PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Fout gemaakt in
justitie-rapport
Diplomatie-blunder
van Iraakse attaché
VREDELING KOMT
CDA EIND TEGEMOET
Rundveehouderij in Zeeland het zwaarst
getroffen door maanden van droogte
Prijscompensatie en nota over Neptunes
Vijf miljoen schade
bij spuitende olieput
Loze lijn
pagina 2
219e jaargang no. 268
Donderdag 11 november 1976
MINISTERIE: CRIMINOLOGISCH INSTITUUT
KEEK NIET NAAR ERNST VAN MISDRIJVEN
tVan onze correspondent)
DEN HAAG - Bij het onderzoek van het Groningse Cri
minologisch Instituut, dat als conclusie opleverde dat
ook de rechter ziel; schuldig maakt aan klassejustitie. is
volgens het ministerie van justitie een fout gemaakt. ..De
onderzoekers hebben niet gelet op de ernst van de onder
zochte misdrijven", aldus een justitic-woordvoerder.
De Groninger hoogleraar prof. dr. W. Jongman en weten
schappelijk medewerker P Schilt onderzochten een groot
aantal diefstallen uit 1972. Ze ontdekten dat in een be
paalde periode 1106 mensen van 18 tot 25 jaar uit lagere
milieus en 25 mensen in dezelfde leeftijdsgroep uit de ho
gere milieus wegens enkelvoudige diefstal veroordeeld
werden
Een op de vier uit de lagere milieus kreeg een geldboete
terwijl de verhouding in de hogere klasse een op de twintig
was. Bijna een kwart van de daders uit de lagere milieus
kreeg bovendien een voorwaardelijke gevangenisstraf
Voor de hogere milieus was dat vijftien procent
De rechter is. zo bleek verder uit het onderzoek, het
strengst voor werklozen en Surinamers. Werkenden en
werklozen worden even vaak veroordeeld. De laatstge
noemde categorie gaat echter snel de gevangenis in. ter
wijl de verdachte die werk heeft een geldboete krijgt.
VERBREKING ECONOMISCHE BETREKKINGEN
i Van ome correspondent
DEN HAAG - De Iraakse ambassadeur dr.Hamid Abbas
heeft woensdag op het ministerie van buitenlandse za
ken zijn excuses aangeboden voor een door zijn culturele
attaché ondertekende verklaring, waarin werd gedreigd
met verbreking van de economische relaties tussen Irak
en Nederland.
Dr. Abbas was op verzoek van minister Van der Stoel naar
het ministerie ontboden om de uitlatingen van zijn atta
ché toe te lichten. De Iraakse ambassadeur zei tegenover
de directeur-generaal politieke zaken van het ministerie,
mr Rutten. dat de verklaring op een misverstand berust
en met de bedoeling van zijn regering weergaf.
Het- 'door de culturele attaché ondertekende pamflet
stelde dat de 'anti-Arabische houding in Nederland ge
volgen zou kunnen hebben voor de relaties tussen beide
landen. Voor verbetering van de economische betrekkin
gen tussen Irak en Nederland zou de Nederlandse regering
veel meer begrip moeten opbiengen voor de Palestijnse
zaak. die voor Irak van "heilig belang' is. luidt de teneur
van de verklaring, geadresseerd aan 'al onze Nederlandse
vrienden"
Nu de Iraakse ambassadeur zich van de inhoud van de
verklaring heeft gedistantieerd is voor het ministerie de
zaak afgedaan, aldus een woordvoerder. De betrekkingen
tussen Nederland en Irak zijn geruime tijd gespannen ge
weest door de executie van de Nederlandse verpleger
Aronson. die voor Israël in Irak spionage zou hebben be
dreven.
