PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
UITBREIDING U.C.-PROJECT
ONDER ZEKERE VOORWAARDEN
PZC
Hoogleraar legt opdracht
onderzoek-M enten neer
Zeeuwse staten geven Coördinatieorgaan
bijdrage voor aanstelling vaste kracht
VERKEERSCHAOS EN DRIE
DODEN DOOR WINTER
Nog geen besluit
over Menten
HELHO BOETIEK
Kabinet neemt 'voorlopige beslissing'
Landré mag
spreken in
Menten-zaak
219e jaargang no. 300
Zaterdag 18 december 1976
Vandaag is het feest in de Lange Delft,
'n extra goede reden om even bij ons
binnen te lopen voor jacks, spijkergoed,
broeken, truien, blouses, rokken enz.
i amoc nci ct et uinrtFt n
LANGE DELFT 61 MIDDELBURG
Maar acht procent
Surinamers denkt
aan terugkeren
PARAMARIBO - Ongeveer 8 procent
van de 140.000 in Nederland aanwezige
Surinamers overweegt binnen twee
jaar naar Suriname terug te keren.
Dit blijkt uit een Nederlands rapport,
dat onderdeel uitmaakt van de bespre
kingen die minister Pronk van ontwik
kelingssamenwerking op het ogenblik
voert met de Surinaamse minister van
justitie. Hoost.
DEN HAAG - Het Almelose Ultracentrifuge-project kan worden uitgebreid: mits aan enkele voor
waarden zal worden voldaan. Premier Den Uyl deelde vrijdagavond na afloop van het kabinetsberaad
mee, dat de ministers van buitenlandse zaken en van economische zaken besprekingen over die
voorwaarden zullen gaan voeren met hun Westduitse en Britse ambtgenoten. Met het besluit van het
kabinet lijken voorlopig de sombere wolken boven het voortbestaan van de regering-Den Uyl te zijn
verdwenen. Verwacht wordt, dat de te voeren besprekingen binnen enkele weken tot de definitieve
beslissing zullen leiden.
gen" beslissing, die het kabinet giste
ren nam, als een „voorlopig besluit"
over een „uitbreiding mits...". Hij liet
wel doorschemeren, dat tot de voor
waarden in ieder geval moet worden
gerekend de mogelijkheid van controle
(ook op de voorgenomen export naar
Brazilië). Of de politieke spanning in
het kabinet geheel verdwenen is, blijft
voorlopig nog de vraag. Den Uyl rea
geerde op een opmerking daarov
Aan welke voorwaarden voldaan zal
moeten worden, liet de premier vrijda
gavond nog in het midden. „Alles afwe
gende acht de regering het verant
woord, dat Nederland in het tripartite
UC-project deelneemt aan de uitbrei
ding tot een jaarcapaciteit van 2000
ton", zei Den Uyl. Hij voegde eraan toe,
dat de minister van economische zaken
met zijn collega's zal gaan praten over
een aantal fïnancieel-economische uit
gangspunten. „die naar het oordeel van
het kabinet noodzakelijk moeten wor
den verwezenlijkt om tot een verant
woorde opzet te komen". Van der Stoel
zal met de Engelse en Westduitse colle
ga's moeten gaan praten over waarbor
gen, verbonden aan levering voor
Urenco (de verkooporganisatie van het
project) van verrijkt uranium.
Aan de hand van de nog te voeren be
sprekingen zal de regering vervolgens
nagaan of men het voornemen om mee
te werken aan de uitbreiding kan verwe
zenlijken. Die besprekingen wenst Den
Uyl te zien in het licht van de bezinning
op de problemen van de kernenergie die
over de gehele wereld plaats heeft. Als
de door de regering gewenste voorwaar
den worden vervuld zal dit, aldus Den
Uyl, „van grote betekenis kunnen wor
den geacht voor de controle van splijt
stofprocessen en gebruik van nucleair
materiaal".
