PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZWITSERS WACHTEN OP DE DOCUMENTEN NAVO wil vliegende radarwaarschuwing WERKLOOSHEID GEDAALD Na combinatie RTM/SW geen verdere fusies in streekvervoer te verwachten de krant van zeeland Mogelijk al volgende week beslissing uitwijzing Menten naar gevangenis MET 27 BOEING 707 VLIEGTUIGEN Veel schade bij aardbeving in Zuid-Afrika Deuren open pagina 13 219e jaargang - no. 292 Ponderdag 9 december 1976 Van onze correspondent) ZÜRICH-De van oorlogsmisdaden verdachte Blaricumse miljo nair Pieter Menten is woensdagavond overgebracht van het kan tonnale ziekenhuis in het Zwitserse Zurich naar een gevangenis in het kanton Zurich. Menten was in het ziekenhuis opgenomen nadat hij na zijn arres tatie - maandagavond laat in hotel Illuster in het bij Zurich gelegen Uster-een zelfmoordpoging had gedaan door het slikken van een overdosis slaaptabletten. De Zwitserse politie wilde overigens om veiligheidsrenenen de precieze verblijfplaats van Menten niet bekend maken en verzocht de pers er geen naspeu ringen naar te doen. De stukken over de zaak-Menten, die de Zwitserse Bondsraad nodig heeft voor een beslissing over de uitwijzing van Menten. moeten uiterlijk vrijdag in Zwitserland zijn. Lukt dat, dan kan de zaak nog op de agenda voor de eerstvol gende vergadering van de Bondsraad ite vergelijken met onze ministerraad) worden geplaatst, die op maandag 13 december wordt gehouden. Kunnen de stukken niet op tijd gereed komen, dan wordt die bespreking tot woensdag 22 december uitgesteld. Het ministerie van justitie in Den Haag werkt inmiddels koortsachtig aan het in gereedheid brengen van de - ver taalde - documenten. Het gaat om stukken waaruit de aard blijkt van de delicten waarvan Menten wordt ver dacht en de aard van de bewijsmidde len waarover justitie reeds nu meent te beschikken. Daarnaast worden per soonsgegevens van Menten meeges PAGINA 2 bewaking Het optreden van woonwagenbewoners maakt bewaking van de afval- |j stortplaats Midden-Zeeland noodzake lijk. PAGINA 3 plannen plannen op I RSV is betrokken bij offshore-gebied. PAGINA 7 open Het omstreden massagehuis in Hulst mag van de meervoudige kamer van de j j Middelburgse rechtbank zijn deuren niet openen. PAGINA 9 kruis Rubriek: 'Gewoonweg': Ontkleurd 1! Zeeuws Kruis is geen kleurloze zaak. PAGINA 13 musea Bulten de zomermaanden moeten de rijksmusea geheel gratis toegankelijk worden, aldus een aanbeveling uit de I museumnota. j 'pagina 15 nico Espanol capituleerde pas na de goal van Nico Jansen. PAGINA 17 gewaagd Gewaagd debuut van een raire uitgeverij; kunst. nieuwe lite- PAGINA 20 opmars Jose Marcello is weer in twee lp's tegelijk; radio- er gTamma's; strips. opmars met televisiepro- PAGINA 21 verloren Het afgelopen jaar kan voorde Europese ;i zuivelpolitiek verloren genoemd wor- den; Beurs-nnanciên - economie tuurd, zoals zijn nationaliteit en derge lijke. Menten, die woensdag nog geen Zwit serse ad vocaat had gevondenzal niet in beroep kunnen gaan tegen een even tueel besluit van de Bondsraad om hem uit te leveren. In normale uitleverings kwesties is dat wel het geval. De politie in Zurich vernacht dat men vrij veel tijd nodig zal hebben voor het verhoor van Menten. Knoop De Zwitserse journalist Martin Walser (24), redacteur van de lokale krant in Uster - het dorp waar Menten in hotel Illuster werd gearresteerd - claimt in middels dat hij degene is die Menten heeft gevonden. Walser zegt dat hij Knoop maandagmiddag laat heeft op gebeld over de verblijfplaats van Men ten en hem de rechten van het verhaal heeft verkocht voor een bedrag waar van hij naar eigen zeggen echter nog geen stuiver heeft gezien. Walser vindt dat Knoop wel erg de eer aan zichzelf heeft getrokken Knoop zei woensdag dat