PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MENTEN STUURDE BRIEF NAAR VAN AGT EN CDA Bedrijven in kanaalzone stopten 50 miljoen in milieubescherming MINIKRANT Amsterdamse rechter had sociale relatie9 Schuldbekentenis van de 'drie van Breda' GEEN NA VO- VERKLARING TEGEN 'EERSTE GEBRUIK' ATOOMWAPENS Zie pagina 22 Koffie dit jaar al voor de zevende keer duurder Walrus nu bij Texel Hendriks pakt gebruik genotmiddelen aan Komt scherpe aanval op Van Agt van Vondeling? Minister Van der Stoel 'genuanceerd' Nieuw begin... pagina 17 219e jaargang - no. 293 Vrijdag 10 december 1976 PRIJS HALF POND 17 CENT OMHOOG DEN HAAG-Met ingang van vrijdag 17 december gaat de prijs van een hall pond koffie met 17 cent omhoog. Het ministerie van economische zaken heeft hiervoor toestemming gegeven, omdat de koffieprijzen op de wereld markt blijven stijgen. Een gemiddeld pak merkkoffie gaat als gevolg van de stijging f 4,40 kosten. De koffiehandel wijt de verhoging van de prijzen voornamelijk aan de mi soogsten in belangrijke koffielanden als Brazilië. Guatemala en Colombia. Voorts wordt zij geweten aan de oorlog in Angola, die de koffieproduktie daar sterk heeft beperkt. Inmiddels heeeft het 'Konsumenten Kontakt' er bij minister Lubbers van economische zaken op aangedrongen het huidige invoerrecht op koffie, groot zeven procent, op te schorten. De EEG-landen heffen dit percentage op koffie uit Zuidamerikaanse landen, Indonesië en Angola. Het "Konsumenten Kontakt' zegt dat de prijsstijgingen sinds juli vorig jaar nu al een invloed hebben gehad van ongeveer 1 procent op het totale prijsindexcijfer. De koffieprijs is alleen al dit jaar zeven keer in prijs verhoogd. TEXEL (ANP) - Donderdag kreeg Texel opnieuw bezoek van een mannetjes- walrus, waarschijnlijk hetzelfde dier dat op 23 november eveneens enkele uren op de Texelse vuurtoren. Nadat eind november ook in Zeeland een ivalrus werd waargenomen, hebben door deskundigen dan ook veronder steld dal nu hetzelfde exemplaar Texel heeft aangedaan. Urenlang zijn mensen van de natuunecreatiestichting Texel donderdag middag in de weer geweest om de ivalrus te vangen, maar het dier koos zee met vangnet en al Naderhand schudde hel dier het net van zich af De walrus had vele kleine wonden. De indruk is dat het dier door een schot hagel is getroffen. ONTMOEDIGINGSBELEID ALCOHOL DEN HAAG - Staatssecretaris Hendriks van volksgezondheid is van plan een aantal maatregelen te nemen om het overmatig gebruik van bepaalde genotmiddelen te beperken en zo mogelijk te voorkomen. Hij kondigde donderdag in de tweede kamer een 'ontmoedigingsbeleid' aan voor het alcoholgebruik, dat erop gericht is het overmatige drankgebruik te beperken. Binnenkort zullen de eerste punten van dat ontmoedigingspro gramma bekend worden Daarnaast zal Hendriks een beleidsnota uitbrengen over het roken Hij kondigde ook preventieve maatregelen aan. gericht tegen het tandbe derf door snoepgoed, die bedoeld zijn om de fluoridering van het drinkwater te vervangen. Tenslotte heeft de staatssecretaris bij de Voedingsraad een advies gevraagd over een programma betreffende de stimulering van betere eetgewoonten. AMSTERDAM - De oudste vice-president van de Amsterdamse rechtbank, mr. W. C. Hassoldt, zal een dezer dagen een verklaring moeten afleggen over zijn contacten met de van oorlogsmisdaden verdachte Blaricumer Menten. Dit verklaarde donderdag mr. J. van Steenderen, de Haagse officier van justitie die in Amsterdam onderzoekt of, en zo ja door wie, Menten is getipt omtrent zijn arrestatie. Mr. Hassoldt heeft donderdag in een gesprek met de Amsterdamse procureur-generaal mr. Hartsuiker en acties De Vervoersfederatie NW-NKV acht acties tegen Zeeuwse bedrijven moge lijk. koopwoningen winst Opinie; minister Van Doom na vier jaar beleid: "Het is niet aan mij om de winst uit te tellen'. pagina 7 installatie De VMZ vindt dat de bouw van een zui veringsinstallatie bij Ritthem moet worden afgewezen. prijs PZC-redacteur Kees van der Maas heeft een aanmoedigingsprijs gekregen van de Stichting Nederlandse Vrijwilligers. Staatssecretaris