PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VANMIDDAG KAMERDEBAT
OVER AFFAIRE MENTEN
Rumoer rond Menten
was Van Agt onbekend
Oosterscheldeproblematiek bewees belang
van inbreng bevolking op besluitvorming
de krant
van zeeland
Minister Van Agt legt verklaring af
ZEVEN DODEN BIJ
GIJZELING AMMAN
Vijf rechters in zaak
oorlogsmisdrijven L.
NAVO
schrapt
rapport van
Piet Dankert
vandaag
Leger ontzet hotelgasten
Debat-Menten
rechtstreeks
op televisie
Een gevechtshelm
vol met vis... pagina 2
219e jaargang no. 274
Donderdag 18 november 1976
(Van onze verslaggevers)
DEN HAAG - De vlucht van de van oorlogsmisdaden verdachte Blaricumse kunstverzamelaar Pieter
Menten (77) zal vanmiddag in de Tweede Kamer inzet van een speciaal debat zijn. Minister van
justitie Van Agt - woensdagavond vervroegd van een dienstreis uit Roemenië teruggekeerd - zal dan
ter verantwoording worden geroepen voor het feit dat Menten zich uit de voeten maakte kort voordat
hij in verband met zijn oorlogsverleden zou worden aangehouden. Van verschillende zijden is gesug
gereerd dat Menten getipt is over zijn aanstaande arrestatie.
Minister Van Agt zou zich nog gistera- begaan door gegevens uit Israël over
vond en vannacht in de affaire verdie- Menten terzijde te leggen, en nu worden
pen. Aan het begin van de middagver- wij opnieuw diep gekwetst in ons
rechtsgevoel", zo zei De Jong gistera
vond in Rotterdam op een gezamenlijke
bijeenkomst van de Liberaal-joodse
gemeente en het Genootschap
Nederland-ïsraël.
n het rapport over Friedrich
gadering komt hij met een verklaring
voor de Tweede Kamer. Hij zal dan te
vens ingaan op de vragen die door ver
scheidene parlementsleden zijn ge
steld.
De directeur van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie, prof. dr. Lou de
Jong, verwijt de justitie ondertussen
grote nalatigheid. „In de jaren 1949 en
1950 heeft men aide hoogst ernstige fout
MOEGABE EN
NKOMO WILLEN
WEER PRATEN
GENEVE (UPI) - De Rhodesische
zwarte nationalistenleiders Robert
Moegabe en Joshua Nkomo hebben zich
woensdag in Geneve plooibaarder ge
toond dan dinsdag en hebben ver
klaard dat zij bereid zijn met Ivor Ri
chard, de Britse voorzitter van de Rho-
desiëconferentie, te gaan praten over
vorming van eeen overgangsbewind
naar onafnhankelijkheid.
Tot dinsdag hadden Nkomo en Moega
be, partners in een 'vaderlands front',
geweigerd over iets te onderhandelen
voordat een defintieve en bindende on
afhankelijkheidsdatum was bepaald..
binnenvaart
De vrachtkosten van de binnenvaart op
Frankrijk en België worden 7,5 tofc'8 pro
cent hoger.
organisatie
Staatssecretaris Hendriks beantwoordt
de kritiek uit de kamer: „De trage start
van het bevolkingsonderzoek is veroor
zaakt door organisatorische proble-
fluor
jodelen
PAGINA 13
gas
record
verkeerd
Het besluit van de platenmaatschap
pijen om de opbrengst van de dubbel-
elpee 'Ik houd van Hollands' geheel in
eigen zak te steken, is bij de betrokken
artiesten verkeerd gevallen; radio- en
televisieprogramma's; strips.
PAGINA 21
Schandaal"
„Ik eis dat justitie hemel en aarde be
weegt om deze schurk alsnog in handen
te krijgen", aldus De Jong. Hij noemde
het een grof schandaal dat er geen
„vanzelfsprekende maatregelen" wa
ren getroffen om te voorkomen dat
Menten met onbekende bestemming
kon vertrekken.
