PRO-flf OlALE ZEEUWSE COURANT FNV WIL 4,5 PROCENT BRUTO Vergeefs verzoek advocaten proces Loyen te schorsen Statencommissie kan vooraf over stukken havenschappen spreken minikrant Industriebond NVV oneens met federatie over lonen VERONTWAARDIGING IN ZAAK MENTEN NIET GEHEEL ZUIVER Van der Stoel binnenkort naar Midden-Oosten VERDACHTE STORT IN TIJDENS ONDERVRAGING Van Agt: „aanval op lijsttrekker CDA' TOEZEGGING GEDEPUTEERDE A. J. KALAND: Olie op de golven pagina 11 219e jaargang no. 278 Dinsdag 23 november 1976 Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepen e.d. voor advertenties ZONDER WINSTOOGMERK. AMSTERDAM - Van de Industriebond NVV gaat het afhangen of de Federatie Nederlandse Vakbe weging de komende loononderhandelingen met de werkgevers ingaat met als belangrijkste inzet: een netto verbetering van de lonen voor de gemiddelde werknemer met een half procent. Als enige van de 26 bij de FNV aangesloten bonden verschilt de Industriebond van Arie Groenevelt van mening over de definitieve uitgangspunten die maandag door de top van de FNV zijn opgesteld. Vandaag komt de bondsraad van de Industriebond NVV bijeen om zijn standpunt vast te stellen. Nog twee andere bonden, de grafische bond van het NVV en de NVV-ambtenarenbond, die eveneens bezwaren hadden tegen be loonvoorstellen van de FNV, lieten hun bedenkingen maandag evenwel varen. „Zij hebben hun bezwaren ondergeschikt gemaakt aan een gecoördineerd beleid", zoals vice-voorzitter Spit maandagavond na afloop van het beraad opmerkte. Morgeni woensdag) is hetstandpunt van de werkgevers te verwachten. Voor donderdag staat dan het. eerste gesprek tussen vakbonden en werkgevers op het programma. Vice-voorzitter Wim Spit van de FNV zei maandagavond van het eerste overleg niet al te hoge verwach tingen te hebben. De belangrijkste eis die de FNV bij de werkgevers op tafel zal leggen, is een bruto loonsverhoging van 4.5 procent, die netto op een half procent uitkomt. iVan onze correspondent) JERUZALEM - Minister Van der Stoel zal binnenkort naar het Midden-Oosten komen voor de ondertekening van de overeenkomsten die een viertal landen in het Midden-Oosten met de EEG heb ben gesloten. Het gaat om Egypte. Is raël. Jordanië en Syrië. Van der Stoel zal in zijn hoedanigheid van voorzitter van de raad van ministers de protocol len ondertekenen die een aanvulling zijn op de overeenkomst die de boven genoemde landen met de EEG hebben gesloten. Verder zal de FNV streven naar de voor jeugdigen van belang zijnde koppeling van leer- aan arbeidscontracten. Hier door is ontslag na afloop van de leerpe riode onmogelijk. Verder wil de FNV het vervroegd pensioen aan de orde stellen en zal. daar waar dat nog niet het geval, is, worden aangedrongen op een vijf daagse werkweek van hooguit 40 uur. Spit verklaarde maandag dat de geko zen uitgangspunten vallen en staan met de doelstelling van de regering, de prijsstijging voor volgend jaar beperkt te houden tot 6.5 procent. Spit zei ver der nog dat de FNV over dit jaar. als gevolg van de loonmaatregel in juli. 2.2 procent loonsverbetering heeft moeten laten zitten. Ter verdediging hiervan zei hij: „Waar het om gaat is, dat we ons beleid hebben af te zetten tegen de eco nomische realiteit, en die is een ieder rembrandt De Terneuzenaar K. Wingelaar beweert, een echte Rembrandt in zijn bezit te hebben. kritisch plan op pad terugloop Er is sprake van een terugloop bij de olie nederlaag beter anders De NCRV-radlo is gestart met een serie programma's over het onderwerp: 'An ders ouder worden'; radio- en televisie