WERKGEVERS: IN 1977 NIET
MEER DAN 2 EN 2,5 PROCENT
Binnenvaren Braakmanhaven eist
van loodsen veel zelfdiscipline
11
de krant
van zeeland
Britse troonrede
ontwijkt grote
problemen
Kans centraal akkoord
is nu vrijwel verkeken
FELLE REACTIE VAN VAN THIJN
OP COMMENTAAR VAN VAN AGT
„Met vakbeweging en overheid praten over de
afschaffing van automatismen in loonvorming99
Directeur CIA
neemt ontslag
„Zielige vertoning aan zichzelf te danken
1
WIJN JA: PROBLEMEN MET DE GROTERE SCHEPEN
219e jaargang no. 280
Donderdag 25 november 1976
<Van ome redactie economiel
DEN HAAG - De werkgevers willen een geheel ander arbeids
voorwaardenbeleid. „We willen niet meer uitgaan van alle in het
verleden geaccepteerde automatismen. We zeggen nu: er is in
totaal voor 1977 zoveel ruimte. Daarom willen we niet alleen een
gesprek met de vakbeweging, maar ook met de regering. Want tot
nu toe heeft het bedrijfsleven de lasten van de collectieve sector
moeten meedragen. Als we moeten doorgaan, zoals tot nu toe, dan
is het bedrijfsleven kapot", zei VNO-voorzitter mr. C. van Veen bij
de presentatie van de werkgeversnota arbeidsvoorwaardenbe
leid namens de zeven werkgeversorganisaties.
De werkgevers zeggen: er is voor 1977
een ruimte voor loonsomstijging van
ongeveer 6 procent. Dat is 2 procent la
ger dan de raming van het Centraal Plan
Bureau. Van deze loonsomstijging wil
len de werkgevers op 1 januari 1977 2,5
procent betalen en medio volgend jaar
nog eens 2 procent. Zij berekenen dan,
dat de 'gemiddelde werknemer' er dan
reëel 1,3 procent op vooruit zal gaan.
Het Centraal Plan Bureau had 1,5 pro
cent geraamd. De prijzen zouden niet
verder dan 5,45 procent stijgen. (Het
CPB raamt 6,5 procent).
„Deze percentages zijn uitersten. Bij de
cao-onderhandelingen kan er alleen
maar naar beneden worden afgeweken,
omdat we zonder meer weten, dat deze
cijfers voor de zwakke bedrijfstakken
toch al te hoog zijn", zei Van Veen. Mid
denstandsvoorzitter Perquin zei. dat
bij met de voorstellen zoals die door de
werkgevers op tafel zijn gebracht ak
koord wilde gaan, op voorwaarde, dat
het kabinet tijdens het volgende week
met de Stichting van de Arbeid te voe
ren overleg bepaalt, hoe hoog de mini
mumlonen zullen stijgen. „De cijfers
zijn voor ons nu al te hoog. Wordt de
wet op hel minimumloon niet bijge
steld, zodat de stijging kan worden af
geremd, dan gaan wij niet akkoord", zei
Perquin.
De werkgevers willen beslist ook niet
praten over een inhaal van de prijscom
pensatie over 1976. De vakbeweging
heeft gevraagd om per 1 januari 1977 4.5
pet loonstijging, waarvan 2 procent con
tractloonstijging en 2,5 procent prij-
scompensatie. Voor de rest van het jaar
wil de vakbeweging de volledige, doch
geschoonde prijscompensatie. Het ver
schil tussen werkgevers en vakbewe
ging is volgens de raming van het Cen-
PAGINA 3
duits
De WDl
strijd.
PAGINA 7
kerk
De vrije e-
krijgt een
PAGINA 9
ba!
Milieu-experts haalden een radio-actief
ping pong-balletje weg uit de Middel
burgse Graanbeurs.
PAGINA 11
rijksweg
Vogels en bierblikjes langs rijksweg 58.
Rubriek: 'Gewoonweg'.
PAGINA 13
status
steeds be-
tussymbooL
PAGINA 15
primitief
LONDEN - De Bntse Labourregering heejt woensdag liel regeringsbeleid
voor het komende parlementaire jar bekend gemaakt In het programma
wordt prioriteit verleend an de instelling ran nationale parlementen voor
Schotland en Wales en wordt niet of nauwelijks ingegaan op dergelijke cru
ciale vraagstukken als de economie.
