Anton Snelders'
postorderbedrijf
Poster-oorlog
GRATIS CADEAUTJES
VOOR DE ZIEKEN
K
BE3 60fli pPE AOPOrn
VRIJDAG 24 DECEMBER 1976
Nieuwendijk is een dorpje in West-Brabant van ruim 2000
zielen. Een gat waar volgens het geloof van alleman iedereen
iedereen zou moeten kennen. Maar ook deze tot nog tóe onge
schonden illusie is nu verdwenen. Hij werd doorgeprikt dooi
de kastelein van het dorpscafé 'De Pelikaan', die me niet vertel
len kon waar Anton Snelders woonde. Hij vroeg nog eens naai
de naam, keek daarna gespannen door de grote ruit op de verla
ten dijk en haalde toen hulpeloos zijn schouders op. Snelders
was voor hem duidelijk de grote onbekende, hoewel hij al jaren
hooguit honderd meter van het café vandaan woont.
Snelders' huisje, Buitenkade nummer kamer van mijn dokter en las hoeveel
vier. staat als een madeliefje tussen
het onkruid. Vanuit de zolder waar
Anton overdag zijn werk doet. kijkt hij
uit op stapels bouwmaterialen. Wan
neer hij het raampje openzet kan hij
slechts ademen als de wind hem goed
gezind is. Staat die verkeerd dan golft
de doordringende stank van een nabu-
rige plasticfabriek zijn kamertje bin
nen.
Op zo'n moment kunnen hem de
spreuken en heiligenplaatjes op de
muur ook niet meer helpen. De astma
slaat toe en Anton is weer voor een
poosje uitgeteld. Wat doet hij dan
daar boven? Postzegels uitzoeken en
sigarebandjes, bidprentjes, geboor
tekaartjes. kalendertjes, speldjes,
sleutelhangertjes. Want Snelders is
een soort postorderbedrijf voor zie
ken. Ze laten hem per brief of telefoon
weten wat ze willen hebben en Anton
zorgt voor de rest. Gratis. Van de
spaarzame duiten die hij als wao'er
ontvangt betaalt hij de portokosten
van brieven en pakjes die dagelijks
vanuit Nieuwendijk hun tocht over
Europa beginnen.
Het werkterrein van Snelders is niet
alleen Nederland. Hoewel de meeste
cadeautjes ergens tussen Maastricht
en Groningen belanden, heeft hij zijn
adresjes ook in België. Duitsland en
Frankrijk Waarom doet hij dat alle
maal'5 Om er zelf beter van te wor
den". zegt Snelders eerlijk. Hij haalt
een brief te voorschijn van een ziek
meisje uit Maastricht. ..Allerliefste
vriend", staat er boven. De briefis veiy
sierd met schitterend gekleurde bloe
men. De tekst krijg ik terecht niet te
zien. Die zou ook weinig- meer toevoe
gen aan hetgeen Snelders wil bewij
zen. Het simpele feit, dat zieken erg blij
zijn met wat hij doet, Daar heeft.hij zijn
karig inkomen graag voor over.
Hard werken
„Ja, nou vraag je me wat. Hoe is het
begonnen? Misschien moet ik daar
voor wel erg ver in het verleden dui
ken. meer dan vijftig jaar. Toen was
ik elf. Mijn vader was dood en ik. zijn
enig overgebleven zoon, had alleen de
zorg over de slagerij. Vijftien man
moesten er van eten. Veel tijd om te
piekeren en te klagen over het on
recht in de wereld was er niet. Werken
moest je tot je zelf ook geen pap meer
kon zeggen, zo was dat. Veel groter
dan een meter zal ik niet geweest zijn.
och wat was ik een krumel. Maar wel
moest je maar zien hoe je een varken
omver kreeg.
Zo klein als ik was kon ik flinke bees
ten slachten, uitbenen en aan de man
brengen. Slachten aan huis deed ik
ook. Voor een kwartje per keer. Als het
dan op betalen aankwam gebeurde
het vaak dat ze om uitstel vroegen. Of
om afbetaling, vijf centen in de week.