programma's; strips. PAGINA 15 winst die naar de werkloosheidscijfers prijsstijgingen kijkt bekend". ROERMOND - De rechters, gefotografeerd i Cremers. de president mr H J. Te Stroke ei de zittingzaal. V.I.n.r mr. H M. Pijls De derde werdeld en het nieuws VtAt/ In de tiiet-gebonden landen l&ewi 's de laatste liJd sprake van Kg'ïJ een streven om een eigen nieuwsvoorziening tot. stand te brengen, gericht op het bui- te=v-—tenland en los van de westerse persagentschappen. Met deze agent schappen worden de internationale persbureaus bedoeld zoals Reuter. As sociated Press. United Press. Deutsche Presse-Agentur len in Nederland het ANP) om een paar voorbeelden te noe men. Zij fungeren over de hele wereld als leveranciers van nieuws en hebben daartoe uitgebreide voorzieningen tot stand gebracht. De grootste persbu- reau's beschikken in vele hoofdsteden - ook in de derde wereld - over één of meer correspondenten om ter plaatse het nieuws te verzamelen. Naar het oordeel van de niet-gebonden landen is de aldus ontstane nieuwsstroom te eenzijdig en daarom willen zij eigen persagent schappen om het nieuws tussen de derde wereld en de geïndustrialiseerde landen evenwichtiger te doen zijn. Zij zijn ontevreden over de huidige bericht geving: zij zou een vertekend beeld ge ven en vooral zijn gericht op de nega tieve aspecten van het leven in de ont wikkelingslanden. De positieve gebeur tenissen zouden worden veronacht zaamd. zo hebben zij vorige week in de Unesco laten weten. VOORLOPIG RAPPORT OVER VLUCHT MENTEN DEN HAAG - Minister Van Agt (jus titie) zal waarschijnlijk vanmiddag een rapport met een begeleidende brief aan de tweede kamer zenden over het mislukken van de aanhou ding van Pieter Menten. Het minis terie van justitie heeft dit maan dagmiddag meegedeeld. Mr. J. F. Hartsuiker, procureur- generaal bij het gerechtshof in Am sterdam. heeft maandag een voorlo pig rapport bij het ministerie afgele verd. De minister zal vanmorgen met Hartsuiker de inhoud van het rap port bespreken. Minister-president Den Uyl had de procureur-generaal op 16 november opdracht gegeven een rapport samen te stellen over de mislukte aanhouding. AVRO's Televizier-Magazine zal vanavond de resultaten bekendma ken van een onderzoek naar de pu- hlieke opinie over minister Van Agt, na de kamerzitting over de zaak- Menten. ROERMOND-De raadslieden van de van oorlogsmisdrijven verdachte Lamber- dat Hans Loyen lijdt aan een ernstige tus 'Hans' Loyen (58) uit Horn werden maandagmiddag door de feiten in het gelijk arterïosclerose en aan toenemende toe- gesteld. Bij de aanvang van het strafproces tegen de Duitse Limburger Loyen stand van desoriëntatie Volgens de •pleitten zij tevergeefs voor schorsing van de vervolging op grond van de psychi- psychiaters lijdt Hans Loy>-n nu ook sche toestand van de verdachte. Zij wezen daarbij op het voorschrift in het het ganzen-syndroom wetboek van strafvordering dat de vervolging van een verdachte moet worden wustzijnsstoomïssen gestaakt als de verdachte krankzinnig is geworden. President mr. H te Strake van de bij- tegen de menselijkheid - de moord op joden - is gepleegd niet meer goed kun nen doorzien nadat hij. na die kamppe riode, een ziekte heeft opgelopen en door een arts met injecties op de been is geholpen. „Had ik het wel allemaal goed. kunnen doorzien dan had ik me destijds in Heythuysen wel vrijwillig gemeld zei hij. zondere strafkamer van de Roermondse rechtbank wees die eis van de hand. „Voorshands is niets gebleken van die toestand. Zo'n schorsing kan in iedere stand van de vervolging alsnog