hoort-ziet-ffc/rn/#
Een erfenis, die vrij
op de maag ligt
zwaar
t
Afijn, afijn..
Donkere dagen vrouwen met drankprobleem
Energiecomitê's zijn
verontrust over het
nucleaire park Doel
Hardlopen
verdovend
nieuw
middel
DONDERDAG 2 DECEMBER 1976
onder redactie van Jacques Cats
De hervormde gemeente van Wemeldinge gaat vandaag de dag
nog gebukt onder de naweeën van de bepalingen rond de nala
tenschap van ene Maria Coomans, die een kleine twee eeuwen
geleden ambachtsvrouwe van Wemeldinge was. President Armlastig
kerkvoogd Dagevos heeft mij dat van de week omstandig uit de
doeken gedaan.
vertellen, dat die leidekkersrekenin
gen aardig hoog ziin
De zaak zitzo: Maria Coomans was een
zus van 'n. zekere Pieter Coomans. die
rond 1740 burgemeester was van Goes
en ambachtsheer van Wemeldinge. Hij
liet al zijn bezittingen na aan zijn broer
Jacobus en aan zus Maria. Maria over-
leegde haar broer Jacobus en was toen
erfgename van alle goederen. En dat
was bij elkaar nogal wat.
Het testament was opgedeeld in een
aantal legaten. De tweeëndertigste
schenking viel de kerk van Wemel
dinge ten deel. Het legaat bestond,
zoals een uittreksel uit het testament
vertelt uit 'eene somma van zeven
honderd ponden grooten vlaams; en
mijne ofstede aldaar, genaamd de
Stelhoeve, met derzelver boomgaard,
weijen en zaaijlanden, benevens het
op den dijk aldaar staande speel-
huijs'.
Rijk
En daarmee werd de hervormde ge
meente m Wemeldinge in één klap een
rijke gemeente. Maar de bepalingen
die Maria Coomans in haar testament
liet opnemen zouden diezelfde kerk in
later tijden tochj lelijk opbreken. Want
wat bepaalde Maria? De hoeve en het
land zou nimmer verkocht mo
gen worden, wel verpacht.
Tevens verordonneerde Maria dat er
'geen orgel ten dienste van hetgesang
in voornoemde kerk te Wemeldinge
voor rekening derselve kerk gemaakt,
nog opgericht worde'.
Naar het waarom van deze laatste be
palingen valt alleen maar te gissen.
Dagevos daarover „Het zou kunnen
dat de ambachtsvrouwe een keer een
orgel aan de kerk heeft willen schen
ken, maar dat dit toen niet aanvaard
is. Hoewel me dat erg onwaarschijnlijk
Ulkt. Maar misschien ook kon ze het
waarderen dat er in de kerk werd ge
zongen zonder orgel."
Maar na die schenking van Maria twee
eeuwen terug was er niemand die zich
over die bepalingen het hoofd brak. De
kerk was immers plotsklaps rijk ge
worden.
Wat viel er nog te zeuren. De kerk
voogden grepen deze rijkdom zelfs aan
om het grond bezit van de kerk nog
verder uit te breiden. Ze hielden jaar
lijks geld over dus watlette hen om dat
geld in grondaankopen te steken?
Zakenman
„Ja ze waren in die tijd puur zaken
man", zegt Dagevos. En hij vertelt dat
de kerk op die manier het grond bezit
tot omstreeks 110 hectare wist op te
vijzelen. Zodoende bleef het niet
bij die nagelaten grond rond de Stel
hoeve. De kerk mocht zich op een be
paald moment ook eigenaar noemen
van her en der in Zuid-Beveland gele
gen gronden. Onder meer bij Hoede-
kenskerke, Ovezande, Ellewoutsdijk
en Schore.
De laatste tijd komt men er in We
meldinge echter steeds meer achter
dat de kerk dan wel rijk is aan dode
goederen, maar niet rijk is aan levend
geld.
