PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
CDA GAAT AKKOORD MET
TOEZEGGING VREDELING
Machinist en storingsmonteur van
ramptrein misten geel en rood sein
kleintjes
Vredeling is eerste kandidaat
van de progressieve ministers
Volledige prijscompensatie defensie in 197 7
VERDERE DALING
WERKLOOSHEID
Oliespuiter
bedwongen
Scotland Yard
omgekocht door
pornohandel
1 va
ndaag
Oorzaak moeilijk te verklaren
219e jaargang no. 267
Woensdag 10 november 1976
gen, willen gebruiken om onder meer "jk onderdeel,
de Neptune-vliegtuigen van de marine
te vervangen. Mevrouw Van Leeuwen A-ItlBTluCfflBfltBTl
koppelde die vervanging dinsdag niet
meer aan de extra financiën. Wel wil zij
van minister Vredeling harde toezeg
gingen over de Neptune-vervanging.
Zij wil dat Vredeling de kamer ruim voor Volgens hem is
de verkiezingen laat weten hoe hij denkt NAVO verspeeld,
de Neptunes te kunnen vervangen. Het
gaat haar, zo zei ze nadrukkelijk, niet
De meest harde kritiek op met defensie
beleid kwam van de WD-er Ploeg. Hij
zei dat minister Vredeling tekort is ge
schoten 'ondanks alle schone beloften'.
goodwill binnen de
Ploeg diende vier
amendementen in, mede namens DS
'70, SGP en GPV, waarin hij om 139 mil-
(Van onze -parlementaire redactiei
DEN HAAG - De toezegging van defensieminister Vredeling dat defensie volgend jaar kan rekenen
op een volledige compensatie van de gestegen prijzen, betekent voor de drie CDA-fracties in de
tweede kamer een voldoende tegemoetkoming aan de wensen van de christen-democraten. Daar
mee is het dreigende conflict tussen Vredeling en een meerderheid van de tweede kamer vrijwel
zeker van de baan.
CDA-woordvoerster mevrouw Hannie waaromzij in demotie-Aantjes vroe- beroven van de manne van een oei an g-
van Leeuwen (ar) noemde dinsdag die
toezegging van Vredeling een eerste
signaal dat aan de uitholling van de de
fensie een einde is gekomen. Het toe
kennen van een volledige prijscompen
satie aan defensie betekent een toe
name van het defensiebudget met een
bedrag tussen 3 en 7 miljoen gulden in
1977. In een door de kamer aangenomen
motie-Aantjes werd vorige maand ge
vraagd om 150 miljoen gulden extra
voor defensie. Mevrouw Van Leeuwen
acht de toezegging van Vredeling, die hij
vandaag (woensdag) in de kamer over
igens nog hard moet maken, een vol
doende uitvoering van die motie.
De christen-democraten hebben daarbij
de eis laten vallen dat de 150 miljoen
extra gebruikt zouden moeten worden
voor de aanschaf van materieel. Aan die
eis weigerde Vredeling in een maandag
aan de kamer gestuurde brief tegemoet
te komen. De houding van de christen
democraten tijdens het debat van dins
dag moet dan ook uitgelegd worden als
een ommezwaai. Eerder had mevrouw
Van Leeuwen gezegd dat zij bij een wei
gering van Vredeling niet het woord zou
voeren over de defensie, omdat zij dan
niét geloofwaardig zou zijn. Gisteren zei
zij achter de schermen geopereerd te
hebben 'op het scherpste randje van de
geloofwaardigheid'.
0e CDA-fracties hadden het extra geld,
om een toezegging dat ze ook zullen joen gulden extra voor defensie vraagt,
worden vervangen. De vervanging van Dat geld moet gebruikt worden voor de
de Neptunes meot volgens haar dan vier projecten die in de defensiebegro-
ting zijn uitgesteld: de vervanging van
de Neptunes, met kopen van een anti
tankwapen, van verbindingsmaterieel
en van mijnen-legapparatuur. Ploeg
noemde dat uitstel onverantwoord.
