extta
Gijsje de barbier Keesje Babbelaar
en armoe in het varkensbuurtje
JEUGDNA TUUR WA CHT IN
AXEL GROEIT EN BLOEIT
IK HERINNER MIJ (2 DOOR JOHAN DE VRIES mm
De Mythe
Scholieren leren het
milieubeheer in praktijk
De Elleboog in Temeuzen. Uiterst links hel huisje waar 'Wilde Piel' woonde
genoemde gebeurtenissen vormen alle
tesamen de blijde tyd van je jeugd
Omveer
Wat ik me ook herinner, dat zijn de
zware onwedèrs die op zomeravond
soms konden losbarsten. Het is moge
lijk dat de angst die mijn moeder voor
onweders bezat op mij is overgeslagen,
althans in mijn kinderjaren, want van
angst is geen schijntje overgebleven.
Nog steeds vind ik een zware onweers
bui mooi. hoewel ik me ervan bewust
ben. dat het niet. altijd zonder gevaar is.
Maar als ik eraan denk dat het soms in
juli of augustus 's ochtends al broeierig
was. hoe de zon in de loop van de middag
als met een floers werd bedekt en zich
tegen de avond dreigende wolkenge
vaarten vormden, die eerst langzaam
uit het zuiden 'opkwamen' en waaruit af
en toe een bliksemstraal viel waar te
nemen, om dan al gauw als een soort van
wolkenkraag omhoog en overje heen te
schieten, meteen heftige ontlasting van
regen en bliksemstralen, gevolgd door
zware donderslagen, dan lijkt het me
toe. dat we sinds vele jaren zulk weer
niet meer hebben beleefd.
Ik weef nog goed. dat een paar uur vóór
zo'n btu losbrak oom Cornelis (Geel-
hoedti met zijn lange sinterklazebaard
op het hoekje van de trapjes naar het
Varkensbuurtje stond uit te zien naar de
dreigende lucht. Moe zei dan „Daar
staat hij weer. dat onweersbeestje'
Maar ja. vergeet het niet. hel oude mo-
lenaarsbloed begon dan te spreken,
•want je weet het: schippers en mole
naars waren ïri die dagen nauw betrok
ken bij weer en wind.'
'Korstje brood'
Toen onshuisal klaaren bewoond was,
werd begonnen aan de bouw van de
twee huizen van tante Kee. Simon van
Rees. een boezemvriend van pa. een
ex-timmerman, maar toen eigenaar
van een tabaks- en kruidenierszaakje
hoek Noordstraat/Kersstraat had het
zover kunnen krijgen dat hij het op
zicht over de beide woningen had. De
metselaar was weer Reinhoudt en de
timmerman ik meen ene Van der Bent.
Op een avond, de plankenstellin
gen stonden nog voor de huizen,
zijn Jan en ik bezig met het beklimmen
van die planken opstelling.
Natuurlijk hebben wij daar het. allen-
rechl toe. ik omdat het huizen van tante
waren. Jan omdat zijn vader eraan met-
Vonge week begon de SO-jange Ter-
neuzense schrijver lén voorzitter van
de vereniging oud-Temeuzen i Johan
de Vites in onze krant met de publi-
katte van zijn herinneringen
In die eerste aflevering stonden zijn
allerprilste jeugden schooljaren
centraal
Deze week vertelt hij iets over de
Lange Kerkstraat wanneer het ge
zin rond 1906 verhuisdei en een aan
tal bewoners van achterliggende
steegjes, kortom hei Varkens-
buurtje.
Hij besluit dit deel van zijn memoires
in 1910 Toen schoot de wonderbaa r
lijke 'komeet, van Halley' langs het
firmament..