Dagevos legt uit: ..Het rendement van
de grond is praktisch nihil. Die hon
derdentien hectare brengen per jaar
maar twintig duizend gulden aan
pachtgeld op. Van dat geld moesten
we die Stelhoeve onderhouden, wat al
geen doen is en ook zitten we met het
bezit van een monumentale kerk, die
nodig gerestaureerd moet worden en
waar we nu voortdurend met lekkages
zitten. Het is wel gebeurd dat het er op
vier plaatsen inregende. Nou ik kan u
De hervormde kerk van Wemeldinge
heeft het de laatste tientallen jaren
anders wel moeilijk gehad om de ker-
keleden ervan te overtuigen dat de
kerk ondanks dat grondbezit toch ei
genlijk maar armlastig was. „Vroeger
werden er niks dan koperen centen
geofferd", meldt Dagevos.. Iedereen
was opgevoed in de geest van: als je
een koperen cent in het zakje doet is
het al lang goed. want de kerk heeft
het toch echt niet nodig, is rijk ge
noeg. Er werden zelfs zoveel koperen
centen geofferd, dat de centen op de
duur niet meer werden geteld maar
per kg. werden afgewogen.
Nog zeer recentelijk heeft de her
vormde kerk toch nog bezittingen uit
het legaat van Maria Coomans van de
hand gedaan. Maar dat was over
macht. licht president kerkvoogd Da
gevos toe. En hij vertelt over de plan
nen rond een partiële dijkverbreding.
waarbij pal achter de zeewering gele
gen Stelhoeve in het dijkverzwarings
plan dreigde te komen liggen. Om te
voorkomen dat die monumentale
hoeve ten offer zou vallen aan de dijk
verzwaring. werd na lang beraad be
paald dat de gedeeltelijk binnendijks
verzwaarde dijk ter hoogte van de
Stelhkeve aan de buitenkant zou wor
de verbreed zodat de boerderij ge
spaard kon blijven, 'n Gedeelte van de
gronden uit het legaat moest op die
manier wel uit handen worden gege
ven maar aan de andere kant was met
deze oplossing was de beruchte clau
sule dat de boerderij nooit zou mogen
worden verkocht toch mooi omzeild.
Van de verkoop van de grond ter be
scherming van het akkerland is de
hervormde kerk niet vet geworden, de
grond werd namelijk verkocht als ver
pachte grond. Was het vrije grond ge-
weest, dan had men er nog een slaatje
uit kunnen slaan."
In de loop der jaren heeft de her
vormde kerk van Wemeldinge nog wel
de bepalingen van ambachtsvrouwe
Maria Coomans dat er nooit uit midde
len van de kerk zelf een orgel mocht
worden aangeschaft kunnen omzeilen.
Trompet
„Lange tijd", zo vertelt Dagevos, had
den we tijdens de diensten eeen voor
zanger, die enigszins leiding aan het
gezang moest geven. Maar de predi
kanten die na de oorlog kwamen von
den dat maar een vreemd gedoe. En zij
redeneerden: als er dan geen orgel in
de kerk mag komen, laten we iemand
op een trompet blazen. En eer werd
een beroep gedaan op de plaatselijke
fanfare. Maar helemaal tevreden was
men toch niet met deze oplossing. Na
juridisch advies te hebben ingewon
nen werd vastgesteld dat men met de
plaatsing van een harmonium in de
kerk niet zou zondigen tegen de regels
van het legaat. Want een harmonium
is geen orgel. Vanaf die tijd onder
steunden trompetgeschal en harmo
niumklanken het gezang van de kerk
gangers.
Maar een kerk zonder orgel is toch ei
genlijk nis, zo vond men weer jaren la
ter. En men boog zich opnieuw over
het testament om in de tekst naar een
opening te zoeken. Die werd zowaar
nog gevonden ook. In het testament
stond te lezen, dat er 'niet voor reke
ning van de kerk' een orgel mocht
worden aangeschaft. Dan doen we het
buiten de rekening van de kerk om,
werd besloten. En men richtte een co
mité op, dat zich ging beijveren voor
de plaatsing van een orgel in de kerk.
