m
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VAN AGT BREEKT ZIJN
ROEMENIE-REIS AF
L
I
Van der Stoel maakt kans
op EEG-post in Brussel
Denkwerk over Oosterschelde bijdrage
aan vermeerdering Nederlandse kunnen
kleintjes
Mr. Hartsuiker stelt onderzoek in
naar omstandigheden vlucht Menten
Eventueel uitstel van
beslissing u.c.-project
vandaag
219e jaargang no. 273
Woensdag 17 november 1976
kunt u ook
telefonisch opgeven.
Zie pag. 3 voor telefoonnummers
DEN HAAG (ANP/GPD) - Minister Van Agt van justitie breekt zijn reis in Roemenië af en komt terug
naar Nederland in verband met de zaak Menten. Dit heeft het ministrie van justitie dinsdagavond
meegedeeld. Over de vraag hoe 't mogelijk is geweest dat de 77-jarige, thans van oorlogsmisdaden in
Polen verdachte kunstverzamelaar zich aan arrestatie heeft kunnen onttrekken en welke fouten
daarbij mogelijk zijn begaan, stelt de procureur-generaal bij het gerechtshof in Amsterdam, mr.
Hartsuiker, een diepgaand onderzoek in, aldus een woordvoerder van justitie. De regering is van plan
nog deze week de tweede kamer nader over de hele kwestie in te lichten.
Ex-boswachter
herkende Menten
AMSTERDAM - De ex-boswachter
van de familie PistynerPavel Nico-
laieioitsj Klepatsj. herkende Pieter
Menten direct van deze foto. waarop
Menten volgens hel voormalig verzet
Nederland afgebeeld zou zijn. De nu
85-jarige voormalige boswachter
vertelde dat Pieter Menten op of om
streeks de 7de juli 1941. gekleed in
een Duits uniform aan het hoofd van
een Duitse kolonne het dorp Podho-
rodce binnenreed en bevel gaf een
groot aantal Joden en Polen dood te
schieten.
De woordvoerder van justitie deelde
voorts mee dat enkele dagen geleden
het openbaar ministerie had besloten
tot arrestatie van Pieter Menten over te
gaan. „In verband met het compleet
maken van de bewijsstukken werden
enkele dagen van voorbereiding nood
zakelijk geacht", aldus de woordvoer
der. Toen de politie maandagmorgen
bij de villa van Menten in Blaricum
verscheen, bleken hij en zijn vrouw
verdwenen. De avond tevoren waren
zij per auto met onbekende bestem
ming vertrokken.
Het openbaar ministerie heeft maandag
een verzoek tot opsporing en aanhou
ding aan alle politieposten in Nederland
uitgegeven. Eveneens maandag zijn de
Britse en Noordierse politieautoriteiten
verzocht de verblijfplaats van Pieter
Menten op te sporen. Naar België is een
verzoek om opsporing en aanhouding
gegaan met het oog op uitlevering.
Dinsdag, is een dergelijk verzoek via In
terpol aan alle autoriteiten in alle daar
voor in aanmerking komende landen
gedaan. Indien, zo deelde het ministerie
van justitie mee, een verblijfplaats in
het buitenland bekend wordt, zal - als
dat mogelijk is - uitlevering worden ge-
Het college van gs is tegen de aankoop
van de tuin en bomen van de Goese
wethouder Roose.
PAGINA 3
vast
jacht
premie
De vakbeweging is het niets eens met de
vaststelling van de verplichte
ziekenfondspremie op 8.2 procent.
publiektrekker
Het bestuur van Espagnol Barcelona i:
twijfel
Jeroen Krabbé twijfelt tussen acteren
en schilderen, radio- en televisiepro
gramma's; strips.
winst
De resultaten van Philips zijn in de eer
ste negen maanden van dit jaar sterk
verbeterd; beurs - financiën -
Het personeel van Men tens villa in Bla
ricum zegt niet te weten met welke be
stemming hij is afgereisd. Hij zou moge
lijk naar Ierland kunnen zijn gegaan,
waar hij een tweede huis heeft, of naar
Schotland, waar hij eveneens een wo
ning heeft. Vrienden van hem wilden
zich hierover echter niet uitlaten.