Volgens De Jong heeft
het voor minister Van Agt van begin af
aan vastgestaan dat Menten zou moe
ten worden vervolgd als daar vol
doende aanleiding voor zou zijn. Hij
had hem dat horen zeggen bij de pre
sentatie i
Weinreb.
Het communishische Tweede- Kamerlid
Wolff liet gisteravond weten dat hij in
het debat van vandaag niet het hoofd
van minister Van Agt zal eisen omdat
justitie nalatig zou zijn geweest. Maar
„ik zou er niet graag op aangezien willen
worden", zei Wolff. Het past volgens
hem niet in het „ethisch reveil" dat Van
Agt propageert. „Dat moet de mensen
toch veel te denken geven", aldus Wolff
die sprak van een nauwe betrokkenheid
van de KVP in dergelijke zaken. Hij
doelde daarmee onder meer op de om
streden voornemens uit 1972 van minis
ter Van Agt om de Drie van Breda vrij te
laten, alsmede op het feit dat tijdens het
eerste proces tegen Men ten. in 1948 de
KVP'er Van Maarseveen minister van
justitie was, terwijl Menten werd verde
digd door de KVP'er Kortenhorst. die
datzelfde jaar nog voorzitter werd van
•de Tweede Kamer.
De nazi-jager Simon Wiesenthal zal
worden ingeschakeld bij de jacht op
Menten. zo heeft premier Den Uyl laten
weten aan het kamerlid Wolff. Opspo
ringsverzoeken zijn via Interpol al naar
politie- en justitie-autoriteiten in vele
landen gestuurd. Wolff heeft gisteroch
tend om acht uur al met premier Den
Uyl over de affaire gesproken.
Wolff zegt uit Moskou te hebben verno
men dat de justitie daar mensen aan het
verhoren is die in de plaatsen wonen of
SOWJET-UNIE
RESPECTEERT
KOERS VAN
JOEGOSLAVIË
BELGRADO (UPI) - De Sowjet-Unie
heeft woensdag beloofd het recht van
Joegoslavië te respecteren een com
munistische koers te varen die afwijkt
van de officiële door het Kremlin voor
geschreven lijn.
Deze belangrijke concessie springt eruit
in het gezamenlijke communiqué dat
werd uitgegeven aan het slot van het
driedaagse overleg tussen partijleider
Leonid Brezjnjev en president Josip
Broz Tito van Joegoslavië in Belgrado.
hebben gewoond waar Menten zou heb
ben huisgehouden. De Nederlandse jus-
(Slol- zie pag. 3 kolom 11
GRUYTERS KOMT
NIET TERUG
ALS MINISTER
VLAKENBURG (ANP) - De minister
van volkshisvesting en ruimtelijke or- Archieffoto van het Intercontinental Hotel in Amman wat
(lening, drs. J. Gruijters keert niet meer plaats vond.
terug als minister. Dit betekent even
wel niet, dat hij gesolliciteerd zou heb
ben naar de functie van voorzitter van
het college van bestuur van de Lim
burgse universiteit. „Ik wist niet eens
dat bij deze instelling binnenkort een
vacature ontstaat."
Dit zei de minister woensdagavond op
een persconferentie in Valkenburg waar
hij even verbleef in verband met een
spreekbeurt in Heerlen over de verste-
delijkingsnota. Over zijn vertrtek als
minister merkte hij op: „Vier jaar islang
genoeg en politiek gezien heb ik geen
been meer om op te staan al zien ande
ren de toekomst van D'66 minder som
ber in."
woensdag de overval
„PASPOORT INHOUDEN WAS NIET MOGELIJK"
beter
De resultaten van de winkelbedrijven
geven geleidelijk een beter beeld te zien;
beurs - financiën - economie.
(Van onze verslaggever)
SCHIPHOL - „Ik schrok me rot". Zo
had minister Van Agt woensdagmid
dag gereageerd toen hij in de Roe
meense hoofdstad Boekarest ervan op
de hoogte werd gesteld dat in Neder
land door Mentens verdwijning poli
tiek rumoer was ontstaan. Bij zijn aan
komst op Schiphol verklaarde Van Agt
dat het openbaar ministerie geen kans
had gezien de van oorlogsmisdaden
verdachte Menten eerder te arresteren,
of zijn paspoort in te trekken.
