Promenade geen
mode-verschijnsel
BURGEMEESTER WOLTERS:
Van Zeelands drukste verkeersweg naar
wandelgebied: winkeliers tevreden
Consument: geslaagd, maar tekort aan
parkeerruimte; brommer op promenade taboe
VRIJDAG 17 DECEMBER 1976
Een jaar geleden stonden middenstand en gemeentebestuur
nog lijnrecht tegenover elkaar. Aan realisatie van de prome
nade ieek voorlopig niet te denken. Veranderde omstandig
heden (komst C en A) en een onverbiddelijk aan zijn plannen
vasthoudend gemeentebestuur deden het tij keren.
Inmiddels is de promenade in
record-tempo tot stand gekomen.
Tevredenheid alom. De midden
stand is van rel legen enthousiast
voor'geworden. De vrede met hel
gemeentebestuur is allang weer
hersteld. Uitgerekend burgemeester
drs. P. A. Wolters mag dan ook mor
gen de promenade openen.
In een interview over de promenade
bekent burgemeester Wolters nooit
aan het resultaat getwijfeld te heb
ben. Geloof in de zaak en de hoop dat
de middenstand zou inzien dat een
promenade ook voor hen voordelig
zou uitvallen, bepaalde de houding
van de gemeente. Men heeft gelijk
gekregen. Burgemeester Wolters is
er duidelijk blij mee.
De aanleg van voetgangersgebieden
in samenhang met een parkeerbeleid
noemde hij vorige maand bij de be
grotingsdebatten in de gemeente
raad de hoeksteen van het binnen-
stadsbeleid Sinds zijn komst naar
Middelburg - nu zes jaar geleden - is
burgemeester Wolters een fel en
hartstochtelijk voorvechter van uit
breiding van het voetgangersgebied
en beperking van hel autogebruik in
de binnenstad-
Benadrukt dat de ontwikkeling in
Middelburg na de aanleg van de
Burgpromenade stil was blijven
staan. Meermalen wees burgemees
ter Wolters de middenstand erop dal
men ten opzichte van andere plaat
sen (Goes. Vlissingem bezig was een
achterstand op te lopen. „Je kunt be
slist niet zeggen dat het een mode
verschijnsel is. Anders was het allang
al gestopt", merkt hij op.
Drs. Wolterslegtuitdatnade tweede
wereldoorlog geleidelijk aan overal
het besel is gegroeid dat de binnen
stad zijn centrum-functie als ont
moetingsplaats verloren had. Via
beperking van het autoverkeer en
meer ruimte scheppen voor de voet
ganger moeten de binnensteden hun
ontmoetingsfunctie weee (erug krij
gen ..Ook in Middelburg willen wij
de binnenstad die functie weer te
ruggeven", aldus de burgemeester.
Met de totstandkoming van de
Lange üell'tpromenade is nog geen
eindpunt bereikt. Burgemeester
Wolters vertelt dat b. en w. voor vol
gend jaar denken aan een 'vervol
making' van de Lange Delftprome
nade. In hun visie bciekeiit dit dat
de Segeerslraal itot aan de Barba-
ragangen de Korte Delft I tot aan het
Damplein) aangepast «orden aan
het promenade-karakter van de
Lange Delft. Daarnaast wil men ook
het gedeelte van de Markt in het ver
lengde van de Lange Del 11 (tussen de
Amro-bank en het Geschenkenhuis)
bij de promenade betrekken.
De gemeente heeft hiervoor een be
drag van 100.000 gulden op de begro
ting staan. Een bescheiden bedrag
vergeleken met de bijna half miljoen
gulden die de aanleg en inrichting
van de Lange Delftpromenade ge
kost heeft
De verdere ontwikkelingen hangen
van de nodige zaken af. Een prome
nade in de Langcviele lijkt er niet
meer in te zitten. Burgemeester Wol
ters ziet hoogstens een auto-anne
straat afhankelijk gesteld van be-
scliikbare parkeerruimte.