selde Enkele afgunstelingen, die ons
hun zure opmerkingen met. sparen,
staan ervoor op straat. Op een gegeven
ogenblik zitten Jan en ik op de bovenste
plank, helaas aan dezelfde kant. waarop
de plank losraakt en wij met onze kop
pen op straat duvelen. Smadehjker af
gang. al brullende natuurlijk, begeleid
door het gejubel van de omstandertjes
kan ik me niet herinneren, terwijl me
daarbinnen, nadat het. onderzoek van
de kwetsuren bevredigend is afgelopen,
naast een hartig woordje ook nog een
paar fikse klappen worden toebedeeld
Nu nog even wat over de achterliggende
steegjes. Daar heerste in die dagen een
grote armoede Geen wonder, want de
weeklonen van degenén die er woonden
en dat waren veelal spoorwerkers van
beroep, waren zeer laag
We noemen deze mensen tegenwoordig
transport- of havenarbeiders Een loon
van 8.- per week was al aan de hoge
kant Daar kwam bij dat het meestal
gezinnen waren met veel kinderen en
helaas dient ook gezegd dat het drank
misbruik groot was. Ook al omdat bij
het laden en lossen van zeeschepen
platte bootjes met bier of sterke drank
daar in de buurt waren, ik heb er een
paar gekend van die leveranciers die er
wel bij gevaren zijn.
Je had daar in het Varkensbuurtje een
aantal gezinnen zoals bij Wolfert. bij
Piet Verheijke, een broer van de bode bij
de brandweer. In tegenstelling met deze
brave borst was het huishouden van
Verheijke in de Kromme Elleboog na
tuurlijk ook begiftigd met een bijnaam
en wel: 'de Wilde Piet', natuurlijk een
treurige geschiedenis
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1976
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Ja, daar in dat beginstuk van de
Lange Kerkstraat hebben we
ons aardig kunnen bezighou
den. Zo heb ik bijzonder pret
tige herinneringen aan 'De
Poort' naast 'Gijsje'. Daar heb je
weer zo'n begrip. Als je 'bij Gijs
je' zei, dan wist iedere Terneu-
zenaar, maar inzonderheid de
werkende klasse, dat dit bij
Gijsje Herrebout was, de bar
bier/schoenmaker 'achter de
kerke', want zo heette in de
volksmond de Lange Kerk
straat.
Daar was het op zaterdagavond
stampvol in dat barbierska
mertje, omdat de meeste man
nen zich eenmaal per week en
dan liefst op zaterdag lieten
scheren tegen de somma van
vijf cent. Knippen was duurder,
namelijk een dubbeltje. Wie ge
holpen was bleef nog wel een
poosje zitten, want daar kon je
de laatste nieuwtjes van de hele
week opdoen. Maar nou die
poort hè. Het was eigenlijk een
gemeenschappelijke uitgang
van Herrebout en zijn buurman
Van Wijck, maar ook een paar
huizen in de Noordstraat had
den daar een achteruitgang.
'S Zaterdags of in de vakantie was hel
ons domein en werden daar voorstel
lingen gegeven van allerlei aard, die
natuurlijk nergens op leken, maar
waar we het grootste plezier hebben
beleefd. Het eigendomsrecht, ik meen
het recht van gebruik dat wij ervan
maakten, ontleenden we aan de aanwe
zigheid van de beide zoons van Gijsje:
Adriaan. de oudste en Andrics (Dries)
de jongste.
Ook ik heb daar mijn toneeltalenten
kunnen ontwikkelen. Ik zie me nog op
een of andere middag met een ouwe
hoed op. een baard van geplozen touw
om de kin en een pijpje in de mond. Een
pijpje, dat wil zeggen een harde ge
droogde 'klakker' (een groot soort zee
wier) met daarin gestoken een hol netje
en opgestopt met droge bladeren
We speelden een of andere dwaze ge
schiedenis. waar geen touw aan vast te
knopen was, maar aan succes geen ge
brek' Toen in een overmoeldige bui de
^ijp werd aangestoken, vloog mijn plui-
wiiaard in brand, wat gelukkig goed af
liep. De toegang totdergelijke vermake
lijkheden was niet vrij, meestal kostte
dat 10 griffeltjes of een halve cent. al
naar de tijd van het jaar.
De recette, als die er wasTn klinkende
munt, werd dan door de ondernemers -
en daar behoorde ik ook toe-omgezet in
jodelak'. verkrijgbaar in het snoepwin
keltje naast Gijsje. bij Kees Babbelaar
Zo genoemd omdat de dikke schommel,
zijn vrouw, eigengebakken babbelaars
verkocht. 4 voor 1 cent! Dat snoepgoed
bestond voor 80 procent uit meel en
smaakte altijd naar petroleum, want die
werd daar ook verkocht en het hele win
keltje stonk ernaar Maar dacht je. dat
we daar ooit acht op sloegen?