Het regeringsprogramma werd bekend gemaakt in een rede van koningin
Elizabeth II voor het. parlement. De door de regering voorbereide réde geeft
de opening aan van het nieuwe parlementaire jaar en is een plechtigheid met
pracht en praal uit eeuwenoude traditie.
De rede bevatte geen verrassingen en vermeldde plannen voor slechts 16
nieuwe wetten, vergeleken met de 30 die normaal gedurende een jaar gepre
senteerd worden.Naar alle verwachtingen zal de Britse mininster van finan
ciën Denis Healey voor Kerstmis een nieuw pakket van overheidsmaatrege
len aankondigen die bezuinigingen en belastingverhogingen inhouden.
traal Plan Bureau 3,8 procent prijscom
pensatie over 1977.
Met het nieuwe arbeidsvoorwaarden
beleid willen de werkgevers een halt
toeroepen aan de voortwoekerende in
flatie en aan de onaanvaardbaar grote
werkloosheid. „De wijzigingen in het
beleid moeten nieuwe perspectieven
bieden, niet uitsluitend aan het be
drijfsleven, maar aan alle geledingen
van de Nederlandse samenleving. Want
alleen een bedrijfsleven, dat interna
tionaal goed kan concurreren, kan vol
doende werkgelegenheid bieden en de
financiering van belangrijke gemeen
schapsvoorzieningen veilig stellen",
aldus de werkgevers.
Voor het welslagen van een dergelijk be
leid is het noodzakelijk, dat overheid en
sociale partners, proberen de ongewen
ste ontwikkelingen van de bedrijfswin
sten. van de inkomens van werknemers
en zelfstandigen en van gemeenschaps
voorzieningen met elkaar in evenwicht
te brengen aldus de werkgevers, die
inmiddels een delegatie uit het kabinet
bereid hebben gevonden volgende week
dinsdag met de Stichting van de Arbeid
te komen pratenDe werkgevers menen,
dat in dat overleg in de allereerste
plaats het meerjarenbeleid besproken
moet worden, in het licht van het plan
zoals de werkgevers dat nu op tafel heb
ben gelegd.
„Het kernpunt is. dat de ontwikkeling
van de koopkracht van de werknemers
niet langer zonder meer en eenzijdig
door de werkgevers kan worden ge
waarborgd. Voor zover een bepaalde
koopkracht doelstelling van de vakbe
weging de draagkracht van de bedrijven
waarvan vooral arbeidsintensieve be
drijven met veel minimumljeugdllo-
ners de dupe worden.
In de visie van de werkgevers kan het
minimumloon ook niet verder stijgen
dan 2,5 procent op 1 januari en 2 procent
in de tweede helft van het jaar. Hiervoor
zal echter een wetswijziging nodig zijn.
Volgens de wet zal het minimumloon
per 1 januari met ruim 5 procent stijgen.
„De middenstandsbedrijven zouden
dan per 1 januari de volwassen mini
mumloners f570.- meer moeten gaan
betalen", zei middenstandsvoorziter
Perquin.
De werkgevers willen ook niet de ar
beidsduur gaan verkorten. „Suggesties
over verkorting van de arbeidstijd om
meer arbeidsplaatsen te scheppen, ver
eisen een zorgvuldige bestudering", al
dus de werkgevers, die zeggen, dat er
geen financiële ruimte aanwezig is om
de 40-urige werkweek nog verder terug
te brengen. „De wekelijkse arbeidsduur
van 40 uur zal nog geruime tijd gehand
haafd moeten blijven", zo menen zij.
Over de invoering van het vijfploegen-
stelsel zeggen ze wel bereid te zijn, op
voorwaarde, dat dit in de bedrijfsstruc
tuur past en met een evenredige verla
ging van de arbeidsvoorwaarden.
Investeringen
De werkgeversorganisaties wijzen me-
debelissingsrecht op het doen van in
vesteringen af. „Wij zijn van mening,
dat in een gedecentraliseerd econo
misch stelsel de verantwoordelijkheid
voor de investeringsbeslissing nergens
anders kan worden gelegd dan bij de
onderneming.
WASHINGTON (REUTER. AFP) -
De directeur van de Amerikaanse
Centrale Inlichtingendienst (CIA).
George Bush, neemt per 20 januari
ontslag uit deze functie, zo heeft hij
woensdag zelf in Washington be
kendgemaakt. Op die dag maakt
president Ford plaats voor Jimmy
Carter.
