BULB UIT ZACHTE BAL
Verkeer in
Middelburg
PZ>C/zaterdagkrant
„Tachtig procent
is een mooie score,
maar voor twintig
procent gaat het
om honderd procent
van het probleem"
ZATERDAG 4 DECEMBER 1976
J M. van Unen die in de werkgroep
verkeer tot de samenstellers van het
verkeerscirculatieplan behoorde,
spreekt deze week. nog vóór de uil-
spraak van de heer Wolters. in dezelfde
richting. Aanleg van de Dammemveg
aan de noordoostelijke kant van Mid
delburg kan een aanzienlijke verlich
ting geven. In dit verband noemt hy
ook de rondweg, die deels op papier,
deels nog in gedachten, van Koude-
kerkseweg naar Veerseweg loopt.
Maar ook daarmee gaat het niet hard.
Bezwaarschriften, in beroep tot bij de
Kroon, houden de aanleg tegen. De
heer Van Unen citeert, uit de begro
tingsbeschouwing van CDA-
fractieleider Pijnenburg: ..Verkeer is
net als water, het zoekt de weg van de
minste weerstand". Toen het ver
keerscirculatieplan, uit tientallen
ontwerpen als het beste gekozen, nog
op de tekentafel lag. heeft men duide
lijk voorzien waar dat verkeer zou
heengaan. De Rouaanse Kaai telde
een aantal passerende voertuigen van
6900 per dag: de prognose (na invoer
ing plan i gaf 8750 aan en het zijn er. zo
is nu in de praktijk geteld. 9000. Voor
Molstraat - Koepoortstraat was een
aantal van 2000 auto's voorspeld, het
is exact het aantal wat er per dag
doorgaat.
Hoewel de gemeentewerken
directeur geen politieke verantwoor
delijkheid draagt draagt voor het
plan plaatst hij - zonder dat er over
igens sprake is van een dialoog met
opbouwwerker Frank - een kantteke
ning bij een opmerking van Frank,
dat de inspraakprocedure bij het ver
keersplan onjuist is geweest- Ieder
een heelt, lang voordat het bij de ge
meenteraad in behandeling kwam.
kennis kunnen nemen van het plan,
dat tenslotte als uitvloeisel van een
democratisch genomen beslissing
werd uitgevoerd. Hel plan was ge
richt op de promenadevorming Lange
Delft-Langeviele. waarmee Middel
burg een achterstand wil inlopen,
omdat in vrijwel elke stad in Neder
land het hoofdwinkelgebied al pro
menade is. In Middelburg duurde het
lang. omdat hiermee drie belangrijke
verkeersaders. Lange Delft, Lange-
viele en Segcersstraat aan dat ver
keer 'moesten worden onttrokken'.
'De Lange Delft', aldus ir. Van Unen.
'was nog niet zo lang geleden de druk
ste verkeersweg in heel Zeeland. Uit
het bewustzijn dat het een enorme in
greep zou zijn is een grondige studie
gemaakt over wat de gevolgen zouden
zijn op de verkeersbewegingen in de
rest van de stad. Daarom is ook als
voorwaarde gesteld dat net niet zou
mogen gebeuren zonder dat de tan
gent en de nieuwe geerebmg gereed
zouden zijn. die de basis vormen voor
de nieuwe verkeersafwikkeling in de
binnenstad. Op de dag nadat de Gee
rebrug in gebruik kwam. 2 september,
is met het werk aan de Lange Delft
promenade begonnen en is het ver
keersplan ingevoerd.
Met deze nieuwe werken, tangent en
Geerebrug is voor tachtig procent
van het verkeer dal op Middelburg
gericht is, het probleem opgelost. Als
je in de hoek zit van die resterende
twintig procent is dat zuur, dat wil ik
graag erkennen. Tachtig procent is
een mooiere score, maar voor die
twintig procent gaat het om honderd
procent van het probleem.
De Rouaanse Kaai is op dit moment
moeilijk op tc lossen, omdat niemand
in staat is een bruikbare oplossing
aan te geven. Het gaat er maar om hoe
snel Dammenwcg of rondweg gereed
zullen zijn. Veertig tot vijftig procent
vanhet verkeerheeft ten opzichte van
de binnenstad een doorgaand karak
ter".
iverder toegenomen na ingebruikne
ming Geerebrug i en de Nieuwstraat.