de Zwitserse journalist nu een vette kluif ziet han gen en 'op hol slaat'. „Maar", aldus Hans Knoop: „deze collega, die wij als medewerker - hij heeft het verhaal voor Accent geschreven - een honora rium hebben gegeven, had als voor waarde gesteld dat hij verder niet bij de zaak zou worden betrokken. Walser had Knoop gezegd verder buiten schot te willen blijven, omdat er maar één man was die hem de tip had kunnen geven en hij diens vertrouwen niet wilde beschamen. Van deze man zegt Hans Knoop alleen te weten dat dit een vroegere vriend is van Menten. Zij naamt kent hij niet. „Het is nog de vraag of wij de beloning van justitie voor het opsporen van Men ten claimen", aldus Knoop. Inmiddels is over Mentens zaken in Ne derland bekend geworden dat hij in 1943 veel voormalig joods bezit van Duitse instanties heeft opgekocht. Het ging onder meer. zo blijkt uit het Amster damse kadaster, om huizen aan de Am sterdamse Apollolaan, Minervalaan. Stadionweg en Parnassusweg. Menten kocht de huizen van twee Duitse instanties. Kort na de oorlog, in augustus 1947, werden de huizen - onder verwijzing naar een koninklijk besluit over vijandelijk vermogen - aan Menten teruggegeven. Hij verkocht de panden de afgelopen twee jaar met vele miljoe nen guldens winst. Mevrouw Menten blijft erbij dat haar man slachtoffer is van een door geen bewijs gestaafde hetze. Woensdaga vond verklaarde zij dat haar voorlopig commentaar nog steeds hetzelfde is als hetgeeen de nu overleden advocaat en procureur, mr. L. G. Kortenhorst (oud voorzitter van de tweede kamer) in 1951 aan de toenmalige minister van justitie heeft geschreven. In de brief van mr. Kortenhorst uit 1951 wordt de minister van justitie verzocht Menten 'volledig eerherstel' te geven, omdat de uit Israël afkomstige vei halen volkomen onbewijsbaar zijn en dat Menten 'object is van een reeds jaren durende lastercampagne'. Voorts zou hij het bewijs hebben geleverd, 'vol maakt ten onrechte in opspraak te zijn gebracht'. Volgens mr. Korstenhorst wordt in de zaak tegen Menten (zoals deze in de jaren vijftig speelde) ook het recht in meer algemene zin in opspraak gebracht. VAN DER STOEL-KISSINGER BRUSSEL (ANP) - Minister Van der Stoel heeft woensdag in Brussel gedu rende drie kwartier met zijn Amerikaanse ambtsgenoot Henry Kissinger gesproken over onder andere de situatie in het Midden-Oosten, de betrek kingen tussen oost en west, de kwestie Cyprus en de noord-zuid-dialoog (het gesprek tussen rijke en arme landen over samenwerking). Beide ministers zijn in Brussel, in verband met ae halfjaarlijkse vergadering van ministers van buitenlandse zaken van de NAVO. die donderdae beein' Het gesprek was een uitvloeisel van het feit dat mr. Van der Stoel tot het eind van dit jaar de zogenaamde EPS-vergaderingen voorzit, de politieke samenwerking van de negen EEG-landen. Het is overigens de vraag of de EPS-conferentie die 20 en 21 december in Den Haag zou worden gehouden, doorgaat. Mr. Van der Stoel verklaarde dat alle negen ministers 'overbelast, en sommi gen ook oververmoeid' zijn, en dat er geen acute problemem zijn die onmid dellijk moetc morden afgedaan. Uitstel De Zwitserse journalist Martin Walser. Het overleg over de zaak-Menten tus sen de kamercommissie voor justitie en minister Van Agt en zijn topambtena ren is twee dagen uitgesteld. Minister Van Agt heeft de kamer laten weten dat hij de tijd tot dinsdag 14 december, de oorspronkelijke datum, te kort vindt om zich goed voor te bereiden. De leden van de commissie voor justitie hadden Van Agt een lange reeks vragen gesteld naar aanleiding van het rapport-Hartsuiker over de mislukte ar restatie van Menten op 15 november. Het antwoord op die vragen kan pas volgende week dinsdag of woensdag ge reed zijn omdat, aldus