De premier schetste de „zeer afgewo-
schoon
minimaal
Olieprijsverh
land minima
PAGINA 4
toevloed
Opinie: Komt er een enorme toevloed
van buitenlandse artsen nu de EEG-
grenzen opengaan?
subsidie
De provincie geeft geen subsidie meer
aan de Vereniging Milieuhygiène Zee
land.
een
Rubriek 'Hoort - Ziet - Schrijft": Een
leerkracht, een leerling, en een kaarsje
PAGINA 13
actie
Vrouwen voerden actie tegen de WD. in
verband met het stemgedrag van de
Eerste kamerleden van deze partij in de
abortuskwestie.
PAGINA 25
wild
ZATERDAG
papieren
Inspecteurs Lelie ..Ik ben als de dood.
een papieren dokter te worden."
beginne
In den beginne is het woord: Pam en
Nico Daams gaan in het oerwoud het
evangelie brengen aan mensen zonder
bijbelvertaling.
verrassingen
Dubbel feest: verrassingen in twee
Zeeuwse galerieën; Letterkundige kro
niek.
PAGINA 23
natuurboeken
I Denksporten: bridge, dammen en scha-
I ken. Jazz: Natuurboeken voor de jeugd.
met: „Of de kou uit de lucht is... Och. het
sneeuwt op het ogenblik buiten". Hij
gaf wel toe. dat de beslissing unaniem
door de ministerraad is genomen en
verwachtte, dat de PPR-ministers dat
besluit vandaag op de PPR-
vergadering zullen verdedigen. Den
Uyl wees er met nadruk op, dat met het
standpunt van de regering op geen en
kele wijze vooruitgelopen wordt op een
beslissing van een nieuw kabinet over
de bouw van enkele kerncentrales in
ons land.
De komende week zullen de kamer
commissies van economische zaken en
van buitenlandse zaken door resp. de
ministers Lubbers en Van der Stoel
schriftelijk geinformeerd worden over
de punten van onderhandeling.
Reactie PPR
„De regering vindt het kennelijk ver
antwoord om met de huidige gegevens
een beslissing te nemen. Wij niet. Zou er
een definitieve beslissing zijn genomen,
dan zou dat ook consequenties hebben
gehad". Zo reageerde vrijdagavond de
PPR-lijsttrekker, Ria Beckers, op het
voorlopige besluit van de regering om
mee te werken aan de uitbreiding van de
uraniumverrijkingsfabriek in Almelo.
De PPR wacht af. wat de missies van de
ministers Van der Stoel (buitenlandse
zaken) en Lubbers leconomische zaken)
aan harde garanties oplevert. ..Op dat
momentzullen wij de zaak opnieuw in al
zijn aspecten bekijken", aldus Ria Be
ckers. Volgens het PPR-Tweede-
Kamerlid Leo Jansen ..zal er heel wat op
tafel moeten komen" wil de PPR ak
koord gaan met een uitbreiding.
Volgens Leo Jansen was de PPR niet uit
op een kabinetscrisis, maar op een ver
standige beslissing. „De meest verstan
dige beslissing zou natuurlijk zijn. dat
de fabriek in Almelo niet wordt uitge
breid". aldus Jansen. Zelfs als minister
Van der Stoel zou weten te bereiken, dat
Duitsland geen verrijkt uranium en op
werkingsfabrieken aan Brazilië levert, is
voor de PPR de kous niet af.
Volgens Ria Beckers is het project niet
rendabel. „Het. is alleen maar negatief
voor de werkgelegenheid in Twente.
Voor hetzelfde geld kan men meer en
betere werkgelegenheid scheppen", zei
ze. Dat door dit project Nederland in
vloed kan uitoefenen op het niet ver
spreiden van kernwapens, is volgens de
toekomstige PPR-lijsttrekker niet aan
getoond. Van der Stoel heeft om tijd
gevraagd om na te gaan welke moge
lijkheden Nederland heeft om meer
greep te krijgen op de Duitse kernex
port. Die tijd krijgt hij nu van ons. We
staan nog steeds open voor nieuwe ar
gumenten". aldus Ria Beckers.