„Geweldig moeilijk" had Van Agt het
gehad met de suggestie dat hij wegens
Mentens ontsnapping zou moeten af
treden. „Deze persoonlijke aanvallen
zijn ten dele insinuaties en ten dele aan
vallen op mijn persoonlijke integriteit.
Daar moet ik eens op mijn gemak over
nadenken", aldus Van Agt.
Uitlevering van Menten aan Polen of de
Sowjet-Unie, zo deze landen daarom
zouden vragen, lijkt Van Agt, die in ver
band met deze zaak zijn bezoek aan
Roemenië een dag bekortte, vrijwel uit
gesloten. Aangenomen dat Menten de
Nederlandse nationaliteit heeft - „het
zou een punt kunnen zijn omdat Menten
in vreemde staatsdienst is geweest" -
heeft Nederland in elk geval met Polen
geen uitleveringsverdrag. Met de
Sowjet-Unie wèl, sinds 1917.
Van Agt verklaarde ook „helemaal niet
te weten of Menten is getipt zodat hij
voor zijn aanhouding kon verdwijnen,
en dus ook niet waarom hij zou zijn ge
tipt". Dat er, zoals Van Agt enige tijd
geleden in een weekblad had gelezen,
een Menten- beschermende „beerput
zaak" zou zijn, was de minister tot dat
moment onbekend geweest. „Voor mij
persoonlijk, ik heb daar niets mee te
maken. Maar zou er toch een beerput
zijn, het zou mij niet in het minst ervan
weerhouden te doen wat dan noodzake
lijk is".
De minister gaf toe dat hy onlangs was
bezocht door Accent-hoofdredacteur
Hans Knoop en dat Knoop hem toen
had geadviseerd Mentens paspoort te
laten innemen. „Op deze suggestie heb
ik gezegd dat dat op grond van de pas
poortinstructie niet zo eenvoudig was,
maar dat ik het wegens de mate van be
wijs zou kunnen laten nagaan. Dat is
ook gebeurd, maar het openbaar minis
terie in Amsterdam zag de mogelijkheid
niet".
Duidelijk onderscheid wenste Van Agt
te maken tussen het openbaar ministe
rie (officier van justitie) en het departe
ment van justitie. „Bedenk dat het
openbaar ministerie een afzonderlijk
staatsorgaan is, geen departementale
dienst. Het openbaar ministerie ont
leent zijn bevoegdheden aan afzonder
lijke wetten. Er is dan ook geen overleg
geweest Lussen net openbaar ministerie
en mij en daaruit volgt dat het ministe
rie van justitie geen bemoeienis heeft
gehad met de manier waarop in deze
strafzaak is gehandeld".
Mentens vrijheid kon niet eerder wor
den beperkt, aldus Van Agt. dan tot her
moment waarop het openbaar ministe
rie arrestatie wenselijk achtte. ..Arres
tatie is de enige mogelijkheid in ons
wetsstelsel om iemands vrijheid te be
perken. Zou Menten eerder, om ont
snapping te voorkomen, zijn aangehou
den, dan had hij bij gebrek aan feiten
weer vrijgelaten moeten worden".
Intussen vond Van Agt het verwerpe
lijk dat verdachte Menten door elk me
dium met name voluit wordt genoemd.
Op grond van een afspraak tussen justi
tie en de pers worden van verdachten
in principe alleen de initialen gegeven.
Van Agt vond het verwerpelijk omdat
dit kleine stuk privacy in de situatie
dat de verdachte bij het publiek be
kend wordt „juist sinds 1945 weer een
van onze verworvenheden is gewor
den". Wel vond de bewindsman het
„onzinnig" om zo dan ook van de ver
dachte of P. N. M. te spreken.
