TWINTIG DODEN BIJ
RELLEN KAAPSTAD
minikrant
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Aanleg nieuw woonwagenkamp Zierikzee
dreigt ernstig te worden vertraagd
Eerste slachtoffers van het
spelen met vuurwerk gevallen
Menten voorgeleid
aan officier en
rechtercommissaris
Gevechten
tussen werk
willigen en
betogers
Losgeld voor
Oriol bij bank
vandaag
Vuurwerk te
vondeling
Bijdragebewijs
binnenvisserij
Velen zagen
'ze vliegen'
pagina 11
219e jaargang no. 307
Dinsdag 28 december 1976
Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE
RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepei
advertenties ZONDER WINSTOOGMERK.
pen e.d. voor
ADVOCAAT VERWACHT
LANGDURIG VOORONDERZOEK
Een dochter
met talent
KAAPSTAD-Bij bloedige gevechten tussen zwarte bewoners van twee Afrikaanse woongebieden bij Kaapstad, hebben sedert
zondag 24 mensen het leven verloren en raakten ca 100 personen gewond. Op de foto een uitgebrande auto met op de
achtergrond één van de ongeveer
0 door brand vencoeste woningen. Nog eens 60 onderkomens werden zwaar beschadigd.
(Van onze correspondent)
KAAPSTAD - Ten minste twintig mensen zijn gedood tijdens
bloedige onlusten in de zwarte woonwijken Guguletu en Nyanga
bij Kaapstad. Bij gevechten tussen werkwilligen van de stam der
Bacas en demonstranten, die tot een algemene staking opriepen,
werden bovendien zeker honderd mensen gewond; 81 huizen zijn
door brand totaal vernield en 94 beschadigd. Verder werden 14
privé-auto's, die aan zwarten behoorden, in brand gestoken.
woordden de bedreigingen met tegen-
terreur en zetten talrijke woonhuizen
van demonstranten in brand.
Generaal Gert Prinsloo. de comman
dant van de Zuidafrikaanse politie,
noemde de toestand zeer ernstig en
vloog maandag van Pretoria naar
Kaapstad om daar het bevel over de
politle-eenheden over te nemen, die
sinds dagen vergeefs proberen de orde
te herstellen.
Staking
Inwoners van de woonwijken Nyanga en
Guguletu staan tegenover de werkwilli
gen met speren, bijlen, ijzeren staven en
zogenaamde knobkerries (een soort
knots, die vooral door de Zoeloes wordt
gebruikt). De bloedige gevechten heb
ben volgens generaal Van der Westhui
zen voorzitter van het bestuursorgaan
der woonoordenhun oorzaak in het feit
dat de militante scholieren cn studen
ten de ongehuwde arbeiders willen
Loonsverhoging
voor Russen
MOSKOU (AFP) - Eenendertig miljoen'
Russen krijgen in etappes een loons--
verhoging van gemiddeld 18 procent,
zo hebben de partij cn regering beslo
ten.
Het zijn onder anderen de onderwijzers,
medici, personeel van gezondheids
diensten. van de sociale verzekeringen,
van culturele en handelsinstellingen en
gemeenteambtenaren.
Het uiterste noorden en oosten van het
land komen het eerst aan de beurt voor
de verhoging, de laatste streken pas in
1980.
MADRID (AFP) - De familie van de op
11 december ontvoerde voorzitter van
de Spaanse staatsraad, Atonio Maria
de Orio y Urquijo, heeft een bedrag van
ruim 35 miljoen gulden gedeponeerd
bij een Madrileense bank om 'op alle
eventualiteiten voor bereid te zijn'.
Het blad Diario 16 dat dit meldt zegt dat
de autoriteiten eraan twijfelen of de
ontvoerders wel bereid zijn Oriol tegen
losgeld vrij te laten,
In haar jongste communiqué liet de
GRAPO. de revolutionaire anti
fascistische organisatie die beweert dat
de ontvoering haar werk is geweest, we
len dat zij Oriol pas dan zal vrijlaten als
de regering akkoord gaat met een alge
mene amnestie.