Of er bij justitie of bij het rijksrecherche
team dat de zaak-Menten onderzoekt
mogelijk sprake is van een lek waardoor
Menten gewaarschuwd kon worden, is Moordcomniaildo
De oorlogsslachtoffers in het Centrum
'45 in Oegstgeest hebben dinsdag een
protesttelegram gestuurd naar kamer
voorzitter Vondeling, waarin zij zeggen
met verontwaardiging kennis te hebben
genomen van de ontsnapping van Men
ten. Met name richt hun verontwaardi
ging zich op het 'ruimschoots gelegen
heid geven tot ontsnapping van de oor
logsmisdadiger'.
een vraag die de Amsterdamse officier
van justitie mr. Messchaert niet wil
beantwoorden. Het ministerie van justi
tie verwijst voor eventuele verklaringen
naai' dezelfde officier van justitie. Het
huis van Menten zou gedurende de laat
ste maanden door politiële of justitiële
functionarissen in het oog zijn gehou
den. Het afgelopen weekeinde zou dat
echter niet het geval zijn geweest.
Inmiddels hebben rechercheurs het
Ir. Simon Wiesenthal, speurder naar
ondergedoken Duitse oorlogsmisdadi
gers, heeft dinsdagavond in het AVRO-
actuallteitenprogramma 'Televizier
Magazin' verklaard dat hij de Amster
damse politie-commissaris Petersen af
schriften van documenten heeft ge
stuurd over de moord op 39 Poolse hoog
leraren tijdens de tweede wereldoorlog-
in het toenmalige Lemberg. Die docu
menten zijn door Wiesenthal op 3 no-
SSTBla?T,Sr0nd'? ^mbe aan h^WaSSeVpUaar
doorzocht. 7.P hphhpn crptrnoht. ncmvuu-
doorzocht. Ze hebben getracht aanwij
zingen te vinden voor de huidige ver
blijfplaats van de miljonair. De politie
mannen bewaken tegelijkertijd de
kostbare eigendommen van de kunst
verzamelaar die in het huis aanwezig
zijn.
ministerie in Hamburg verzonden, al
dus Wiessenthal. Volgens hem heeft
Menten als tolk bij het Duitse moord
commando, dat voor de dood van de
hoogleraren verantwoordelijk is ge
weest, gewerkt.
„Menten is volgens mij een sleutelfiguur
in deze zaak, die al 30 jaar onopgelost
is", aldus ir. Wiesenthal. „Als hij de
waarheid gaat spreken, kan deze zaak
worden opgelost"
Spoedoverleg
Op het ministerie van justitie in Den
Haag werd dinsdagavond overleg ge
pleegd over de zaak Menten. Aan dit
overleg, dat onder leiding stond van Interpol
ministerie van justitie, vertegenwoor- Wiescnthal eaf verder als ziin
digers van het openbaar ministerie uit - w,_ese°tllal Sat verder als zijn
Amsterdam en politie-functionarissen
deel. Premier Den Uyl was aan wezig als
minister van justitie ad interim, nu
minister Van Agt in het buitenland ver
toeft.
Premier Den Uyl zou van plan zijn de
maandag gestelde kamervragen mon
deling te beantwoorden, maar wanneer
dat zal gebeuren staat volgens de
woordvoerder niet vast.
Het hoofdbestuur van de zionistische
organisatie Brith Cherut Hatzohar Ne
derland heeft dinsdag in een telegram
het aftreden van minister Van Agt (jus
titie) geëist. Het comité protesteert
tegen "het laten ontsnappen" van Men
ten.
ningdat Menten door zijn vlucht als het
ware schuld heeft bekend. Hij vond het
vreemd dat hem zijn paspoort niet is
afgenomen en dat zijn gangen niet zijn
nagegaan. Tenslotte merkte de Oosten
rijkse Nazi-speurder op dat volgens
hem Interpol zich niet bezig houdt met
de opsporing van Nazi-misdadigers,
omdat Interpol dat als een politieke
zaak beschouwt.
VRIJDAG VERMOEDELIJK BESLISSING
Om in Moskou met de Russische
luchtvaartautoriteiten te proberen een
oplossing te vinden voor het bestaande
geschil tussen de KLM en de Russische
luchtvaartmaatschappij Aeroflot voor
de vluchten tussen Moskou en Amster-
Het hoofdbestuur van de Nederlandse ?an?is ^sdagmiddag een uit vijf leden
Zionistenbond, de grotere organisatie SSf Nederlandse delegatie van
san Zionisten, heeft zich ïan dit tele. S01»1»1"1 "»»r ""«'.sen.
jram gedistancieerd.
.1.
Achterzijde van de villa 'De Hom' van de heer P. N. Menten.
DEN HAAG - In PvdA-kring wordt ern
stig rekening gehouden met de kandi
datuur van minister Van der Stoel (bui
tenlandse zaken) voor de vacature in de
Europese Commissie in Brussel. Het
kabinet zal vermoedelijk vrijdag een
beslissing nemen over de opvolging
van landbouwcommissaris Lardinois.