Goede zaak
Het PvdA-Tweede-Kamerlid Relus ter
Beek noemde het ,.op zich een goede
zaak. dat men verder gaat onderhande
len om meer klaarheid te scheppen
Wel wil hij van het kabinet graag een
bewijsvoering zien van de politieke be
tekenis van blijvende deelname van
Nederland aan het project. „Wij hechten
erg veel waarde aan een actief beleid
tegen de verspreiding van kernwapens
De CHU'er Van der Mei noemde het
„een verstandige beslissing" om met
het project door te gaan. „Als wij het
niet doen. dan zullen de Duitsers het
wel doen. Je krijgt het dan een paar
kilometer over de grens", aldus Van der
Mei. Hij vindt het werkgelegenheidse-
lement in het project erg belangrijk.
Wilhelm Rosenbaum. een ex-SS'er
die in 1968 in Hamburg tot levenslange
gevangenisstraf werd veroordeeld we
gens medeplichtigheid aan de moord op
honderenden joden in Polen in 1942 en
1943, is vrijdag voor een halfjaar uit de
gevangenis ontslagen om gezondheids
redenen. Het respijt is hem gegeven
door de gratiecommissie van de rege
ring van de deelstaat en Hanzestad
Hamburg.
GEEN OVEREENSTEMMING MET VAN AGT
(Van onze correspondent)
DEN HAAG - De Leidse hoogle
raar prof. mr. H. R. van Gunste-
ren heeft geen overeenstem
ming met minister Van Agt (jus
titie) kunnen bereiken over de
voorwaarden van een onder
zoek naar de zaak-Menten.
Enige tijd geleden vroeg de minister
prof. Van Glinsteren een onderzoek te
doen naar het vervolgingsbeleid in de
zaak-Menten in de periode mei 1945 tot
mei 1976, en naar de invloeden waaraan
dit beleid al dan niet heeft blootges
taan. Van Agt wilde dit onderzoek laten
doen. nadat hem uit de Tweede Kamer
ernstige kritiek had bereikt over de
justitiële aanpak van de zaak-Menten.
Vier punten
Prof Van Gunsteren vindt de taakom
schrijving. zoals de minister hem die
heeft gegeven, en de voorwaarden
waaraan het onderzoek moet voldoen,
te nauw. Zijn kritiek richt zich op vier
punten
„Ik wil niet gebonden zijn aan aïieen
het onderzoek naai' het vervolgingsbe
leid Als het onderzoek daar aanleiding
toe geeft, wil ik alles kunnen onderzoe
ken wat zich van overheidswege rond
Menten heeft afgespeeld. Als het nodig
is. moet ik mijn onderzoek ook tot bij
voorbeeld de fiscus of politici kunnen
uitstrekken. Dal kan binnen Van Agts
formulering niet".
„Van Agt heeft me niet de vrijheid
gegeven zelf een net van medewerkers
aan te trekken. Hij walde zelf in de hand
houden hoeveel mensen bij het onder
zoek zouden worden ingeschakeld. Ik
had liever gehad dat hij me een bepaald
bedrag had toegezegd voor een be
paalde periode. Dan had ik. als ik bij
voorbeeld voor korte tijd 30 mensen no
dig zou hebben gehad, dat ook kunnen
Prof. Van Gunsteren
doen. Die bewegingsvrijheid heb ik no
dig. vind ik".
.De Tweede Kamer moet nauwer bij
het onderzoek worden betrokken. Ik
wilde elk kwartaal rapporteren aan de
Kamer, waarbij ik dan speciaal zou
melden waar ik eventuele tegenwerking
had ondervonden. In een schriftelijke
overeenkomst tussen Van Agt en mij
wilde ik ook de Kamer betrekken"
„Ten slotte had. vond ik. Van Agt
meer schriftelijk moeten vastleggen.
Verzoeken om medewerking aan bij
voorbeeld andere departementen wilde
ik op schrift hebben. Zo zou ik makke
lijker aan mijn gegevens kunnen ko
men. Bovendien kreeg het onderzoek zo
meer zwaarte
Teleurgesteld
Tussen de Leidse hoogleraar in de poli
tieke theorie en de politieke geschiede
nis en minister Van Agt is herhaaldelijk
overleg geweest over deze geschilpun
ten, zo zei prof. Van Gunsteren ons.