Dorpeltje
Ja, dat moet ik toch ook even vertellen,
wat me daar op een goede zaterdag
middag in dat winkeltje is overkomen
cn waar ik al jong leerde, dat geld alles
is
Mijn vriend Dries was in het bezit van 1
cent en jc begrijpt, zoiets kon je niet
lang in je zak houden, dat brandde op
de bil. Ik was niet zo rijk. maar ik ging
mee met Dries het winkeltje binnen. Je
moest dan één trapje op. nog een dor
peltje en je stond in een uiterst kleine
ruimte voor de Toog' (toonbank). De
stopflessen, gevuld met lekkers, het
blaadje, belegd met verschillende soor
ten 'jodelak' (denk aan 'een cent van liet
blaadje') want daaruit kon je kiezen.
Kortom, Keesje, die naar voren is ge
komen, een dwergachtig krom ventje
met ouderwetse bakkebaardjes, vraagt
op vriendelijke toon aan Dries: „Wat
moet het wezen, ventje?"
Dries maakt zijn keus en dan ben ik aan
de beurt Ik sta wat achteraf op het dor
peltje. ..Wat moet je hebben, ventje?"
„O, ik kom zomaar met Dries mee!"
Waarop Keesje in gerechtvaardigde
woede uitbarst, want immers, ik was op
dat ogenblik geen klant en stond bo
vendien met één voet op het dorpeltje
dat Keesje die morgen zwart, geverfd
had. Geen wonder, dat hij trillend van
woede tegen me zer ..Wil je godver
domme met je poten wel eens van dat
pasgeverfde dorpeltje afgaan!"
Ik natuurlijk als de bliksem naar buiten,
waar ik van Dnes. zoals gebruikelijk,
een stukje van zijn jodelak kreeg. Ik heb
deze geschiedenis 's avonds thuis ver-
teldeenikmoetdatnogalnatuurgetrouw
hebben weergegeven. Dat weet ik wel.
dat ik deze'gebeurtenis voor meer dan
één oom op verzoek heb voorgedragen.
Een ander voorval dat ik me herinner,
betreft mijn vriend Jan Reinhoudt. Op
hun achterplaats was een welput en
verder lag het daar bezaaid met metse-
laarsgerief. kortom, om het maar eens
populair te zeggen: je brak er de poten.
Alweer op een zaterdagmiddag, dat
weet ik nog goed omdat, vader Rein
houdt ook thuis was. komt Jan bij het
spelen in de openliggende welput te
recht. Een gekerm, ontsteltenis en
Reinhoudt komt aangesneld met een
aker aan een touw. Hij zegt op z'n
Schouws: „Jon. jon. stop in den aeker,
dan za'k j 'optrokke".
En natuurlijk werd Jan opgetrokken,
daarna beloond met. een pak op 2'n
broek, terwijl, ik een goed heenkomen
zocht door ons tegenovergelegen
poortje. En nu kun je alweer zeggen:
moetje dat nou allemaal vertellen? En
■dan zegt ik: 'ja', want dit en de vele on-
Onlangs bespraken we in vriendenkring hel sinterklaas-
verschijnsel uit onze jeugd Soudat was andere koek als
toen we kinderen waren, wc keken cr nu heel anders
tegenaan.
Wat mezelf beirefl was de sinter •klaasmytliëUi vroeg aan
flarden geregen. Eerstens had ik alras in de gaten dat hier
iemand met een a-sociale inborst een rol speelde. Van
maniakale vrijgevigheid voor kinderen van welgestelde
ouders verviel hij tot botte schrielheid voor het sloppen-
kroost.