Burgemeester en wethouders willen
die parkeerruimte in de Geere
scheppen met de aanleg van een pat-
keerkelder. Noch afgezien van goed
keuring'van de raad is dat geen een
voudige zaak. De kosten van de par
keerkelder belopen zo n 6 miljoen
gulden Als de gemeente de helft sub
sidie in de wacht sleept blijft nog aan
tijd een aanzienlijk bedrag over.
Markt
De aanleg van de parkeerkelder is
op zijn beurt weer bepalend voor de
toekomst tan de Markt. B. en tv.
hebben de raad al voorgehouden dat
bij aanleg van de parkeerkelder de
Markt autovrij gemaakt kan wor
den. „Als de parkeerkelder er niet
komt. is het onmogelijk de Markt
autovrij te maken", zegt burgemees
ter Wolters.
Met Plein '40 - dat na het wegvallen
als busstation voorlopig als parkeer
terrein is ingericht - zijn ook verschil
lende mogelijkheden. Ideeen voor
een dagmarkt bleken niet haalbaar
De gemeente laat de zak nu afhangen
van de verdere ontwikkelingen Ook
wacht men de plannen van de wijk-
vereniging in dit gebied af
In ieder geval benadrukt burgemees
ter Wolters nog eens dal een hele
maal autovrije binnenstad nooit
haalbaar zal zijn en hij zich daar ook
fel tegen zou verzetten .Dat kan
nooit melde verwevenheid van func
ties die er is. Dan draai je de binnen
stad economisch de nek om", aldus
de burgemeester
Nadat dc Lange Delft-promenade zo'n
veertien dagen 'ongeopend' open is
geweest blijken de winkeliers aan
wat eens Zeelands drukke verkcers-
«•cg was over de vrijwel de gehele li
nie ingenomen met de trans
tot voetgangersgebied. De
zijn niet gedaald, hoewel men daar
een restrictie bij plaatst: de prome
nade was juist in de tijd voor Sint Ni-
colaas voltooid en dan worden er uit
eraard altijd goede zaken gedaan. Dc
verwachtingen zijn overigens opti
mistisch.
Wensen: bet geheel verder gezellig
maken met een stoffering van bomen,
bloemen en ander groen en het geheel
weren van fietsen en bromfietsen van
de promenade, door Sint Nicolaas bij
zijn intocht in Middelburg als dc
'brommenade' genoemd.
Jen van de winkeliers, de heer A. J.
Schuilema van lederwarenhuis
'Byou' op de hoek van de Segeers-
straat over dit punt: „Dat is eigenlijk
erg gek in een promenade. Vroeger
konden dc klantcnop een rustig ogen
blik het troittoir opstappen, nu kan
dat niet meer of er scheurt links ol
rechts een brommer voorbij"
Lof
Dc winkeliers bleken vooral ook lof te
hebben voordewijze waarop de aanleg
aan de promenade was georganiseerd,
met een minimum aan overlast voor
consument en middenstander. „Niets
dan lof voor zowel de mensen die dat
georganiseerd hebben als uitgevoerd",
aldus de heer P. de Witte van 'De
Goedkope Simon'. „maar wij hadden
het voordeel boven bijvoorbeeld de
Walstraatin Vlisstngen datergeen rio
leringswerkzaamheden uitgevoerd
moesten worden Daarom hebben we
in de winkels geen modder gehad, al
leen wat los zand. maar dat. was zo weg
te vegen".
De lieer De Witte over beïnvloeding
van de omzetcijfers: ..Niet negatief. De
hele straat is al vele dagen klaar. Maar
zelfs gedurende de periode dat ze voor
m'n deur bezig waren heb ik geen om-
zetvermindering kunnen constate
ren".
Verwachtingen? ..Niet minder, zeker
wanneer 'Hij-Mode' hier kom ten een C
A. dan zie ik de toekomst rooskleu
rig tegemoet".
