aandeel van de bla-
leruiigave. dit Decca-albtun
ellen komen v
Juilliard-Quartet nam ze op en completeerde zo dc registra
tie van Mo/arts tien grote kwartetten. Het gaat om een al
bum met twee platen, voor KV 499 (Hofmcister-kwartet) en
de drie 'Pruissische' kwartetten kv 575. kv 589 en kv 590. liet
laatste drietal met een belangrijk aandeel voor de cello,
omdat opdrachtgever de koning van Pruissen dal instru
ment bespeelde.
De drie laatste werken worden doorgaans wat mtnder hoog
aangeslagen dan de zes kwartetten kv 387- kv 465 en de laat
ste strijkkwartetten, ze bevatten niettemin prachtige mu
ziek.
Mozart moet nogal wat moeite hebben gehad om ze te com
poneren - het Juilliard-Quartet moet - zo te horen - weinig
moeite met de uitvoeringen hebben gehad: die zijn qua sa"
menspel even naadloos als de muziek Tenslotte zei; op de
luisteraar overkomt. Wie van een gespierde en toch ranke
Mo/art houdt kan nergens beter tereent dan bij dit goed
opgenomen album. iCBS 79204. stereo1 c.
in het.Kuiperspoorttheater t.e Middel
burg speelt de groep 'VRIJ SPEL' uit
Amsterdam zaterdag 8 januari het stuk
DE MEIDEN (Les Bonnes) van Jean
Genet.
Centraal in het werk van Genet, staat
zijn strikt eigen variatie op het thema
homo homini lupus est': de onmense
lijkheid van de mens tegenover de me
demens.
Genet schreef *Les Bonnes' in 1947 in de
gevangenis. Het. jaar daarop werd hij -
na ingrijpen van de Franse president -
op verzoek van een schrijverscomité
waarin onder anderen Gide. Cocteau en
Sartre zitting hadden, vrijgelaten.
"Vrij Spel' zal het stuk in Middelburg
spelen volgens de aanwijzingen van Ge
net. die onder meer inhouden dat de
vrouwenrollen door mannen worden
vertolkt.
Het is niet de bedoeling van de schrijver
geweest op die manier te bouwen aan
een 'transvestieten-partijtje'. De spe
lers dienen in hun rollen mannen te blij
ven zodat een wezenlijke vervreemding
ontslaat en de gruwelen sterker uitko
men.
'Vrij Spel' speelt onder regie van Gelijn
Molicr. de vertaling van Les Bonnes is
van Hans Roduin.
(Zaterdag 8 januari. 20 00 uur. Kuipers-
poorttheater. Middelburg. Discussie
na afloop mogelijk
..De uitdaging was hier groot. Men zegt
dat Rotterdam op theatergebied een
verloren stad is. Dat zien we dan wel. Ik
had ook een sterke behoefte weer in
mijn eigen taal te werken, wat de laat
ste acht jaar niet meer gebeurd was.
Maar Camera Obseura blijft mijn troe
telkind. Dat is misschien het belang
rijkste wat ik ooit gedaan heb. Het is
lijdelijk opgeheven, omdat ik in Rot
terdam artistiek leider van de Toneel-
raad ben".
..Aan de andere kant is het juist, dat die
Amerikanen naar hun geboortegrond
terug konden gaan. Voorlopig werk ik in
Rotterdam en Boehum Vaststaat, dat
we volgend jaar hier Het Balkon van
Genet gaan doen' Maar voorlopig gaat
Het Liefdesconcilie op tournee. Een on
gehoord boeiende opvoering, en ..Marij-
nenspeelthetonspeelhare "schrevende
kranten.
Australisch-Nederlandse avant
garde-pianist Geoffrey Madge verzorgt
in januari voor Jeugd en Muziek Zee
land een coneertreeks.
Madge geeft drie concerten in het Kui-
perspoorttheater te Middelburg.
vrijdag 7 januari: Stockhausen Kla-
vierstücke I toten met 11:
vrijdag 14 januari: Pierre Boulez So
nate 1 en 2:
vrijdag 21 januari: Pierre Boulez So
nate 3. Pierre Boulez fluitsonate immv
Judith Hall).
Deze drie concerten vangen aan om
De jonge Zeeuwse kunstenaars Wil
liam Yerstraeten en Bob Pingen expo
seren in het Zeeuwse Kunstenaarscen
trum te Middelburg. Openingzaterdag8
januari om 16 uur.
(Lange Noordstraat 59. geopend dins
dag tot en met, zaterdag van 14-17 uur,
woensdag van 19.30 tot 21.30 uur en za
terdag van 10.30 Lot 12 uur).
'e Zeeuwse Volks Universiteit ver
zorgt een voorstelling van de film 'Die
Zauberflöte' van Ingmar Bergman. Nog
steeds is de gelijknamige laatste opera
van Mozart voer voor musicologen. Wat
was dc bedoeling van dit werk?
Schoonheid, fondsverwerving?
Die Zauberflöte inspireerde Goethe?
Weber? Wagner en ook de grote filmer
Bergman.
(Middelburg. City-theater, icoensdag 12
januari. 20.00 uun.