Schaefer wil het verbe teren van particuliere woningen aan trekkelijker maken. favorieten begin Liesbeth List begon in Londen weer bij het begin; Radio- en televisieprogram ma's; strips. duur De Nederlandse reders erkennen dat ze te duur zijn geworden; beurs; financiën: economie. de president van de Amsterdamse rechtbank, mr. Borgerhof Mulder, toe gegeven met Menten 'een sociale rela tie' te hebben gehad. Mr. Hassoldt had daar evenwel aan toegevoegd Menten in het begin van dit jaar voor het laatst •te hebben bezocht. Menten zelf. die maandagavond in Zwitserland werd gearresteerd, blijkt vóór zijn arrestatie een brief te hebben geschreven aan minister Van Agt en aan het CD A-tweede-kamerlid Van Dam. Ze hebben deze brief - met als afzender: P. M. Menten, Blaricum - die mevrouw Menten vermoedelijk dinsdag in Zürich heeft gepost, donderdag ontvangen. Mr. Hassoldt was aan het eind van de jaren vijftig rechter-commissaris in het onderzoek naar de klacht van Menten tegen mr. F. P. Th. Rohling, oud raadsheer-commissaris bij het Amster damse bijzondere gerechtshof. Rohling werd beschuldigd van vervalsingen en meineed. De aantijgingen bleken onge grond. Volgens de Amsterdamse rechtbank president mr. W. J. Borgerhoff Mulder was het contact tussen de echtparen Menten en Hassoldt ontstaan door de gemeenschappelijke belangstelling voor antiek en tentoonstellingen. Mr. Hassoldt heeft inmiddels verklaard dat hij destijds het vooronderzoek in de zaak-Rohling in alle objectivieit heeft verricht en dat hij het onderzoek in de zaak-Mentèn, ook als hij er persoonlijk CDA OP VERLIES DEN HAAG - De zaak Menten breekt het CDA op. Volgens een peiling van de Nederlandse Stichting voor Statistiek gehouden op 29 en 30 november, geeft 34 procent van de kiezers de voorkeur aan het CDA (KVP, ARP. CHU). ten vorig onderzoek, op 15 en 16 no vember, op de dag van de mislukte ar restatie. gaf aan dat nog 39 procent voor het CDA koos. Overigens bleek uit het NIPO-verkiezingsonderzoek. methode De Hondt, dat een dag na het kamerde bat over Menten het CDA zakte van 38 naar 36 procent. in wordt betrokken, met vertrouwen te gemoet ziet. Toen Accent in juni over Menten begon te publiceren, zou, aldus mr. Hassoldt, mevrouw Menten voor het laatst telefo nisch contact met hem hebben gehad om advies te krijgen over de gedragslijn die Menten het best, kon volgen. Mr. Hassoldt zou toen hebben aangeraden een goede advocaat te raadplegen Ooggetuige Een lid van de Amsterdamse balie zegt evenwel een ooggetuige te hebben van een bezoek van mr. Hassoldt aan Men ten in de week vóór Mentens verdwij ning op 14 november. Hassoldt zou op een avond tot twee uur 's nachts bij Menten thuis zijn geweest. Voor mr. Van Steenderen was deze informatie nieuw toen die hem een week geleden werd voorgehouden. Op dat moment zag hij evenwel geen aanleiding mr. Hassoldt te horen. Mr. Borgerhoff Mulder zei nog dat ten onrechte de indruk bestaat dat leden van de zittende magistratuur (de rech ters) iets wisten over de voorgenomen arrestatie van Menten op 15 november. „Volgens mij kon mr. Hassoldt dan ook niets overbrengen", aldus de rechtbank-president. Dossier Minister Van Agt heeft de zeer omvan grijk brief van Menten, die meer het karakter heeft van een uitvoerig dos sier, via de toegevoegde officier van justitie mr. C. van Steenderen doorge stuurd naar de Amsterdamse rechter commissaris mr. H. van Duuren. Mogelijk doet Menten in de brief een boekje open over alles wat aan zijn ont vluchting is voorafgegaan. Dit is af te leiden uit het feit dat minister Van Agt de brief niet aan procureur-generaal mr. Hartsuiker heeft gegeven, maar aan de rechter-commissaris die speciaal is be last met het onderzoek naar de moge lijke tipgever van Menten bij diens ont vluchting. Volgens de dagtekening is de brief dins dag aangetekend en per expresse via het Hauptbahnohf van Zürich verzon den. Bij de Anti-Revolutionaire Partij is men nogal in verlegenheid gebracht door de verrassende brief van Menten. AR-fractieleider Aantjes. die wegens ziekte van mr. Van Dam zelf de brief heeft geopend, verklaarde