PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT SENAAT VERWERPT MET 41-34 ABORTUSVOORSTEL Israël wil uitlevering oorlogsmisdadiger Loyen Deltadienst schuift de studies rond of zoet Grevelingenmeer voor zich zout uit Acht van twaalf VVD-leden tegen eigen wetsontwerp Oplage van Nieuwe Revu uit de markt Meevaller van 700 miljoen uit sociale verzekeringen I fimtlijn Burgerschrijvcr pagina 7 219e jaargang no. 297 Woensdag 15 december 1976 (Van ome parlementaire redactie DEN HAAG - De Eerste Kamer heeft voor een grote verrassing gezorgd door het abortus-wetsontwerp van PvdA en WD met een vrij ruime meerderheid van 34 tegen 41 stemmen te verwerpen. Niet minder dan acht van de twaalf leden van de WD-fractie stemden tegen het eigen wetsvoorstel. Vóór stemden PvdA minus het lid Maters. CPN, D'66, PPR minus fractievoorzitter Achterberg en de VVD'ers C. H. F. Polak, H. C. G. L. Polak, Van der Werff en Zoutendijk. Tegen waren het CDA, SGP, Boerenpartij en de WD'ers Van Someren-Downer, Baas, Feij, Van Hemert tot Dinkshof, De Jong, Louwes, Schlingemann en Voute. bazing toen bleek dat de verhouding precies omgekeerd was. Mevrouw Van Someren-Downer hield na afloop echter vol dat zij tot het mo ment van de stemming niet heeft gewe ten hoe haar mede-fractiegenoten zich zouden opstellen. De einduitslag van de stemming leidde tot merkbare grote verslagenheid bij de vier initiatiefnemers: Lamberts en Roethof (PvdA) en Veder-Smit en Geurtsen (WD). Aan het slot van het debat hadden zij nog een klemmend be roep op de Senaat gedaan om het wet sontwerp, in navolging van de Tweede Kamer, te aanvaarden. Zij waar schuwden de Eerste Kamer ervoor dat verwerping van het voorstel zou in houden. dat de huidige, niet meer func tionerende wetsbepalingen uit het Wetboek van Strafrecht weer van kracht zouden worden, waardoor naar hun mening de impasse op het gebied van de abortus nog groter wordt. WD-fractievoorzitter mevrouw Van Someren-Downer zei in een stemverkla ring. voorafgaand aan de stemming, dat het „door de verdediging van de vier in itiatiefnemers niet uitgesloten was dat enkele leden van mijn fractie, die aan vankelijk grote twijfel hadden, nu wèl voor het wetsontwerp zullen stemmen". Dit wekte bij de voorstanders de hoop dat inderdaad de benodigde meerder heid van acht VVD'ers zich achter het voorstel zou scharen. Groot was de ver- meevaller bezuinigingen Minister Boersma heeft de tweede ka mer meegedeeld dat het kabinet verder werkt, aan de bezuinigingsvoorstellen. hoop Opinie, president Makanos vestigt zijn hoop op Amerika en de EEG milieu uitbieding ontstemming Verbazing en onstemming over te snelle kandidaatstelling voorzitter KNVB in Zeeland. kaal „Champagne- uit Amsterdam 'knalt' de hitparade binnen; radio- en televisie programma's oordeel De OR-leden zijn volgens een Nijmeegse promovendus onvoldoende toegerust op het beoordelen van het economische beleid; beurs; financiën; economie. Polak VVD-woordvoerder en oud-minister van justitie mr. C. H. F. Polak had in eerste instantie een kritisch betoog gehouden, waarin hij echter ook zijn grote waarder ing had uitgesproken voor de poging van de vier initiatiefnemers om de hui dige wetteloosheid op het gebied van abortus te ondervangen door middel van een nieuwe wetgeving. Wel be pleitte hij. in navolging van de praktijk in de ons omringende landen opneming van een grens van drie maanden, waar boven abortus alleen in noodgevallen toelaatbaar is. Door de verdediging van vooral zijn partijgenoot Geurtsen leek Polak echter tevreden gesteld (hijzelf stemde later dan ook vóór het wetsont werp). De blijkbaar onoverkomelijke bezwaren van twee derde van zijn fr actie waren voor de rest van de Senaat een verrassing, omdat ze in het eerdere be toog van Polak niet uitdrukkelijk als zodanig naar voren waren gebracht. Op het verzoek van Polak om een grens van drie maanden in de wet op te ne men. haddden de verdedigers van het voorstel opgemerkt dat net wetsont werp op die manier de kans op