bevolen worden'liet hij na het beraad van de rechtbank weten. De verwarring en ontreddering was Hans Loyen al van meet af aan te zien. Wat slordig gekleed in een lichtgroene broek, donkergroen, witgebiesd truitje en in groen-bruin jasje werd hij maan dagmorgen op sandalen de rechtbank binnengeleid. Herhaaldelijk streek hij tijdens de eerste fase van het proces met de handen door de ogen. De meeste vragen beantwoordde hij eerst met hoofdschuddend ontkennen en schou derophalend twijfelen om daarna met woorden te bevestigen. Pas aan het eind van de behandeling maandagmid dag draaide hij zich een keer om naar de mensen in de zaal en op de publieke tri bune. Zijn handbewegingen waren traag. Hij raakte geheel ontredderd bij een nog niet eerder afgelegde verkla ring. Dat betrof zijn eigen uitleg waarom hij niet 'in orde is'. Volgens die eigen verklaring heeft, hij alles wat er in het jodenkamp Bobruisk aan vergrijpen Bijna iedereen die van doen heeft, ervaart de totale ver warring van die man. De ondervragen van de politie, het personeel van de ge rat hem be- geheugen- stoomissen bezorgt, hoofdpijnen ver oorzaakt en verwardheid en hallucina ties met zich meebrengt. Dat is er de ooizaak van dat de verdachte nu moge lijk zinloze antwoorden geeft en hande lingen verricht, menen de psychiaters. De beide raadslieden kunnen geen 'ei gen verklaring van een psychiater' op tafel leggen omdat zij geen psychiater daartoe bereid hebben gevonden. Voor dat de rechtbank de eis van de raads- met Hans Loven man °P punt in beraad nam zei offi cier van justitie mr. M Bruigom daar over nog:.Het ligt aan de structuur van deze man dat er geen gesprek met hem angenis in Maastricht, de bewaarders mogelijk is geworden. Een schorsing die hem steeds naar Roermond bren gen; de raadslieden en ook de famili leden die hem bezoeken. ..De verv< ging dient te worden geschorst omdat de psychische toestand van deze man van de vervolging zal eeuwig duren om dat zo'n gesprek nooit mogelijk zal wor den". Hij wees er ook op dat de waarne mers in de psychiatrische observatie kliniek van het ministerie van justitie grote zorgen baart", pleitte verdediger Hans Loyen niet relevant verminderd - - toerekeningsvatbaar'hebben genoemd. Schouten uit Venlo nadat zijn collega mr. M. van der Poel eerder al Terrell: diep op de juridische vraagstukken over de rechtsmacht van de rechtbank was ingegaan. „De wet is er om deze man de bescherming te bieden legen elke vorm van willekeur", aldus mr. Schouten. Uit de psychiatrische rapportage van de POK in Utrecht diepte de raadsman op De massale terreur in de Reichskris- talnacht op 9 en 10 november 1938 in geheel Duitsland heeft zoveel invloed gehad op Hans Loyen dat hij die erva ring als 'een film heeft afgedraaid toen hij als SS-bewaker toezicht hield en gruweldaden bedreef in het werkkamp Bobruisk in Wit-Rusland'. Dat heeft Loyen bij het vooronderzoek dit jaar verteld aan de rijksrechercheurs. Vlak nadat hij dat maandagmiddag voor de bijzondere strafkamer van de recht bank te Roermond moeizaam en vrij wel onhoorbaar beaamde moest de zit ting worden beindigd. De snikkende Loyen kon niet meer. President mr. H. .1. te Strake stelde vast dat „tot dat mo ment relevante dingen zijn gezegd". Hij schorste de zitting na nog een vergeefse poging om Loyen tot praten te krijgen. Vanmorgen om tien uur wordt de rechtszaak voortgezet. Loven heeft bij het vooronderzoek ook te kennen gegeven dat hij Russische krijgsgevangenen niet zo behandeld zou hebben als de joden die hij al van jongsaf haatte. In het rapport dat in de