donderda gavond: „Het ergert mij geweldig dat blijkbaar alleen de woordvoerder van het CDA een dergelijke brief heeft ge kregen. Ik weet niet wat Menten heeft bezield, maar als hij wil suggereren dat hij op die manier, via het CDA, zijn zaak kan dienen, moet ik zeggen dat hij zich zwaar vergist". DEN HAAG (ANP) - „In de lange tijd van ons gevangenschap hebben wij erover nagedacht, hoe afgrijselijk het plan van Hitler was alle joden in Duitsland en de bezette landen te vernietigen, in het bijzonder in Nederland. Wij hebben er diep berouw over dat wij hieraan hebben meegewerkt, al was het ook onder de dwang van het bevel". Zo luidt de schriftelijke schuldbekentenis van de 'drie van Breda', die de Westduitse predikant Ernst Wilm openbaar heeft gemaakt. De predikant verzorgt namens de Evangelische Kerk het apostolaatonder Duitsers die in het buitenland gevangen zitten wegens oorlogsmisdaden. Bij zijn laatste bezoek in Breda hebben Kotalla, Fischer en Aus der Fünten deze verklaring gete kend. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - In Den Haag doet het hardnekkige gerucht de ronde dat nie mand minder dan kamervoorzitter Vondeling de auteur is van een uiterst kritisch artikel over minister Van Agt, dat vorige week onder het pseudoniem dr. Ed Reveil tc Berg en Dal (de woon plaats van Van Agt) in NRC- Handelsblad is verschenen. In het artikel wordt onverbloemd aan gedrongen op het aftreden van minister Van Agt in verband met de affaire- Menten. Van zijn kant ontkent kamer voorzitter Vondeling echter met stellig heid, dat hij achter het pseudoniem schuil gaat. Hoofdredacteur drs. A. S. Spoor van NRC-Handelsblad wilde donderdaga vond niet meedelen of het juist is dat dr. Vondeling het betreffende pseudo niem heeft gebruikt. Hij wilde echter niet zover gaan om vierkant te ontken- BRUSSEL - De N AVO-landen zien niets in een verklaring dat zij in geval van een gewapend conflict niet als eersten naar kernwapens zullen grijpen (no first use). Minister Van der Stoel was de enige bewindsman die donderdag een nuancering aanbracht in zijn afwijzing. Een no first use-verklaring kan wat betekenen, zo zei hij als tussen Oost en West een evenwicht is ontstaan op het gebied van de conventio nele strijdkrachten én de rol van kernwapens is teruggedrongen. Van der Stoel maakte hiermee een 'buiging' naar de linkervleugel van de Partij van de Arbeid en naar de PPR die wel iets zien in een no first use-verklaring door de NAVO-landen. Van der Stoel erkende dat de no first use-verklaring door de NAVO alleen een bevesting van de superioriteit van het Oostblok op het gebied van conventionele wapens zou betekenen. Een wezenlijk element van de afschrikking wordt dan weggenomen, aldus de bewindsman. H. VERSCHAFFEL, KRING WERKGEVERS: MEER AANDACHT VOOR MAATREGELEN 9\7T1>V7TTTT TM/""1 met dat ciifer od de nrnnnen driiven: dieaandacht was er voordien zijn. Ik ben ervan overtuigd dat de be- 'VERVUILING AANPAKKEN BIJ DE BRON' SAS VAN GENT - Bedrijven aan het Zeeuws-Vlaamse ge deelte van het kanaal Gent- Temeuzen hebben in de afgelo pen jaren zeker 50 miljoen gul den geïnvesteerd in milieu be schermende maatregelen. Het is geen toeval dat voorzitter H. Verschaffel van de kring van werkgevers in de kanaalzone nu met dat cijfer op de proppen komt. De ruime publiciteit die Sas van Gent begin oktober kreeg als gevolg van de stanko verlast van de CSM- suikerfabriek, verbeidde hem tot de uitspraak: „Over het alge meen krijgen maatregelen ter bescherming van het milieu minder aandacht dan proble men op dat gebied en dat vin den wij jammer". De heer Verschaffel ontkent overigens dat de CSM-kwestie plotseling heeft geleid tot meer aandacht voor het mi lieu van de bij de kring aangesloten be drijven: die aandacht was er voordien al in ruime mate. Het respectabele be drag van 50 miljoen gulden bewijst dat volgens hem, en ook de binnen het be drijfsleven gehanteerde vuistregel, dat bij investeringen in nieuwe fabrieksin- stallaties 10 tot 15 procent kan worden toegerekend aan milieumaatregelen. „Om van de kosten die later volgen, zoals voor