Ja man, dat was St-Willibrord een
halve eeuw geleden. Het goede, oude
Brabant, jaja. Uit mijn geboortedorp
komen ook Wim van Est en Woutje
Wagtmans. legendarische wielren
ners. Woutje is nog getrouwd met een
nicht van me.
Maar goed. het was een tijd van hard
werken weinig verdienen en toch
klaar staan voor de mensen die het nog
beroerder hadden dan jij. De slagerij
groeide goed. Ik maakte er. een succes
van, mijn zoon zou er een goudmijntje
aan hebben gehad. Hij zocht echter
een ander vak. want om vijf uur wilde
hij zijn handen wassen en het klantje
kunnen pakken. Dat kan in een slage
rij niet veertien uur per dag werken is
mks.Toen mijn vrouw stierf heb ik de
zaak aan de kant gegooid Het hoefde
voor mij niet meer. Ik heb daarna aller
lei baantjes gehad. Toen ik zes jaar ge
leden moest stoppen van de dokter
was ik pompbediende. Thuis zitten
valt ook niet mee hoor. je zoekt een
bezigheid en die is er niet. Nee. daar is
geen aardigheid aan. Mijn leven ver
anderde door een boekje van Max Tail
leur. 'Beter met Max' heette dat ding.
Ik vond een exemplaar in de spreek-
plezier zieken kunnen beleven aan
postzegels.
Max
Dat verhaaltje van Max raakte ik niet
meer kwijt. Ik verzamelde adressen
van bedlegerige patiënten en begon ze
wat zegeltjes te sturen. De reacties
warenhartverwarmend. Ik kreeg niet
alleen bedankjes. De zieken begonnen
me lange brieven te schrijven waarin
ze hun nood klaagden. Ja precies, ik
voelde me soms een biechtvader.
Mensen, die ik helemaal niet kende,
schreven me tot in details hoe moei
lijk ze het hadden met hun man ol
kinderen. Wat ik ervan dacht en of ik
een oplossing bij de hand had.
Wat moet je dan? Ik heb weinig brie
ven bewaard. Veel waren afkomstig
van mensn die mij uitdrukkelijk ver
zochten hun epistel na lezing te ver
scheuren. Als ze er om vroegen gaf ik
wel antwoord- Een vakman in ziele-
roerselen ben ik niet. Uit de ervaringen
die ik in mijn leven heb opgedaan,
haalde ik mijn adviezen. Die hebben
veel mensen blijkbaar wel goed ge
daan. want ze bleven legen me aan
leunen. Zoals een meisje uit Limburg.
Eenentwintig is ze. Ze wacht al twee
jaar op een oproep van een Utrechts
ziekenhuis. Het kind moet namelijk
hoognodig een hartoperatie onder
gaan. Ze schrijft me trouw. Alles wat
haar dwarszit-en daLis nogal wat- zet
ze omstandig voor me uiteen.
Wat zegt u? Instanties'? Meneer, dit
land barst van de instanties. In theorie
kan iedereen wel ergens terecht. Het
gebeurt alleen niet. Misschien wel om
dat de instantie te vee! instantie is, Of
misschien zijn ze alleen toegankelijk
voormensen die goed ter been zijn. Als
je nauwelijks van het bed afkunt ko
men zie je ëen bezoek aan een of ander
bureau niet zo gauw zitten. Mensen
zoeken contact. Mijn postzegeltjes
kunnen nog zo mooi zijn. de zieken
hebben er niet genoeg aan. Ze willen
weten wie je bent. Je krijgt uitnodiging
op uitnodiging om een keer langs te
komen. En. meneer, je kunt niet alles
naast je neer leggen. Het is met mijn
werk zo. je begint met het verzenden
van een sigarebandje en je eindigt met
visites aan huis.
Ziekenbezoek
Mijn vrouw en ik gaan niet op vakan
tie. In plaats daarvan trekken we in
onze ouwe brik eenmaal per jaar door
het land. Op ziekenbezoek. Man, wat
een feest. De meesten gedragen zich of
de koning van Lombardije op bezoek
komt. We hebben een gezellig bab
beltje samen en rijden dan weer door.