een meerderheid in de Tweede Kamer, bij een nieuwe behandeling, ongetwijfeld zou verspelen. ..Afgezien van de vertra ging die het zou veroorzaken, zullen we met zo'n voorstel alleen maar stemmen verliezen en er geen bij krijgen. Het CDA heeft bijvoorbeeld in de Tweede Kamer al verklaard principieel tegen toelating van abortus tot drie maanden te zijn. Opneming van de grens van drie maan den zou betekenen dat opnieuw geen van de voorstellen een kans maakt", al dus dr. Roethof (PvdA). Beroep De liberale indieners Geurtsen en me vrouw Veder hadden tot de laatste mi nuut. van het. debat, een beroep gedaan op hun politieke geestverwanten om hun initiatiefvoorstel te steunen. De laatste zin van Geurtsen in tweede ter mijn was; „Ondanks het eigen geweten moet de eigen norm niet worden verab- soludeerd". Geurtsen merkte nog op dat de senaat de keus had tussen .een chaos als men nalaat een regeling voor abor tus te treffen" en een „zorgvuldige hulp verlening voor de vrouwen die er be hoefte aan hebben". Hij noemde het Slot zie pagina 3 kolom 2) Van onze correspondent AMSTERDAM - De directie van de lijdschriftengroep van uitgever VNU heeft besloten de uitgave van het weekblad Nieuwe Revu deze week niet op de markt te brengen. De directie kwam tot dit besluit na kennis te hebben genomen van een kerstproduktie waarin citaten uit kerstredes van koningin Juliana worden gesymboliseerd door artis tieke naaktfoto's, waarmee „mense lijke emoties en menselijke relaties" in beeld zijn gebracht. De redactie van Nieuwe Revu heeft via de journalistenvereniging NVJ een beroep gedaan op de raad van bestuur van de VNU om dit besluit ongedaan te maken. De personeels leden van de Geïllustreerde Pers (uitgeefster van Nieuwe Revu. Mar griet. Avenue, Knip. Handig in Huis. Viva) hebben eveneens in een com muniqué de raad van bestuur uit drukkelijk verzocht dit besluit onge daan te maken. De raad van bestuur heeft hierop negatief gereageerd. De directie van de tijdschriftengroep heeft inmiddels de reeds gedrukte oplage van Nieuwe Revu nr 52 laten vernietigen. De redactie beraadtzich momenteel met de NVJ over de te nemen stappen. Het dagelijks bestuur van de NVJ heeft .met grote verontwaardiging" kennis genomen van het besluit van de directie van de tijdschriftengroep van de VNU de oplage van Nieuwe Revu te vernietigen. Het dagelijks bestuur van de NVJ beschouwt dit als de ernstigste aanslag op de pers vrijheid" sinds jaren. 'V.ln.r.: Geurtsen tVVDi. Veder-Smit tVVDi. Lamberts iPvdA) en Roethof t PvdA) in de eerste kamer dins dagmiddag. DALING VAN WERKLOOSHEID DOOR BETERE CONJUNCTUUR DEN HAAG (ANP) - De daling van de werkloosheid is voor een deel het ge volg van de conjuncturele ontwikke ling, maar het blijft bijzonder moeilijk te voorspellen, hoe de werkloosheid zich in de komende maanden zal ont wikkelen, want factoren als orderont vangst, orderposilie. voorraden eind- produkt enz. duiden niet overtuigend op een voortzetting van het conjunctu reel herstel. Dit tekent het ministerie van sociale za ken in zijn maandelijks verslag aan bij de daling var het (voor seizoen gecorri geerde) werkloosheidscijfer in novem ber met 6.100 (5 400 mannen en 700 vrouwem tot217.700 163 500 mannen en 54.200 vrouwen). De niet voor seizoen gecorrigeeide arbeidsreserve steeg met 1.2S0 tot 220.120. Bij de mannen is in november vooral het aantal werkloze bouwvakkers gedaald Voorseizoen ge corrigeerd verminderde hel aantal werkloze bouwvakkers met 2 800 Inmiddels is ook de geregistreerde vraag naar personeel verminderd, voor seizoen gecorrigeerd daalde de open staande vraag met.3.400 tot 51.300. Deze daling is mede het gevolg van het we gebben van de invloed van de halfjaar lijkse enquête van de arbeidsbureaus naar vacatures bij het bedrijfsleven. FX-SS-ER VEROORDEELD TOT LEVENSLANG 'Van onze correspondenti ROERMOND-JERUZALEM - Israël wil de uitlevering van de oorlogsmisdadi ger Hans Loyen in geval do man door de mazen van de Nederlandse wet zou glippen. Loyen werd