Psychia trische Observatie Kliniek in Utrecht is gemaakt, wordt vermeld dat hieruit blijkt 'hoe diep de fascistische opvat ting is ingevreten. Hij heeft niets ver werkt en ook niet kunnen verwerken'. Tijdens een uitstapje met de voetbal club moet Loyen na het nuttigen van tc veel bier zich bij de SS in Düsseldorf hebben gemeld. j Jjantlijn tVan onze parlementaire redactiei AMERSFOORT - Minister Van Agt heeft maandagavond een scherpe uitval ge daan naar de critici van zijn beleid inzake de kwestie-Menten. Van Agt noemde op een CDA-bijeenkomst in Amersfoort de verontwaardiging over het ontvluchten van Menten 'niet geheel zuiver'. Het lijkt meer op hoofdstuk een van de actie „beschadiging lijsttrekker CDA", aldus Van Agt. Van Agt verklaarde dat hij vorige week donderdag 'door een diep dal van ellende is gegaan', maar, zei hij, „ik vraag daarvoor geen deernis". Hij betichtte zijn tegen standers tijdens het kamerdebat ervan met het oog op de tv-uitzending hun num mertje te hebben willen maken. Het werd daarom een chaotisch debat „door inter rupties uiteengescheurd". aldus Van Agt. Van Agt vond dat zijn positie als lijsttrekker van het CDA wel degelijk heeft meegespeeld bij de kritiek op zijn beleid in de zaak-Menten. Het CDA is echter te waardevol om het schade te laten toebrengen door een ontvluchte, waarschijn lijke oorlogsmisdadiger óf een fout ergens in het justitiële apparaat. Van Agt kondigde aan dat het eerste rapport van de Amsterdamse procureur- generaal mr. Hartsuiker en de Nijmeegse oud-commissaris Berrick vanmiddag aan de tweede kamer zal worden aangeboden. Over de inhoud liet Van Agt zich niet uit. Wel herhaalde hij 'en dat zeg ik glashard') dat er in de zaak-Menten ernstige fouten zijn gemaakt Ofwel de arrestatie had inderdaad plaats moeten vinden ofwel Men ten had tot het tijdstip van zijn aanhouding afdoende bewaakt moeten worden, zo zei Van Agt. De bewindsman herhaalde dat hij niet was ingelicht over het tijdstip van de arresta tie van Menten. „Hij zei daar echter niemand een verwijt van te willen maken, want", aldus Van Agt, „als minister hoefde ik daar niet van op de hoogte te zijn. Het is voor mij feitelijk onmogelijk om mij met elke strafzaak te bemoeien". Volgens Van Agt is er bij het bepalen van de arrestatie op maandagmorgen geen sprake geweest van uitstel, maar juist van het vervroegen van het tijdstip. Het openbaar ministerie had liever later ingegrepen, om in de tussentijd meer be wijsmateriaal te verzamelen, maar door de ophanden zijnde publikatie in het weekblad 'Accent' moest het tijdstip noodgedwongen vervroegd worden, aldus Van Agt. LOYEN WIL IN NEDERLAND WORDEN BERECHT ROERMOND Hans Loyen heelt in het vooronderzoek zelf te kennen gegeven voorkeur te hebben voor berechting in Nederland. „Hij wenst niet elders in de wereld voor de beul geworpen te worden", zei officier van justitie mr. M. Bruigom van het Roermondse parket daarover maandag. Hans Loyen heeft in de voorbije jaren evenwel een paar keer het risico ge lopen in Duitsland als verdachte van oorlogsmisdrijven in de kraag te worden gepakt. Onkundig van het daar al sinds 6 juni 1973 tegen hem gereed liggende arrestatiebevel is hij sinds die dag een aantal keren naar Duitsland gereisd. De meeste keren met personeelsreisjes van de fabriek in Herkenbosch waar hij werkte. Voor zulke uitstapjes beschikte Hans Loyen over een Nederlands paspoort. In totaal heeft hij driemaal zo n Ne derlands paspoort gekregen. richting van persbureaus in de derde wereld kan een goed ding zijn. De nieuwsmedia zouden aldus kunnen be schikken