Weet u wat mij nou zo opvalt? Dat
zieken zo optimistisch kunnen zijn.
Zelden heb ik er een ontmoet die
zwaar op de hand was. Ze zitten mis
schien gauw in de put, maar je praat
ze er ook zo weer uit. Dat zou je niet
zeggen als je hun brieven leest.
Als het even kan onderhoud ik telefo
nisch contact. De PTT maakt het met
zijn tarieven zo bont. dat ik zuinig
moet zijn met m'n post. Hier heb ik
zeven dikke enveloppen. Gevuld met,
ansichten, bidprentjes, postzegels en
oude bankbiljetten. Dat zijn de meest
gevraagde artikelen. Daar gaat voor
een-man als ik heel wat geld in zitten.
Gelukkig heb ik een goeie vrouw. Ze
geeft mij per maand zeventig gulden
zakgeld. Daarnaast krijg ik van deze
en gene een tientje in de handen ge
drukt, zodat ik honderd gulden kan
besteden. Soms vraag ik de mensen of
ze mij de verzendkosten willen ver
goeden. Dat durf ik niet goed hoor.
Anderen op kosten jagen is niet mijn
sterkste kant.
Nu we het toch over kosten hebben ik
zit met een probleem. In Maastricht
ligt een vrouw met een open been Ik
verzamel lakens voor haai'. Maar hoe
moet ik ze bij haar krijgen? Zelf kan ik
ze niet brengen, de autokosten zijn
niet te betalen. Per post is het ook niet
te doen Zie je. dat vind ik nou zo verve
lend. In dit soort gevallen moet ik
wachten tot iemand die kant uit gaat.
Ha, u hebt het alweer over instanties.
Natuurlijk, als deze vrouw naar het
Wit-Gele Kruis gaal gal ze best worden
geholpen. Misschien heeft ze dat al ge
probeerd. ik weet het niet.
Het kan ook best zijn dal ze aan zoveel
deuren heeft gebeld, dat de officiële
helpers niet zo scheutig meer zijn. Ik
houd er alleen maar rekening mee.
dat ze dringend om lakens verlegen
zit. Waarom zou ik haar met een
kluitje in het riet sturen? Ze zit al
twintig jaar met dat been te houden,
bi.i mij heeft zo'n vrouw privileges. U
vroeg me net waarom ik dit werk doe.
Laat ik eerlijk wezen, ook om mij zelf
wat om handen te geven. VVat dat be
treft heb ik geen klagen. Ik lien zo
druk als een klein baasje. Je hebt in
dit land. geloof ik, meer verzamelaars
zitten dan er mensen wonen. Ik kan
dan ook tang' niet aan alle vraag vol
doen. Gewoon te gek, wat wij Hollan
ders allemaal willen bewaren.
Maar het opsturen van suikerzakjes-
doe ik niet alleen om druk bezig te zijn.
Ik ben zelf lang genoeg ziek geweest
om te weten hoe ellendig anderen zich
kunnen voelen Het uitwisselen van
ervaringen, schouderklopjes geven ol
simpelweg luisterpaal zijn. geeft een
diepe bevrediging- Ik heb wel eens ge
dacht dat mijn zieken er meer mee ge
diend zouden zijn als ik efficiënter ging
werken. Die kans kreeg ik door een
stichtinkje in Leeuwarden. Ik heb mijn
hele adressenbestand ingebracht
waarna ik via de richtlijnen van de
'centrale kon gaan werken. Dat is niks
geworden. Ik heb daar geleerd dat een
stichting, maar dat geldt denk ik ook
voor een bureau of instantie, groot wil
worden over de ruggen van de zieken.