Van Agt, de amb tenaren die de beantwoording moeten verzorgen dezelfde zijn die ook betrok ken zijn bij de pogingen om de uitlever ing van Menten te verkrijgen. Van onze correspondent) BRUSSEL - De defensieministers van de NAVO-landen zijn akkoord met de in voering van het peperdure vliegende radarsysteem AWACS. Omdat overeen stemming over de verdeling van de financiële gevolgen - alleen de aanschafkost circa zes miljard gulden - niet mogelijk bleek, werd de formele beslissing over de aanschaf uitgesteld. Eind januari of begin februari komen de bewindslieden op nieuw bijeen. Minister Vredeling (defensie) zei woens dag: „Het principe is aanvaard, alleen de financiering is nog lang niet rond. Fi nanciële experts van de NAVO-landen gaan in januari een nieuw voorstel voorbereiden, waarover de ministers dan een besluit moeten nemen. AWACS (Airborne Waming And Control Sys tem) omvat 27 Boeing-707-vliegtuigen. die volgestouwd met radarapparatuur op 13 km hoogte vliegen en 400 km ver der kunnen 'kijken' dan met de huidige radar mogelijk is. Namens het kabinet maakte minister Vredeling een voorbehoud inzake de 15 jaar In het financieringsvoorstel van het NAVO-secretariaat dat ter tafel lag, werden de kosten van de aanschaf ver deeld over een periode van 15 jaar. Van de ongeveer 150 miljoen gulden die Ne derland in totaal zal moeten bijdragen, zal ongeveer 125 miljoen in de jaren 1981 tot 1983 moeten worden voldaan. Minister Vredeling: maar dan komen we juist voor grote uitgaven te staan. zoals die voor de F-16-jagers en de ver vanging van de tanks. Een akkoord over de verdeling van de financiële lasten bleek om diverse rewe- nen niet mogelijk. De grote landen - Amerika, Canada, West-Duitsland en Groot-Brittannië - willen eerst meer in zicht in de industrile compensatieor ders. In een taal die nog niet eerder werd ge bruikt. zo zei een bevoegde zegsman, klinkt in het communiqué dat na afloop van het beraad werd uitgegeven alge mene bezorgheid door over de groeiende militaire macht van het Oostblok. De conventionele defensie moet worden versterkt, aldus het communiqué, in het bijzonder op het gebied van anti-tank, anti-duikboot en luchtverdedigingswa pens. i Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - De daling van de werkloosheid die in september begon, heeft zich ook in november voortgezet. Voor seizoen gecorrigeerd daalde bet werkloos heidscijfer tussen eind oktober en eind november met (1100 (5400 mannen en 700 vrouwen) tot 218.000. De daling van de afgelopen drie maanden kan fors worden genoemd. Internationaal gezien is er echter geen reden tot optimisme. „Nog zeer vele duizenden arbeidsplaatsen staan op de tocht", aldus minister van sociale zaken'Boersma woensdag tijdens de behandeling van zijn begroting in de tweede kamer. De regering zal voor volgend jaar 200 miljoen gulden uittrekken voor aanvullende werken. Uiterlijk 1 maart 1977 zal worden beslist of er nog een verder programma van aanvullende werken nodig is. In bepaalde regio's zijn de vooruitzichten voor de werkgelegenheid volgens Boersma zeer zorgwekkend. Hij noemde daarbij Drente en Limburg, waar de werk loosheid. respectievelijk 9 en 8,9 procent, het dubbele is van het landelijke cijfer. De regering ziet geen aanleiding om in de Randstad, inclusief de provincies Utrecht en Zeeland, met aanvullende werken te opereren. Daar is in de bouw een spanning te constateren tussen vraag en aanbod van met name geschoolde arbeidskrachten. De tweede-kamerfractie van de PvdA vindt de 200 miljoen gulden die de regering volgend jaar wil uittrekken voor aanvullende werken aan de lage kant. Ook de CPN-fractie vindt dit bedrag te laag. Boersma vond dat er geen aanleiding was om actiefin te springen in de loononder handelingen De regering