„Van Agt zei echter: ik heb dit aan de
Tweede Kamer toegezegd, en daar blijf
ik bijVan Gunsteren toonde zich erg
teleurgesteld de opdracht, niet te kun
nen aanvaarden.
In een reactie heeft het ministerie van
justitie laten weten, dat de minister de
heer Van Gunsteren heeft geschreven
dat hij zijn onderzoek in volledige we
tenschappelijke vrijheid zou kunnen
verrichten. „De minister heeft een
taakopdracht geformuleerd in over
eenstemming met wal hij aan de
Tweede Kamer heeft toegezegd", aldus
het ministerie.
DEN HAAG - De eerste sneeuw van
deze winter heeft vrijdag het verkeer
op onze wegen voor grote problemen
gesteld. Ten minste drie mensen kwa
men op de soms spiegelgladde weg om
het leven.
Honderden auto's waren betrokken bij
botsingen. Het aantal opstoppingen op
de verkeersknooppunten in en buiten
de steden was niet meer te tellen. Auto
mobilisten zaten in sommige gevallen
meer dan drie uur vast in de file.
„Ze zijn veel te snel blijven rijden", zei
vrijdagavond een woordvoerder van de
verkeerspolitie in Driebergen over het
gros van de automobilisten. „Het ver
keer heeft zich domweg niet aangepast
aan de verkeersomstandigheden.
Enorme opstoppingen deden zich voor
bij het verkeersplein Oudenrijn Bij dit
knooppunt kwamen de 23-jarige F. J.
Go en de 29-jarige Marijke Dujardin uit
Amsterdam om het leven. Aan het eind
van de middag stonden tientallen auto's
met blikschade langs de kant van de
DEN HAAG (ANP) - Premier Den Uyl is
bereid oud-RVD-directeur Landré te
ontheffen van zijn geheimhoudings
plicht, zodat hij tijdens het door de re
gering toegezegde historische onder
zoek in de zaak-Menten alle informa
tie welke hij heeft over de zaak kan ver
strekken. Dit blijkt uit het antwoord,
dat de minister-president vrijdag heelt
gegeven op schriftelijke vragen van de
tweede-kamerleden Van der Spek en
Van der Lek (beiden psp).
Tijdens een uitzending van het NOS-
journalistenforum zei Landré bij een
discussie over de zaak-Menten van na de
oorlog en over beschuldigingen aan de
KVP. dat hij wel wat zou kunnen vertel
len uil de tijd dat hij werkzaam was bij
de RVD. de rijksvoorlichtingsdienst.
Maar. zo voegde Landré daaraan toe,
zijn ambtseed verhinderde dat.
weg. Twee vrachtauto's
uitgebrand
In en rond de stad Utrecht was
sprake van chaotische toestanden. Hier
werden meer dan 100 aanrijdingen gere
gistreerd, waarbij enkele mensen licht
werden gewond.
Het verkeer in Rotterdam heeft het eer
ste machtsvertoon van de winter ook
niet zonder kleerscheuren aan zich
voorbij zien gaan. Tientallen auto's lie
pen blikschade op. Het verkeer had uren
vertraging, vooral bij de oeververbin
dingen de Maastunnel en de Briene-
noordbrug.
Bij een verkeersongeluk in Breda is de
67-jarige mevrouw E. Brinkman-
Thijssen om het leven gekomen. Zij reed
mee in de wagen van haar dochter. Een
door de gladheid slippende auto kwam
met deze wagen in botsing.
De Nederlandse Spoorwegen zagen de
eerste sneeuw van het seizoen al even
min met vreugde vallen. Door de
sneeuw kwamen enkele wissels bij
Woerden en Gouda vast te zitten. De
moeilijkheden losten zich aan het eind
van de middag weer op.
en geheel foto: Tioee vrachtwagens op Oude-FÜjn
die na een botsing met een personenwa
gen in brand raak,ten.