Honderden inwoners, die vrezen dat de
gevechten die zondag begonnen tussen
de verschillende groepen nog niet ten
einde zijn, vluchten uit de zwarte
woonwijken. Waarnemers in de woon
buurten noemen de situatie beangsti
gend. De rellen begonnen toen jeugdige
demonstranten, onder wie ook talrijke
vrouwen en meisjes, naar de woon-
kwartieren van ongetrouwde arbei
ders trokken om deze te dwingen tij
dens de kerstdagen te staken. De onge
trouwde arbeiders, die meestal in zo
genaamde „hostels" wonen, beant-
PAGINA 2
kritiek
De afdeling Temeuzen van de schip
persvereniging 'Schuttevaer' levert
forse kritiek op het hoofdbestuur.
beperking
De werf Van der Giessen-De Noord be
perkt het miljoencnverlies.
verbreding
De verbreding van de Ritthemsestraat
in Souburg begint dit voorjaar..
dwingen aan de algemene staking deel
te nemen. Voorop liepen voor het eerst
militante vrouwen en meisjes, die de
woningen van de arbeiders aanvielen en
probeerden in brand te steken. Vijf van
deze verblijven werden door brand ver
nield.
De spanning tussen de verschillende
groepen duurt nu al enkele weken.
Reeds in het begin van deze maand
kwam het tot de eerste botsingen. De
politie moest ingrijpen om werkwilligen
te beschermen en opende het vuur op de
jeugdige demonstranten. Daarbij wei
den twaalf mensen gedood. Sommige
van de inwoners van de zwarte woon
wijken zochten een toevlucht in de ker
ken. Anderen vluchtten naar de gebou
wen van het christelijk instituut in hel
blanke gebied van Mowbray
Kerstviering
In de afgelopen weken hadden militante
zwarte jongeren geëist dat de. zwarten
de kerstvieringen zouden boycotten om
hun solidariteit te betuigen met de ca
400 doden die omkwamen bij de vier
maanden van felle betogingen tegen de
regering die op 16 juni in de Afrikaanse
woongebieden bij Johannesburg be
gonnen. Zij bedreigden iedereen die
toch Kerstmis zou vieren of naar zijn
werk zou gaan met mishandeling of de
dood.
Enkele dagen voor Kerstmis had een
politiemacht van meer dan 500 man de
woonwijken nog eens doorzocht en op
ruiende pamfletten, molotovcocktails
en ander brandmateriaal in beslag ge
nomen. Twintig personen werden
gearresteerd.
EINDHOVEN 1ANP1 - Vrijwel de hele
partij vuurwerk ter waarde van 2.600
die in de nacht van zondag op maandag
uit een winkelmagazijn uit Eindhoven
was gestolen is maandag voor de ach
terdeur van het hoofdbureau van politie
in Eindhoven 'te vondeling' gelegd. De
politie vermoedt dat de inbraak is ge
pleegd door enkele jeugdige diefjes en
dal het vuurwerk us terugbezorgd door
de ouders.
AMSTERDAM (ANP) - De van
oorlogsmisdrijven verdachte
Blaricumse miljonair en kunst
verzamelaar Pieter N. Menten
(78) is maandagmorgen voorge
leid aan de Amsterdamse offi
cier van justitie, mr. A. F. J. C.
Habermehl en daarna aan de
rechter-commissaris mr. H. J.
W. van Duuren.
Deze heeft op vordering van de officier
tegen Menten een bevel tot bewaring
gegeven, dat zes dagen van kracht is en
éénmaal met een gelijke termijn kan
worden verlengd. Daarna moet de
raadkamer van de rechtbank in de
hoofdstad beslissen over de eerste ter
mijn van gevangenhouding van dertig
dagen. Met dit bevel tot bewaring is in
feite Mentens voorlopige hechtenis be
gonnen.