DEN HAAG - Het Tweede-
Kamerdebat over de affaire-Menten
zal vanmiddag rechtstreeks op de
televisie worden uitgezonden. Ver
wacht wordt dat het debat om onge
veer kwart over twee zal beginnen.
Om zes uur wordt een samenvatting
van de vergadering uitgezonden.
De NCRV heeft meegedeeld het begin
van het debat over de zaak-Menten
donderdagmiddag in de tweede ka
mer rechtstreeks via de radio uit te
zenden. Dit gebeurt vanaf 14.15 uur
op de zender Hilversum I.
AMMAN (UPI/RTR) - Com
mando's van het Jordaanse le
ger zijn er woensdag in geslaagd
de bezetting en gijzeling in het
hotel Intercontinental in Am
man te beëindigen door drie
overvallers te doden en een
vierde zwaar te verwonden, al
dus een woordvoerder van de
Jordaanse regering. Twee mili
tairen en twee hotelemployees
kwamen eveneens om het leven.
De bezetting, die negen uur duurde,
was 's morgens begonnen toen de over
vallers schietend het hotel binnend
rongen.
De overvallers hadden 150 gijzelaars,
maar die werdenbevrijd toen Jordaanse
commando's het gebouw bestormden.
Volgens radio-Amman zijn,.,onder de
gasten, voornamelijk buitenlanders,
geen slachtoffers gevallen. De vier over
vallers behoorden tot de Iraakse tak van
de Palestijnse bevrijdingsbeweging El
Fatah, zo heeft een officile Jordaanse
woordvoerder woensdagavond meege
deeld.
GRUWELIJKE DETAILS
Minister Van Agt van jusitilie staat de pers te woord, nadat hij woensdagavond
vervroegd uit Roemenië op Schiphol aankwam in verband met de zaak-Menten.
(Van onze correspondent)
ROERMOND - Vijf rechters zullen in
Roermond de bijzondere strafkamer
bemannen die binnenkort moet oorde
len over de schuld van de 58-jarige L. L.
uit Horn aan de hem door het openbaar
ministerie ten laste gelegde oorlogs
misdrijven en misdrijven tegen de
menselijkheid. Dat zijn twee rechters
meer dan de wet voorschrijft.
De bijzondere strafkamer wordt gepre
sideerd door mr. H. te Strake. Als bijzit
tende rechters zijn aangewezen mr. J.
Cremers, mr. B. Pijls, mr. G. Wind en mr.
A. Schrickx. Het openbaar ministerie
wordt vertegenwoordigd door hoofdof
ficier van justitie mr. M. Bruigom.
Het openbaar ministerie somt in de
aanklacht een aantal gruwelijke misd
rijven op die door de in Duitsland gebo
ren Limburger zouden zijn gepleegd of
medegepleegd. L. wordt er onder meer
van beschuldigd een van de joodse sla
venarbeiders in met kamp Bobruisk in
Rusland tijdens de Tweede Wereldoor
log met een bijl zijn geslachtsorgaan te
hebben afgehakt waardoor de man is
overleden.
Begraven
Andere gruwelen die in de aanklacht
zijn vermeld zijn het levend begraven
van mensen, het tot aan de hals begra
ven van een of meer mensen en daarna
netzo lang tegen het hoofd trappen tot
de dood intrad, het doodschieten en het
ophangen van joodse gevangenen in het
slavenkamp van Bobruisk.
Het zou ook voorgekomen zijn dat joden
in een bassin met water werden gewor
pen en bij elke poging om eruit te komen
er weer in geduwd of getrapt werden tot
ze verdronken.
Terwille van de juridische constructie
van oorlogsmisdrijven is in de aan
klacht uitdrukkelijk vermeld dat de
misdrijven zouden hebben plaatsge
vonden tegen slachtoffers die met het
oog op slavenarbeid waren gedepor
teerd en behoorden tot de burgerbevol
king van een door Duitsland bezet land.