Ik bedoel zo'n stichting is zo kil. Pa
tiënten die het huis niet uit kunnen,
willen door de sigarebandjes heen een
hand kunnen drukken Een borst om
ui,t te huilen
Gevaren
Dat brengt natuurlijk ook gevaren
het zich mee. Je kunt zo verdiept ra
ken in andermans problemen dat je er
zelf niet meer uitkomt. Dat heb ik ook
een keer gehad. Een reisje met mijn
vrouw heeft me er weer bovenop ge
bracht. Ik moet mezelf in. de gaten
houden hoor. zo'n sterke meneer ben
ik ook niet. Het houdt niet over he, als
je me zo ziet zitten. Een klein ka
mertje. een bureautje. Een raampje
waardoor ik tussen de bedrijven door
naar buiten kan turen. Soms weet ik
het niet meer. Dan kijk ik om me heen
tot mijn blik valt op een spreuk. Hoe
vind je die daar? „Wij leven in een
woestijn, maar de bodem van alledag
is wit van het Manna". Goed hè? Het
leven te vergelijken met een woestijn
vind ik zo raak. Wij weten immers
toch allemaal soms niet waar we het
zoeken moeten?
Ik heb helemaal geen moeite met dat
beeld. Als ik naar buiten kijk is het
een en al treurigheid. Links de stank
van een spuiterij, tegenover mij
enorme hijskranen van een aannemer
rechts een dikke schoorsteen van een
oiiefabrièk- Dat is alleen al voldoende
voor een rothumeur. Tel daar nog eens
de dingen bij op die dagelijks op je ek
sterogen vallen. Bij wijze van spreken
dan. Wie zich door al die irritaties te
pakken laat nemen leeft niet alleen in
een woestijn, hij ervaart die ook. Zo'n
man kan niet meer voor of achteruit.
Waar blijft dan hetManna?Datïs erop
hetzelfde moment als je het wilt zien.
De goede kanten van het, leven. De na
tuur, die vooral op 'n zonnige herfst
dag onbeschrijflijk mooi kan zijn:
De herinneringen aan goede gesprek
ken met je vrouw of anderen. Ge
schenken die je krijgt
Daar hangt er een. Een kruisje aan een
kettinkje. Dat heb ik gekregen van
een oud nonnetje dat haast niet meer
liggen kan van de reumatiek. Ze had
dat kettinkje van haar moeder gekre
gen. Door het mij te geven deed ze af
stand van het beste wat ze had. Be
grijp me goed. ik wil bet gesprek niet
op de gelovige toer gooien. Mijn belij
denis is dat je moet doen wat je kunt
om andermans nood te verzachten.
Daar hou ik het maar bij. Ik waag een
poging via de verzending van oude
lucifersmerken en eerste-dag-
enveloppen. En door klederdracht
poppetjes in mijn verzamelwinkel,
mijn sterkste troef.
Ik heb een vrouwtje gevonden m het
Belgische Turnhout, die ze voor me
maakt. Ze kosten zeven gulden pei
stuk. Haast voor niks, waar of niet. Als
je ziet hoe prachtig zij ze aankleedt. In
de winkel betaal je er minstens het
dubbele voor
Ik stuur de poppetjes door aan mijn
verzamelaars. Voor niks. Hoe lang
nog. vraag ik me wel eens af. Tante
Pos is duur en mijn middelen zijn zo
beperkt. Afijn, daar hebben we het al
over gehad, Misschien kun je in hel
verhaal ook ergens kwijt dat ik zit tc
springen om verzamelmateriaal. En
kele dingen die vreselijk goed in dc
markt liggen, zoals postzegels en an
sichten. heb ik al genoemd. Maar ik
ben ook erg blij met restjes wol, ka
lendertjes. reproducties van Anton
Pieck- schilderijen, legpuzzels enz
Als ik maar vooruit kan. Laat ieder
een dit heel goed weten: als je een
zieke wat geeft, ook al is het een
waardeloos postzegeltje, dan is het ef
fect zeer ingrijpend. Zolang je maai
zorgt dat aan de binnenkant van elk
geschenk een stuk van jezelf zit".
Zonder God is de weg breder. Mei veel lawaai jazz spelen op Gods woord.