De voorgeleiding van Menten, waarbij
ook de officier aanwezig was. ge
schiedde in het kabinet van de rechter
commissaris aan de Leidsekade. Dit
grenst aan het huis van bewaring aan
het Kleinegartmanplantsoen waar
Menten is opgesloten. Bij de voorgelei
ding was ook Mentens raadsman, mr B.
F. J. Simon uit Utrecht aanwezig. De
rechter-commissaris heeft Menten een
kort verhoor afgenomen. Het verhoor
zal de komende dagen worden voortge
zet.
De voorlopige hechtenis van Menten
kan in eerste instantie 102 dagen duren
Dan moet de officier van justitie ver
dachte gedagvaard hebben voor de zit
ting van de bijzondere strafkamer van
derechtbank Amsterdam. Mochtechter
het gerechtelijk vooronderzoek van de
rechtereommissaris nog niet voltooid
zijn dan kan de officier de zaak pro
forma aanbrengen bij de rechtbank en
ter zitting aanhouding der zaak vragen.
Mentens raadsman mr. Simon heeft
inmiddels als zijn verwachting uitge
sproken dat het gerechtelijk vooron
derzoek niet binnen deze 102 dagen zal
zijn voltooid. Het materiaal in deze
zaak is een mer a boire (een overvloed
aan werk) - zo zei mr. Simon.
AMSTERDAM - Menten is maandag
morgen aan de Amsterdamse Officier
van Justitie voorgeleid. Zijn verdediger,
mr B. J. F. Simon was al vroeg bij het
gerechtsgebouw om aanwezig te zijn bij
de voorgeleiding.
kart
jaar
PAGINA 13
zege
Wiersma is zeker van de zege in het Sui-
kerdamtoemooi na de remise van con
current Jansen,
PAGINA 15
jubileum
duur
Gelijke vakantiereizen zijn bij verschil
lende touroperators niet even duur. zo
blijkt, uit een onderzoek; beurs - finan-
(Van onze correspondent)
DEN HAAG - De eerste slachtoffers
van het spelen met vuurwerk zijn
gevallen. Eén week voor het grote
knalgeweld losbarst zijn al enkele
kinderen met oogletsel in zieken
huizen opgenomen. In Dordrecht
raakte een 15-jarige jongen ernstig
gewond toen een eigen gemaakt
bommetje ontplofte. Met brand-
Maandag begon de verkoop van vuurwerk officieel. Deze kleine jongens
konden niet tot ouderjaarsavond wachten en probeerden alvast wat van hun
pas gekochte vuurwerk
Geen ongevaarlijk experiment, want het ^publiek' staat te dichtbij ener wordt
een lucifer gebruikt.
wonden aan gezicht, handen en buik
moest de knaap in een ziekenhuis
worden opgenomen.
Iedere jaarwisseling weer slaan de
rotjes, voetzoekers en donderslagen
genadeloos toe. Voor de ziekenhui
zen en oogklinieken in ons land
wordt het zo langzamerhand een ver
trouwd beeld om in de laatste week
van hel. jaar de vinirwerkwonden te
helen En in vrijwel alle gevallen
moet geconstateerd worden dat de
ongevallen aan het eigen falen moe
ten worden toegeschreven.
Hoewel al het vuurwerk van een
deugdelijke gebruiksaanwijzing is
voorzien blijken met name vele jon
geren nog steeds het grote gevaar te
negeren Rotjes worden in de hand
gehouden, vuurwerk wordt met een
veel te grote vlam ontstoken of de
projectielen worden in een groep
mensen gegooid. Allemaal zaken die
tot grote ongelukken kunnen leiden
Vaak ook worden de fabrieksveilige
donderslagen uit elkaar gepeuterd
met gevolg.dat de eigen probeersels
ineens wél gevaarlijk kunnen zijn.