Vredeling beloofde hun zich in het kabi
net 'sterk te zullen maken' voor de ge
wenste volledige prijscompensatie voor
leeg
De lijn naar het Sloe van het Streekver
voer Walcheren moet van het ministerie
leegblijvenrijden, erkomtnoggeen toe
stemming voor opheffen.
i Van ome parlementaire redactiei
DEN HAAG - Minister Vredeling van defensie is woensdag in de
tweede kamer vrijwel volledig tegemoet gekomen aan de wensen
van de CDA-fracties.
defensie. Ook zegde hij het CDA toe dat
hij binnen enkele maanden een nbta zal
opstellen over de vraag op welke wijze
de verouderde Neptune-vliegtuigen van
de marine kunnen worden vervangen.
Mevrouw Van Leeuwen (ar), woord
voerster van het CDA. liet Vredeling
weten tevreden te zijn niet deze toezeg
gingen. Ze stelde hiermee duidelijk uit
de voeten te kunnen. „Ik heb misschien
niet de hele hand gekregen.maar dit
durf ik nog te verkopen", zo zei zij.
Die hele hand was de 150 miljoen gulden
extra die het CDA aanvankelijk voor de
fensie wilde hebben. De kamer nam vo
rige maand een motie-Aantjes aan.
waarin dit geld werd gevraagd ten be
hoeve van de aankoop van materieel.
Vredeling kon de kamer gisteren nog
niet precies vertellen hoeveel extra een
volledige prijscompensatie voor defen
sie zal opleveren, maar hij schatte dat
bedrag op 140 miljoen gulden.
De prijscompensatie moet komen uit
een pot van 1170 miljoen gulden voor
alle departementen. PPR-
woord voerder Waltmans zei dat het best-
mogelijk is. dat de prijzen in 1977 zoveel
stijgen, dat defensie geen volledige
compensatie krijgt, omdat ook andere
departementen hun deel opeisen.
De VVD'er Ploeg daarentegen verweet
het CDA dat het niet hard genoeg heeft
vastgehouden aan de eis dat er 150 mil
joen gulden extra voor defensie op tafel
moest komen. Hij noemde de harde
woorden van mevrouw Van Leeuwen,
uitgesproken vóór het begin van het de-
fensjedebat. een 'schijngevecht'.
Vredeling zegde mevrouw Van Leeuwen
toe dat er een nota zal komen over de
vervanging van de Neptune. Op basis
van dat stuk zullen, zoals de CDA-
woordvoerster wil. bij de kabinetsfor
matie sluitende afspraken gemaakt
moeten worden.
diefstal
Het CBS wil een duidelijk beeld verkrij
gen van de omvang van het aantal win
keldiefstallen.
belasting
vernieuwing
Lager onderwijs-inspecteur Gelijns: de
vernieuwingen in liet onderwijs gaan
voor velen wat te snel.
opleiding
Zeeland krijgt tijdelijk een unieke op-
leidingsmogelijkheiö voor kunstdocen
ten; rubriek 'Gewoonweg' en 'Hoort-
Ziet-Schrijft'.
Staatssecretaris Meijer wil de explo
sieve groei van de recreatie te water aan
banden leggen.
pover
armando
Het televisieprogramma Beeldspraak
loont zondagavond de dichter-sclulder
Armando en zijn gevecht tegen het ver
leden; radio- en televisieprogramma's.
PAGINA 19
handel
tijgenoot Dankert te horen kreeg dat hij
te weinig aan taakverdeling doet. zei dat
werkelijke samenwerking alleen maar
mogelijk is als alle landen meedoen. Hij
zei zich er steeds voor beijverd te heb
ben. Aan de andere kant gaf hij toe
weinig concreets te hebben kunnen be
reiken. omdat hij zoveel in beslag ge
nomen werd door de bezuiningsopera-
ties op defensie.
De bewindsman hield in de kamer
staande dat defensie de afgelopen jaren
niet onevenredig heeft moeten bezuin
igen ..We leveren een alleszins redelijke
bijdrage aan de NAVO. Ondanks de be
zuinigingen is er geen sprake geweest
van vermindering van onze NAVO-
takën".