Dal is nodig om contact le houden met de jeugd. Eerst, gaan ze tot de aanval
over met rijmen en na het rijmen mei de gebeden.
Hl Door BirJi Ketting)
et is ons allen sinds jaar en dag bekend: de politieke leiders
van de Soiojet- Unie zijn niet verrukt van Kerk en Christen
dom. En dat is dan nog maar zeer rustig uitgedrukt. Al wat de
aandacht van het communisme kan afleiden, dient in de kiem
te worden gesmoord. Dat is zo ongeveer de filosofie van het
Kremlin.
Stalin leek (on)aardig op weg om Kerk en christendom uit het
Russische leven te bannen. In 1917, vlak voor de grote omwen-
teling dus. telde de Russische kerk 100 miljoen gelovigen,
51.000 priesters, een kleine 100.000 religieuzen en zo'n 70.000
kerken.
Vlak voor de Tweede Wereldoorlog ivas Stalin er in geslaagd
de deuren van vrijwel alle kerken te vergrendelen. De meeste
geestelijken hadden een plaats i?i de gevangenis gekregen.
Ondanks de geweldige tegenwerking die zijn kerk kreeg riep
metropoliet Serge in de Tweede Wereldoorlog zijn mede
gelovigen op de staat te steunen. Die hulp en houding is van
groot belang voor het Kremlin geweest en na de oorlog kreeg
de Russische kerk in zekere mate weer voet aan de grond.
Maar de tijden van vóór de oktoberrevolutie kwamen in de
verste verte niet meer terug. De laatste jaren is de werkzaam
heid van de kerk (er zijn er ongeveer nog 10.000 in de Sowjet-
ilnie) weer beperkt; zij ivordt niet veel meer dan gedoogd.
De Sowjet-Unie probeert te voorkomen dat haar onderdanen
de weg inslaan die naar een vorm van religieuze beleving
leidt. De opvoeding van de jeugd is daar ook op gericht.
Wie in Russische kerken een kijkje neemt, treft daar voorna
melijk oudé vrouwen aan. Hier lijkt dus het proces van uit
sterven aan de gang, maar ér. Albert van den Heuvel,
secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk,
heeft er onlangs nog op gewezen dat de zaak voor de Russi
sche leiders toch niet zo eenvoudig ligt.
„Sinds de revolutie zijn we in de Russische kerken al aan de
vijfde generatie oude vrouwen toe". De spankracht van het
christendom in de Soivjet- Unie is sterker dan ze, oppervlak
kig gezien, lijkt.
Belangwekkend is de wijze waarop het Russische systeem
zich verzet tegen godsdienst en christendom. Een aanwijzing
hoe dat toegaat, treft men aan in de bijgaande illustratie-
reprodukties van grote posters, bedoeld voor basisscholen op
het platteland.
Markant is bij enkele posters de nadruk die komt te liggen op
de verhouding grootmoeder-kleinzoon. Deze is vrijwel zeker
terug te voeren op het feit dat man en vrouw in de Soiojet- Unie
overdag buiten de deur werken en grootmoeder op cle kinde
ren past.
De hier afgedrukte illustraties zijn een keuze uit een serie van
twintig („Oorlog voeren met een potlooddie in een boek
handel in Leningrad iverd gekocht.
■DE SCHEEPING VAN HET KADER
We gaan samen naar de kerk, kleinzoontje
Je zult zien lioe heerlijk het daar is.
Wal je nel is met .o eenvoudig. Hier hangen getekende ueiligeit
Je moet altijd voor God bidden, opdat je geen ongeluk overkomen ~al.
En jij zult God dienen. Dal werk zal je bevallen.
Onderaan de posier staat: Hel is rampzalig als een oiule.janalieke vrouw
haar kleinzoon m haar geest opvoedt"
REISKLEDIJ EN... ONTKLEDING
Kwaadaardig, vijandig agentschap iinlichtingendienst)
Dit is een lesje om Le onthouden
Wij laten buitenlanders met
De grens passeren mei zo'n vrcicld