MADRID GAAT
NIET IN OP
ULTIMATUM
ONTVOERDERS
MADRID (AFP) - De Spaanse regering
heeft vrijdagavond opnieuw gewei
gerd in te gaan op de eisen van de groep
Grapo voor de vrijlating van Antonio
Maria de Oriol.
Eerder op de avond hadden de ontvoer
ders hun ultimatum vervroegd en laten
weten De Oriol om elf uur in de avond te
zullen doden als niet alle 200 politieke
gevangenen zouden worden vrijgelaten.
Tot dan hadden zij de vrijlating van 15
politieke gevangenen geëist.
Twee advocaten gingen gisteren op ver
zoek van de familie van De Oriol per
chartervliegtuig naar Parijs in de hoop
contacten te verstevigen metmensen die
met de ontvoerders in verbinding ston
den.
ZWITSERS BESTUDEREN
RUSSISCH MATERIAAL
'Van onze speciale verslaggevcri
BERN - De Zwitserse Bondsregering
heeft opnieuw besloten nog geen uit
spraak te doen over de vraag of de van
oorlogsmisdaden verdachte Blari-
cummer Pieter Menten moet worden
uitgewezen. De Nederlandse regering,
zo maakte vrijdagmorgen de woord
voerder van de Zwitserse regering be
kend, heeft uit de Sowjet-Unie nieuwe
MET 29 STEMMEN VOOR EN 17 TEGEN
MAXIMUM VAN
65.000,-
MIDDELBURG - Hel Zeeuws Coördi
natieorgaan voor natuur-, landschaps-
en milieubescherming krijgt in de ko
mende vier jaar een subsidie van de
provincie van ten hoogste 65.000,- Die
bijdrage wordt gegeven om het coórdi-
natieorgaan in de gelegenheid te stel
len een vaste kracht in dienst te nemen.
De provinciale stalen gingen vrijdag
niet 29 stemmen voor en 17 tegen ak
koord met een voorstel van gedepu
teerde staten, dat tijdens de vergader
ing op aandrang van de CDA-fraclie
werd gewijzigd. De meerderheid van
g.s. wilde aanvankelijk 75 procent van
de kosten van het coördinatieorgaan
vergoeden, zonder dat het maximum
van j' 65.000,- werd vastgesteld. Een
minderheidsvoorstel van de cedcpu-
teerden A. L. van Gccsbergen, mr. J. F.
G. Sehlingcmann en A. J. Kaland om 50
procent subsidie te geven, kreeg geen
bijval.
Het subsidievoorstel met het maximum
van ƒ65 000.- werd gesteund door de
PvdA. de PPR en de meerderheid van
het CDA - de heren G A Claeijs, G. J
de Jageren P J Everaert van die fractie
stemden tegen - en door drie leden van
de VVD. de heren L. M. Moermond. de
Voogd en Van der Meijden.
Tegen stemden de meerderheid van de
WD, de drie genoemde leden van het
CDA. de SGP. GPV, de Boerenpartij en
de drie genoemde gedeputeerden.
Zowel de PvdA als de PPR stemden
'onder protest' in met hel voorstel, om
dat zij ernstig bezwaar hadden tegen het
bepalen van het maximum van de pro
vinciale bijdrage.
De heer C. Th. A. van Waterschoot (ppn
zei in een kort betoog over het vooisie..
dat binnen het coórdinatieorgaan een
specifieke deskundigheid aanwezig is.
waarvan bij de afweging van het beleid
gebruik gemaakt kan worden, ook door
het provinciaal bestuur. De aanstelling
van een vaste kracht bij het coórdina
tieorgaan achtte hij onontbeerlijk.
Deheer H VenekamDtnvda»stelde vast,
dat de aanspreekbaarheid van het
coórdinatieorgaan groter wordt en dat
het orgaan in toenemende mate betrok
ken is bij overleg met het provinciaal
bestuur en met onder meer de land
bouw. Hij maakte duidelijk dat in an
dere provincies al lang aanzienlijke bij
dragen aan organisaties als deze worden
gegeven.