K. Chr. Hoekstein. adjunct-directeur
van vuurwerkfabriek Kat in Leiden,
zegt dat de meeste ongevallen „door
eigen schuld'' ontstaan. Hij zegt:
„Het vuurwerk dat in Nederland op
de markt wordt gebracht is absoluut
veilig. Maar je kunt een rotje nog zo
veilig maken, wanneer je echter dat
ding in een metalen buis stopt en
aansteekt, kunnen de ergste onge
lukken gebeuren"
„En het vuurwerk moet goed opge
borgen worden. Als het vuurwerk
open en bloot uit de hroekzak hangt
kan één vonk voldoende zijn om een
explosie te veroorzaken. Veel onge
vallen worden voorkomen wanneer
de lont met een sigaret wordt aange
stoken. Oogletsels komen nogal eens
voor doordat een grote lucifervlam
de lont als het ware overslaat en di
rect het stuk vuurwerk laat ontplof
fen".
Miljoenen guldens
Ook dit jaar zal weer voor miljoenen
guldens de lucht ingeschoten wor
den. Er worden bedragen van rond
25 miljoen gulden genoemd. In ver
gelijking met vorig jaar heeft Kat
een lichte omzetstijging beleefd. Het
knalwerk wordt nog steeds het best
verkocht. „Maar er is een verschui
ving naar het sierwerk, zoals vuur
pijlen, te bespeuren. Je kunt zeggen
dat de smaak van het publiek aan
het verfijnen is", laat Hoekstein we
ten.
Overigens komt het merendeel van
het vuurwerk dat in Nederland ver
kocht wordt uit China
HUIDIGE KAMP MOET IN 1978 ONTRUIMD WORDEN
NIEUWE KAMP IS
MOGELIJK NIET
OP TIJD KLAAR
GOES - Er dreigen grote problemen te
ontstaan rond de plannen om in Zierik
zee een nieuw woonwagenkamp aan te
leggen. Het huidige woonwagenkamp
aan De Val (bij de Zeelandbrug) zal op
korte termijn moeten verdwijnen in
verband met de dijkverzwaring. In de
loop van 1978 zal met de verzwarings
werkzaamheden begonnen worden. 01
de woonwagenbewoners tegen die tijd
kunnen verhuizen naar het nieuwe
kamp is de grote vraag. Tegen de plan
nen voor het nieuwe woonwagenkamp
zijn een paar bezwaren ingediend. Het
is beslist niet uitgesloten, dat enkele
indieners van die bezwaarschriften
hun belangen lot voor de Kroon zullen
verdedigen. En dat is een procedure,
die minstens twee jaar kan gaan duren.
Het nieuwe Zierikzeese woonwagencen
trum 10 standplaatsen) is gepland aan
de Klerkweg. Het ministerie van erm is
met die plaats akkoord gegaan: het ligt
gunstig ten opzichte van Zierikzee en
ook de verbinding tussen het kamp en
de stad is goed. Er zijn echter drie be
zwaarschriften tegen de plannen bin
nengekomen. De eigenaar van een stuk
grond aan de Klerkweg vreest, dat de
waarde van z'n land door de aanwezig
heid van een woonwagenkamp aanzien
lijk zal dalen.
Een landbouwer die het stuk land heeft
gepacht, is ook in het geweer gekomen.
Hij huldigt het standpunt, dat de plan
nen een ernstige belemmering kunnen
vormen voor de gebruiksmogelijkheden
van de grond. Het derde bezwaarschrift
is afkomstig van een Duitser, die in de
buurt van het toekomstige kamp een
tweede woning heeft. De Duitservoelter
weinig voor om woonwagenbewoners
als buren te krijgen. Bovendien voert hij
aan, dat uitvoering van de plannen een
aantasting betekent van het land-
schapsschoon.
De gemeenteraad van Zierikzee heeft de
bezwaarschriften een paar weken gele
den ongegrond verklaard. De indieners
van de bezwaarschriften kunnen nu
naar gedeputeerde staten stappen. Als
ze ook daar bakzeil halen, blijft nog al
tijd de weg naar Kroon open De kans
dat het zover komt, is zeker niet denk
beeldig. Volgens de betrokken land
bouwer zit het er dik in. dat hij tot de
Kroon zal doorvechten. De raadsman
van de Duitser verklaarde desgevraagd,
dat he t zeer zeker niet uitgesloten is. dat
ook hij een beroepschrift bij de Kroon
zal indienen, als gedeputeerde staten
niet gevoelig zijn voor z'n argumenten.