De kans dat de socialist Vredeling (de
fensie) op zijn post zal komen is vrijwel
nul geworden nu de Britse voorzitter
Jenkins van de Europese Commissie
heeft laten weten dat Nederland deze
keer niet de post van landbouw zal
krijgen toebedeeld.
Vredeling, landbouwkundig ingenieur,
had voor die tijd de beste papieren voor
Brussel. Hij stak niet onder stoelen of
banken dat hij erg veel zin had in de
commissie. Vredeling is een van de
meest ervaren „Europeanenin de Ne
derlandse politiek. Het is nog niet dui
delijk voor welke post Nederland nu in
aanmerking komt. Den Uyl heeft, al ver
klaard dat het kabinet in ruil voor land
bouw in ieder geval een zware porte
feuille eist.
In dat licht wordt verwacht dat Den
Haag zich sterk zal maken voor de post
internationale betrekkingen. Die is nu
nog in handen van Engeland. De Brit
Soames is niet herkiesbaar. Bovendien
zal deze portefeuille voor de Britten
nogal wat problemen opleveren als En-
In de Indonesische provincie Oost-
Java zijn minstens 119 mensen gedood
door zware overstromingen, zo heeft het
avondblad Sinar Harapan dinsdag be
richt. Het water was afkomstig uit de
door hevige regenval gezwollen rivier
De Rojali,
geland op 1 januari voorzitter wordt van
de Europese Raad van ministers.
Als Nederland inderdaad de vacature
van internationale betrekkingen moet
vullen zal Van der Stoel door het kabi
net - daarin gesteund door zijn eigen
partij - naar voren worden geschoven.
Een belangrijk probleem is echter dat
Van der stoel dan tussentijds ontslag
moet nemen. Het is nog een open vraag
welke socialist gedurende zes maanden
(of meer ais de kabinetsformatie lang
gaat duren) zijn plaats kan gaan inne
men in het kabinet. Bij Vredeling
speelde die moeilijkheid veel minder
omdat voor hem een sterke PvdA-
staatssecretaris (Stemerdink) beschik
baar was.
SUGGESTIE PPR OM CRISIS TE VOORKOMEN
Herhaal ze
honderdmalen
tDe tweede wereldoorlog
blijft onder ons. het blijkt uit
het dagelijkse nieuws. Zo is nu
meer dan dertig jaar na het
einde van de gevechtshande
lingen plotseling een Neder
lander verdwenen omdat een nieuw on
derzoek was begonnen naar mogelijke
oorlogsmisdrijven, ergens in Polen be
gaan. De afgelopen maanden trokken
soortgelijke berichten de aandacht. In
Limburg bijvoorbeeld werd een man
gearresteerd, verdacht van zinloze mar
telingen en van moorden, in dienst van
de Duitsers gepleegd. Enige jaren gele
den werd in Den Haag een onderduiker
ontdekt, een figuur die in Drenthe tij
dens de bezetting een waar schrikbe
wind had uitgeoefend. Hij werd alsnog
gevangen genomen en dezer dagen werd
bekend dat hij over enige tijd definitief
zal vrijkomen. In Italië zal een oorlogs
misdadiger - ongeneeslijk ziek - worden
vrijgelaten, een bericht dat een storm
van protesten veroorzaakte. In Neder
land wordt de discussie over de drie van
Breda in feite verdrongen, maar deson
danks vraagt zij herhaaldelijk de aan
dacht. En de debatten rond Weinreb zijn
nog steeds niet verstomd. Was hij een
verzetsstrijder of was hij een collabora
teur en verantwoordelijk voor de dood
van menig joodse Nederlander? Er gaat
vrijwel geen dag voorbij of herinnerin
gen - vaak bittere herinneringen - aan de
tweede wereldoorlog vragen de aan
dacht. In dit opzicht staat de zaak-
Menten niet alleen.
I\^asschien dat bij jonge generaties de
vraag opkomt: waarom dit nog alle
maal? Kan er dan nooit worden verge
ten? Wellicht is het antwoordop derge
lijke vragen te vinden ineen herinnering
van Simon Wiesenthal aan een gebeur
tenis uit september 1944. De Duitsers
waren op de terugtocht en hadden het
concentratiekamp Lvov geliquideerd.