het onderhoud, maar niet te spreken". Hij wijst op het voorbeeld van een bedrijf in Sas van Gent dat een produktie-eenheid vervieng door een nieuwe met een drievoudige produk- tiecapaciteit, die tegelijkertijd de luchtvervuiling terugdrong tot de helft van het oude peil. Zijn conclusie: „Bij de bedrijven, ook in de kanaalzone, heerst de instelling: Je moet je voortdurend aanpassen, willen werk- en milieu-omstandigheden goed zijn. Ik ben ervan overtuigd dat de be drijven niet alleen de ontwikkelingen op milieugebied goed volgen, maar zelfs vooruitlopen op eisen die in de toe komst kunnen worden gesteld". De heer Verschaffel legt nog meer cijfers op tafel om dat te onderstrepen. Ze kwantificeren het afvalwater van op de afvalwaterleiding kanaalzone aangeslo ten bedrijven. Tussen 1972 en nu liep de vervuilingsgraad met meer dan de helft terug van 350.000 naar 130.000 Inwoner- equivalenten. Volgens de voorzitter van de kring is dat ook een gevolg van een 'verheugende ontwikkeling' van de technologie op het gebied van milieu- beheersing. En ook van het feit dat be drijven steeds meer gaan inzien dat ze bij de bron moeten zuiveren en er niet van af zijn als ze hun vuile water maar lozen op bijvoorbeeld de AWL. „Als mo gelijkheden bij de bron moet weer wor- Oorlog der woorden §In de Haagse Post van deze week staat een interview af gedrukt van Nico Haasbroek met de Oostduitse zanger Wolf Biermann. de man die onlangs tijdens een verblijf in West-Duitsland de mededeling kreeg dat hij als burger van de DDR was ge schrapt. Aan het begin van het gesprek vraagt Haasbroek wat ze tegen elkaar zullen zeggen: 'jij' of 'u'. Biermann maakt dan een merkwaardige opmer king: „Met 'u' druk ik verwantschap uit met jij' afstand. Later verklaart hij dat aldus: „Ik kom uit een land waar de be tere kringen 'jij' tegen elkaar zeggen, in tegenstelling tot hier." Een dergelijke uitlating is sprekender dan menig lang betoog over de verschillen tussen twee systemen, dat van het westen en dat van het oostblok. In OostrDuitsland ge bruikt men dezelfde taal. dezelfde grammatica en dezelfde spelling als in de Bondsrepubliek, maar de betekenis der woorden - de semantiek - verschilt vaak als de dag en de nacht. Het voor beeld van Wolf Biermann is illustratief voor de ijzeren logica, waarmee in een land als de DDR het woordgebruik wordt onderbouwd. Ze bestaat - globaal beschouwd - uit de volgende formule: 'Leidinggevende functionarissen zijn lid van de partij, partijleden zijn kamera den, kameraden zeggen jij en jou tegen elkaar.' Op die manier ontstaat een partij-jargon, waarin men niet 'jij' zegt omdat men gevoelens van genegenheid en kameraadschap voor elkaar koes tert. maar omdat men tot een bepaalde klasse behoort, de partij-elite. Nog weer anders gezegd: de kameraadschap is niet de aanleiding, maar wordt veron dersteld als gevolg van het jij-zeggen. Voor iemand als Biermann is daarmee het taalgebruik geklasseerd en 'ont menselijkt'. waardoor het hem moeite kost iemand te tutoyeren met wie hij zich verwant voelt. En dus zegt hij 'u'. J-n de discussie met de landen, die tot hetzelfde systeem behoren als de DDR stuit men voortdu rend op dergelijke verschillen in woord betekenis. 'Vrijheid' in westerse zin heeft bijvoorbeeld een andere inhoud dan in de landen van het oostblok. Met een woord als 'staking' blijkt men soms (naar onze begrippen) vreemd om te springen. Zo zijn er het afgelopen j aar in Polen onlusten geweest, die in het wes ten als 'werkstaking' zouden zijn aan geduid, maar in Polen zelf.kan dat niet. Onder een communistische regering - arbeidersbestuur - zijn immers stakin gen een overbodig strijdmiddel: er hoeft nooit te worden gestaakt, sterker nog, er wordt nooit gestaakt. Daarom zal men in het officiële Polen ontkennen dat er sprake is van stakingen of er wordt een heel ander woord voor gebruikt In het westen wordt vaak voorbijgegaan aan deze merkwaardige verschillen. Zo wil men in politieke discussies er nog wel eens van uitgaan dat woorden in het communistisch taalgebruik een zelfde inhoud hebben als in de westerse demo cratieën In het verdrag van Helsinki bijvoorbeeld staan voortreffelijke pas sages over de uitwisseling van informa tie. een verdrag dat mede is onderte kend door de landen van het oostblok. Toen echter onlangs Nederlandse ka merleden bijbels meenamen naar Mos kou werd dat hun bijzonder kwalijk ge nomen. Er bleek sprake van dezelfde ij zeren logica: de grondwet van de SowjetrUnie kent volledige vrijheid van drukpers, binnen die vrijheid kunnen bijbels worden gedrukt, er zijn dus ge noeg bijbels. den gedacht aan aanpassingen van het produktieproces- de vuistregel. 