Dit laatste hield hij zoet mei een enkel gebitslopend sui-
kerbeestjc of veinsde het helemaal niet op te merken. Een
heilige? Men schertst.' Meer een schijnheilige die boven
dien cle moralist uithing. Want van hem moesten alle kin
dertjes braaf zijn. gotnogantoe. een volmaakte braafheid
moesten ze lonen een heel jaar nog wel DU op straffe van
uitsluiting van geschenken en bovendien een onvrijwillige
reis naar Spanje in het vooruitzicht, per jutezak. Om het
gedrag van de kleinen te controleren hield onze kinder
vriend er een wijdvertakt spionagesysteem op na met een
leger geheime agenten, die de gangen van ieder Icincl
nauwlettend volgden en elk stouligheidje noteerden in
een groot boek. waarmee Klaas dan omstreeks 4 decem
ber m een of ander wa venhuis op zijn schoot zat. Begin van
deze maand imen hield er destijds geen ijlsinterklaas op
na zoals nu.) was dat voorat duidelijk merkbaar, des zo
mers niet. dan werd de naam van de tirannieke grijsaard
zelfs niet genoemd. Maarzo gauw de chocolade kikkers en
muizen en de mummieaehtige griezels van deegpoppen
weer verlokkend in de uitstalkasten lagen, kwam het be
slaan van 'de goede Sint' weer op de proppen. Hij wist
alles, alle echte en vermeende ondeugendheidjes stonden
immers in het. boek van de maffia opgetekend
..Als je dit doet. laat je dat na, dan krijg je mets van
sinterklaas", zo klonk, het uit de mond van menig gezags
loze ouder, die zelf niet sterk genoeg was om een redelijk -
naar zijn smaak - ordentelijk - gedrag van zijn nakome
lingschap te handhaven en nu de kans schoon zag met
een beroep op de komst van de notoire kinderverlakker
dit wel te doen. Of: ..Als je niet braaf bent steekt Zwarte
Piet je in de zak". Jawel, de lieve oude heer had ook nog
een aflrekje m zijn ka 'tkter: hij liet de lichamelijke
kastijding die in die dagen bij de opvoeding nog zoveel
opgeld deed. uitvoeren door zijn ondergeschikte, een
Moorse vazal, genaamd Piet. over wie straks meer.
Hel baasje hield zelf de handen schoon en raakte geen
gard aan Wal deed S. dan eigeüjk zelf? Wuiven. Met een
aangeplakte baard wuifde hij. bangelijk op een mak
paard gezeten, het kleine grut toe. En verder zal hij in een
speelgoedwinkel op een naamaaktroon in tabberd met
een scliertsmijter op het perfide hoofd. Met het reusach
tige boek op zijn schoot waar hij overigens geen blik in
wiep. Somwijlen sprong ook hier de knecht Piet in de bres,
hiertoe inderhaast ingelicht door de volwassen begeleider
van de kleine over het ongerief dat deze in speelsheid had
aangericht. Sinterklaas, een waarheidsondermijnend
persoon, die zich de verhalen waarin hij optrad als de
koene ruiter die acrobatische ritten t met bibberend gat
waarschijnlijk maar dat werd er nooit bijverteld) over de
daken uitvoerde, liet aanleunen, hij, een bleke neuroot,
die waarschijnlijk in zijn leven geen slag werk verricht
had'
Gelukkig voelde Piet vanuit zijn ondergeschikte positie
mee met de stoute kinderen en gaf hen dan ook slechts
schljntikjes met de roe Hijging zelfs zover dat. hij ze Icwasi
in de zak stak. S. zelf. de aartsluiaard, ontzag het om in te
grijpen en liet het optreden van zijn knecht oogluikend
over zijn kant gaan. De slaafse Moor bleef, hoewel hem
dus de akeligste karweitjes werden opgedragen - kinde
ren met lijfstraf dreigen en ontvoeringen in een jute baal
veinzen - de goedgehumeurdheid zelve. Een zonnestraal
in dc verdrukking.' Niemand droeg hem dat ook een
kwaad hart toe. Zo was dal'
Het gezin De Vries rond 1906 Uiterst links - met klassiek matrozenkraagje - Johan
de Vries.
De dochters, want er waren er een stuk
of vijf. hielpen 's zondags, als de Tele-
graafboot- vrachtboot Rotterdam-
Gent) hier vracht voor Terneuzen loste,
vader met een grote steekkar
de vrachtjes uitbrengen
Menigmaal gebeurde het op
maandagmorgen dat ze bij ons aanbel
den en vroegen „Vrouwe, ei je nie een
korstje brood over?' Want dan was bij
hen alles op
Nog één gezin uit het Varkensbuurtje
wil ik hier noemen en wel het gezin. Stof
fel Het was natuurlijk weer eer. groot
gezin, maar de kinderen waren veel ou
der dan ik. Eén was erbij die niet dronk
maar zoop.