Vrij kort na de ramp kon men de be
schikking krijgen over het orgel dat
afkomstig was uit een kerk m Kruin-
ingen „Een hartstikke goed orgel",
zegt Dagevos. „Het paste alleen niet
meer in het gerestaureerde interieur
van de kerk in Kruiningen."
Eii zo klonk er tijdens de dienst sinds,
een jaar of twintig, dan toch orgelspel
in de hervormde kerk van Wemeldin
ge. Maar het blijft oppassen met de re
keningen, die uit het gebruik van het
orgel voortvloeien. Dagevos meldt:
„Er wordt geen enkele nota betaald
door de kerkvoogdij. Wij betalen nooit
een organist. Of de reparatie aan het
orgel. Dat doet het speciale comité,
dat destijds ook zorgde dater een orgel
in de kerk kwam.
Gejuich
Wat zou er gebeurd zijn als men zich
niet had gehouden aan de bepalingen
in het testament?
Dagevos daarover. „In dat geval was
de bezittingen toegevallen aan het
armbestuur m Wemeldinge. Maar nu
dat ook is verdwenen zouden uiteinde
lijk de nu nog levende erfgenamen
overblijven. En dat is zeer onwaar
schijnlijk, Want noch Maria Coomans,
noch haar twee broers hadden nazaten
in de rechte lijnen. En om tweehon
derd jaar later aan te tonen, datje nog
ergens familie bent van Maria Coom
ans is ook een flauwe kuL"
Inmiddels zit de hervormde kerk in
Wemeldinge wel met een erfenis in de
maag. „Neem nou alleen al die Stel
hoeve". zegt Dagevos. „Als bouwwerk
is het een zeer kostbaar object gewor
den. Als we eraan zouden moeten doen
wat er gebeuren moet zou het legaat
een belasting zijn."
Merkwaardig eigenlijk", stelt hij vast,
wat we zo'n tweehonderd jaar geleden
met gejuich ontvingen is nu voor ons
een zware belasting.President-
kerkvoogd Dagevos met de tekst van
de erfenis.
In Amerika is een nieuw verdovend
middel op de markt Het kost mets,
maar werkt wel verslavend. Het heet:
hardlopen. Niet gewoon een stukje
duurloop om het ha rtjong te houden of
een paar pondjes vet kurijt te raken.
Nee: hardlopen, mijl na mijl, uur na
uur, tot het lichaam er de brui van
geeft, vervolgens in een routine ver
valt en men tenslotte een geestelijke
roes bereikt, een seuforische verho
ging van het lichamelijk bewustzijn.
Het aantal verslaafden neemt gestaag
toe. zonder dat het grote publiek in de
VS er veel aandacht aan schonk. Tot
dat onlangs ruim 2000 mannen en
vrouwen in New York kwamen deel
nemen aan de 'City Marathon'. Velen
ging het meer om sportieve roem,
vooral omdat marathonvedetten als
Frank Shorter t Olympisch kampioen
in 1972) deelnamen, en Bill Rodgers uit
Boston, die won in een tijd van twee
uur. tien minuten en tien seconden.
Maar de meeste deelnemers waren
artsen, leraren, geleerden, kunste
naars, advocaten, zakenlieden en stu
denten. voor wie het lange-
afstandslopen meer betekent dan lou
ter een sportieve inspanning. Velen
van hen gaat het om een toestand, die
het best is te beschrijven als een men
geling van eufone en katharsis (zui
vering) en die de sportgeneeskundi-
gp.n verassenderwijze pas kort gele
den is opgevallen.
Het euforische effect van een duurloop
zoals de marathon is nog nauwelijks
door de geneeskunde onderzocht. De
fysiologische uitwerkingen zijn al lang
bekend: vertraagde hartslag, verwij
ding van de aderen, versterkte zuur
stofopname en versnelde bloedsom-
lop, die de kans op moeilijkheden met
het hart verkleinen.
De Amerikaanse cardioloog dr.