Bush zei niet waarom hij ontslag
neemt. De directeur werd vorig jaar
januari door president Ford be
noemd als opvolger van William Col
by.
REACTIE VAKBEWEGING OP WERKGEVERSNOTA:
DEN HAAG - „De kans op een centraal akKoord is nu vrijwel verkeken". Zo
reageerden de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) en het Christelijk Na
tionaal Vakverbond (CNV) woensdag op de werkgeversnota arbeidsvoorwaar-
te boven gaat. zal de vakbeweging een denbeleid. Een woordvoerder van de FNV zei dat de werkgevers blijkens hun
opstelling in de nota 'een ernstige aantasting beogen van de positie van zowel de
werkenden als de niet-werkenden. Met deze nota lijkt onze verwachting dat de
kans op een centraal akkoord minimaal moet worden geacht, gewettigd'.
goed bij elkaar te komen. Dan kun je je
standpunten wederzijds toelichten".
beroep moeten doen op de overheid om
bij te springen door verlaging van de col
lectieve lasten", zo menen de werkge
vers.
De werkgevers willen ook een scheef
groei tussen minimumloon en cao-
lonen voorkomen. „Een stijging van
het minimumloon, die uitgaat boven de
contractloonstijging, verstoort de be
loningsstructuur van de ondernemin
gen". aldus de werkgevers, die menen,
dat het minimumloon steeds meer een
loonpolitiek instrument is geworden,
CNV-secretaris H. van der Meulen zei
dat er tussen het standpunt van de
werkgevers en de eisen van de vakbe
weging een 'diepe, onoverbrugbare
kloof gaapt'. De werkgevers willen, zo
stelde secretaris Van der Meulen, bij
voorbeeld het huidige systeem van de
prijscompensatie afschaffen. Het CNV is
daar fel tegen. Ook vindt het CNV het
onaanvaardbaar dat de werkgevers al-
Met name naar aanleiding van de uitla
tingen van werkgeversvoorziter Per
quin van het Nederlands Katholiek On-
dememersverbond en diens collega Van
Veen van het Verbond van Nederlandse
leen in de sterke sectoren een maximale Ondernemingen, zei FNV-vice-
loonsverbetering van 4.5 procent willen voorzitter Wim Spit: „Met dit soort uit
geven. terwijl de werknemers in de spraken werpen de werkgevers onher-
zwakkere sectoren met minder genoe- roepelijk grote barrières op, die de kans
gen zouden moeten nemen.
Niettemin ziet het CNV er blijkens uit-
van slagen van de onderhandelingen
zeer klein maken". Spit zei dat de FNV
- met name haar eis van herstel van de
latingen van de heer Van der Meulen gebruikelijke prijscompensatiesyste-
nog wel brood in om metde werkgevers m^n voor de minimumloontrekkers
aan tafel te gaan zitten. „Het is toch keihard overeind zal houden.
'Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - PvdA-fractievoorzïtter
Van Thijn heeft scherp kritiek op het
beleid van minister Van Agt in de
zaak-Menten. In een verontwaardigde
reactie in het PvdA-partijblad zegt Van
Thijn het 'een misselijke suggestie' te
vinden dat Van Agt de kritiek op zijn
beleid toeschrijft aan een campagne
tegen het CDA. „Dat het zo'n zielige
vertoning werd, had Van Agt voorna
melijk aan zichzelf te danken", aldus
Van Thijn.
Van Thijn meent dat minister Van Agt
wegens zijn lijsttrekkerschap van het
CDA eerder ontzien is dan onredelijk be
jegend. Juist om de indruk te vermijden
dat met zo'n schokkende zaak partijpo
litiek is bedreven, is het parlement, zo
zegt Van Thijn, extra-zakelijk en terug
houdend opgetreden.
Van Thijn toont zich vooral verbolgen
over wat hij noemt de neiging van Van
Agt om 'zo graag de non-politicus uit te
hangen', „Maar al te gretig erkent hij
niet geschikt te zijn voor het vak. Hij
matigt zich het recht aan van tijd tot
tijd als politiek buitenbeentje de nor
male spelregels aan zijn laars te lappen
door in z'n dooie eentje het land in een
crisissfeer te brengen", aldus Van
Thijn.
Van Thijn vervolgt: „Van Agt stond in
het kamerdebat gewoon te stuntelen.