Aardappels
Dat was dan ook alweer op zaterdaga
vond; immers de lonen werden op die
dag uitbetaald cn nog wel in de cafés.
N'u sliep ik boven op een klein kamertje
aan de zijde van de trapjes. Ik weet nog,
daar was een dakraam, dat bij goed
weer openstond. En zonder mankeren
donderde die zoon van StolTel zo legen
111 uur's avonds als een zak aardappels
van de trapjes af.
Je hoorde dan even een gekreun, maar
armen of benen werden hier niet bij ge
broken. Daar moet wel een bescher
mengel voor dronkaards bestaan, heb
ik wel eens gedacht, want later hoordëje
hem opkrabbelen en naar huis sukke
len
Wat ik me verder herinner isdat één van
de jongens van Stoffel, die ook bij 't
spoor werkte, een bootwerker dus. op
een warme zomeravond van zijn werk
komt. In een bui van dolle overmoed
springt hij het kanaal in, gekleed en wel,
om naar de overkant te zwemmen. Hal
verwege begint luj om hulp te roepen. Je
ziet nog een arm boven het water en het
is afgelopen. Dat zijn ook van die dingen
die je nooit vergeet.
In de Pelmolengang woonden eveneens
een paar armelijke gezinnen. Daartus
sen. iets minder behoeftig, woonde een
Sanderse met vrouw en oudere dochter.
Zijn bijnaam was 'spetter'. Het was een
zeer lange en magere man. geen wonder
dat een soort van lugubere grap in Ter-
neuzen de ronde deed.
"Heb je 'tal gehoord, ze gaan het water
peil in het kanaal verlagen" „Waar
om?" was dan het antwoord. „Spetter
gaat zwemmen".
In deze steeg woonde ook het gezin van
Ko de Rijke Zijn vrouw was een zuster
van Gijsje Herrebout Ze hadden één
zoontje en wel 5 of 6 meisjes Dat jon
getje heette Dries.
Ik herinner me nog een tragisch-
komisch geval dat zich op een of an
dere zaterdagavond afspeelde.
Wanne (Johanne) de vrouw van Ko de
Rijke had ruzie met een van de overbu
ren. namelijk met Mecheline Huijssen
Nou, die stond erom bekend, dat er wat
schelden en vloeken betrof geen mens in
Temeuzen te vinden was die haar even
aarde. Nu was het vaste prik dat Ko za
terdagavond Iaat naar huis kwam. Je
kon er dan wel op rekenen dat hij een
stevig borreltje had gedronken. Nu kon
je niet zeggen dat Ko een bruut was,
want die zaterdagavonden daargelaten
was hij een rustige vent Hoe het hem
steeds is gelukt zonder te vallen die
10 tveedjesvan de trapjes heelhuids af te
dalen is me onbegrijpelijk.
Maar goed. de ruzie, eigenlijk eerst een
kinderruzie; dreigt over te gaan in een
slaande ruzie. Daar komt. Ko behouden
beneden bij de trapjes aan en wordt, dat
begrijp je. door vrouwlief onmiddellijk
bij hei standje betrokken. Ik hoor kleine
Dries, die nog niet behoorlijk praten
kon.nogzeggen: „Pater, ier ei-jen stok".
Daar is niet mee geslagen, want Meche
line blies al gauw de aftocht Er is na
tuurlijk veel meer te vertellen over de
bewoners van de achtergelegen steeg
jes We zullen hei er echter maar bij la
ten Alleen nog dit. hier en daar was de
armoe groot en soms werd bijna broods
gebrek geleden.
Enfin, je bent nu zo'n beetje op de
hoogte hoe het daar in de Lange Kerk
straat en omgeving reilde en zeilde.