De socialist Dankert daarentegen be
streed de veronderstelling dat meer
verbindingsmate- geld voor defensie automatisch bete
kent dat je ook een betere krijgsmacht
krijgt Voor hem is er maar een keuze:
voorts een punt uitmaken bij het
leg gedurende de kabinetsformatie van
volgend jaar. na de verkiezingen. Wel
eiste zij van de minister dat hij nu al een
begin laat maken met de voorbereidin
gen van de aanschaf van ander mate
rieel. zoals anti-tankwapens, mijnen-
legapparatuur
rieel.
Volgens WD-woordvoerder Ploeg wil
ben nooit sinds met verschijnen van de
defensienota om minder geld ge
vraagd". Als Nederland echter nu met
op harde wijze taakverdeling afdwingt
bij de NAVO, dan staan we over enkele
jaren voor een eenzijdige taakafstoting,
zo voorspelde Dankert
De radicaal Waltmans verzette zich
tegen elke verhoging van de defensie-
uitgaven. Hij diende zelfs een amende
ment in, waann 190 miljoen gulden van
de defensiebegroting wordt afgehaald.
Dat is het bedrag dat in de begroting
staat, omdat onze landmacht op de hui
dige sterkte gehandhaafd moet worde.
Zouden de onderhandelingen tussen
Oost en West over troepenvenninderin-
gen succes hebben, dan zou die sterkte
omlaag gebracht kunnen wor-
den.Waltmans wil daar niet meer op
wachten.
De PPR-woordvoerder vond dat defen
sie, in tegenstelling tot wat het CDA en
de WD vinden, te weinig heeft moeten
bezuiningen als gevolg van de slechte
economische situatie. Hij diende
voorts nog een amendement in, waarin
hij de 186 miljoen gulden uit de begro
ting schrapt die voor de aankoop van
de F-16 is opgenomen. Hij noemt die
aankoop geen bijdrage tot de ontspan-'
ning.
LONDEN (UPI) - In de jaren 1964 en
1973 hebben pornohandelaren in Lon
den duizenden ponden sterling smeer
geld betaald aan de afdeling van Scot
land Yard die met het toezicht op hun
zaken was belast. Dit is dinsdag ont
rold voor de Old Bailey-rechtbank in
Londen.
„Een verhaal dat slechts kan worden
omschreven als een kankergezwel van
corruptie doorheen de hele afdeling van
hoog tot laag dat vele jaren voortwoe
kerde", verklaarde officier van justitie
John Mathew.
Vredeling de Neptune-taak eigenlijk of nu duidelijke stappen nemen op weg
bever gewoon kwijt. „Het is zand naar
strooien in de ogen van de Nederlanders de NAVO-partners, of
en de geallieerden, te blijven spreken
over uitstel van vervanging, terwijl aan
gestuurd wordt op afstoting. De KVP-er
Van Eisen noemde met niet-bestellen
betere taakverdeling tussen
r geld uit
trekken voor defensie. Dankert koos
uiteraard voor het eerste.
Dankert betoogde daarbij dat het de
PvdA niet te doen is om minder geld
vraag
De Kerkraadse hoofdverpleger Frans H.
hoorde gisteren opnieuw twee maal le
venslang tegen zich eisen.
touwtjes
Een kerngroep van zes families trekt in
Spanje aan de meest belangrijke poli
tieke en economische touwtjes.
regionaal
De meeste Zeeuwse gemeenten voelen
voor regionale adviescommissies voor
opnamen in bejaardentehuizen.
concentratie
G.s. stellen een studiecommissie in voor
de concentratie van de Zeeuwse water
schappen.
te laag
Het Nationaal Planbureau heeft het in
flatiepercentage voor dit jaar twee pun
ten te laag geschat.
zat
Zeelands enige amateur-toparbiter,
André Hemelsoet, stopt ermee: „Ik ben
het zat."
landbouw
De Zeeuwse landbouwer Huib van der
Maas kekk voor de VPRO-televisie rond
in de Oostduitse landbouw.
gesprek
Rusland vraagt Nederland om een
nieuw gesprek over het geschil om Aero-
Qot en KLM.
t een opvolger voor de Neptune het voor defensie te bestemmen. „Wij heb-
iVan onze redactie economie
DEN HAAG - De daling van de werk
loosheid die in september optrad, heeft
zich in oktober doorgezet. De oorzaken
van deze daling zijn moeilijk aan te ge
ven. „De ontwikkeling van factoren als
orderpositie, voorraad eindprodukten,
industriële produktie, enz. wijst op
zichzelf niet op een voortzetting van de
opleving die zich eind 1975, begin 1976
voordeed". Aldus het dinsdag versche
nen maandelijks overzicht van de ar
beidsmarkt van het ministerie van so
ciale zaken.