Hij zei met een studie bezig te zijn. die
als handleiding voor het defensiebeleid
moet gelden bij de kabinetsformatie in
de zomer van 1977. Dat stuk moet be
schouwd worden als Vredelings defen
sietestament.
De minister zegde de kamer toe volgend
jaar 'ernstig te zullen streven' naar de
In veel plaatsen in Japan zijn ivoetis-
daa protestdemonstraties en. loyali
teitsbetuigingen gehouden ter gelegen
heid van het 50-jarig regeringsjubileum
van de 75-jarige keizer Hirohito.
Ca. 5000 'linkse' tegenstanders van de
keizer en 6000 aanhangers hebben vol-
getis de politie gedemonstreerd. Daarbij
werden 11 keizersgezindcn en 13 Legen-
standers gearresteerd.
aanschaf van een nieuw anti
tankwapen voor middelbare afstand,
zoals onder andere dooi het. CDA was
gevraagd. Deze aanschaf is om bezuin-
igingsreden uitgesteld. Hetzelfde geldt
voor nieuwe mijnen-legapparatuur vooi
de landmacht. Deze aanschaffingen
vergen samen 47 miljoen gulden
Kostwinners
Een meerderheid in de tweede kamer
vindt dat minister Vredeling de rege
ling. waarbij kostwinners worden
vrijgesteld van militaire dienst, moet
opschorten. Een motie van de PPR (ge
steund door PvdA, VVp. D'66 en DS'70).
waarin die wens wordt uitgesproken,
werd door minister Vredeling woens
dag 'ernstig ontraden'.
De maatregel is voornamelijk genomen
-uit bezuinigingsoverwegingen. Het
vrijstellen van kostwinners scheelt de
fensie per jaar 25 miljoen gulden. Van
veel zijden werd in de kamer kritiek op
dit voorstel uitgeoefend. De socialist De
Vries vond het onjuist om een perso
neelsbeleid te voeren alleen op grond
van bezuinigingen.
Hij stelde bovendien dat veel jongelui
nu zullen gaan t.roy wen alleen omdat ze
daarmee onder de dienst uit kunnen.
Volgens Vredeling echter zullen de
dienstplichtigen die nu vanwege deze
regeling brouwen, dat anders ook wei
doen. Hij gelooft niet In ongemotiveerde
huwelijken, alleen vanwege de vrijstel
ling van militaire dienst.
Takenruil
Vredeling zei dat men op zijn departe
ment ook nu al bezig is te onderzoeken
welke concrete mogelijkheden er zijn.
Een van die mogelijkheden is een ta
kenruil met Engeland, het enige land
met een vergelijkbare marinetaak.
Half december zal opnieuw een gesprek
plaatsvinden tussen staatssecretaris
Slcmerdink imaterieelzaken) en zijn
Britse collega.
Vredeling. die vorige week van zijn par-
Paus: Christendom
kan niet dienstbaar
zijn aan socialisme
VATICAANSTAD (UPIl - Paus Pau-
lus de zesde heeft woensdag afstand
genomen van degenen in de rooms-
katholieke kerk die menen dat het
christendom dienstbaar kan zijn
aan het socialisme. Hi,i noemde deze
opvatting een 'contradictio in ter
minis'.
In een toespraak tot gelovigen op een
algemene audiëntie verklaarde de
paus dat de opvatting het. op zijn kop
zetten van de dingen was.
Het christendom kan volgens de
paus niet zodanig worden gekneed
dat het in een levensovertuiging past
die naar praktijk en ideologie zijn
tegenpool is.
ROME: In Rome hebben woensdag één miljoeaiwerknemers ge
staakt uit protest tegen de harde versoberingsmaatregelen van de
regering ter bestrijding van de economische crisis. Scholen en
banken waren gesloten en bussen reden 's ochtends niet. In de
fabrieken duurde de staking'vier uur, maar op de meeste andere
plaatsen de hele dag. Op de foto een groep van duizenden stakers
tijdens een demonstratie voor het Coloseum.