Dat zou betekenen, dat de realisering
van de plannen ernstig vertraagd wordt
Het kamp kan dan nooit op tijd klaar
zijn. In dat geval moet er naar een tijde
lijke oplossing gezocht worden. Een op
lossing. die men nog niet bij de hand
heeft. Half november al, voorspelde se
cretaris en coördinator L. Menheere van
het woonwagenschap Midden- en
Noord-Zeeland, dat er in Zierikzee een
'lijdensweg' afgelegd zal moeten wor
den. voordat het nieuwe centrum in ge
bruik genomen kan worden. De toe
stand op het huidige kamp aan De Val is
weinig ideaal te noemen. Secretaris en
coördinator Menheere bestempelde
toen de si tuatie op het Zierikzeese kamp
als 'treurig'.
Uok zijn er problemen rond de realise
ring van een nieuw kamp in Bruinisse.
Dat kamp (vijf tot zes standplaatsen) is
gepland in de Stoofpolder. Er zijn
moeilijkheden gerezen rond de grond
verwerving. De eigeneresse van een lap
grond in de Stoofpolder wil alleen tot
verkoop overgaan, als het woonwagen
fjantlbn
eïT rinses Christina heeft za
terdag een oud-Nederlands
kerstlied gezongen ter inlei
ding van de kerstboodschap,
die haar moeder via de radio
uitsprak. Voor Nederland een
vrij uniek gebeuren: een in hetopenbaar
musicerend lid van het koninklijk huis.
De Oranjes hebben namelijk in de loop
der tijden de reputatie verworven - te-
recht of ten onrechte - niet erg muzikaal
te zijn. Zo is er een beroemd verhaal over
een ontvangst ten hove van Robert
Schumann en zijn vrouw Clara
Schumann-Wieck tijdens een bezoek
van dit echtpaar aan Nederland in 1853.
Clara gaf een recital, maar de bezoekers
waren zo lawaaierig dat ze er maar mee
ophield. Prins Frederik. de oom van ko
ning Willem IIL onderhield zich niette
min minzaam met de pianiste, waarna
hij zich tot haar man wendde met de
vriendelijke vraag: „Bent u ook muzi
kaal?" Schumann, die kort daarvoor de
eerste uitvoering van zijn vierde symfo
nie in Düsseldorf had gedirigeerd,
knikte welwillend: jawel, hij was ook
muzikaal. Toen het kunstenaarsecht
paar het paleis verliet, moest het door
de sneeuw baggeren, want de paleisbe
dienden wensten zich niet om de 'muzi
kanten' te bekommeren. Men ziet: in
ruim honderd jaar is er heel wat veran
derd.
Toch maakt ook in deze tijd nog een
optreden als dat van prinses Christina
op sommigen een ongewone indruk,
vooral zo'n eerste keer. Vermoedelijk
wordt voor een groot deel deze 'onge
woonte' bepaald door argwanende vra
gen als: „Moet dat nou zo nodig?" En:
„Kan dat niet beter aan professionele
krachten worden overgelaten?" Wel
licht dat daarbij ook de herinnering een
rol speelt aan het pianisten-optreden
van mr. Pieter van
Vollenhoven enige
jaren geleden tij
dens een oudejaars-
tv-show van Seth
Gaaikema: een
vriendelijk spelende pianist zoals er met
groot gemak twaalf in een dozijn gaan.
We willen niet verhelen zelf ook met iets
van deze argwaan te hebben geluisterd.
