Oud Indiëgangers
op 'oorlogspad'
Philips
teH@riJ©n
die gaan
lang mee.
ii! grootmoeders tijd
Afijn, afijn
PZC/s
Kinderwens voor sint:
snoepen zonder gaatjes
Belgische grafiek in Bergen
Pannekoeken
Antiekbeurs
Middelburg
Gehandicapten straks zonder
drempelvrees voor postkantoor
een sigaret te compenseren zijn die
aan het snoep verslaafd geraakt
En toch is stoppen met snoepen de
manier om lachend van een bezoek
aan de tandarts terug te komen. Veel
mensen hebben echter juist een uitge-,
sproken voorkeur voor alles wat zoet
smaakt. Aan die 'lekkere' voorkeur is
het te wijten dat een gaaf Nederlands
gebit een bezienswaaridgheid is ge
worden. En omdat vooral kinderen
verzot zijn op zoetigheid zijn we nu in
ons land al zover dat niet één procent
van alle twaalfjarige kinderen tegen
woordig nog een vlekkeloos gebit
heeft.
Maar wat weet het instituut bio-
wetenschappen en maatschappij nu
opgewekt te melden? Dat het in de
toekomst niet meer vanzelfsprekend is
dat een snoeper een slecht gebit heeft.
Het blijkt namelijk mogelijk te zijn om
gebitsveilig snoepgoed zonder suiker
maaar op basis van andere zoete stof
fen te vervaardigen. Een recent onder-
Advertentie in de PZC
Vanaf heden
verschillende soorten
Oudbakken hapje
De sint moet maar eens een stevige
roe naar de ziekenhuisdirectie in Mid
delburg sturen. Want het Gasthuis
was zo ongastvrij om de sint de toe
gang tot de kinderafdeling te onzeg-
gen. Als reden werd opgegeven dat er
op vijf december een andere sint komt
van de pedagogische academie. Men
vreesde dat de komst van twee sinten
verwarring zou kunnen scheppen. Los
van de vraag of deze oplossing peda
gogisch verantwoord was. meen ik dat
het ziekenhuisbestuur nogal een lage
dunk heeft van het geloof van de kin
deren in de sint. Commentaal van de
sint: „Als een sinterklaas goed voor de
dag komt, niet met een baard van wat
ten loopt, en de elastiekjes achter de
oren zichtbaar zijn, wordt een gelovig
kind heus niet zo snel in verwarring te
worden gebracht.
Een Boeing 747 verkeersvliegtuig
heeft in California het wereldrecord
gewichtheffen op zijn naam gebracht.
Het toestel torste een totaalgewicht
van 381.600 kg. in 6 minuten en 33 se
conden naar 2 km hoogte.
Het gewicht waarmee de 747 opsteeg
was ruim 10 ton meer dan het normale
maximum startgewicht van dit type
vliegtuig. Zes jaar geleden bracht een
747 het wereldrecord zwaargewicht-
opstijgen op zijn naam met 372.600 kg.
De proeven werden beide genomen bij
decontróleop de geluidshinder van de
vliegtuigen.
zoek heeft aangetoond dat van alle
suikervervangende middelen xylitol
de beste papieren voor de toekomst
bezit.
Vooral door Finse onderzoekers wordt
de laatste jaren veel ophef gemaakt
over de gevolgen van xylitolsnoep
voor het gebit. Xylitol is een natuur
lijke zoetstof (komt o.a. in gele prui
men voor) en is even zoet als suiker.
De uiteindelijke oplossing van het
tandbederitcariêsi-probleem zal ech
ter niet door xylitol alleen geleverd
kunnen worden. In de eerste plaats zit
er in de voeding zoveel 'verborgen'
suiker dat ondanks xylitolsnoep het
tandbederf doorgaat. Ook kan men
niet alle suiker door xylitol vervangen:
de consumptie van dergelijke hoe
veelheden xylitol zou aanleiding ge
ven tot diarrhee. Verder is xylitol ruim
tien maal zo duur als suiker, zodat
mensen die gebitsveilig willen snoe
pen vooralsnog goed bij kas dienen te
zijn.