over een bredere nieuws stroom uit die landen, terwijl deze stroom bovendien van groot belang kan zijn voor de niet-gebonden landen zelf. Veel van wat zich daar afspeelt is im mers onder één noemer te brengen en kan een wederzijdse belangstelling op roepen. Wat zich afspeelt in land A. is mogelijk voor de inwoners van land B. van grote waarde; wellicht maakt een berichtgeving daar over duidelijk hoe het wel kan of hoe het niet moet. Uit wisseling van nieuws tussen niet-gebonden landen valt dan ook zon der meer toe te juichen: men zou het een vorm van 'regionale' bewustwording kunnen noemen. In de westerse wereld wordt deze ontwikkeling echter niet met algehele instemming begroet. De discussies binnen de Unesco hebben namelijk de afgelopen weken aange toond dat de regeringen van de nietr gebonden landen niet van een 'vrije nieuwsgaring' uitgaan. De nieuwsvoor ziening zou naar hun mening onderge schikt behoren te zijn aan de belangen van eigen land en volk. zo hebben zij - globaal aangegeven - tijdens de Unesco- conferentie uiteengezet. Tegen deze houding nu hebben de westerse afge vaardigden duidelijk stelling genomen: zij achtten dergelijke bindingen tussen de doelstellingen van nationale overhe den en nieuwsgaring onjuist en verwer pelijk. En daarmee is aangegeven waarom in het westen de ontwikkeling naar eigen nationale persagentschap pen in de derde wereld met reserve wordt gadegeslagen. Twee vragen zijn daarbij van belang: zullen deze persbu- reau's onafhankelijk zijn en wat ver staan zij onder 'nieuwswaarde'? Bei KALAND: „IK WIL ME ER NIET DOOR LATEN BINDEN" MIDDELBURG - De commissie voor economische zaken uit de Zeeuwse sta ten kan vóór de vergadering van de be- sturen der beide havenschappen de agenda's voor de vergaderingen va» deze gemeenschappelijke regelingen behandelen. Gedeputeerde A. J. Kaland 1 deed die toezegging maandag in een reactie op de aangekondigde motie over deze zaak van PvdA-PPR, die hier zal worden ingediend. De heer Kaland wil zich - naar zijn eigen woorden - 'door deze discussies wel laten beïn- vloeden, maar niet laten binden'. Hij vond. dat dit staatsrechtelijk niet mogelijk is en vond in die opvatting de heren C. van Waterschoot (PPR) en W. Don (PvdA) bij interrupties tegenover zich. De heer Don betoogde, dat leden uit de commissie economische zaken over zeer belangrijke aangelegenheden de staten bijeen kunnen roepen en dat een statenbesüssing de vertegenwoor diger van de provincie in de haven schappen voor een opdracht stelt. Dat bestreed de heer Kaland: het college van g.s. wijst tot nu toe de haven schapsvoorzitter aan. Dat college kan die voorzitter opdrachten meegeven, de staten kunnen dat niet. zo verzekerde hij met nadruk. Don: „Daar zou ik dan wel eens een noti tie van een deskundige over willen heb ben". Commissaris der koningin dr. C. Boer- tien liet daarop weten, dat die suggestie in het college besproken zal worden. De heer Kaland betoogde, dat de ha venschappen de provincie juist be voegdheden hebben gegeven, die men anders niet zou hebben. Nu het frustre rend blijkt te werken, dat de staten commissie economische zaken pas ach teraf de agenda's van de havenschap pen kan bespreken, was de heer Kaland bereid dit voor de havenschapsverga deringen te doen. Kaland' „Maar het havenschap kent een adviescommissie uit het bedrijfsle ven. Die functie kan de statencommis sie niet vervullen. Als die adviezen sa men met die van de gemeenten Vlissin- gen en Borsele trouwens op één lijn zou den moeten worden gebracht, zou de besluitvaardigheid in de havenschap