In de voorzomer van 191(1 was de Pel-
molengang voor ons de uitkijkplaats
naar een bijzondere gebeurtenis, die
zich in de blauwe avondlucht mani
festeerde. Je keek hier namelijk in wes
telijke richting cn even na zonsonder
gang, T zal begin mei geweest zijn. ver
scheen bij heldere hemel in liet avond
licht de komeet van Halley, voorzien
van een lange, witte staart. Dal ver
schijnsel heeft ons een paar weken be
ziggehouden.
Aankweken
liefde voor
de natuur
Vorige week woensdag werd in De
Halle te Axel voor de zevende maal de
jaarlijkse installatie van jeugdna-
tuurwachters gehouden. Het betrof
zo'n 80 leerlingen van de 5e klassen van
de diverse basisscholen in Axel. Koe
wacht en Zuiddorpe. De jeugdnatuur-
wacht. afdeling Axel. kwam van de
grond na de gemeentelijke herindeling
in 1970, waardoor de kernen Koewacht.
Zuiddorpe en Overslag bij Axel werden
gevoegd.
De hoofden van de diverse basisscholen
hebben toen de koppen bij elkaar ge
stoken, en zo ontstond de afdeling Axel
van de jeugdnatuurwacht. Aanvanke
lijk onder leiding van de lieer H. Goos-
sens van staatsbosbeheer, de laatste ja
ren echter onder leiding van dc heer R.
Lammens, hoofd van 'De Eikelaar' in
Koewacht.
De doelstelling van de jeugdnatuur-
wacht luidt als volgt: „De bestrijding
van de baldadigheid en de vernielzucht
onder de jeugd en het aankweken van
meer liefde voor alles wat leeft en groeit
en meer respect voor het bezit van ande
ren".
Dat klinkt allemaal mooi en prachtig,
maar als iedereen zich hier werkelijk
voor inzette, zou het niet meer voorko
men dat enorme schade wordt toege
bracht aan onder andere bloembakken
en plantsoentjes. Hier ligt dus een dui
delijke taak voorde leden van de jeugd
natuurwacht. die ook weer voortvloeit
uit de opdracht die de jeugdnatuur
wachters bij hun installatie meekrijgen:
„Geef een goed voorbeeld, want goed
voorbeeld doel goed volgen. Ruk geen
takken van de bomen, laat de bloemen
in de plantsoenen rustig staan, vertrap
geen paddestoelen en haal geen vogel
nestjes uit. Maak ook anderen attent op
de dingen die hij of zij verkeerd doet ten
opzichte van de natuur".
Als stimulans zijn de jeugdnatuurwach-
lers in de gelegenheid tot het behalen
van stempels voor iedere 'goede daad'
die ze gedaan hebben ten behoeve van
de natuur. Bijvoorbeeld het verzorgen
van een vogel die zijn vleugel gebroken
heeft of het opruimen van rommel in het
bos.
Om lid van de jeugdnatuurwacht te
worden is het uiteraard nodig om liefde
en belangstelling te hebben voor alles
wat groeit of bloeit en aangezien er nie
mand geboren wordt die dze Sntersse
van zichzelf bezit, ligtt hier een belang
rijke taak voor opvoeders. In dit geval
zal descnool wel de meeste voorlichting
en vorming worden gegeve. maar ook de
ouders thuis hebben hierin een functie.
Zij kunnen inhaken op de eerste aanzet
die op school is gegeven.
De meeste basisscholen beginnen in de
3e klas met, eenvoudige biologie, en als
de leerlingen dan in de 5e klas beland
zijn hebben ze al een redelijke kennis
van de natuur. Meestal zullen ze al wel
via een ouder broertje of zusje van de
activiteiten van de jeugdnatuurwacht
hebben gehoord, maar als dit niet het
geval is zijn er op school mogelijkheden
genoeg om over deze vereniging meer
aan de weet te komen.
De leerlingen kunnen zich dan - uiter
aard geheel vrijwillig - opgeven als ad-
spirantjeugdnatuurwachter. Tijdens
een introductiemïddag., waarop voor
lichting wordt gegeven en een film ver
toond, vertelt de heer C. H. Voorhoeve,
directeur van de Stichting Natuur en
Jeugd, net een en ander over de activi
teiten van de jeugdnatuurwacht.