Veel mensen vinden muziek niet
storend, maar zij is het wel. Onderzoe
kingen in Duitsland (Deutsche Medi-
zische Infonnationsdienst) bij 2.500
scholieren van een middelbare school,
gymnasium, technische school en een
internaat hebben aangetoond dat de
z.g.n. 'background muziek' het leren
stoort. De concentratie vermindert
erdoor en de prestaties worden min
der.
Dit geldt vooral voor leerlingen die
hun huiswerk maakten tijdens het
luisteren naar pop- of beatmuziek of
vaderlandse schlagers. Bij een onbe
kend schlagemummer werd men meer
afgeleid, terwijl bij een buitenlands
nummer de concentratie afneemt
naarmate het leidje bekender is.
Een opmerkelijke uitkomst is wel dat
bijna 70% van alle scholieren tijdens
het maken van hun huiswerk naar de
radio of pick-up luisteren. Het gevaar
bestaat dat hierdoor de prestaties
achteruit gaan, vooral bij leerlingen
die zich letterlijk door een druk op de
knop laten afleiden.
Een politieman in Antwerpen is in
het afgelopen weekeinde door een ar
restante zo hevig in de hand gebeten
dat hij in een ziekenhuis opgenomen
moest worden. De agent maakt het re
delijk goed. De bijtpartij deed zich
voor op de Antwerpse Sint Jacobs-
markt. Een politiepatrouille trachtte
daar twee mensen aan te houden die
zich met een partij dekens uit de voe
ten wilden maken. Een der arrestan
ten verzette zich hevig. Het was Marie
C. uit het nabijgelegen Berchem die
een van de agenten zo hevig in de hand
beet dat de man opgenomen moest
worden in het Antwerpse Stuiven-
bergziekenhuis.
DINSDAG 23 NOVEMBER 1976
streek
MIDDELBURG - Donderdag begint in
kasteel Ter Hooge te Middelburg een
antiekbeurs die vier dagen zal duren.
Twaalf antiekhuizen zijn hier verte
genwoordigd. Het merendeel heeft zich
gespecialiseerd in de betere klasse
meubelen en klokken.
Enkele standhouders zijn aanwezig met
de meer populaire artikelen uit groot
moeders tijd, waarnaar momenteel
grote braag bestaat. De bijeenge
brachte collectie goederen, die men kan
bekijken en kopen, bestaat onder ande
ren uit meubelen, klokken, horloges,
sieraden, schilderijen en voorwerpen
van tin, koper, zilver en krista,.
Men kan er terecht voor een klok van
rond de 24.000,- tot een leuk voorwerp
uit grootmoeders tijd van enkele tien
tjes. Voorts is er een expert aanwezig om
gratis de door de bezoekers meege
brachte antieke voorwerpen te taxeren
en die desgewenst adviseert bij even
tuele aankoop. Ook is het mogelijk dat
men meegebrachte oude en antieke
spullen tijdens de beurs ten verkoop
anbiedt.
Organisator van de antiekbeurs is de
Schiedamse antiquair A. C. J. de Vos,
die zich ook verantwoordelijk stelt voor
alle op de beurs gekochte artikelen.
De beurs is geopend van 14 tot 22 uur,
zondag van 11-18 uur.
Liesbeth de Jonge
exposeert bij
Uilenspiegel
SAS VAN GENT - De kunstenares
Liesbeth de Jonge uit Terneuzen expo
seert van 26 novembertot 31 december
bij galerie 'Uilenspiegel' in Sas van
Gent.
Liesbeth de Jonge hield al eerder ge
slaagde tentoonstellingen in Terneu
zen, Tilburg en Mol (België).
Bij de informele opening in Sas van
Gent, die niet door toespraken wordt
opgeluisterd, zal door de kunstenares
verzamelde muziek worden afgespeeld.
De tentoonstelling, waarvoor de ge
bruikelijke rijks- en provinciale aan
koopsubsidies gelden, is te bezichtigen:
op werkdagen van 9 tot 12 en 13-30 tot 18
uur. Zondags van 14 tot 18 uur. Vrijdags
- alsmede op koopavonden voor sinter
klaas en kerstmis - tot 21 uur. Op
woensdagmiddag is 'Uilenspiegel' ge
sloten.