GROTE SCHOONMAAK BEGONNEN
SCHOONEBEEK (ANP) - De gesprongen put in Schoonebeek
heeft globaal voor een bedrag van vijf miljoen gulden schade
toegebracht aan derden. Dit heeft een woordvoerder van de NAM
woensdag meegedeeld. Donderdagmorgen zal men met groot ma
terieel beginnen met de schoonmaak.
In vier ploegen zijn woensdagmiddag al
200 schoonmakers in en om Schoon
ebeek begonnen de olie uit te poetsen
die maandag en dinsdag als een nevel
over een gebied van ruim een vierkante
kilometer neerdaalde. De reiniging
wordt georganiseerd door de vervuiler,
de Nederlandse Aardolie Maatschappij,
en de gemeente Schoonebeek. De
schoonmakers zijn uitgerust met lad
derwagens en hogedrukspuiten.
Voor het karwei had de NAM ongeveer
honderd offertes van schoonmaakbed
rijven gekregen. De NAM heeft er vier
uitverkoren.
VREDELING
De onvrijwillig benevelde groentes in
de volkstuintjes zullen vernietigd
worden. Gewassen, waarvan de eet
bare delen onder de grond groeien,
zoals bieten en gras zullen in het labo-
Deel van prt. chr.
onderwijsbond
gaat naar CNV
ARNHEM - Met ingang van I januari
1977 treedt de 15.000 leden lellende sec
tie basisonderwijs van de Protestants
Christelijke Onderwijsvakorganisatie
toe tot het Christelijk Nationaal Vak
verbond.
Het besluit van de sectie werd woensdag
in Arnhem genomen. De aansluiting
geldt voorlopig voor een periode van
vier jaar.
STERK BEROEP OP RIJKSGROEPSREGELING
SITUATIE IN
AKKERBOUW IS
NOG ONDUIDELIJK
VLISSINGEN - De rundveehouderij in
Zeeland heeft zeer zwaar geleden van
de lange, droge periode in de afgelopen
zomer. Dat valt af te leiden uit het aan
tal aanvragen van boeren om in aan
merking te komen voor toepassing van
de rijksgroepsregeling zelfstandigen-
Minder urgent is de nood in de akker
bouwsector. Op dit moment is nog dui
delijk hoe de resultaten daar precies
zullen zijn. Deskundigen verwachten
dat pas in het voorjaar van het volgend
jaar een helder beeld zal ontstaan over
het effect van de droogte op de inko
mens in de akkerbouw.
In Zeeland hebben tussen nair septem
ber en nu 124 boeren een beroep gedaan
op de rijksgroepsregeling zelfstandigen.
De provinciale directie voor bedrijf
sontwikkeling in Zeeland heeft inmid
dels over 56 aanvragen rapport uitge
bracht. In 7 gevallen werd negatief
geadviseerd en in 49 gevallen positief.
Als de positieve adviezen worden ge
volgd door de gemeenten die de rijks-'
groepsregeling toepassen - en als regel
gebeurt dat - dan is met de 49 gehono
reerde aanvragen een bedrag gemoeid
van 953.200.-.
Dat bedrag is in tweeën gesplitst:
ƒ474.600.- wordt in de vorm van lenin
gen verstrekt en 478 600,- om niet.
Omgerekend betekent dit dat gemid
deld per aanvrage ongeveer 10.000.- als
lening wordt gegeven en 10.000,- om
niet.
Van de 56 door de provinciale directie
voor bedrijfsontwikkeling behandelde
aanvragen kwamen er 37 uit de sector
van de rundveehouderij. 14 uit de ak
kerbouw. 2 uit de fruitteelt en 3 overige.
Ing. Krijger van de provinciale directie:
„Je kunt uit de verdeling van de aan
vragen opmaken, dat de rundveehoude
rij acuut in nood is. voor de akkker-
bouwsector moet nog meer duidelijk
heid ontstaan. We verwachten dat we in
het totaal zo'n 300 aanvragen te verwer
ken krijgen. In de komende maanden
zullen nog heel wat nieuwe aanvragen
binnenkomen."