staat op het standpunt dat er vrij onderhandeld moet kunnen worden tussen de werkgevers en werknemers. De bewindsman gaf toe dat dat het risico van stakingen met zich meebrengt. Als er stakingen komen, dan is dat een teken dat er veel is scheefgegroeid in de verhouding tussen werkgevers en werknemerszei hij. Boersma benadrukte dat hij op grond van de oude loonwet in kan grijpen. De WD'er Rietkerk diende een motie in om de subsidies die volgend jaar verstrekt zullen worden in de kosten van het minimumloon, te handhaven op het peil van 1976. Volgens een motie van mevrouw Van der Heem (ppr) die mede ondertekend is door PvdA, PSP en CPN. moet de regering met een wetswijziging komen die inhoudt dat in de toekomst alleen een gecombineerde leer-arbeidsovereenkomst afgeslo ten mag worden. JOHANNESBURG (AFP) - Een tame lijk krachtige aardbeving die woens dag de mijnstad Welkom op 250 km ten zuidwesten van Johannesburg trof, heeft aan een mijnwerker het leven ge kost, terwijl een collega van hem werd gewond. De schade is aanzienlijk. In de goudmijn 'President Brand' waarin de dode en de gewonde vielen, raakten ook drie zwarte mijnwerkers door een instorting van de buitenwereld afgesneden. Naar de 'Anglo American Corporation' die de mijn exploiteert, meedeelde konden zij worden gered. Volgens deskundigen werd de beving, die een kracht had van 4.8 op de schaal van Richter, waarschijnlijk veroorzaakt door het instorten van mijngangen. 'AMZ IS BEDRIJF MET ANDER KARAKTER WAAR MOGELIJK SAMENWERKING MIDDELBURG/GOES - Het is te ver- wachten, dal een fusie tussen het Streekvervoer Walcheren enerzijds en de RTM/ZVTM anderzijds - nu in voor bereiding- de laatste bundeling in het Zeeuwse streekvervoer zal zijn,' waar voor in het gebied zelf initiatieven zijn genomen. De Auto Maatschappij Zee land (AMZ), die met name de Bevelan- den van openbaar vervoer bedient zal geen stappen ondernemen om zich bij RTM/ZVTM en SW te voegen. Ook an de kant van de provincie, die in het ver leden ijverde voor meer bundeling in het streekvervoer, zijn geen initiatie ven te verwachten: „We hebben wat de AMZ betreft geen poot om op te staan", aldus gedeputeerde A. .1. Kaland. die het openbaar vervoer in zijn porte feuille heeft. Wel attendeerden desgevraagd zowel de heer J. M. de Schipper van de AMZ als de heer Kaland erop. dat er gepoogd wordt waar mogelijk tot meer samen werking te komen. Daarbij zit dan vooral voor de diensten zoveel mogelijk te stroomlijnen, vertrek- en aankomst tijden van aansluitende buslijnen zo veel mogelijk te synchroniseren. De heer Kaland wees erop. dat voor een eventuele v.erdere concentratie in het openbaar vervoer in Zeeland de minis tervan verkeer en waterstaat 'alle touw tjes in handen' heeft. In dat verband onderstreepte hij. dat het njk 'geweldige bijdragen' in het streekvervoer steekt, 'buiten Zeeland is dal soms zestig procent van de totale kosten'. Hij liet weten, dat de rijksbijd rage voor de RTM ongeveer vijentwintig procent van de kosten beloopt, voor het streekvervoer Walcheren ongeveer de helft, en dat de AMZ relatief geen grote rijksbijdrage krijgt. De gedeputeerde verklaarde, dat de provincie enige jaren geleden actief is begonnen grotere eenheden in het streekvervoer in de provincie te stimu leren. samen met de NS kocht de pro vincie de ZVTM. Een paar jaar gelden werd de SBM (Stoomtram Breskens- Maldegemi overgenomen. De provincie levert de president-commissaris van de ZVTM Over de RTM heeft de provincie in feite niets te zeggen - aldus de heer Kaland: het aandelenbezit is voor tach tig procent in handen van de NS en voor twintig procent van de gemeente Rot terdam. Sinds het begii. van dit jaar is de heer Kaland echter tevens president-commissaris van de RTM; de NS streeft ernaar - zo zei de gedepu teerde - figuren uit de streek bij het openbaar vervoer in een bepaald gebied te betrekken. Medio De voorgang in de besprekingen om nu het Streekvervoer Walcheren en de RTM samen te bundelen - beide zijn dochters van dc NS - zijn volgens de heer Kaland 'nu tot over de helft gevor derd'. De bedoeling is dat de organen van de RTM/ZVTM en SW nog dit jaar formeel tot een fusie besluiten. In de eerste helft van volgend jaar zou die fusie dan langzamerhand in de praktijk moeten worden gebracht, waarbij er naar wordt gestreefd om de zaak medio 1977 volledig rond te hebben: dan ver trekken - aldus dc heer Kaland - zowel RTM-directeur Van Zuvlen als de di recteur van het streekvervoer Walche ren, de heer Van Maanen. Kaland. „Verder stappen kan de pro vincie niet doen. De AMZ is een particu liere maatschappij, steunt ook op twee poten, het streekvervoer èn een toering- carbedrijf. Die zijn moeilijk uit elkaar te halen zonder hogere kosten te veroor zaken. Bovendien is het de vraag of dat nodig is, als er waar mogelijk wordt sa mengewerkt". Hij wees erop. dat het in een nieuwe conceptie in het streekver voer in Zeeland in theorie mogelijk zou zijn een buslijn van Rotterdam naar Knokke op te zetten De heer J, M, Schipper, directiesecreta ris van de AMZ, beaamde desgevraagd dat het karakter van de AMZ verschilt van dat van de andere Zeeuwse bus bedrijven. „De AMZ houdt zich niet al leen bezig met het streekvervoer, maar we hebben ook een reisbureau, groeps- yervoer en een toerwagenbedrijf. Daar is het streekvervoer zo ingepast, dat de AMZ voor de overheid, die de tekorten van dat streekvervoer aanvult, goed koper is dan andere bedrijven. Dat streekvervoer wordt, wat betreft dc rijksbeijdrage, helemaal apart geno- De heer Schipper benadrukte, dat wel tussen de AMZ en de andere streekver- voersbedrijven wordt samengewerkt. „Dat gaat prettig en we willen die sa menwerking graag voortzetten", aldus de heer Schipper. De AMZ is geheel in particuliere han den. Het bedrijf is eigendom van De Muynck in Borssele. De Baar en Leen- dertse in Wemeldinge en Leendertse in Kruiningen. Van Agt en de reservebank Onlangs vertelde ons een CDA-politicus dat hij tijdens het kamerdebat over Menten 'met water in de handen' bij de tv naar Van Agt had zitten kijken, hij vond diens optre den uit een electoraal oogpunt 'een re gelrechte ramp', zoals hij het formuleer de. Tot zijn grote verbazing echter had hij de andere dag gemerkt dat zijn reac tie niet algemeen werd gedeeld, maar dat vrij veel mensen het voor de minis ter opnamen. Ze deden dat overigens meer gevoelsmatig dan beredeneerd, zo in de geest van „Ach, die arme man kreegzoveel te verduren, hij ïszo integer en welwillend, maar had al die kamerle den tegen zich." Men zou dat het 'Varkensbaai-effect' kunnen noemen, een uitdrukking die in de Verenigde Staten wel eens wordt gebruikt. Na de mislukte invasie op Cuba. april 1961, in de Varkensbaai - een avontuur waar voor Kennedy toestemming had gege ven - steeg de populariteit van de presi dent van 72 tot 83 procent, een stijging die Kennedy zelf nogal verdroot omdat hij wist met zijn beleid te hebben ge blunderd. Amerikaanse opinie onderzoeken tonen een dergelijk ver schijnsel welmeer aan: hetgrote publiek heeft neiging partij te kiezen, althans in een eerste reactie, voor de man die naar aanleiding van een beleidsdaad fel wordt gekritiseerd. Een onzer collega's, die de Amersfoortse CDA-vergadering had bijgewoond waar Van Agt voor het eerst na het kamerdebat optrad, ver telde ons dat de minister-lijsttrekker daar een ovatie had gekregen. Een emotioneel-begrijpelijke reactie, maar zij maakt een kritische doorlichting niet overbodig. Men moet aannemen dat ook de leiding van het CDA zich daarvan