SKW cursus afgesloten
VLISSINGEN- De serie van vijf cursusa
vonden. gegeven door de Stichting So
ciaal Kultureel Werk te Vlissingen in de
Oranjeschool, is afgesloten. De vrijwilli
gers beoefenden diverse vaardigheden
zoals boetseren, emailleren, gips verwer
ken, werken met waardeloos materiaal.
ADVERTENTIEi
ROOD: NORMAL DUTY, GOUD: HEAVY DUTY, ZWART: DOUBLE DUTY.
PHILIPS
De weerziensreis van een aantal leden van het voormalige 413e
bataljon infanterie, waarvan destijds veel Zeeuwen uitmaakten,
naar West Java is weer achter de rug. Vanuit de pleisterplaatsen
Jakarta, Bandung, Linggadjati en Tjipanas werden de buiten
posten van de jaren 1948-1950 bezocht.
schikbaar gevonden om met ons mee
te gaan, en de route te wijzen! Volgens
hun gegevens zou de rotsachtige weg
die naar de vulkaantop leidde, steeds
smaller worden, en voor deze bus
waarschijnlijk niet te halen! Na over
leg werd besloten het waagstuk te on
dernemen!... daar ging het dan, de eer
ste duizend meter door het bergwoud,
over een weg bezaait met keien en
rotsblokken, sterk steigend, de bus
merendeels stapvoets bij te houden!
Langs eenzame warongs, waar de be
rgbewoners ons met verbaasde ogen
nastaarden... het pad werd inderdaad
smaller, en slingerde zich zigzag-
gewijs steeds hoger... menigeen kreeg
de kriebels bij de gedachte, dat we niet
verder zouden kunnen, en de gevolgen
daarvan zouden funest kunnen zijn!
In het reisverslag van Henk Matthey
uit Middelburg lees ik:
Frappant was de herkenning door de
reünisten van vele objecten uit de 'tijd
van toen'! Hartverwarmend was de
buitengewone hartelijkheid, ont
vangst en medewerking ondervonden
van de dessa-bevolking. Iedere dag
had onze touringcar-chauffeur 'Moha-
di' de soms onvoorstelbaar moeilijke
begrippen, bij wijle onbegaanbaar!
Langs onvergeetlijke panorama's tjot-
ten en valleien sawah's en vulkanen
konden we hernieuwd kennismaken
met de meest afgelegen kampongs. De
weerziensreis van de oud-
Indiëgangers had ook nog een keer
wat weg van een ontdekkingstocht,
een bezoek aan de vulkaan Telega-
Bodas, waar een uniek aluinmeer zou
zijn. Matthey meldt in zijn reisverslag
daarover: Het zou de eerste maal zijn,
dat een touringcar deze reis ging on
dernemen. De vraag was echter, of we
de top (1900 meter) zouden kunnen be
reiken! Met ex-KNIL-chauffeur Mo-
hadi werd het plan besproken! Uitein
delijk resulteerde hieruit, dat we het
zouden proberen, en zien hoe ver we
met de bus zouden kunnen komen! De
volgende dag begon deze voor ons al
len onbekende route via Garut naar de
dessas Wanaseda en Wanaradja! Vóór
ons de somber dreigende vulkaan
Telaga-Bodas. In laatstgenoemde
dessa werden een tweetal 'gidsen' be
Onderschatdeze situatie niet, immers
de bus zou nooit kunnen draaien op dit
smalle pad.... en achteruit terug was
uitez'st riskant op ca. 1700 meter hoog
te, rechts van ons het bergwoud, links
dé diepe afgrond, waar tussen de ne
velslierten de Garutse vlakte zicht
baar, ver beneden ons de Tjimanuk-
rivieralseenzilvergrijslint.... In debus
werd de spanning voelbaar, en we ver
trouwden volkomen op de capacitei
ten vanMohadi, die met verbetenheid
achter het stuur het wonder scheen te
verwezenlijken!Plotseling ging het
smalle pad sterk stijgen, en roken we
een doordringende lucht van zwavel
en aluin... het bergwoud werd door
zichtig en we kwamen op een soort
plateau... en hadden het einddoel be
reikt!! Uitgelaten stapten we uit, ren
den naar de rand van het plateau... be
neden ons zagen we een natuurfeno-
meen, zó overweldigend, dat dit met
geen pen te beschrijven valt! Een