10 tot 15 procent toerekenen aan milieumaatre gelen - dan aan de bouw van zuiverings installaties", voegt de heer Verschaffel eraan toe. Hij herinnert eraan dat het bedrijfsleven ln de jaren '60 het gereedkomen van de afvalwaterleiding, die ongezuiverd loost op de Westerschelde. een geweldige stap vooruit vond. „Kijk, ik ben blij dat Zeeuwsch-Vlaanderen na de oorlog niet achterbleef bij de krachtige industriali satie van Nederland. We moesten het stadium van klompjes en koetjes ont- groeien, maar daarmee was ook de be lasting van het milieu geboren. Het zou daverende onzin zijn dat te ontkennen. Dat was ons in de kanaalzone al snel duidelijk. Daarom waren we ook inge- (Slot zie pagina 9 kolom 4) j fimttijn De scheidende Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Henry Kissinger betoogde dat juist de onzekerheid over het mogelijk gebruik van kernwapens de afschrikking verhoogt. Genscher zei dat de bezorgdheid over het mogelijke ge bruik van nucleaire wapenen alleen kon bestaan bij degene die aanvalt. Een scherpe afwijzing kwam ook van de Britse socialistische minister Anthony Cros- land. Minister Kissinger zei dat de toename in de militaire capaciteiten van de Sowjet Urne alleen als een bedreiging voor de NAVO op lange termijn kan worden be schouwd. Volgens Kissinger moest de groei van de Russiche militaire macht niet overschat worden noch moeten de NAVO-landen zich ontmoedigd voelen En Jnige maanden geleden was in het Britse maandblad Encounter een uit gebreid - en sindsdien veelbesproken interview opgenomen met de Ameri kaanse oud-diplomaat George Kennan. In 1947 trok hij de aandacht door een analyse in het blad Foreign Affairs (ge schreven onder het pseudoniem 'Mr.X') van de Russische buitenlandse politiek, een stuk dat naar het oordeel van velen mede het begin markeerde van de koude oorlog. In dit laatste vraagge sprek nu toont Kennan zich somber over de toekomst van met name Europa en daarbij heeft hij geen goed woord over voor de conferentie van Helsinki. „Een steriele, twee jaar durende oefe ning in semantiek, die bij voorbaat tot weinig was gedoemd." zegt hy daarover. Kennan meent dat men in verdragen met Rusland nooit over algemene prin cipes moet spreken, maar alleen over specifieke onderwerpen, waarbij een zodanige verdragstekst moet worden samengesteld dat er geen misver stan den kunnen ontstaan. „Het idee om vast te leggen dat we ons samen als goede democraten opstellen en mensenrech ten zullen erkennen, is vanaf het eerste moment foutDe praktische uitwer king van de slotakte, die vorig jaar met zoveel vertoon in Helsinki werd onder tekend. geeft helaas tot nu toe weinig mogelijkheden om Kennan fel te be strijden. Zo kreeg de Nederlandse par lementaire delegatie deze zomer in Moskou te horen dat een uitwisseling volgens het akkoord van Helsinki niet mag leiden tot een 'ondermijning op ideologisch gebied en inmenging in bin nenlandse aangelegenheden.' Bij het le zen van dergelijke opmerkingen vraagt men zich af wat nu eigenlijk 'vrijheid' is. En men krijgt neiging om het befaamde "Negentien-vieren tachtig" van George Orwell er nog eens op na te slaan. Daar wordt het de burger iedere dag met op lichtende slagzinnen ingeprent: „Oor log is vrede, vrijheid is slavernij, onwe tendheid is kracht." Om met Wolf Bier mann te spreken: „Ik gebruik 'jij" oir afstand te scheppen en 'u' om verwant schap uit te drukken." Het lijkt, er som.' op dat er een 'oorlog der woorden' aar de gang is. m

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1