Maar welk een verrassing: deze dochter
van de koningin bleek een zangeres met
een uitstekende voordracht, een musi-
ciénne met zodanige stemmiddelen dat
een recensent zonder twijfel zou hebben
genoteerd: „Wij zullen nog graag meer
van haar horen." En deze constatering
leidt tegelijkertijd tot de wat droeve
conclusie- eigenlijk jammer dat deze
zangeres tevens een prinses van
Oranje-Nassau is. Haar plaats, haar af
stamming. haar jeugd, het zal er altijd
weer worden bij gehaald als ze in het
openbaar zou optreden. Dat is uiterst
onbillijk en betekent voor haar een
handicap van de eerste orde. Ze kan er
overigens niets aan doen: het is een
soort onvolwassenheid van de samenle
ving. Jammer. Als niemand had gewe
ten wie aan het begin van de 'konin
klijke kerstboodschap' een oud kerst
lied heeft gezongen, dan zou zonder twij
fel hier of daar een radioman of een im
presario verrast hebben gezegd: „Laat
eens uitzoeken wie die zangeres was.
Een meisje met talent."
In de naoorlogse jaren is er tn deze we
reld nog een staatshoofd geweest die
een dochter als zangeres had: president
Harry S. Truman van de Verenigde Sta
ten. in 1950 gaf zij een concert, waarover
de muziekcriticus Paul Hume van de
Washington Post een hard oordeel vel
de: „Zij is niet in staat met professionele
allure te zingen, ze heeft vrijwel geen
communicatie met de muziek die zij
uitvoert" Truman was ziedend. Hij
schreef Hume een brief op poten: „U
benteen gefrustreerd man. die zelf nooit
succes heeft gehad, een man met vier
maagzweren die alle vier actief zijn."
Hume publiceerde deze brief, maar
Truman was er niet van onder de in
druk. Hij had - zei hij - de
Washington Post-criticus niet als presi
dent van de Verenigde Staten geschre
ven, maar als Harry S. Truman, „de va
der van Margaret en de man van Bessie
Wallace." Zijn adviseurs waren diep
ongelukkig: Truman had het presidentr
schap omlaag gehaald, hij had boven dit
soort zaken moeten staan, vonden ze.
Maar het Witte Huis werd in de dagen
daama overstroomd met brieven, voor
namelijk van moeders die de grootste
lof voor Truman hadden. „Onze mannen
hadden precies zo moeten reageren als
onze dochters in het geding waren ge
weest," was de algemene teneur. De ko
ningin hoeft geen brieven aan recensen
ten te schrijven, wan t haar doch ter geeft
geen concerten in het openbaar. Als
dochter Christina dat wel zou doen.
zouden brieven vermoedelijk evenmin
nodig zijn: zij heeft kennelijk talent en
duidelijk ook een goede opleiding ach
ter de rug.
schap het totale perceel van 2.6 hectare
koopt.
Het schap voelt daar niets voor. omdat
er voor het nieuwe kamp ln Bruinisse
een stuk grond van slechts 1 hectare no
dig is. Als op de eis van de eigenaresse
zou worden ingegaan, betekent dit dat
één standplaats in het kampje van
Bruinisse 100.000 gulden gaat kosten.
De rijksnorm is echter 50.000 gulden per
standplaats. Een oplossing zou bereikt
kunnen worden, door het aantal stand
plaatsen van het toekomstige kamp uit
te breiden tot tien. Maar daar heeft het
gemeentebestuur van Bruinisse wil niet
verder gaan dan zes standplaatsen.
Voorzitter J. P Lindenbergh van de
gemeenschappelijke regeling woonwa
gencentrum Midden- en Noord-Zeeland
verwacht echter, dat er voor de moei
lijkheden in Bruinisse spoedig een op
lossing te vinden is. „Er is een licnt-
fSlol zie pagina 4 kolom 3)
DEN HAAG (ANP) - Minister Van
der Stee van landbouw en visserij
heeft de bijdragen ter verbetering
van de binnenvisserij voor het vis-
seizoen 1 juni 1977 - 31 mei 1978 vast
gesteld op: ƒ4 voor het vissen met
een 'gewone hengel': ƒ6 voor de
kleine visakte: 12 voor de grote vi-
sakte.
De totale kosten van deze visdocu-
menten komen hiermee op respec
tievelijk 5. 11 en 33.