enorm melkwit kratermeer strekte
zich uit voor onze ogen. Dit was het
verborgen aluinmeer van Telaga-
Bodas! We daalden af in de krater, én
splitsten ons in twee groepen... de één
verkende de linker, de andere groep de
rechteroever! Kokendhete dampen
ontsnapten uit zwavelgele spelonken
in de kraterwand, en borrelende poe
len bij de rand van het aluinmeer. Na
een tocht langs de oever van ruim een
half uur gaans, keerden we terug naar
de bus, en nuttigden we de meegeno
men lunch-pakketten, vermoeid, maar
dankbaar tegelijk voor het bereikte
resultaat, als eersten hier per touring
car te zijn aangekomen! Veilig be
reikte de groep die avond laat bunga
lowpark 'Sari pan as', waar onder het
genot van een glas 'air djeruk panas'
nogwerd nagekaartover de belevenis
sen van deze dag... Onze touringcar
met ingebouwde scheepsmotoren van
140 pk had wel tol moeten betalen. Uit
de banden waren flinke stukken rub
ber weggeslagen en de accu's moesten
volledig worden vernieuwd. Dank zij
het improvisatievermogen van onze,
Javaanse monteur 'Ketjil' zagen we de
volgende morgen kans te vertrekken"
naar Djatiluhur, via de 'dodenbocht'
bijTjikampek naar Jakarta.
Aan het probleem van de werkloos
heid zit zowaar toch nog een positief
kantje. In het kader van de werkloos
heidsbestrijding heeft de regering geld
uitgetrokken om overheidsgebouwen
in de dienstverlenende sfeer wat beter
toegankelijk te maken voor gehandi
capten.
Verhoogde stoepen en trapjes: ze vor
men een barrière, die mensen in rol
stoelen slechts met hulp van derden
kunnen nemen. Daar komt nu op een
vijfentwintigtal plaatsen in het post-
district Middelburg verandering in.
Ten behoeve van rolstoelers worden
op plaatsen waar dat mogelijk is, hel-
'lingbanen gemaakt. Op plaatsen waar
postkantoren zijn voorzien van draai
deuren zullen, ook weer ten behoeve
van de gehandicapten, andere toe
gangen worden gemaakt. Tenslotte
zullen op zoveel mogelijk plaatsen de
telefooncellen in de postkantoren voor
gehandicapten toegankelijk worden
gemaakt.
Mam, ik had helemaal geen gaatjes.
Hoeveel kinderen zullen het over een
tijdje nog thuis kunnen melden na
hun bezoek aan de schooltandarts. De
aanstaande sinterklaasviering
brengt zoals dat zo plechtig wordt ge
zegd naast 'vreugde in de harten van
de kinderen' ook gaaten in menig kin
dergebit- Want sint wil nogal eens gul
zijn met snoeperijen.
Snoepen zonder gaatjes: het zou een
aardige wens kunnen zijn op het ver
langlijstje. Op ons aller verlanglijstje.
Want niet alleen kinderen snoepen
wat af. Ook volwassenen weten er weg
mee. Praat maar eens met mensen die
het roken hebben afgeleerd. Of die aan
het minderen zijn. Om het gemis van
V erstrooidheid
kan
gevaarlijk zijn
Dr. Reason, die op de afdeling psycho
logie aan de universiteit van Leicester
werkt, heeft een nieuw gebied van on
derzoek betreden. Hij verzamelt geval
len van verstrooidheid, Verstrooid
heid kan, zo stelt dr. Reason, so?ns ver
strekkende gevolgen hebben.
In het gewone leven mag het dan wel
komisch over komen wanneer iemand
naar bpven gaat om zich voor het di
ner te kleden en in pijama terug komt,
maar dit soort fouten is buitengewoon
gevaarlijk in de stuurhui van een
straalvliegtuig. Het betekent een fout
in het deel van de hersenen waar be
sluiten gevormd worden.
Dr. Reason maakt onderscheid tussen
vier verschillende soorten fouten:
keuzefouten, verkeerde schattingen,
foute probeersels en fouten in dc op
slag. Als voorbeeld van een Iceuzefout
herinnert hij zich dat de telefoon in zijn
kantoor eens rikelde en dat hij tegen
de opbeüer zei: „Kom binnen".