dinsdag door de bijzondere strafkamer van de recht bank in Roermond tot levenslange ge vangenisstraf veroordeeld. Hij werd schuldig bevonden aan oorlogsmisda den en misdrijven tegen de menselijk heid in het kamp voor joodse dwangar beiders Bohruisk in Rusland. Het Israëlische verzopk om uitlevering is in overleg met premier Rabin gedaan door procureur-generaal Bach. Het is niet uitgesloten dat Israël ook tot actie overgaat in het geval van de Blaricum- mer Menten, die ook van oorlogsmisda den wordt verdacht en over wie de Zwit serse regering vrijdag zal beslissen of hij. na zijn arrestatie in Uster (bij Zürich) naar Nederland zal worden terugges tuurd. Kernpunt in de kwestie-Loyen is het oordeel van de rechter over het Neder landerschap van de man Loyens advo caten menen dat de Nederlandse rech ter niet bevoegd is over s mans oorlogs verleden te oordelen, omdat Loyen des- BOERSMA: NOG GEEN VERKLARING Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - Er is opnieuw sprake van een meevaller bij do sociale fondsen, cn wel van 700 miljoen gulden. Het bedrag waarover premie wordt geheven blijkt hoger te zijn dan aanvankelijk geraamd. Minister Boersma (sociale zaken) zei dit dinsdag in de Tweede Kamer. Hij kon geen verklaring geven voor de meevaller. „Het Centraal Planbureau heeft het zo uitgere kend De ziekenfondsraad snapt er ook niets van. zodat de verklaring nog niet op mijn tafel ligt", aldus de minister. LELYSTAD-Met het afschieten van een antiek marine-kanon heeft prins Claus dinsdag officieel de Markenoaarddijk geopend. De dijk vormt een nieuwe verbinding tussen Enk huizen en Lelystad. Prins Claus onthulde tevens een monu ment, voorstellende tivee schakels, gebouwd uit basaltblok ken, op het werkeiland halverwege de dijk, Trintelhaven ge noemd. tijds zijn Nederlanderschap zou hebben verloren door dienst te nemen bij de SS. De Roermondse rechters hebben in hun vonnis het verlies van het Nederlander schap formeel erkend. Zij hebben echter tevens uitgesproken dat Loyen na de oorlog feitelijk volop Nederlander is ge weest. Zij vinden trouwens dat het er eigenlijk niet toe doet of een verdachte van oorlogsmisdrijven ten tijde van het bedrijven van zijn daden zijn Nederlan derschap al dan niet heeft verloren. In ieder geval menen de Roermondse rech ters dat men er geen argumenten aan mag ontlenen die handvat zouden kun nen zijn om mensen als Loyen vrijuit te laten gaan. Mocht de Hoge Raad in cassatie anders over de bevoegdheid van de Neder landse rechter denken, dan zou Loyen alsnog van rechtsvervolging moeten worden ontslagen In dat geval wil Israël de man voor de Israëlische rechter brengen. De procureur-generaal in Je ruzalem grondt de mogelijkheid daar toe op een wet van 1950 die bepaalt dat bedrijvers van oorlogsmisdaden tegen het joodse volk. waar dan ook gepleegd, kunnen worden berecht door Israël. Op grond van deze wet werd in 1961 Adolf Eichman tot de strop veroordeeld. Het officiële verzoek om uitlevering moet nog in Nederland aankomen. Vooruitlopend daarop is al wel een for meel verzoek om aanhouding van de 58- jarige Loyen aan de Nederlandse Justitie overgebracht. Het ministerie heeft het doorgestuurd aan de hoofdofficier van justitie in Roermond, mr. M. J Bruigom. Diens taak is het nu de rechtbank in Roermond te vragen of uitlevering toe laatbaar is. Mocht de rechtbank vinden dat uitlevering inderdaad mogeüjk is. dan kan de minister nog van de uit spraak van de rechter afwijken en het verzoek uit Israël afwijzen. Een woord voerder van het ministerie van justitie ln Den Haag verklaarde dinsdag in dit verband: „Nederland levert geen Neder landers uit". TOT NADERE STUDIES OOSTERSCHELDE KLAAR ZIJN PAS NA 1985 UITVOERING PLANNEN GRF.VELINGEN DEN HAAG De Deltadienst van rijks waterstaat wil de studies naar een zout of zoet Grevelingenmeer uitstellen tot de „grootste hitte" van de nu lopende Oosterscheldestudies achter de rug is. De meeste van die studies zullen in de komende twee jaar worden afgerond, waarna