welbewust is. Mogelijk is ook daar sprake van enig 'water in de handen'. Nat I fiantlijn I aar onze mening was daartoe ook de afgelopen dinsdag aanleiding. Minister Van Agt bleek tij dens zijn tv- optredens over de aanhouding van Menten niet de man van het royale ge baar. De rol van de journalist Knoop bijvoorbeeld wilde hij weliswaar niet ontkennen, maar meer dan deze vast stelling kon er bij hem niet af en dat ging zelfs nog met een zuinig mondje. De mi nister ontwikkelde voorts een opval lende theorie over zijn rol in deze affaire, een soort extra-leer van de scheiding der machten. Er waren twee verantwoorde lijkheden in het geding, zette hij uiteen, een persoonlijke en een politieke ver antwoordelijkheid. Naar zijn mening hadden velen in Nederland dat niet goed begrepen en daarom was de kritiek op hem in feite onrechtvaardig geweest. Wij erkennen met leedwezen tot de niet-begrijpers te behoren. Evenmin hebben we begrepen waarom de minis ter ter verklaring van zijn optreden in de kamersteeds weerde factor-tijdsgebrek aanvoert Hij had maar een paar uur ge had om zich op het debat voor te berei den, zo deelde hij ook dinsdag mee. Maar dat is toch geen excuus? Een be windsman hoeft niet altijd naar de pij pen van de kamer te dansen: hij kan zijn eisen stellen. Een dag uitstel was hier zeker verantwoord geweest vooral ook jegens de kamer omdat zij dan betere informatie zou hebben gekregen. Om echter een dergelijk uitstel te bereiken moet een minister zich wel tegenover de kamervoorzitter laten gelden. Blijkbaar heeft deze bewindsman daartoe geen aanleiding gevonden, hetgeen hoe dan ook duidt op een verkeerde taxatie van de belangrijkheid dezer kwestie. Deze misrekening behoort echter ook tot Van Agts veran twoordelij kheid, om het even of hij die nu persoonlijk of politiek wil noemen. Na I a het Menten-kamendebat ontvin gen wij van geachte zijde een brief, waarin deze minister werd aangeduid als 'een vreemd mengsel van bekwaam heid op een bepaald vakgebied met een bijna onvoorstelbare politieke naïvi teit'. Misschien een wat zwaar aangezet oordeel, maar desondanks is de vraag gerechtvaardigd of Van Agt wel uit het goede 'premiershout' is gesneden. In het Haagse wordt overigens aangenomen dat hij ondanks zijn lijsttrekkersschap geen minister-president zal worden, zelfs al zou het CDA na de verkiezingen de grootste partij blijken. Steeds meer hoort men namelijk in Haagse wandel gangen de theorie verkondigen dat het CDA een dringend beroep op dr. J. Zijl stra zal doen in het geval zij een premier zou moetenleveren. De president van de Nederlandse Bank heeft weliswaar bij herhaling betoogd geen politieke func tie meer te ambiëren en derhalve ook geen kandidaat te willen zijn op de CDA-lïjst. maar dat hoeft de CDA-top niet te verhinderen om na de verkiezin gen alsnog een beroep op hem te doen. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren in een bepaald stadium van de kabinets formatie: als eerst een informateur eens alle problemen op een rij zou hebben gezeten daarbij zou komen vasttestaan dat het accent dient te vallen op de sociaal-economische problematiek, dan zou op dat ogenblik Zijlstra als red dende engel kunnen optreden In zo'n si tuatie immers zou de president van de Nederlandse Bank een dringend beroep niet zonder meer naast zich kunnen neerleggen. Een aardige en allerminst ongeloofwaardige theorie: Van Agt in naam aanvoerder, terwijl de topspeler op de reservebank blijft, in dit geval de Nederlandse Bank. De zaak-Menten en het optreden van minister Van Agt daarin maken deze mogelijkheid groter dan ooit; de obscure figuur uit Blaricum zou op die manier zelfs nog meer invloed hebben dan hem toch al wordt toege dacht

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1