Hij toonde als bewindsman onbekwaam
te zijn. Volgens Van Thijn trad Van Agt Kamerdebat
praktisch onvoorbereid de kamer tege
moet. Blijkbaar had hij zich, zo meent
Van Thijn." niet tevoren laten informe
ren over de meest wezenlijke vragen.
„Als iets hem gered heeft, dan is het de
alledaagse politiek waarvan hij zich zo
graag distantiëert, namelijk het feit dat
men de schijn van partijpolitiek heeft
willen vermijden en de luisterrijke lijst
trekker geen beentje heeft willen lich
ten".
R Een primiUef spelend Espanol was geen
H part'.) voor Feuenoord.
[j Nico Jansen scoorde het winnende
H doelpunt,
schorsing
Handballer Rinus (Sam) Traas stopt
ermee als zijn schorsing vanwege 'de
klap' te lang zal duren.
pop
De popgroep 'Gruppo Sportivo' speelt,
in de Vüssingse Piek; radio- en televlsie-
{j programma's; strips.
;j PAGINA 21
I eerlijk
KLM en Aeroflot gaan de opbrengsten
van de verbinding Amsterdam-Moskou
eerlijk verdelen.
Beurs, financiën en
LOODSWEZEN TILT
MINDER ZWAAR
AAN BEPERKING
HOEK - Het binnenloodsen van grote
schepen in de nieuwe (nog in aanleg
zijnde) Braakmanhaven bij Terneuzen
gaat volgens loods H. Wijnja uit Hoek
erg veel zelfdiscipline vergen van de
loodsen die de schepen moeten bege
leiden. Het grootste probleem dat hij
ziet opdoemen: de Braakmanhaven,
aangelegd ten behoeve van Dow Che
mical, wordt voor schepen groter dan
ruwweg 30.000 ton een 'stil-
water'haven. Dat betekent dat de sche
pen slechts tweemaal per dag - om de
twaalf uur bij dood tij na vloed - zullen
kunnen afmeren aan de steigers. Er zal
dus op de drukbevaren Westerschelde
geregeld moeten worden gewacht.
Dat kan volgens de heer Wijnja, behalve
tot (in enkele gevallen) gevaarlijke si
tuaties op de vaarroute ook leiden tot
een grote psychologische druk op de
loodsen. „Een kapitein kan ongdedul-
dig worden en zeggen: zouden we het
toch maar niet proberen. Of het bedrijf
zou haast kunnen hébben om materiaal
te ontvangen of te verschepen. Een
loods moet dan erg sterk in z'n schoenen
staan om niet te bezwijken onder die
druk want er is verder niemand die hem
zegt: het mag, perse niet, terwijl het wel
erg gevaarlijk kan zijn om toch te varen.
Loodsen willen de verantwoordelijk
heid wel dragen, maar in dit geval vraag
ik me af. of een reglementering, even
tueel in het kader van een betere rege
ling van de hele scheepvaart op de Wes
terschelde, niet op z'n plaats zou zijn,"
Alle ioodsen - en het loodswezen - zijn
heterover eens dat de Braakmanhaven
nautische beperkingen kent.
Door de bij voorbaat vaststaande be
grenzing aan zuid- en oostzijde is er in de
haven een geringe uitloopmogelijkheid,
die met name voor de grotere schepen
belangrijk is. Zoals het er nu uitziet zal
de Braakmanhaven schepen tot maxi
maal 100.000 ton kunnen ontvangen.
Wijnja: „Het valt niemand te verwijten
dat het geen echt mooie haven wordt in
die zin datje er onder alle omstandighe
den met alle schepen kunt binnenlopen.
Dat zijn trouwens toch uitzonderingen.
Nu er te weinig uitloop is. is het onve
rantwoord om bij een sterke stroom met
een groot schip binnen te varen, ook aJ
omdat dat veelal trage turbineschepen
zijn. De loodsen weten dat en zullen er
rekening mee willen houden. Waar het
om gaat is: willen anderen dat ook."
Gebonden
Directeur N. Bollen van het lqodswezen»
in Vlissingen erkent de beperkingen,
maar tilt er minder zwaar aan. „Het
binnenlopen van die haven is inder
daad gebonden aan stil water, maar het
is bij heel wat meer havens zo dat je
vaak niet genoeg water of te veel
stroom hebt. Een kapitein zal echt bin
nen willen als een loods hem op de ge
varen wijst. Het is de verantwoorde
lijkheid van de loodsen om dat te doen,
maar daar zijn ze voor en liet geldt voor
de hele Westerschelde. Ook verwacht
hij veel van samenwerking tussen in
stanties en een goede planning van de
scheepvaart.