Twee stromingen
De heer C. Bal kenende (cda)zette u i teen
dat in zijn fracties twee stromingen
aanwezig waren. De ene liet zwaar we
gen dat het coördinatieorgaan daar
sommige activiteiten - het indienen
van bezwaarschriften en het instellen
van talrijke beroepen - schade doet. De
meerderheid van hel CDA echter
meende dat wel een grotere bijdrage
moet worden gegeven, onder meer om
dat men van oordeel is dat na aanstel
ling van ceil vaste kracht beter overleg
kan plaatsvinden, wat de indiening
van beroepen in een aantal gevallen
zou kunnen voorkomen. Ondanks be
zwaren tegen sommigeoptredens hecht
dat deel van de fractie veel belang aan
de plaats van het coördinatieorgaan in
de samenleving", aldus de lieer Balke
nende. die vervolgens met het wijzi
gingsvoorstel kwam om het maximum
van 65.000,- vast te stellen.
Mevrouw E. Maris-Koster ivvdi zei dat
het coórdinatieorgaan door activiteiten
op het terrein van bestemmingsplannen
en voorbereidingsbesluiten veelal irri
tatie wekt en dat daannee het tegen
overgesteld bereikt, wordt van het op
gang houden van een bewustwordings
proces. ,.Het coördinatieorgaan heeft
een eenzijdige benadering en dat is op
zicnzeu niet erg, maar net tanatiek een
zijdig". steldeze. Zij meendedat met het
verlenen van een waarderingssubsidie
moet worden volstaan.
De heer C. G. Boender (sgpi vestigde er
de aandacht op dat de overheid zelf be
schikt over milieudeskundigen in een
aantal diensten. Hij liet weten dat ver
schillende activiteiten van het coórdi
natieorgaan de instemming van zijn
fractie hebben en dat de SGP er geen
bezwaar tegen zou hebben de provin
ciale bijdrage desnoods tot 10.000.- op
te trekken.
De heer R. Meijering (gpv> zei dat de
verhouding tussen de bijdragen van de
leden van het coórdinatieorgaan het
provinciale subsidie zoek is. Hij verweet
(Slot zie pagina 9 kolom 51
documenten gekregen met zeer belas
tend materiaal over Menten. Deze zijn
donderdag vertaald en nu aan de Zwit
serse Bondsregering aangeboden. De
Bondsregering wil deze stukken, die
per ijlbode worden overgebracht, eerst
bestuderen.
Het staat niet vast wanneer wel een uit
spraak over Menten zal worden gedaan.
Dat kan een dezer dagen zijn zodra de
documenten in het Duits vertaald zijn
en door de Zwitserse autoriteiten kun
nen worden gelezen
In een verklaring die in Zwitserland is
uitgegeven, wordt uiteengezet dat
nieuwe zeer belangrijke belastende be
wijzen van de Sowjet-Unie inzake Men
ten zijn ontvangen. Deze documenten
bestaan uit ambtelijke stukken die in
het Oekrains waren gesteld. Ze zijn op
13 december overhandigd aan het
Openbaar Ministerie te Amsterdam.
In opdracht van het departement van
justitie heeft de Nederlandse ambassa
deur in Bern de federale autoriteiten
meegedeeld dal het materiaal de Zwit
serse autoriteiten ter beschikking staat.
De Bondsregering, aldus de verklaring,
maakt van dit aanbod gebruik.
De Zwitserse journalist Martin Walser
heeft in een brief aan minister Van Agt
de beloning opgeëist die was uitgeloofd
voor het opsporen van Pieter Menten.
Het was deze Walser, die op 6 december
de hoofdredacteur van het weekblad
Accent. Hans Knoop, belde met de me
dedeling dat hij hem bij de verblijfplaats
van de van oorlogsmisdaden verdachte
Blaricumer kon brengen.
Walser, die zegt vorige week telefonisch
te zijn bedreigd door waarschijnlijk een
Nederlander, zou zijn informatie hebben
van de dochter van een van Mentens
vroegere huishoudsters. Deze dochter is
getrouwd met een Zwitser en woont
thans in Zwitserland. Op het. ministerie
vanjustitie was de claim van Walser nog
niet geregistreerd