George Sheehan uit Red Bank, New
Jersey, zelf een enthousiast loper, be
schrijft de psychosomatische ver
schijnselen bij een duurloop als volgt:
ongeveer zes minuten na de start ver
vallen de lichaamsfuncties in een heil
zame routine, de spieren worden rijke
lijk van bloed voorzien, en het lichaa m
vindt zijn loopritme.
Dr. Sheehan noemt dit stadium 'de
tweede adem'. De 'derde adem' komt
na ongeveer 30 tot 45 minuten rennen:
de loper komt in een mystieke toe
stand. die zich anders alleen voordoet
bij meditatie of bij het gebruik van be
paalde drugs: een creatief bewustzijn.
De loper, die alleen uit is op de spor
tieve eer, zal dit euforische stadium
gewoonlijk negeren. Beginners zullen
het stadium niet eens bereiken, omdat
zij de geoefendheid missen om tenmin
ste een half uur te blijven hardlopen.
Artsen ivaarschuwen beginners dan
ook dat zii niet te veel van zichzelf
moeten vergen.
CJl e heet Marlies, getrouwd, twee kin
deren. Sinds een paar maanden niet
meer verslaafd aan de drank. De ko
mende jaren nog wel iemand, die dage
lijks verwoed tegen haar alcoholdorst
moet vechten. Voor de buitenwacht
een moderne jonge moeder, niets aan
te merken, niks aan de hand. Maar sta
tistisch gezien hoort ze bij die groep
van 25% onder de Nederlandse alcoho
listen die uit vrouwen bestaat. Eén op
de vier, meestal tussen de dertig en de
zestig jaar, is dus een vrouw Dit blijkt
uit het jaarverslag 1975 van het 'Pro
ject peilstations', waar de huisartsen
op verzoek van het ministerie van
volksgezondheid aan hebben meege
werkt.
En hun aantal neemt toe. Bij steeds
meer leden van het zwakke geslacht
stijgen de problemen, de eenzaamheid
zo naar de lippen dat ze zich aan deze
laatste toevlucht verslingeren. Vooral
nu, in de donkerste tijd van het jaar.
krijgen speciaal de weergevoelige ty
pes het te kwaad. Bij het Zeeuws Con-
sultauebureau voor alcohol en drugs
(ZCAD) stellen ze dan ook opnieuw
vast dat een groeiend aantal hulpzoe
kende vrouwen met een drankpro
bleem kampt
r niet goed raad weten met je
vnje tijd? En kun je zo'n probleem niet
op een veiliger manier opvangen dan
uitgerekend in een gelegenheid waar
getapt wordt? Als je drank immers
eenmaal ontdekt hebt als een middel
om j e prettiger te voelen zitje eigenlijk
al gevaarlijk verkeerd. Sla nooit je
moeilijkheden met een glas achtero
ver". waarschuwt Visser. „Je kunt er
niet kien genoeg op zijn. Want voor je
het beseft zitje met handen en voeten
aan de alcohol vast".
Ongemerkt
Wie zoiets nooit van dichtbij mee
maakte kan zich niet voorstellen hoe
zo hele gezinnen in de vernieling
gaan. Juist door drinkende vrouwen.
Een vrouw is in een gezin nu eenmaal
de spil waaromheen alles draait. Het
gezelligheidselement. De veilige
vluchtheuvel voor de kinderen, een
thuishaven voor haar man. Zodra zij
door de drank overheerst wordt
sleept ze iedereen mee in haar val.
Diep in de ellende die intussen dui
zend keer groter is dan de narigheid
waarvoor ze met haar eerste glaasje
vluchtte.
Een vluchtweg waar je in je eentje en
In Zeeland mogen de getallen dan
misschien iets gunstiger liggen dan
het landelijke 'één op de vier' toch
gaat ook hier de curve omhoog waar
het drinkende vrouwen betreft. „Be
slist een verschijnsel om iedereen nad
rukkelijk aan het denken te zetten",
vindt directeur R. Visser van het
ZCAD aan de Middelburgse Brak
straat. „Je eens af te vragen welk soort
leegtes het zijn die met behulp van al
cohol gevuld worden. En hoe het alco
holgebruik, net als roken, beperkt kan
worden. Waarom moeten er zo nodig
vrouwencafés van de grond komen?