Uit het feit datvanuit de akkerbouw nog
relatief weinig een beroep gedaan is op
de rijksgroepsregeling zelfstandigen
valt in ieder geval niet zonder meer af te
leiden dat in die sector over de hele linie
goede bedrijfsresultaten gehaald wor
den. De gevolgen van de droogte zullen
pas in het voorjaar van het volgend jaar
aan de oppervlakte komen
Gunstig
De consulent voor de akkerbouw en de
rundveehouderij, ir. L. Th. J. M. de Wit
zegt; „We hebben op dit moment nog
geen duidelijk beeld." Als algemene
indruk geeft hij: „In de rundveehoude
rij is de positie van een aantal bedrij
ven zo, dat men toch nog heeft kunnen
profiteren van het gunstige weer in het
najaar.
Er is toch nog wel wat gegroeid, waar
door een aantal bedrijven iets meer
speelruimte heeft gekregen. Deson
danks heeft men te mazken me t ernstige
schade. In de akkerbouw liggen de pro
blemen meer incidenteel. Bedrijven op
droge gronden hebben het zwaar te ver
duren.
Ik denk dat de situatie in het voorjaar
het nijpenddst wordt.
Op dit moment komen er afrekeningen
binnen van suikerbieten en aardappe
len. waardoor men enig soelaas heeft.
Maar de inkomsten zullen in een aantal
gevallen niet toereikend zijn tot de
oogst van 1977. Als de grote rekeningen
voor zaaizaad, pootgoed en kunstmest
komen, zullen de boeren een duidelijker
inzicht hebben in hun toestand,"
Kandidatuur
zonder bezwaren
Vffl)lw x"i.chter de gesloten deuren
fiS&gl vanhetCatshuiswordterover
gedelibereerd wie de opvolger
gggH moet worden van Lardinois
als lid van de Europese com
missie. Dat betekent over
igens niet dat de nieuwe man ook de
landbouwportefeuille zal krijgen: de
taakverdeling is een zaak van de com
missie zeil'. De tijd dringt. De benoeming
moet namelijk ingaan op 1 januari aan
staande en dat plaatst het kabinet voor
een aantal problemen. Moet een van de
huidige ministers Europees commissa
ris worden? In dit verband is de naam
Overigens: het gaat hier om een voor
dracht. de benoeming geschiedt door de
gezamenlijke regelingen. Formeel ge
sproken kan een kandidaat worden ge
wraakt. hetgeen in het verleden een
maal is gebeurd toen de Bondsrepu
bliek een man had voorgedragen, die op
grond van een nazi-verleden niet hele
maal brandschoon werd geacht. Als re
gel echter wordt de kandidaat benoemd
die de nationale regering naar voren
heeft geschoven. Wiegel heeft inmiddels
vragen gesteld over de Nederlandse
kandidatuur en daarbij tegelijkertijd
geëist dat geen zittende minister ol
staatssecretaris kandidaat zal worden
gesteld. Hij vindt dat daartegen door
slaggevende staatsrechtelijke en staat
kundige bezwaren beslaan.