„Er wordt wel eens te veel gezwaaid met
reglementen die nodig zouden zijn vindt
de heer Bollen. Hij wijst er verderop dat
het vaarwater langs de Braakmanhaven
is verlegd in noordelijke richting zodat
er wat meer manoeuvreerruimte komt.
Het loodswezen heeft tenslotte geadvi
seerd om een pier aan te leggen aan de
westzijde van de haven. Als gevolg
daarvan zouden grote schepen bij het
binnenlopen eerder uit de stroom zijn en
beter in de hand te houden.
Volgens directeur W. Blok van het ha
venschap Terneuzen' (dat de haven in
eigendom krijgt) is de aanleg van zo'n
havendam niet ondenkbaar. Hethaven-
schap heeft tot nu toe in het overleg met
onder meer het loodswezen nog geen
aanleiding gezien om regels te stellen ol
maatregelen te nemen. „Dat zullen we
pas doen als het ons nuttig voorkomt en
dan alleen op advies van deskundige in
stanties."
Een woordvoerder van Dow Chemical
beperkt zijn commentaar tot: „Wij zijn
natuurlijk alleen maar gebaat bij een zo
veilig mogelijke situatie."
Overigens richt de heer Wijnja zijn op
merkingen niet direct tot dat bedrijf.
„Dow heeft goede wil getoond. Men wil
best twaalf uur wachten als dat nodig
zou zijn. Dat neemt niet qweg dat er
sprake kan zijn van psychologische
druk op de loods als blijkt dat het be
drijf om het materiaal in een schip zit te
springen."
Nadrukkelijk wil de heer Wijnja ook
een positief aspect belichten van de
nieuwe Braakmanhaven (die waar
schijnlijk eind volgend jaar gereed is).
„Voor al de kleinere schepen waarvoor
het nu vaak lastig manouvreren is bij
de Braakmanpier, verandert er veel ten
goede. Daarvoor wordt het oneindig
veel gemakkelijker om binnen te ko
men. En dan praten we over honderden
schepen, terwijl er per jaar waarschijn
lijk maar 20 tot 25 schepen zullen bin
nenvallen, waarvoor die beperkingen
gelden."
De vaste commissie van justitie heeft
woensdag besloten de voorbereiding
ter hand te nemen van een kamerdebat
over het rapport-Hartsuiker inzake de
affaire-Menten. Deze voorbereiding zal
deels schriftelijk, deels mondeling ge
schieden, zo deel.de de voorzitter van de
commissie, de VVD-er mr. Geurtsen,
mee nadat de commissie zich had bera
den op de te volgen procedure.
Een datum voor het debat is nog niet
vast te stellen omdat het wachten is op
de rapportage van mr. Wiarda, die door
minister Van Agt is aangewezen om het
verdere onderzoek te leiden. Mr. Wiarda
zal zich bezig houden met de vraag of
het departement van justitie in de
zaak-Menten op verantwoorde wijze is
opgetreden en verder uitzoeken op
welke wjjze de uitvoering van de beslis
sing tot arrestatie is voorbereid.
Inmiddels is gebleken dat Accent
hoofdredacteur Hans Knoop veel eerder
dan zondagavond half elf 14 november)
afwist van het besluit Menten de vol
gende ochtend te arresteren. Om hall
zeven a zeven uur die zondagavond
stelde Knoop zijn moeder daarvan in
kennis, zo heeft zijn moeder woensda
gavond laat verklaard in restaurant
Quatre Vingts te Bovenkerk.
Niet zondagavond zelfs, maar op z'n
laatst zaterdag was de Accent-redactie
al op de hoogte van het feit dat Pieter
Menten maandag 15 november om tien
uur 's morgens gearresteerd zou wor
den. Een journalist van Accent, die
voor de NCRV freelance-uitzendingen
maakt, heeft dit nieuws zaterdagavond
13 november al naar een collega
journalist van de NCRV doorgebeld.
Daarmee komt de verklaring van
commissaris Peters van de Amster
damse rijksrecherche, dat Accent en
met name hoofdredacteur Knoop zon-
dagavond om half elf pas op de hoogte
werden gesteld, in een uiterst twijfe
lachtig daglicht te staan.