De kaaibewoners hameren al lange
tijd op het gerij en geros voor hun deu
ren. maar nu vanuit zoveel straten en
wijken klachten kwamen heefl op
bouwwerker John Franck van de Mid
delburgse Welzijnsraad de moeite ge
nomen de klachten te bundelen. Het
werd een heel pakket, want intussen
zijn ook mensen uit het Domburgs
Schuitvlot, van de wijkveremging Ei-
genhaard (problemen met autobus-
verkeer op Goese Korenmarkt), de
Seissingel (aanhoudend te druk en
zwaar verkeer ondanks tangenti.
Zuid-West-Cent rum (klachten par-
keergeldem en Walensingel in de pen
geklommen.
Gram
Die bundeling van klachten leverde
de opbouwwerker de gram op SGP-
gemecnteraadslid W. P. Rentier, die
jongstleden maandag in de begro-
tings/.itting 7.ei de indruk te hebben
dat de Wclzijns-medewerker soms
meer gaat om het doordrukken van de
eisen van belangengroepen dan om
het op redelijke wijze duidelijk ma
ken van wensen.
De opbouwwerker moet als een soort
'trait-cl-union' fungeren tussen burge
rij en gemeentebestuur en de heer
Rentier vond blijkbaar, dat de heer
Frank daarbij te veel de zijde van de
burgerij kiest. Maar Frank deed 'ook
maar zijn werk' en beluisterde de
klachten uil verschillende straten, die
in hoofdzaak neerkwamen op overlast
aan geluid, trillingen en het verkeers
gevaar omdatmet te hoge snelheid ge
reden wordt.
De opbouwwerker coördineerde de
klachten maar was wat onbedacht
zaam toen hij een petitie van de sa
menwerkende groepen aan de ge
meenteraad liet afdrukken op liet
briefpapier van de Welzijnsraad De
inhoud hiervan was vrij scherp. 'U
heeft geprobeerd het verkeer in goede
banen te leiden, dames en heren liet is
mislukt!' zo begon wat men als een
smeekschrift zou kunnen betitelen.
'Op vele plaatsen in de stad', zo werd
geconstateerd, 'is de toestand on
houdbaar geworden. Verschillende
groepen hebben zich met brieven tot
het college van b. en w.: de gemeente
raad en de verkeerscommissie gericht.
De reactie op deze brieven is ronduit
onbevredigend geweest, Vaak was een
kaartje van ontvangst het enige ant
woord. Soms ontving men zelfs dat
niet eens. Wij zijn teneinde raad'.
De welzijnswerker had te weinig om
liet eigen welzijn gedacht; men vond
dat hij zelf tot actiegroepje was gewor
den.
Frank, deze week in zijn kantoor aan
de Dam: "De welzijnsraad is geen ac
tiegroep geworden Wij coördineren
als inspraakorgaan en geven de me
ning weer van de bevolking, de mening
zoals die leeft'. Die mening ligt er in
tussen. Voor wat het circuleren be
treft: nog een beetje behelpen mis
schien maar te overkomen, maar wat
de toegenomen verkeersoverlast m
bepaalde straten betreft, een mislukt
plan.
Begrijpelijk, als men plotseling aan
die 'drukke' maar thans minder be
geerde verkeersweg woont. Maar hoe
had het dan gemoeten? De hoeveel
heid aanbod van verkeer is niet of
nauwelijks verminderd, druk je de
bulb uit de zachte bal weg dan duikt
die ergens anders op. Frank hierover:
'Dat is het juist. Als je het verkeer
weghaalt hier en je zet het daar dan
doe je niets anders dan het probleem
verplaatsen. Een autovrije binnenstad
is eigenlijk de enige oplossing. Anders
blijft je damstenen schuiven en gaat
de volgende buurman gillen'.
In dit opzicht is, zo vertelt Frank,
vooral de actiegroep uit Molstraat en
Koepoortstraat altruïstisch geweest
en solidair met de andere groepen.
'Deze groep heeft gezegd het is niet de
bedoeling dat men bij ons het verkeer
weghaalt en het in de Brakstraat-
plant. Tachtig procent van deze groep
eist in de zomer van 1977 een autovrije
binnenstad'.
Kaai
Minder utopisch in de benadering is
de actiegroep van de Kaaibewoners.
die op een kostbare, maar reele, eigen
lijk al lang bekende oplossing heeft
gewezen, een brug over het Kanaal
door Walcheren tussen Arnemuidcn
en Middelburg, zo dicht mogelijk bij
Middelburg.
In dat opzicht heeft Burgemeester drs.