Daarna volgt dan de officiële installatie,
zoals die vorige week in Axel plaats
vond door burgemeester De Kam. Een
keer in de twee maanden krijgen de
jeugdnatuurwachters het clubblad
thuisgestuurd, waarin allerlei informa
tie wordt gegeven over zaken die be
trekking hebben op de jeugdnatuur
wacht Hieronder vallen ook milieu
aangelegenheden. Deze worden behan
deld aan de hand van actuele gebeurte
nissen.
De geïnstalleerde 5e klassers krijgen
een stencil w aarop diverse opdrachten
slaat, dit keerover: wat kunnen wij met
bladeren doen?
Als mogelijkheden worden ge
noemd: 1 drogen: 2 spatwerk; 3 veeg-
techniek: 4 raamstroken,
In de komende tijd is één van de belang
rijkste activiteiten het ophangen van
neslkastjes Dit moet vroeg in de winter
gebeuren, omdat de vogels nu eenmaal
de eigenschap hebben zo vlug mogelijk
een woning te zoeken.
Ook met het- oog op de komende winter
een paar tips uit een stencil van de heer
Lammens; als het geval zich voordoet
dat het noodzakelijk is cle vogels bij te
voederen, geefdan naast, broodkruimels
bij voorkeur overschotjes van gekookte
aardappelen, half rotte appels of peren,
allerlei granen, zaden en zonnepitten.
Niet minder belangrijk is water. Om te
voorkomen dat de vogels gaan baden
dient het water verstrekt te worden in
niet te ondiepe pannen. Denk bij het
uitzoeken van een voederplaals aan ios-
lopende katten.
Met de leerlingen van de 6e klas. die dus
De milieugroep m actie.
al een jaar jeugdnatuurwachter zijn,
worden regelmatig excursies gemaakt,
zoals naar De Braakman, het Verdron
ken land van Saeftinghe of het Zwin.
Aan de hand van documentatiemate
riaal bereid men zich tijdens de lessen
hierop voor
De heer Riemslag (als opzichter van
staatsbosbeheer in De Braakman werk
zaam) geeft regelmatig diavoorstellin
gen in schoolverband, aan de hand
waarvan de jeugdnatuurwachters tij
dens de excursies waarnemingen doen.
Steltkluut
Als de leerlingen de basisschool verla
ten kunnen ze natuurlijk lid blijven
van de jeugdnatuurwacht. maar een,
groot gedeelte van hen sluit zich dan
aan bij de vogelwacht 'De Steltkluut'.
waarmee ze al eerder kennis hebben
gemaakt via de begeleiding van de heer
Sponselee bij excursies en zijn stencils
met uitleg over allerlei Interressant©
dingen als het opschrijven van bevin
dingen en het observeren van vogels.
In het voorjaar wordt een bloementen
toonstelling gehouden. Voor een
kwartje kopen de leerlingen in de kas
sen van de gemeente een plantje, kwe
ken het op en op een tentoonstelling
welke dit jaar voor het eerst door de af
zonderlijke scholen is gehouden - ge
koppeld aan een ouderavond - wordt
bekeken wie de beste resultaten heeft
bereikt Als prijs zijn diverse Thieme-
boekjes beschikbaar.
De jeugdnatuurwacht. afdeling Axel.
verleent ook haar medewerking aan de
jaarlijkse boomfeestdag, een activiteit
van het landelijk comité nationale
boomfeestdag, welke op 16 maart 1977
gehouden al worden. Ook hiervoor is
een goede samenwerking met staats
bosbeheer en de ruilverkaveling van
groot belang, zij moeten immers de bo
men beschikbaar stellen en de terreinen
aanwijzen.
De jeugdnatuurw acht, afdeling Axel, Is
goed te spreken over de medewerking
van de kant van het gemeentebestuur.
Ze hebben zelfs de beschikking gekre
gen over een ambtenaar, de heer Ma
thijs, die de vergaderingen notuleert en
de correspondentie verzorgt. Ook
woont wethouder Apers regelmatig de
vergaderingen bij. Wel een teken dat de
plaatselijke overheid het belang ervan
inziet, dat de kinderen van jongsaf aan
liefde en kennis van de natuur krijgen,
en op deze manier de schade door ver
nielingen aan flora en fauna kan wor
den teruggedrongen.