Zogenaamd" ontstaan als ontmoe
tingspunt zoals je een halve
eeuw terug elkaar op de een--
trale dorpswasplaats te
gen het lijf liep.
Bruine cafés heet zo'n verzamelpunt:
tegenwoordig. Volkomen onschuldig
in het begin, maar waar binnen de
kortste keren de sherry naast de bier
fles staat. Of je dat nu in je argeloos
heid wilt geloven of niet. Herken je hier
eigenlijk geen tekort aan contact met
andere mensen? Of op de één of andere
zonder hulp alleen met enorm veel
moeite en wilskracht van af kunt ko
men Onvoorstelbaar hoe je op die
route verzeild raakte. Huwelijksmoei
lijkheden. geldzorgen, eenzaamheid?
Of gewoon zoals Marlies, zonder dat
het tot jedoordringt watje nu eigenlijk
precies wilt wegwerken meL die fles.
„Het ging volkomen ongemerkt", ver
telt Marlies me op net zo'n druilerige
dag als toen ze er voor het eerst een
pakte. „Van huis uit ken ik het niet
eens dat we iets onder de kurk hadden.
Later bij mijn verloofde kwam er 's
zondags na de koffie wel eens een
glaasje op tafel, dat was al. Toen werd
het trouwen, fijne man. goede baan.
Paar jaar werken, daarna kindje krij
gen en thuiszitten maar. jongens Ach.
je kent dat wel. Je voelt je zo verschrik
kelijk opgesloten, kunt geen kant
meer uit met zo'n kind. hoe liefje het
ook vindt. En dan die donkere dagen.
O, wat ben ik daar gevoelig voor. Als ik
's morgens tegen tien uur op mijn flatje
rond was, nou dan nam ik maar eens
wat. Een sherry, martini, of wat zoe
tigs, gewoon iets dat nog net niet op
.._j. Zo begint het stilletjes aan. Het
werd erger en erger, aan die overge
bleven scheutjes had ik al gauw niet
meer genoeg. Wat doe je dan? Het ko
pen natuurlijk. Zeg nou zelf, dat spul
ligt toch overal aangeprezen".
In de kinderwagen
Het duurde niet lang ot het hele huis
was afgestroopt op mogelijke schil-
plaatsjes voor het wegwerpglas. Op
de vliering, achter de I akens in de lin
nenkast, zelfs de kinderwagen - een
tijdje buiten dienst - werd een pracht
camouflage als glascontainer. En
niemand merkte iets, geen buren,
geen ouders, geen echtgenoot.
„Misschien wilden ze het wel niet
zien", vraagt Marlies zich nu af, „Hoe
wel, ik was zo verschrikkelijk link in
het beduvelen van de zaak. Zoals een
moordenaar met zijn lijk zeult, zo
sleepte ik met mijn flessen". Hoe ge
wiekster ze werd. hoe ongelukkiger ze
zich voelde. Van de kinderen, inmid
dels twee, kon ze met geen mogelijk
heid nog genieten Om over haar man
maar niet te reppen. „Verloren jaren",
zegt ze nu spijtig, „maar er was geen
houden meer aan. Ik zat elke dag met
spanning te wachten tot mijn man
eindelijk de deur uit moest. Ga maar.
dacht ik dan, des te eerder kan ik gaan
drinken Als hij thuis kwam hield ik
me groot Speelde toneel. Ik zat im
mers gauw genoeg weer alleen. Hij
ging eeuwig teevee kijken, naar de
voetbal of zo maar weg. Ik moet m die
tijd een ontzettend eenzaam mens zijn
geweest. Mijn man had me inmiddels
al een paar keer laveloos op bed ge
snapt. Woedend was ie dan, maar dat
hielp geen klap. Ik kon er niet meer
mee stoppen. Wist zelfs glashelder
waar het toe zou leiden. Maar de rem
was zoek. Steeds meer liters almaar
goedkopere rommel hijsen. Zoiets van
1.98 per fles. en dan liefst drie of vier
op eendag. Omdoodziek van te worden,
zeg ik nu. Toen ben ik er een tijdje
mee gestopt ja dat kun je wel een
poos. Alleen als je daarna begint gaat
het dubbel zo hard. Zo gebeurde het
me dat moeders met haar kindertjes
naar het strand ging met een liter je
never verdeeld over tupper-bekers.