Om dezelfde reden is vermeld dat de
onmenselijke handelingen werden be
dreven als daad van vervolging op
grond van politiek, ras of godsdienst
van de slachtoffers. Twee inspecteurs
van de rijksrecmerche zijn als getuige
gedagvaard alsmede ook vijf voorma
lige joodse bewoners van het slaven
kamp Bobruisk. Voor het opheffen van
taalbarrières zijn twee hebreeuwse
tolken en een Duitse tolk door de recht
bank aangetrokken.
OPVATTING OP OOSTERSCHELDESYMPOSIUM DELFT:
OPENHEID IS EEN
COMMUNICATIE
DELFT - De manier waarop de proble
matiek van de Oosterschelde weten
schappelijk en politiek is behandeld
heeft meer dan ooit duidelijk gemaakt,
dat een grote inbreng van de bevolking
van groot belang is bij de besluitvor
ming over zaken die verstrekkende ge
volgen hebben. Voorwaarde voor een
optimale communicatie tussen plan
nenmakers en maatschappij is het be
trachten van de grootst mogelijke
openheid. Uiteindelijk is het de bevol
king die met een eenmaal genomen be
sluit zal moeten leven. Aan deze opvat
ting is woensdag in verschillende
toonaarden uiting gegeven tijdens de
«irvnnm a 57/-vr\r« tweede en laatste dag van het
VOORWAARDE VOOR Oosterschelde-symposium van het Ko
ninklijk Ipstituut van Ingenieurs in
Delft.
Op deze tweede dag werd vooral aan
dacht besteed aan de totstandkoming
van de plannen die samenhangen met
de afsluiting van de Oosterschelde en
aan het besluitvormingsproces van de
afgelopen jaren. In het bijzonder werd
ingegaan op het ten slotte uit de bus
gekomen compromis (waardoor de ge
tijdebeweging in de zeearm gewaar
borgd is) als gevolg van een heroverwe
ging van het eerdere besluit om in de
monding een potdichte dam te leggen.
De veranderde inzichten in de maat
schappij, met name ten aanzien van het
milieu en de invloed van de mens op de
natuur, die tot deze heroverweging leid
den, waren ook onderwerp van een aca
demische forumdiscussie die het sym
posium besloot.
Ir. H. Engel, hoofd van de Deltadienst
van Rijkswaterstaat, deed een boekje
open over de „lessen in samenspel", die
de Oosterscheldestudies voor de be
trokken dienst van Rijkswaterstaat
hebben betekend. Uitzijn betoog bleek,
dat de bestudering van de problemen
gepaard is gegaan met het op een
nieuwe leest schoeien van de samen
werkingsstructuur, In plaats van te
werken volgens de traditionele hiërar
chie is gekozen voor een projectstruc
tuur. Over de moeilijkheden waarmee
men in de loop der tijd is geconfronteerd
heeft zich een team van soms zeer sterk
uiteenlopende deskundigen gebogen.
Elk tean^lid had de verantwoording
voor zijn eigen vakgebied eri voor de
taak van het team als geheel. Ir. Engel
was een van de sprekers die het toene
mend belang van inbreng van de burge
rij signaleerde. Hij merkte ook op, dat
men in de kring van deskundigen altijd
open staat voor meningen van buitenaf,
tenzij deze volledig voorbij gaan aan ge
gevens waarvan reeds vaststaat dat
men er niet onderuit kan.
Op de al herhaaldelijk gestelde vraag
hoe een toekomstige generatie zal den
ken over de gekozen Oosterschelde-
oplossing gaf hij het antwoord, dat deze
waardering volgens hem is af te meten
aan het respect van de huidige generatie
voor hetgeen vorige generaties hebben
gepresteerd.
De fractieleider van D'66 in de Tweede
Kamer, dr. J. C. Terlouw, deed een be
roep op de technici en wetenschaps
mensen om het beleid dat leidde tot het
regeringsbesluit over de pijlerdam in
mei 1977 voort te zetten. Hij zei de
openheid die bij de besluitvorming aan
de dag is gelegd bijzonder op prijs te
hebben gesteld en hij vroeg om hand
having en zo mogelijk verdere bevor
dering van open kaart spelen.