De werkloosheid onder schoolverlaters
vertoont weliswaar een daling, maar
deze is volgens het overzicht niet veel
groter dan in vorige jaren. Zoals gemeld,
daalde de voor het seizoen gecorri
geerde werkloosheid in oktober met
6000 mannen en 2500 vrouwen tot
223.800 (168.900 mannen en 54.900 vrou
wen). 5,9 procent van de afhankelijke
beroepsbevolking. Het feitelijke aantal
werklozen daalde met 1720 tot 218.840.
De voor seizoen gecorrigeerde werk
loosheid onder bouwvakkers daalde
met 2200. Dat betekent 40 procent van
de totale daling van de werkloosheid
onder mannen. Overigens neemt in
bijna alle beroepsgroepen de werkloos
heid af, echter niet in die mate als in de
bouwnijverheid. Ook regionaal is de da
ling van de werkloosheid min of meer
gelijkmatige verspreid.
Met de daling in september (6800) is de
werkloosheid in de afgelopen twee
maanden niet onaanzienlijk afgeno
men. Die periode is volgens het ministe
rie van sociale zaken echter te kort om
daarop verwachtingen te baseren over
de ontwikkeling in de komende maan
den. Ook de ontwikkeling van de vraag
naar arbeidskrachten geeft nog geen
duidelijke aanknopingspunten. Deze
vraag voor seizoen gecorrigeerd steeg DEN HAAG: Ti'dm de SetandeiiTU5 van de defensienota in de tweede kamer
mpf 6900 tof S4 700 Hat ie i nrnr-onf drukten de heren Wiegel tl) en Bakker elkaar de hand. De fractievoorzitter van de
met «900 tot 54.700, dat is 1.3 procent VVDfeliciteeTde m *ollega van de CPNmet diens 20-jarig jubileum als lid van de
tweede kamer.
procent
van de afhankelijke beroepsbevolking.
SCHOONEBEEK (ANP) - Dinsda
gavond om 22.55 uur heeft de NAM
de spuitende olieput in Schoon-
ebeek onder controle gekregen.
De succesvolle operatie om de put te
dichten begon dinsdagavond om ne
gen uur. Tegen tien uur was de zeven
ton wegende afdichter goed ge
plaatst en om tien voor elf kon het
sein 'put meester' worden gegeven.
Vandaag zal men beginnen om ook
de massa onder de afdichter in de 800
meter diepe kolom onder controle te
krijgen. Éen schadebedrag is nog
niet bekend.
Een klein chemisch bedrijf in
Etten-Leur is sinds maandag, toen
Schoonebeek werd 'verrast' door de
spuitende injectieput, bezig geweest
met het ontwikkelen van een spe^
ciaal schoonmaakmiddel. Gisteren
meldde dit bedrijf, de firma Alco,
dat men erin was geslaagd een der
gelijk middel te fabriceren.
Het is, aldus een woordvoerder van
het chemische bedrijf, een stof die de
olie opneemt en vervolgens af
breekt.
JENKINS SPRAK IN DEN HAAG OVER EUROPESE COMMISSIE
DEN HAAG-Minstens een van de vier belangrijke posten in de nieuwe Europese
commissie moet, zo is het streven van de Nederlandse regering, vervuld worden
door een Nederlander. De samenstelling van de nieuwe commissie zal worden
vastgesteld tijdens de Europese raad van 29 en 30 november. Als belangrijkste
posten - naast het voorzitterschap, dat al is vergeven aan de Brit Roy Jenkins -
ziet de Nederlandse regering buitenlandse betrekkingen, financiën en economie,
en landbouw. Verder - met enig voorbehoud - regionaal beleid, sociaal beleid en
ontwikkelingshulp. In de huidige Europese commissie beheert de Nederlander, ir.
Pierre Lardinois de portefeuille van landbouw.