Die waren tussen de middag prompt
leeg en dan had je het niet meer Ben
toen weggelopen, kroost bij kennisje
op het strand gelaten En 's avonds
enorm zat geweest. Mijn man was
woest Ik was nog net helder genoeg
om te beseffen hoe mijn leven een hel
was. Zat zo in de put dat maar één
gedachte overbleef waarmee maak ik
er een eind aan? Polsen doorsnijden?
Wat kan ik eens slikken? Heb vanuit
die diepste diepte zelf een telefoon
alarmnummer gebeld, een adres ge
vraagd waar ze me helpen konden.
Voor de één zal dat het ZCAD zijn. voor
mij de Vereniging van anonyme alco
holisten. Wat heb ik me voor die eerste
gespreksavond een moed ingedron
ken!"
'Gezellige fles'
ZCAD-directcur Visser: „Ik kan maar
niet begrijpen dat van de kant van de
overheid niets wordt ondernomen om
die gemakkelijk bereikbare alcohol-
stroom in te dammen. Immers: lang is
de weg door lessen, kort door het
voorbeeld. Die kraan blijft maar lo
pen, dus wij blijven dweilen. Neem
eens die belachelijke STER-reclame.
Met een borrel ben je pas weer een
vent, wordt je weer mens, een on
tveerstaanbare vrouw.
Die televisieseries waar de sfeervolle
drankjes zo lekker vlot in de hand lig
gen. Waarom wordt het gevaar dat in
alcohol schuilt niet veel duidelijker
geëtaleerd. Omdat een land zich voor
zijn drinkers schaamt Als je dit soort
consumptie op de een of andere ma
nier aanmoedigt, en accijns willen
toch eigenlijk wel. dan moetje ook de
slachtoffers accepteren en niet weg
moffelen. Waarom geen onderzoek in
gesteld naar de oorzaak van het
drankmisbruik? Studenten genoeg
toch, schakel ze eens in. Blijkt het een
vrijetijdsproblemen dan kan het on
derwijs in de toekomst misschien er op
inhaken Een beetje mentaliteitsver
andering van ons allemaal kan over
igens ook geen kwaad. Waarom moet
een visite verplicht gezellig zijn, dus
met drank gezellig gemaakt worden?
Verder leven we in eén tijd waarin we
nog nauwelijks kwalen hoeven te heb
ben. We willen dan ook niets onple
zierigs voelen, dus nemen we er één.
Stapt een vrouw niet wat onvoorbe
reid in de huwelijksboot. verwacht van
het leven één grote vakentie? Kort
daarop voelt ze zich nog alleen goed
voor spons en dweil en daarna de fles".
Zo maar ccn paar mogelijke oorzaken
van een toenemend drankprobleem.
Haast onoplosbaar, tenzij de sterken
iets voor de zwakkeren doen. Help ié
mand die 'bewust een. borrel afslaat
niet van de wal in de sloot. Vraag ge
rust bij hetZC AD om advies. Speel een
stille drinker het adres van de hulpor
ganisaties in handen. Geef zijn of haar
naam desnoods anoniem door aan het
ZCAD-bureau of de AA (Anonieme Al
coholisten. postbus 338 Middelburg).
En laat iedereen die zijn leven door de
drank geregeerd weet in een helder
ogenblik zelf contact zoeken, zoals
Marlies deed, zich met een stuk in d'r
kraag, maar op eigen kracht uit de ne
vel vechten Terug naar het leven dat
na jaren weer waard blijkt om geleefd
te worden.