de ruimte ontstaat om zich be zig te kunnen houden met de problema tiek van de status die het Grevelin genmeer moet krijgen. In de praktijk komt dat erop neer. dat men na het gereedkomen van de Oos- terscheldewerken in 1985 de plannen voor het Grevelingenmeer kan gaan uitvoeren. Als de Oosteischelde „pot dicht" zou worden afgesloten volgens het oorspronkelijke (Delta-)plan. zou uiterlijk in 1978 al vast hebben moeten staan wat er met het Grevelingenmeer moest gebeuren. De pijlerdam- be-slissing betekent, dat voor de beant woording van de vraag of de Grevelin- gen uiteindelijk een zout of een zoet re gime moet krijgen negen jaar meer tijd ter beschikking is gekomen. De inlaat voor zout of de uitlaat voor zoet water in het meer is intussen wel al gereed. Volgens jr. H Engel, hoofd van de Del tadienst. gaat het niet alleen om de be slissing zout-zoet. maar bijvoorbeeld ook over de vraag of een rondstroming van het water van Oosterschelde naar Grevelingen wenselijk is als de Oosterschelde-werkzaamheden klaar zijn. ..De eerste negen Jaar kunnen we geen andere kant uit en is het zaak het meer zo goed mogelijk zout te houden". De belangrijkste studie over de Ooster schelde die nu wordt verricht, gaat over de omvang van de doorlaatopening in de pijlerdam. Een interdepartementale studiegroep buigt zich over drie moge lijkheden: een opening van 20.000 vier kante meter, een van 12.000 vierkante meter en een opening van tussenliggend formaat. In het eerste geval zal bij Yer- seke sprake zijn van een gemiddeld ge- tijverschil van 3.1 meter. In het tweede geval van 2.3 meter en in het derde geval van een tussenliggend gemiddelde. Het ligt in de bedoeling, dat de uitgewerkte alternatieven begin volgend jaar wor den aangeboden in de vorm van een be leidsanalyse. De studiegroep heeft de tijd tot 1 maart 1977. Andere studies gaan over de vraag hoe de compartimenteringsdammen pre cies moeten lopen. Voor één van die dammen, de Philipsdam tussen Sint Philipsland en de Grevelingendam. is onlangs de aanbesteding gehouden voor de bouwput waarin de duwvaart- sluizen en de jachtensluis worden ge bouwd. Rijkswaterstaat heeft nu onder meer de alternatieve bestekken in stu die. die de verschillende aannemers hebben ingediend naast hun prijsop gave voor de uitvoering van het door rijkswaterstaat gemaakte bestek, die vanzelfsprekend ook worden bekeken. Aangenomen wordt, dat deze maand een keus wordt gemaakt uit de aanbie dingen en dat begin volgend jaar met de aanleg van de bouwput kan worden be gonnen. OESTERD \)I Ook moet een studie op tafel komen naar de tracé-mogelijkheden die voor de Oeslerdam kunnen worden gekozen. Daarbij spelen nauw samen de kwali- (Slol zie pagina 9 kolom 7) Gesprekken over de toekomst YIat is een toekomstvisie? rRXeJjj De afgelopen weken was e r re- [•gïjgfj den om deze vraag te stellen omdat het toekomstbeeld van fegeSi en voor Zeeland weer eens ter discussie kwam. Het blijkt echter een discussie, waarin zelden de zelfde begrippen werden en worden ge hanteerd en die mitsdien aanleiding tot misverstanden kan geven. Zo zijn er nogal wat mensen in deze provincie voor wie de Zeeuwse toekomst zo statisch mogeüjk behoort te zijn: zij menen dat er de laatste jaren al te veel aan Zeeland is vertimmerd. In de debatten over de vraag wat er met deze provincie in de toekomst dient te gebeuren, zal deze groep zich als regel argwanend en zelfs ook wantrouwend opstellen jegens alle professionele en poütieke plannenma kerij; „Waarom Zeeland niet gelaten zoals het is?" Deze houding is overigens niet typisch voor dit gewest alleen. De laatste jaren bestaat in vele landen een verzet tegen elk ambitieus toekomstbe- leid, een verzet dat vaak scherp en welo verwogen wordt uitgesproken, maar soms ook een minder duideüjke formu lering krijgt. Men is tegen en daarmee uit. In dat geval Ujkt er sprake te zijn van een onbewuste emotie, een afkeer van wat Nietzsche eens 'de laatste mens' noemde. Nie I ietzsche kondigde de 'laatste mens' aan