Gezelliger? „Ja. zeer zeker, ik werk
hele dagen in de zaak en woon er bo
ven. Ik heb er eigenlijk 24 uur per dag
mee te maken, als ik m'n nachtrust er
bij reken. Ik kan niet anders zeggen
dan dat we er heerlijk op vooruit
zijn"
Reacties
Reacties mensen? ..In hef algemeen
ook positief. Men kan de auto in de
buurt kwijt. In dat verband zie ik wel
met angst en beven de vrijmaking van
de Markt tegemoet, ik hoop niet dal
dit doorgaat. Blij ben ik dat de oude
fabriek van Boddaertop de Kousteen-
sedijk weggaat. Hopelijk ligt ie nog
voor de jaarwisseling helemaal tegen
de grond, dan krijgen we er daar
prachtige parkeerruimte bij. Iedere
keer als ik mensen hoor mopperen
over parkeerruimte wijs ik op dat ter
rein aan de Kousteensedijk. waar je
nog vrij kunt parkeren. Het zoge
naamde 'Sinterklaasbmggetje' tegen
over de Sint Janstraat, dal. ligt, er niet
voor niets. Veel mensen hebben geen
idee, hoe kort dit terrein bij de Lange
Delft ligt. Laat het honderd, honderd-
twintig meter wezen, dat is toch fan
tastisch Het is toch treung. dal dit
terreintje tot nu toe niet ten volle
wordt benut"
Aanvankelijk waren bepaald niet alle
Lange Delft-winkeliers enthousiast
over het. promenade-plan. Dat is dus
nu wel anders. De heer De Witte hier
over: „Ja. het wordt ons wel eens ver
weten dat we destijds tegen .warén en
datwasook wel omdatbij onsdeangst
speelde na die Lange Delft gaat de
Markt als parkeerruimte weg. En dat
is nog zo Dat zit ons niet zo lekker.
Aan de ander kant kan ik me wel voor
stellen. dat allerlei groepen mensen
benadrukken dat de binnenstad meer
autovrij moet worden gemaakt. Wan
neer dat met de Markt hel geval is zal
dat invloed hebben op de omzet van
diverse zaken in de Lange Delft en om
geving. De Lange Delft telt zo'n zestig
winkels, met de Korte Burg en de Se-
geersstraater bij zijn dat 120 bedrijven
met hun personeel Da t is niet onbete
kenend
Parkeerkelder
De parkeerkelder in het Geereplan?
„Reuze, omdat die zo'n 300 auto's kan
wegwerken, maar mijns inziens is de
afstand tussen Geere en Lange Delft
een beetje te groot. Ik zie dit niet als
een alternatief voor de Markt".
„Niet nadelig" was ook de menig van
de heer L. J. Plierenburg van Magazijn
de Maan' over de omzetten tot nu toe.
..We hebben wel de Sint Nicolaas ge
had"aldus de heer Plierenburg,
„Maar toch dacht ik dat het tot nu toe
niet nadelig is geweest. De uivloed op
dc omzet is zeker niet negatief. Mijn
verwachtingen zijn daarom positief.
Vooral in de zomer als het goed weer is
wordt liet aantrekkelijk om in de
Lange Delft te winkelen Als de
boompjes bloeien en de vitrines zijn
ingericht wordt het nog leuker".
Over de overlast bij de aanleg „Eigen
lijk geen last gehad, wel wat natuur
lijk, maar dat is erg veel meegevallen'
Nu dat achter de rug is en het geheel
overziende: „Ik vind het wel geslaagd
eerlijk gezegd. Ik was er aanvankelijk
met zo erg voor. Stond in ieder geval
niet te juichen toen het promenade
zou worden, maar nu valt hel allemaal
erg mee. Nee, voor een omzetdaling
was ik niet bang. de mensen komen
toch wel ook al moeten ze de auto een
eindje verder zetten. De meeste men
sen blijken het nu wel prettig te vin
den. alleen vindt men het vervelend
dat men op bepaalde lijden nog met
fietsen en bromfietsen mag rijden,
maar ik verwacht niet dat dit in de
toekomst zal door mogen gaan".