Vierendertig overlevenden werden
meegenomen: een
voorwendsel voor de
SS-bewakers om
vóór het front uit
naar het westen te
trekken. Op een
middag nam een SS-er de gevangene
Wiesenthal mee om na te gaan of er in
een Pools dorp aardappelen waren te
vinden. Wiesenthal sprak Pools en de
SS-er dacht dat het nuttig kon zijn een
tolk bij zich te hebben. Onderweg
bracht de bewaker het gesprek op de
oorlog en hij wilde van Wiesenthal we
ten of deze bij een eventuele overleving
de waarheid over de kampen zou vertel
len. Wiesenthal antwoordde terughou
dend, hij was bang om neergeschoten te
worden: hij had SS-ers mensen voor
minder zien neerschieten. „Ik denk dat
ik de waarheid zou vertellen." Waarop
de SS-er glimlachend zei: „Ze zouden u
niet geloven. Ze zouden zeggen dat u
gek bent, u misschien zelfs in een gek
kenhuis opsluiten. Hoe zou iemand al
deze dingen kunnen geloven - tenzij nij
te midden ervan heeft geleefd?" Het
blijkt zelfs na dertig jaar vrijwel elke dag
opnieuw: de volle waarheid is nog steeds
niet verteld.
fidntlijn
E„
DEN HAAG - De PPR is even
tueel bereid om genoegen te
nemen met een uitstel van de
beslissing over de uitbreiding
van het ultracentrifugeproject
in Almelo tot na de verkiezin
gen. Daarmee zou een drei
gende crisis in het kabinet be
zworen kunnen worden.
Het PPR-Tweede-Kamerlid Leo Jans
sen zei dinsdag uitstel geen onredelijke
zaak te vinden, ook al pleit de PPR er
niet voor. Het kabinet moet een beslis
sing nemen over de uitbreiding van het
project, dat de produktie van verrijkt
uranium voor kerncentrales ten doel
heeft.
De PPR is tegen dit plan, omdat het te
veel banden heeft met de door de PPR
verworpen kernenergie. Indien de
beide ministers die de radicalen in het
kabinet hebben, Van Doorn en Trip.
zich blijven verzetten en de rest van het
kabinet wél voor uitbreiding is, zullen
zij aftreden, waarmee een kabinetscri
sis een feit kan zijn-
Afgelopen vrijdag besloot het kabinet
al om de beslissing nog even uit te stel
len, teneinde meer technische informa
tie te verkrijgen. Leo Janssen zei dins
dag dat „de tijd ook een rol speelt. We
moeten de zaken misschien nog eens
overwegen en op een rijtje zetten. Mis
schien sluiten dan nog wel meer men
sen zich bij ons aan".
De PPR zou zodoende bereid zijn de be
slissing uit te stellen tot na de verkie
zingen van mei volgend jaar. Janssen
verklaarde niet overtuigd te zijn door
de beweringen van minister Lubbers
van economische zaken dat Nederland
snel een beslissing moet nemen.
MINISTER WESTERTERP OP SYMPOSIUM IN DELFT:
HET STERKST BIJ
MILIEU ONDERZOEK
DELFT - „Ook al zouden de werkzaam
heden aan de Oosterschelde nooit wor
den uitgevoerd, dan nog zou hetgeen
aan dit werk van de eeuw is vooraf ge
gaan zijn waarde hebben als bijdrage
aan een geweldige vermeerdering van
het Nederlandse kennen en kunnen. Al
lereerst geldt deze vermeerdering van
kennis natuurlijk de civiele techniek,
dat oeroude Nederlandse specialisme.
Dat niet te onderschatten export
artikel voor ons bedrijfsleven waar
mee we in staat zijn zeer praktische
ontwikkelingshulp te geven aan de
Derde Wereld. Minister Westerterp van
verkeer en waterstaat zei dat dinsdag
bij dc opewning van een
Oosterschelde-symposium in Delft van
de Koninklijke Vereniging van Inge
nieurs.
Minder spectaculair, maar zeker zo in
grijpend, is volgens de ninister de ver
meerdering van kennis op het gebied
van het milieu-onderzoek. „Nog sterker
dan bij de civiele techniek moest hier de
benodigde kennis vrijwel vanaf de
grond worden opgebouwd. Wie kende
een aantal jaren geleden het woord eco
logie? De Deltawerken hebben op dit
terrein van wetenschap uitzonderlijk
stimulerend gewerkt. Zo zelfs, dat we nu
zonder overdrijving kunnen zeggen dat
Nederland op het gebied van het ecolo
gisch onderzoek een vooraanstaande
plaats in de wereld inneemt. En ik durf
best te bekennen dat ik er trots op ben
dat deze kennis in het ministerie van
verkeer en waterstaat - zo vaak wat
smalend een vakdepartement genoemd
De organisatie wil met het congres de
KlVI-leden van de sectie Bouw- en Wa
terbouwkunde informeren en van ge
dachten laten wisselen over weten
schappelijke, technische en besluit
vormingsaspecten van hetgeen uitein
delijk zal leiden tot een waterdoorla-
tende pijlerdam in de monding van de
Oosterschelde. Nieuwe gezichtspunten
leverde de eerste dag van het sympo
sium in feite niet op. Er werd terugge
blikt op verschillende ontwikkelingen
die aan het regeringsbesluit van mei
1976 zijn vooraf gegaan en er werd in
termen van „er wordt nu met alle macht
aan gewerkt" gesproken over het invul
len van de details tussen de grote lijnen
van het regeringsbesluit, waarbij vol
gens minister Westerterp drie politieke
randvoorwaarden van belang zijn:
Zeeland en Brabant krijgen de in de
Deltawet voorziene beveiliging.