in zijn befaamde boek "Also sprach Zarathustra'. Deze laatste mens zal be weren het geluk te hebben ontdekt, zo laat hij Zarathustra zeggen Die mens is knap en heeft zijn pretje voor de dag en zijn pretje voor de nacht, maar hij eert zijn gezondheid. „Ziek-zijn en wantrouwen-hebben geldt voor de laat ste mens als zondig. Een beetje gif af en toe. dat geeft zoete dromen. En veel gif tenslotte, om zacht te sterven." Een pro fetisch beeld uit 1883 van de moderne consumptiemaatschappij? Max Weber. zinspelend op dit beeld van de laatste mens. vroeg zich in 1905 af waarheen op den duur de ontwik- keüngen van de ka- pitaüstische maatschappij zouden lei den- Zouden zij een wedergeboorte brengen van oude denkbeelden en idea len of zou een 'gemechaniseerde verste ning" hetuiteindeüjk gevolgzijn? In dat geval zou de 'laatste mens' inderdaad werkeüjkheid worden, meende Weber. En grimmig schetste hij de bevolking van die periode: 'Vakmensen zonder geest, genotsmensen zonder hart.' Van dit toekomstbeeld is menigeen de afge lopenjaren danig geschrokken: was het soms al werkeüjkheid geworden? Het is de schrik voor de arrogantie van de menseüjke macht, voor het overtrokken geloof dat alles zou kunnen en dat de wereld zich in een computer laat van gen. De schrik voor de 'gemechani seerde verstening'. Deze gevoelens vooral beheersen de discussie over het toekomstbeleid, maar ze leiden tevens tot een spraakverwarring, omdat mede door de emotie eenieder zich wat anders voorstelt bij het begrip 'toekomstvisie'. De e voorbeelden van de verwarring üggen voor het oprapen. Zo betoogden enkele fractievoorzitters bij het laatste begrotingsdebat in de Zeeuwse staten dat gedeputeerden ditmaal geen duide üjke visie op de toekomst van Zeeland hadden gegeven. Gedeputeerde Van den Bos stelde dat niet elk jaar een be leidsvisie behoeft te worden gegeven: dat is nameüjk al gebeurd bij het begin van de vierjarige zittingsperiode en be hoeft niet elk afzonderlijk begrotings jaar te worden herhaald In feite had Van den Bos het hier echter niet zozeer over een visie op de toekomst van Zee land, maar over een beleidsprogramma vanhetcollege.dat. het gevolg is van een mogeüjke visie. Vorige week ging gede puteerde Kaiand eveneens op deze kwestie in tijdens een vergadering van het CNV te Koudekerke. Hij verklaarde dat een 'totale planning' erg moeiüjk is. Allerlei nota's uit het verleden blijken nameüjk niet meer te kloppen, terwijl bij het vestigingsbeleid niet de over heid. maar de onderneming het laatste woord heeft. Een toekomstvisie? Strikt genomen had Kaland het daar niet over. maar over de techniek van de planning, nameüjk de noodzakeüjkheid om be paalde plannen bij te sturen als gevolg van nieuwe ontwikkelingen. De staten leden bij de begrotingsbehandeüng gin gen daarentegen van een algemener standpunt uit. zij doelden vooral op de visie die aan het beleid ten grondslag moet liggen. Wie zich dichtbij of in het. centrum van de beleidsvorming bevindt zal er echter als regel behoefte aan heb ben om 'toekomstvisie' te vertalen in zo concreet mogeüjke beleidsobjecten en tevens de neiging tonen om aan de ver- wezenüjking vast te houden. Staat men evenwel verder van het beleidscentrum af. dan blijkt het begrip 'toekomstvisie' dikwijls vager van inhoud te zijn. in welk geval er ook gemakkeüjk met concrete beleidspunten wordt of kan worden ge schoven. Een voorbeeld daarvan le verde zaterdag de vergadering van het PvdA-gewest Zeeland: enkele leden drongen er daar op aan om de vaste oe ververbinding Westerschelde opnieuw ter discussie te stellen, kenneüjk omdat zij er aan twijfelen of een dergeüjk pro jectwei in overeenstemming is met hun visie op de toekomst van Zeeland. Voor afgaande vraag evenwel: hoe is die visie precies? !Mrisschien zou het de helderheid van al die gesprekken bevorderen, vooral in de poütieke beleidscoüeges, indien de gesprekspartners vooraf eens duideüjk 'Slot zie pag. 3 kolom ll

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1