Pluim
vilde
Winkelier Seliuitema
een pluim op de lioed steken van liet
Serooskerke bedrijf Geldof voor de
manier waarop men veel moeilijkhe
den bij bet beslratingswerk wist te
omzeilen. „We hadden daar een hele
boel trammelant van verwacht. Wc
dachten wc gaan een dieptepunt te
gemoet maar de omzet is in die tijd
normaal gebleven". De invloed van dc
eerste veertien dagen? „Niet nega
tief'. Verwachtingen? „Ik houd van
die kleine enquètetjes onder mijn
klanten. Kr zijn mensen die geen be
zwaar legen de promenade hebben,
maar het een zootje in Middelburg
vinden omdat ze ontzettend lang
moeten zoeken naar parkeerruimte.
Anderen zijn er zonder meer blij mee.
omdat ze zeggen het is nu lekker lopen
in de stad. Maar vooral de mensen uit
dedorpen klagen. Ik ken al mensen uit
Domburg en Westkapelle die Middel
burg zijn gaan mijden. Dan hadden ze
een hall' uur rondgereden in de stad
zonder dat ze wisten hoe ze er uit
moesten komen. De gemeente heeft in
dat opzicht een belangrijke laak: par
keerplaatsen maken en een goede be-
wijzering. dan komt iedereen eruit. Nu
ben ik bang dat indien men liet wan
delgebied nog groter maakt, ook de
moeilijkheden groter worden.".
Als een vrijwel unanieme mening komt onder de consumenten, die in liet
gebied van dc Lange Delft inkopen doen naar voren dat het op bepaalde tijden
toelaten van fietsers en (voorall bromfietsers hier een misslag is geweest.
Andere bedenkingen: een tekort aan parkeerplaatsen in de onmiddellijke om
geving. dat mogelijk nog wordt verscherpt als de Markt autovrij wordt ge
maakt. Uil kanttekeningen van vertegenwoordigsters van vrouwenorganisa
ties bleek overigens, dat mei de aanleg van promenades'onvermijdelijk' indt.
Dit bleek onder meer uil de meningen vies Commissie i VAC) in Middelburg
van een aantal dames van het bestuur
van de afdeling Middelburg van de
Nederlandse Vereniging van Huis
vrouwen. die er de nadruk op legden
dat het toelaten van fietsen beperkt
dient te blijven tot tien uur 's morgens,
en bromfietsen geheel geweerd moe
ten worden. 'Verder staan wij er wel
positief tegenover' zo lichtte secreta
resse mevrouw G H. Krepel haar me
ning en die van haar mede
bestuursleden toe. 'omdat hel cen
trum er leefbaarder door wordt. Maar
het gevaar bestaat anderzijds ook. dat
men het centrum gaat mijden. Verder
vinden wij dat de promenade verbo
den gebied moet zijn voor bromfietsen,
op alle tijden'. Rekening houdend met
het feit. dat de promenade nog moet
worden aangekleed met bloemen en
planten wilde het bestuur van de Mid
delburgse afdeling de nieuwe prome
nade kwalificeren als 'heel sfeervol'.
Daarbij tekende men aan niet op de
hoogte te zijn van de voorzieningen,
die er mogelijk zijn getrofi'en voormva-
liden. 'maar die moeten er onder alle
omstandigheden wel zijn
VAC
Daarop attendeerde ook mevrouw I.
Steketee-Hardon van de Vrouwen Ad-
'Als VAC hebben wij gevraagd of
rekening kon worden gehouden met
mensen die moeilijk ter been zijn Ik
heb de indruk dat dit nog met gebeurd
is. De promenade zou op bepaalde tij
den toegankelijk moeten zijn voor au
to's met mensen die maar een heel kort
stukje kunnen lopen'. Namens de ge
hele commissie kon mevrouw Steke-
tee zeggen dat qua sfeer erg positief
over de promenade wordt gedacht. 'Je
moet nog even wachten tot. de aankle
ding is voltooid, maar ik dacht dat dit
wel gunstig was. Eén ding is misschien
niet zo mooi. dat iedere winkel z'n ei
gen stoepje heeft mogen houden en
daar ligt allemaal verschillend plavei
sel. De rust is een groot winstpunt.