(ADVERTENTIE)
jde veymestdagh voor boeken'
1 st. jacobsstraat 20-22 - telefoon 12186 - vlissingen
SCHRIJVEN AAN BELGISCHE AMBASSADEUR
VREES VOOR
GEVOLGEN BIJ
REACTOR-ONGEVAL
VLISSINGEN - De gezamenlijke ener
giecomitê's in Zuid-Nederland hebben
de Belgische ambassadeur in Neder,
land deelgenoot gemaakt van bun ver
ontrusting over het park van kerncen
trales bij Doel, vlak over de Neder
landse grens. Die verontrusting stoelt
op de gevaren, die de energiecomitê's
zien in de uitbreiding van het nucleaire
park bij Doel en is neergelegd in een
brief aan de ambassadeur. De aanlei
ding tot dit schrijven is mede het inci
dent, dat zich op 15 november in de
tweede kerncentrale Doel voordeed,
toen bij de vervanging van de radio
actieve splijtstof een niet radio-actieve
kontrolestaaf in het radio-actieve af
valwater is gevallen.
De energiecomitê's: „Het oprichten en
in werking brengen van kerncentrales
op korte afstand van de Belgisch-
Nederlandse grens kan ertoe leiden, dat
tengevolge van een ernstig reactoron
geval in een kerncentrale een groot deel
van het grensgebied en het verderop
liggende Nederlandse gebied met
radio-activiteit besmet kan raken. Een
groot reactor-ongeluk met een kerncen
trale bij Doel, aannemende dat er een
zuidwesten wind waait, kan tot gevolg
hebben dat grote bevolkingscentra in
Noord-Brabant blootgesteld worden
aan radio-actieve besmetting, waarvan
de jaardosas de stralingsnormen van de
gezondheidsraad belangrijk over
schrijdt".
Men betoogt, dat toepassing van het
Euratom-verdrag niet leidt tot consul
taties vooraf tussen België en Neder
land over vestigingsplannen voor kern
centrales. het overleg - zo zeggen de
briefschrijvers - beperkt zich tot alge
mene gevens inzake elk plan voor de lo
zing van radio-actieve afvalstoffen.
Omdat de overlegprocedures in geval
van situaties met ernstige grensover
schrijdende verontreiniging in 1975 nog
in uitwerking waren, vragen de brief
schrijvers zich af of wel wordt voldaan
aan de richtlijnen van Eurotom: de lid
staten moeten bij ongevallen de maat
regelen vaststellen en een hulporgani
satie in het leven roepen. Met het oog op
'de mogelijke bedreiding van bewoners
van Nederlands gebied door Belgische
kerncentrales bij Doel wil men van de
Belgische ambassadeur weten welke
maatregelen volgens de Eurotom-
richtlijnen zijn getroffen en welke hul
porganisatie er voor de bevolking is op
gezet.
Zelfde nonnen
Voorts vraagt men waarom Nederland
en Belgié niet dezelfde strenge maat
staven aanleggen bijde lozingsnormen.
In dit verband wordt gesteld, dat voor
de kerncentrales Doel de jaarlijkse lo-
zingsgrenzen zijn bepaald op 40.000 cu
rie aan edelgassen, terwijl voor de
kerncentrale Borssele 12.000 curie aan
edelgassen geldt. De belasting voor dc
omgeving van de derde centrale Doel
kan met de helft worden verminderd
als de zwaardere Nederlandse norm
wordt aangehouden, zo vinden de ener
giecomitê's.
Ook wijst men erop. dat de Belgische
nonnen voor lozing van radio-actieve
afvalstoffen in het koelwater acht maal
zo ruim zijn als in Nederland. Tegen die
achtergrond vraagt men de ambassa
deur „Kunt u bevorderen, dat in
Benelux-verband wordt overeengeko
men, dat gelijkluidende normen op dit
punt aan kerncentrales worden opge
legd?" Tenslotte wijst men erop, dat
vragen van de VMZ uit 1973 over de aan
sprakelijkheid bij schade als gevolg van
een kernongeval in Doel nog niet zijn
beantwoord. Daarover vraagt men nu
ook zekerheid.