De bereidheid een grote som geld over
te hebben voor het zoveel mogelijk in
stand houden van het waardevolle mi
lieu van ae-Qosterschelde.
Het welhaast magische jaar 1978 voor
de beveiliging van het Oosterschelde
gebied wordt verschoven naar 1985, met
als compensatie dat de partiele dijkver
hoging nog in de jaren zeventig feit zul
len zijn.
Op de eerste dag van het congres viel
het accent op de wordingsgeschiedenis
van de Deltawerken, technische aspec
ten, de bodemgesteldheid in het Ooster-
scheldegebied, het effect van de com
partimentering op de waterhuishou
ding, ervaringen met de partiële dijk
verhogingen. 't. plaatsen van putten en
pijlers, de toepassing van de beleids
analyse, afsluitmiddelen, trillingscon-
derzoek en de belasting op de construc
tie. Topambtenaren van rijkswater
staat deden tegelijkertijd over deze on
derwerpen een boekje open Vandaag -
woensdag - ligt de nadruk op het milieu,
de samenhang tussen wetenschappe
lijke en parlementaire aspecten bij de
besluitvorming rond de Oosterschelde
(een lezing van D'66-fractieleidfir in de
tweede kamer dr. J. Terlouw) en op een
plenaire discussie over de besluitvor
ming met een forum waarin onder meer
(Slot zie pagina 6 kolom I)
en tweede poging tot antwoord. De
verzetsstrijder H M. van Randwijk ka
rakteriseerde in het slotwoord van het
verzamelwerk 'Onderdrukking en ver
zet' in enkele zinnen wat eigenlijk de
tweede wereldoorlog was geweest. Een
menselijke tragedie, een ruw verhaal
van menselijk lijden en menselijke
grootheid, maar ondanks alle militaire
fanfares, alle monumenten en redevoer
ingen 'een barbaars relaas van slecht
heid.' En Van Randwijk eindigde met
enkele regels van de dichter Leo Vro-
man: „Kom vanavond met verhalen,
hoe de oorlog is verdwenen, en herhaal
ze honderdmalen: alle malen zal ik we
nen." Daarom gaat het, ook nu: om vast
te stellen wie wat deed in dat barbaars
relaas. En omdat nog altijd op vele
plaatsen van Europa wordt geweend.
BOERSMA WIL
UITSTEL
AFSCHAFFING
KINDERAFTREK
DEN HAAG (ANP) - Minister Boersma
van sociale zaken heeft dinsdag de
tweede kamer schriftelijk meegedeeld,
dat het noodzakelijk is de invoering
van drie ombuigingsmaatregelen op
het sociale terrein met drie maanden
uit te stellen, en wel van 1 januari tot 1
april volgend jaar.
Het betreft de vervanging van kinderaf
trek bij de belastingheffing door verho
ging van de kinderbijslag, de verlaging
van het uitkeringspercentage (van 80
naar 70 procent) van uitkeringen vol
gens de arbeidsongeschiktheidswet en
de wijziging van het uitkeringsniveau
van niet-kostwinners.
Het wetsontwerp over het afschaffen
van de kinderaftrek is reeds bij de
tweede kamer ingediend. Indiening van
de beide andere voorstellen onderging
vertraging. Om dat een gehaaste be
handeling in het parlement van de drie
voorstellen niet wenselijk is, besloot het
kabinet voor alle maatregelen de in
gangsdatum per 1 januari te laten ver
vallen en te kiezen voor 1 april.
De Verenigde Staten hebben maan
dag in de veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties hun veto uitgesproken
over een resolutie waarin de algemene
vergadering wordt aanbevolen het
Verenigde Vietnam toe te laten als
146ste lid. De overige 14 leden van de
raad stemden voor de resolutie.