Het kamerlid zei zich beijverd te hebben
voor een open Oosterschelde met dijk
verhoging, maar de uiteindelijk gekozen
oplossing op democratische gronden
een aanvaardbaar compromis te vin
den. De manier van afsluiten van de
Oosterschelde kan nu naar zyn mening
alleen nog maar aan de orde worden ge
steld als er nieuwe, verrassende gege
vens van technische, financiële of biolo-
(Slot zie pagina 4 kolom 6)
De aanslag werd van verre geleid door
Sabri AI Banna, alias Abou Nidal. een
voormalig Fatahleider die was ontsla
gen wegens misbruik van macht.
Met hun actie wilden zij in Jordanië ge
vangen mensen vrij krijgen en de Jor
daanse regering dwingen de resoluties
van Ryad en Cairo inzake Libanon te
verwerpen.
Blijkens mededeling van de directie van
de Polaroid fabnek in Enschede bevin
den zich in het hotel Intercontinental
twee Nederlandse vertegenwoordigers
van deze fabriek, de 43-jarige Paul Tes
ta, exportmarketing-manager, en de
30-jarge Han van Driel, export area ma
nager.
WILLIAMSBURG (UPI) - Op Ameri
kaans aandringen heeft de assemblee
van de Noordatlantisclie Verdragsor
ganisatie woensdag het rapport van
onze landgenoot en lid van de tweede
kamer voor de PvdA Piet Dankert ge
schrapt waarin de NAVO wordt verwe
ten een ouderwetse politiek van vrees
te voeren, die wordt aangewakkerd
door militaire Functionarissen en wa
penfabrikanten.
Dankert zei in zijn rapport ook dat on-
stspanning werd gehinderd doordat de
politiek de zeer vereenzelvigd is met de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Kissinger.
Het rapport was fel aangevallen door de
voorzitter van de Amerikaanse delega
tie, de republikeinse senator Jacob Ja-
vits. De politieke commissie verwierp
het rapport eerder deze week met 15
tegen 7 stemmen omdat het 'hard' ge
noeg was over het communisme. Dan
kert had de benadering door de NAVO
van Sowjet-kwesties vaak gebaseerd op
'ouderwetse concepten en overdreven
vrees* genoemd en gepleit vooreen 'rea
listischer en objectiever benadering".
ABORTUS KOMT
14 DECEMBER
IN SENAAT
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het abortusdebat in de
Eerste Kamer is vastgesteld op dinsdag
14 december. De eindstemming over
het initiatief-voorstel van PvdA en
WD tot legalisering van abortus, zal
waarschijnlijk nog dezelfde dag
plaatsvinden.
Aanvankelijk zag het er naar uit, dat de
behandeling van het wetsontwerp niet
voor Kerstmis aan de orde zou komen.
Het grote aantal vragen dat door de
fracties uit de Eerste Kamer aan de vier
indieners is gesteld, leek een snelle af
handeling te bemoeilijken. De indieners
hebben nu echter meegedeeld, dat ze de
antwoorden op de gestelde vragen begin
december gereed zullen hebben.
Zoals gemeld is de kans op aanneming
van het abortuswetsontwerp in de Eer
ste Kamer aanzienlijk kleiner dan in de
Tweede Kamer. Waarschijnlijk zal het
ontwerp slechts met een uiterst krappe
meerderheid de eindstreep halen. Af
hankelijk van het aantal „uitvallers" by
PvdA en WD, zou de stemverhouding
kunnen schommelen tussen 38-37 en
40-35. Als het initiatief-wetsontwerp
door de Senaat is aanvaard, gaat het
voor advies naar de Raad van State.
Daarna zal het - waarschijnlijk half fe
bruari - ter ondertekening aan minister
Van Agt van justitie worden voorgelegd-
Babylijkje in
Woerden gevonden
WOERDEN (ANP) - Woensdagmiddag
is in de Singelgracht in Woerden het
stoffelijk overschot ontdekt van een
baby. Het ontklede lijkje was dat van-
een meisje.
Volgens de politie is de baby hoogstens
enkele dagen oud.