P. A. Wolters deze week in de begro-
tingsraad voor een pleister op de
wonde gezorgd. Het college van b. en
w denkt nu toch 'op langere termijn'
aan de aanleg van een derde brug over
het kanaal, noordelijk van de stad
waardoor de mogelijkheid ontslaat
het verkeer naar V'eere en het Klem
Industrieterrein dat in deze zeilde
noordoostelijke hoek ligt. buiten de
stad om te leiden. Al eerder namen b.
en w. het initiatief verdere uitbreidin
gen op dit Klem Industrieterrein te
bevriezen om het aantrekken van nog
meer verkeer tegen te gaan.
Directeur van gemeentewerken ir C.
Ais begin september het verkeerscirculatieplan in werking treedtkijken de
Middelburgers vreemd op. De veranderingen zijn groot. Tegelijk met de afsluiting
van de Lange Delft - eens de drukste verkeersstraat van Zeeland - is het eenrich
tingsverkeer in andere straten omgedraaid, andere straten lijken per auto onbe
reikbaar geworden. De rustende koopvaardij mie is er geen stuurman aan de
wal) heeft er geen goed woord voor over. Het lijkt verwarrend, chaotisch, alle
olifantspaadjes van weleer zijn weggewist en in andere banen geleid.
Sint Nicolaas haalt er bij zijn intrede in Middelburg een krantekop mee. Hij
spreekt over het 'verkeersrouletteplan' en 'een spelletje ganzebord'. Zo wint hier
d'een en zo wint hier d'ander, het is maar net op welke kleur het balletje van de
roulette de suprematie van de zwaartekracht erkent.
Maar het verkeersrouletteplan is be
paald niet een gokje of een aan de bor
reltafel bedisseld aardigheidje van
het gemeentebestuur geweest oin
eens wat verwondering tc toveren op
de gezichten van zevenendertigdui
zend inwoners. Er is een langdurige
studie aan voorafgegaan en de nieuwe
verkeersmaatregelen vormen een
keus uit een groot aantal varianten,
die alle op kleine schaal zijn beproefd.
De praktijk bewijst dat later. Men
ontdekt logica in de nieuwe situatie
en tenslotte moet men erkennen dat
dit een stad met een deels nog midde
leeuws stratenpatroon bij het gege
ven van het aanleggen van voetgan
gersgebieden (de Lange Delft
promenade en in de nabije toekomst
de promenade Langevicle) de minst
ongunstige oplossing is geweest. Ook
de tangent, (raaklijn van een cirkel)
en tot nu toe verbinding tussen het
Groenewoud en Klein Vlaanderen,
begint zijn waarde te bewijzen.
Problemen
De verbazing ebt weg en wie als 'geze
ten' Middelburg het stratenpatroon
goed kent. is snel vertrouwd met de
nieuwe verkeersgeleiding. Heel anders
is het met mensen die per auto uit de
omliggende regio de Middelburgse
binnenstand willen bereiken. Vlissin-
gers en mensen van de dorpen van
Walcheren komen nog steeds voor
grote problemen te staan. Zij veron
derstellen de oude situatie en rijden
van surprise naar surprise Wie voor
het eerst m Middelburg komt heeft een
voorsprong: dan moet men op de bor
den letten.
Voor wat de verkeersgeleiding betreft
kan men bij het gegeven van de nieuwe
voetgangersgebieden in het hart van
destad en het verlangen van veel men
sen naar een rustiger, verkeersarm
winkelgebied, over het algemeen wel
vrede hebben met de nieuwe situatie.
Maar al na heel korte tijd werpt het
verkeerscirculatieplan bedenkingen
op van heel andere aard als blijkt dat
in bepaalde straten het. verkeer erg
toeneemt. Een logisch gevolg: als men
in een zachte bal of ballon knijpt ver
plaatst de inhoud zich en bulbl elders
naar bui ten. Zo knjgtde invoering van
het plan toch iets van een roulette.
Wiens balletje op een van rust door
trokken zwart hokje lag staat plotse
ling rood. En andersom, want er zijn
ook straten waar het veel rustiger is
geworden Die mensen laten - begrijpe
lijk - niets van zich horen, zoals het
even begrijpelijk is. dat. bewoners van
de 'getroffen' straten zich nu danig
roeren en zich in allerlei actievormen
tot het gemeentebestuur richten.