Fien interessante kwestie, bovendien
een zaak die precedenten of bijna-
precedenten kent in de staatsrechte
lijke geschiedenis van Nederland. Zo is
er het fameuze geval uil 1886. toen de
minister van koloniën, mr. P. Mijer. on
middellijk na de aanvaarding van zijn
eerste begroting altrad, werd vervangen
door de politiek onbekende heer Tra
kranen en vervolgens werd benoemd tot
gouverneur-generaal van Nederlands
Oost-Indié De tweede kamer reageerde
uiterst geprikkeld
op deze benoeming
en keurde via een
motie-Keuchenius
het kabinetsbeleid
af. Keuchenius
sprak zelfs overeen 'politieke immorali
teit'. De gevolgen waren niet gering: Wil
lem III weigerde het kabinet te ontslaan
en de kamer werd ontbonden. Waar was
nu in dit geval de 'politieke immorali
teit' in gelegen? Voornamelijk.hierin dat
de bewuste minister de exponent was
van het beleid dat met betrekking tot
Indië moest worden gevoerd: hij had er
mede toe bijgedragen dat het voor die
dagen progressieve ontwerp-cultuurwet
van Fransen van de Putte was inge
trokkenen dat er een kabinetscrisis was
ontstaan. Mijer werd zelfs formateur
van het nieuwe kabinet: het kwam op 1
juni 1866 totstand en de formateur werd
minister van koloniën, de op dat mo
ment politiek-belangrijkste portefeuil
le. En toen hij het vertrouwen voor zijn
toekomstig beleid had verworven ver
dween hij haastig - binnen drie maan
den - naarNederlands-Indië. Met andere
woorden: de man die èn voor de tot
standkoming van hetkabinetèn voorde
daarin belichaamde koloniale politiek
verantwoordelijk was, zorgde er voor
dat liij op een akelig-korte termijn de
belangrijkste functie binnen zijn eigen
ministeriële verantwoordelijkheid
kreeg. De verontwaardiging van Keu
chenius was begrijpelijk. Diens verwijt -
'politieke immoraliteit' - gold echter al
leen dit geval en kan onmogelijk worden
gericht aan het adres van iedere minis
ter, die naar een andere belangrijke (su-
pramalionale functie overstapt. Dat
bleek al in 1909' de AR-minister van ko
loniën A. W. F. Idenburg volgde in dat
jaar Van Heutsz op als gouverneur-
generaal van Indië hoewel hij nog
slechts kort minister was. Erg enthou
siast was de kamer weliswaar niet, maar
de meerderheid erkende dat er op dat
ogenblik geen geschikter man was te
vinden: zijn hervormingsplannen had
den de instemming van vrijwel de hele
kamer.
j Jjmtlijn
Ho,
Loe is het nu met dergelijke gevallen
in onze tijd? Er zijn twee voorbeelden:
Mansholt en Lardinois. Mansholt werd
tot EEG-commissaris benoemd toen hij
minister van landbouw was in het laat
ste kabinet-Drees, in welke functie hij
werd opgevolgd door Vondeling. Nie
mand heeft in die dagen enig bezwaar
geopperd tegen Mansholt-s benoeming,
integendeel, ze werd met algemene in
stemming begroet. In de kamer kreeg
hij woorden van grote waardering te ho
ren voor de manier waarop hij in Neder
land zijn ministerschap had vervuld:
men vond dat dit land een slechtere ver
tegenwoordiger in Brussel kon hebben.
Lardinois was eveneens minister van
landbouw toen hij in Brussel werd be
noemd, zij het dat hij demissionair was
toen liij in functie trad. Wanneer nu
Wiegel stelt dat er doorslaggevende be
zwaren, van staatsrechtelijke en staat
kundige aard zijn tegen de benoeming
van een zittend minister in de Europese
commissie, dan geeft de parlementaire
geschiedenis van Nederland hem géén
gelijk. Het enige geval waartegen des
tijds de kamer bezwaren ontwikkelde -
het geval-Mijer - was zo uniek, dat een
vergelijking met de huidige situatie al
lerminst opgaat. Er is immers op dit
ogenblik geen sprake van dat er een mi
nister naar Brussel gaat in een eerste
fase van het kabinetsbeleid: over enkele
maanden is het kabinet-Den Uyl im
mers demissionair. Het is een publiek
geheim dat de belangrijkste kan
didaat de bewindsman van defensie
is. Welnu, bij de totstandkoming van het
huidige kabinet heeft hij geen vooraan
staande rol gespeeld - hij is minister ge
worden omdat men hem er dringend om
verzocht - en vermoedelijk zal hij bij een
(Slot zie pag. 3 kolom. 1)