pen trouwens volstrekt naar de knop pen zijn. Ik wil de stukken in de staten commissie toelichten en informatief be handelen". Wegzenden En, op dc interruptie van J. Huijbrecht (PvdA), dat zijn visie dan in het haven schap kan afwijken van dat van de commissie: „Dat is heel goed mogelijk. Als dat niet zo zou zijn, zou u me niet kunnen wegzenden. Het Havenschap Vlissingen is een van de zwaarste pos ten die er is. Als ik opdrachten van de commissie moet meenemen, ben ik aan handen en voeten gebonden in de ge meenschappelijke regeling. Dan kan ik geen verantwoording alleggen. alleen opdrachten uitvoeren, en kunt u me niet wegzenden. Ik wil luisteren naar de opvattingen in de commissie eco nomische zaken, maar om het hard te zeggen: het interesseert me niks. Het kan me beïnvloeden, maar dat hoeft niet". Zijn bereidheid om de statencommissie vooraf bij de agenda's van de haven schappen te betrekken, leidde ertoe dat maandag in de PvdA en de PPR werd overwogen, om de motie van die strek king niet in te dienen. In de wandelgan gen werd duidelijk, dat het CDA de strekking van dit stuk wel accepteerde, maar indiening van de motie na de toe zeggingen van de heer Kaland als een motie van wantrouwen zou beschou- (Slot zie pagina 9 kolom 2) 'eide vragen hebben met elkaar te maken. Wanneer een persbureau niet onaihankelijk kan werken, moet het namelijk een ander criterium aanleggen bij het doorgeven van nieuws dan wan neer het zich niets van de eigen overhe den dient aan te trekken. Manipulaties bijvoorbeeld binnen een regering - als regel belangrijk nieuws opleverend - moeten worden verzwegen indien cr een te sterke binding bestaat tussen die re gering en het bewuste persagentschap. De regering zal namelijk zonder twijfel de leiding van het agentschap laten we ten dat het bewuste nieuws niet positief voor het land zal zijn en derhalve maar beter niet kan worden verspreid. Toe gepast op een land als de Verenigde Sta ten - om eens een vergelijking met een westers land te maken - zou dat hebben betekend dat 'Watergate' nooit de kran ten zou hebben gehaald: Nixon zou ver spreiding van dat nieuws zeker tot een verboden on-Amerikaanse activiteit hebben verklaard. De vraag of nieuws 'goed' dan wel slecht' voor een land is - wie beoordeelt dat? - kan geen criterium voor de nieuwswaarde opleveren. En dat betekent dat persagentschappen onafhankelijk moeten kunnen optreden zonder dat hun 'nieuwsgaarders' het ri sico lopen om van overheidswege op de vingers te worden getikt of - erger nog - in de gevangenis te worden gezet De Unesco gaat nu de mogelijkheden van een eigen nieuwsvoorziening voor en uit de derde wereld bestuderen, zo is nu in een motie vastgelegd. Deze studie zal er echter onvermijdelijk van moeten uit gaan dat de nieuwe persbureaus onaf hankelijk behoren te zijn en dat hun nieuws met behoeft te worden getoetst aan wat een regering als 'positief of in het belang van het land ervaart Ge beurt dat niet, dan zullen deze agent schappen hun doel voorbijschieten: de media in de geïndustrialiseerde landen zullen namelijk in dat geval de nieuws voorziening van deze agentschappen met argwaan en wantrouwen bekijken. Met als gevolg dat dan het tegendeel wordt bereikt van wat de niet-gebonden landen zeggen met deze nieuwsvoorzie ning na te streven: een beter begrip voor hun problemen en moeilijkheden. Syriè heeft besloten het mandaat van de VN- troepen in Golan met ingang van 30 november voor zes maanden te ver lengen, zo is officieel in Damascus mee gedeeld.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1