Als voorbeeld van verkeerd onder
scheiden vertelt hij over eenvage
Duitse academicus, wiens zuster hem
altijd aan zijn jas trok wanneer hij
voor een bekende zijn hoed moest af
nemen en buigen. Op weg naar huis
trok zijn hond hem aan zijn jas,
waarop hij automatisch zijn hoed af
nam en een buiging maakt. Toen de
hond bleef trekken zei hij: „Dankje
liefste, ik heb het al gedaan".
De andere twee mogelijkheden komen
gewoonlijkneer op vergeetachtigheid.
Reason heeft een lijst van negen luchl-
rampen opgesteld die door een fout
van piloot of bemanning in een heel
normale procedurekwestie waren
veroorzaakt. Een van deze vliegtui
gongelukken bijvoorbeeld ontstond
toen de bemaning nadat één van de
twee motoren was uitgevallen, de gas-
klep van de andere motor per ongeluk
dicht draaide.
Hij maakt voorts nog melding van een
beweerde ontmoeting tussen de
schrijver Charles Lamb en de dichter'
Coleriege, die in zijn najaren een ver
schrikkelijke zeur geweest moet zijn.
Coleridge klampte Lamb aan, hield
hem bij zijn jas vast en bleef maar
doorkletsen over een of ander duister
onderwerp. Lamb bleef lange tijd be
leefd, maar hij had een afspraak en
moest weg. Hij nam dus maar zijn
zakmes en sneed de knoop af die cole-
ridge vasthield. Enkele uren later
kwam Lamb terug, aldus het verhaal,
en hij hoorde Coleridge nog steeds re
dekavelend. Hij ging weer in dezelfde
houding staan en de dichter heeft
blijkbaar helemaal niet gemerkt dat
hij weg geweest was, aldus het ver
haal.
lijking. Wie het werk uit het centrum
vergelijkt met (of afzet tegen) dat van
Frans Masereel, zal daarin spedig en
gemakkelijk een bevesiging vinden van
het grote, moeilijk te vangen talent van
de meester.
Dat neemt niet weg dat het grootste
deel van deze tentoonstelling bestaat
uit aangenaam krachtig werk, sterk van
opzet en eigenlijk nergens 'pmtserig'.
Wat ik mis, is de bevlogenheid en in vee!
gevallen ook de tot uitdrukking geko
men wens om meer te willen afleveren
dan het goed gecomponeerde plaatje ol
stemmingsbeeld.
De collectie maakt, in de grote ver
scheidenheid van technieken, ook een
overwegend convetionele indruk: hier
worrit niet. buiten het boekje gegaan en
in feite weinig of niets toegevoegd aan
wat 'men' al wist. De naam Masereel
laat zich met dat alles nauwelijks rij
men.
Alleen maar convetie en ouwe koek?
Neen. Gelukkig figureren ook bladen
van Broodthaers. Tukry, Tersus, Cob-
baert, I.uc Claus. Bilquin. I.uc Peire,
Roger Raveel. Wim van Pelt. Wout Ver
cammen en Herman Verstocit. Ze vor
men evenwel het kleinste deel van deze
tentoonstelling.
liet Markiezenhof is 's middags
geopend, van twee tot vijf uur
O.
In het Markiezenhoof te Bergen op
Zoom loopt de tentoonstelling 'Grafiek
uit het Frans Masereel centrum' uit het
Belgische Kasterlee.
Het is een expositie in het kader van het
Festival van de Beeldende Kunst
Nederland-Vlaanderen, een manifesta
tie die op zeer verschillende plaatsen en
met zeer verschillende uitingen van
kunst en cultuur de aandacht trekt.
De tentoonstelling in Bergen op Zoom
betreft uitsluitend werd van Belgische
grafici die in het Frans Masereel-
centrum hebben kunnen werken. De
bladen zijn verzameld en aangekocht
door het Belgische ministerie van Bui
tenlandse Zaken met het doel er een
'reizend visitekaartje'van te maken.
Met de verbinding van de naam van de
grote internationalist Masereel aan de
collectie, worden nogal grote verwach-
tingen gewkt en men komt er bovendien
vrij gauw mee op het vlak van de verge-
Bij de illustratie: het verborgen duinmeer, zoals Matthey het zag en tekende.