Zoals het voorheen was met het één
richtingsverkeer was het niet meer
verantwoord. Het was noodzakelijk
geworden dat er een promenade
kwam. Doorgaand verkeer in een win
kelstraat kon gewoon met meer. De
consequenties daarvan heeft men niet
geheel overzien, vandaar dat er heel
wat verkeersknelpunten gebleven zijn
en bijgekomen zijn. Ik dacht dat deze
door de doorsnee-Middelburger niet zo
gewaardeerd worden'
Mevrouw Sleketee liet zich eveneens
negatief uit over bet toelaten van
bromfietsen op dc promenade. 'Ik
hoop dat het bij een experiment blijft
en dan afgelopen is, want het is leven
sgevaarlijk. Als voetganger houdt
men er geen rekening mee. dat er
bromfietsen en fietsen zijn'. Een an
der punt van kritiek: de standaards
van de fietsenrekken staan te dicht
bij elkaar, sturen raken in elkaar, ecu
voor winkelende rouwen erg on
handige toestand. Het geheel over
ziende als 'consumenten-trekpleister'
zei mevrouw Steketee: 'Wie echt il
winkelen zal er positief over oorde
len, voor wie snel wat boodschappen
wil inslaan is hel niet zo'n succes. Als
de winkeliers die er nu zijn hun assor
timent aanpassen dacht ik dat ieder
een wel tevreden kon zijn'.
Snel boodschappen doen: over du
element had vooral bedenkingen me
vrouw H. C Spaanderman, bestuurs
lid van zowel de Zeeuwse als de Mid
delburgse Vrouwenraad. Mevrouw
Spaanderman, die overigens bena
drukte een persoonlijke mening te ge
ven. zei als consument hiel gelukkig te
zijn met de promenade, omdat er te
veel gesjouwd moet worden met de
zware boodschappentas'. Hierover
merkt zij op 'Daarmee wil ik dus ei
genlijk zeggen dat er veel meer par
keerplaatsen zouden moeten worden
gecreèerd in de directe omgeving van
de Lange Deltt In de meeste gevallen
is het zo. dal als ik boodschappen ga
doen de diehtsby zijnde parkeerplaat
sen bezet zijn'. Mevrouw Spaander
man tekende hierbij aan: "Ik bekijk
dit niet verkeerstechnisch, maar zui
ver als consument. Ik zal de prome
nade wel mooi vinden als de totale
aankleding voltooid is. als er boom-
aanplant Is en wat groen in het alge
meen Maar daar staat tegenover dat
ik het wegdek een lappendeken vind
en wat de gezelligheid betreft zou die
naar mijn idee bevorderd kunnen
worden door een of meer terrasjes
waar men tets zou kunnen gebruiken
en dan liefst in de winter op overdekte
terrasjes" 1
Fietsers
Ook mevrouw Spaanderman had kri
tiek op het toelaten van fietsers en
bromfietsers: 'Erg hinderlijk. Als het
dan per se toch moet dan zou ik dat
graag beperkt zien tot één pad. Vooral
bromfietsen zijn daar een gevaar, in
eens komt zo'n ding er aan en dat
zwiept dan om je heen".
En in dat geval loopt liet nog goed af.
Een vrij algemene mening over de
bromfietsen op de promenade is, dat
hieraan meer risico's zijn verbonden
dan aan het oversteken van een snel-
verkeersweg. Daar zo beluisterst men
als mening onder de gebruikers van
de promenade, kijkt men eerst twaall
keer naar links en naar rechts om
daarna hollend de overkant te berei
ken. In een wandelgebied rekent men
nergens op en hoeft men ook nergens
op te rekenen, omdat de aanduiding
'promenade' een garantie behoort te
zijn voor veilig en ongestoord winke
len.