Auto
In de tijd gezien is de automobiel een
curieus fenomeen. De eerste wat al
gemener verschijning op de wegen
aan het begin van deze eeuw. wekte
groot afgrijzen. Terwijl mensen als de
oude heer Renault in een langzaam
uitdijend boerensehuurtje zich te Pa
rijs over problemen van de cvlinder-
inhoud boog, riep men in ver van Pa
rijs gelegen gebieden als Zeeland nog
'een dienk zonder paerde' en in breder
verband had men het ook niet zo op de
automobiel voorzien, die men evenals
de tram bij voorkeur vooraf had laten
gaan door een man met een rode vlag.
Weinig later bloeit de adoratie voor
het nieuwe vervoermiddel op. Wie
zich een auto kan veroorloven be
hoort tot de welgestelde klasse, de
auto is een vervolg van de koets, de
feodaleuitmonstering/.oals die in het
belle époque door de uitvinding van
de koets, wie er in rijdt behoort tot de
aanzienlijken.
Terwijl de democratisering van de au
tomobiel nog wacht op de interventie
van de heer Ford. verscherptde adora
tie zich. In kran te-ad verten lies uit. die
tijd leest men als een aanbeveling een
huis te l^open: 'Gelegen aan drukke
verkeersweg'. Dat was dan nog een
weg zonder file-vorming, maar men
kon er toch wel op rekenen dat er om
het uur een auto voorbijsnorde. afge
wisseld door huifkarren en boerenwa
gens. Nu. op een afstand van meer dan
eèn halve eeuw. lijkt die adoratie te
zijn omgeslagen, maar in wezen is dat
een bedrieglijk signaal. Slechts een ge
ring aantal mensen is bereid de auto
te laten staan en zegt-laat staan doet -
iets in die richting. Alweer begrijpelijk.
Jarenlang hebben veel mensen uitge
keken naar het moment d at ze zelf niet
meer met. de kinderen bij een bushalte
m de regen moeten wachten en nu dat
moment met de voltooiing van de de
mocratisering van de auto is bereikt,
moet het. gebruik daarvan worden te
ruggedrongen. Zo brengt de oplossing
van het probleem hoe-kom-
ïk-aan-een-auto een nieuw probleem
mee.
Compromis
Een probleem dal voornamelijk
neerkomt op het hoofd van de over
heid. die voor wegen, onderhoud van
die wegen en parkeerplaatsen moet
zorgen. Via het weggeld betaalt de au
torijder daarvoor en mag dus ver
wachtingen hebben. Afgezien van de
vraag of de gemeentelijke overheid
iels ziet van dat w eggeld heeft men
ook in dit opzicht verwachtingen.
Tegelijkertijd is in Nederland de ont
wikkeling naar voetgangersgebieden
in de stadscentra gaande - modisch of
met - waann Middelburg eigenlijk wat
achteropliep. De stad haalt die achter
stand nu snel in. maar moest daarvoor
ook een keuze maken uit mogelijkhe
den als het geheel verkeersvrij maken
van de binnenstad of het handhaven
van het autoverkeer op versmalde
middengedeelten in 'hall-
promenades' met zeer brede trottoirs.
Toen is een compromis gezocht en zeer
redelijk gevonden in het verkeerscir
culatieplan. waann een evvenwicht is
te vinden tussen de belangen van
voorstanders van een verkeersvrije
binnenstad en de mensen, die graag de
auto ook in de,stad willen blijven ge
bruiken. Een zeer redelijke oplossing
naar de mening van deskundigen en -
nadat nog wat is bijgeschaafd - uit
gaande van de omstandigheden en het
stratenpatroon de beste
De keuze voor het verkeerscircula
tieplan was een politieke beslissing.
Burgemeester en wethouders hebben
het plan voorbereid en het laten uil-
werken door een werkgroep van ver
tegenwoordigers van gemeentewer
ken en politie en de gemeenteraad -
gekozen door de bevolking zelf- heelt
het goedgekeurd.
Nu het. in praktijk is gebracht komt
vooral het 'bulb-efiect' naai' voren. De
moeilijkheden zijn verplaatst Vrij rus
tige straten zijn druk geworden,
drukke straten rustig. De 'roulette'
draaide gunstig voor - uiteraard - de
Lange Delft, de Langeviele. waar het
iets rustiger is geworden, de Heren
gracht (verkeer voor een deel ver
plaatst naar Klein Vlaanderen), de
Lange en Korte Noordslraat en eni
germate ook voorde Smt Pieterstraat.
de Wagenaarstraat en het Hofplein
Aanzienlijk meer verkeer kregen te
verwerken Klein Vlaanderen. Mol
straat en Koepoortstraat, de kaaien