Binnen de groep progressieve ministers in het kabinet-Den Uyl (PvdA-, PPR- en
D'66-bewindslieden) is er intussen overeenstemming over bereikt dat de huidige
minister van defensie, ir. Henk Vredeling, de eerst, aangewezene is om het nieuwe
Nederlandse lid te worden van de Europese commissie. Dat is het uitvoerend
orgaan van de Europese Gemeenschap, de EEG. Binnen het totale kabinet bestaat
over een en ander nog geen overeenstemming, al kan de meerderheid van progres
sieve ministers die wel afdwingen. Bovendien is het kabinetrDen Uyl het intern nog
niet eens over de vraag of het verantwoord is dat een minister per 1 januari, de
datum waarop de nieuwe Europese commissie moet aantreden, het kabinet vaar
wel zegt.
Roy Jenkins, de voormalige Britse minister van binnenlandse zaken heeft maan
dag in Den Haag gesproken met minister Van der Stoel (buitenlandse zaken) en
met premier Den Uyl over de Nederlandse plaats in de nieuwe Europese commis
sie. Tijdens dit gesprek, dat in diepe geheimzinnigheid was gehuld, zou volgens
sommige berichten de nieuwe voorzitter van de Europese commissie minister
Van der Stoel hebben verteld dat in zijn opstelling Nederland de Europese porte
feuille van ontwikkelingssamenwerking zou krijgen. Deze berichten werden
dinsdag niet bevestigd.
In Den Haag verluidde dinsdag, dat ir. Vredeling - vroeger een zeer actief lid van het
Europees parlement - weliswaar de voornaamste kandidaat is voor de Europese
commissie, maar dat vooral ook minister drs. Boersma (sociale zaken) nog een
redelijke kans maakt. De beide andere kandidaten van de Partij van de Arbeid,
kamervoorzitter ir. Vondeling en Delfts burgemeester ir. Oele worden volgens
Haagse regeringskringen nauwelijks serieus genomen.
De liberale oppositieleider Hans Wiegel is het volstrekt oneens met het zetels
toeschrijven aan ministers die nog in functie zijn. Hij heeft premier Den Uyl
schrifteljk gevraagd een eind te maken aan alle geruchten door een verklaring
van de premier, dat de plaats in de Europese commissie niet zal worden bezet door
een minister of staatssecretaris die nu deel uitmaakt van de regering. Volgens
Wiegel bestaan tegen de benoeming van een fungerend minister of staatssecreta
ris tot lid van de Europese commissie doorslaggevende staatkundige en staats
rechtelijke bezwaren.
VERONDERSTELLING GOESE POLITIE EN SPOOR WEGRECHERCHE:
GETUIGE ZAG
ROOD LICHT
PAAR MINUTEN
VOOR BOTSING
GOES - Menselijk falen is naar
alle waarschijnlijkheid de oor
zaak geweest van de treinramp
van twee weken geleden nabij
Eindewege. Tot die veronder
stelling zijn de recherche van de
Goese gemeentepolitie en de
spoorwégrecherche gekomen
na het onderzoek, dat ze naar
aanleiding van de treinramp
hebben ingesteld. Uit het on
derzoek valt af te leiden dat de
machinist van de verongelukte
personentrein en de NS-
storingsmonteur, die bij hem in
de cabine zat in de dichte mist
vermoedelijk twee seinen ge
mist hebben: een geel sein op
ruim 1800 meter voor de plaats
waar de ramp zich voltrok en
een rood sein ruim 300 meter er
voor.
Overigens houden de Goese rechercne
en de spoorwegrecherche bij de conclu
sies van het onderzoek wel heel nad
rukkelijk een paar slagen om de arm.
Het zit er in dat nooit exact zal kunnen
worden nagegaan wat er precies is
misgegaan. De enige twee mensen, die
zouden kunnen vertellen wat er alle
maal gebeurd is, namelijk de machinist
en de storingsmonteur, zijn immers
omgekomen. Daarom zijn de conclusies
van het onderzoek in feite veronder
stellingen. Wel heeft het onderzoek
geen aanleidingen te zien gegeven om
de uiteindelijke veronderstellingen te
weerleggen.
Al enkele uren na het plaatsgrijpen van
de ramp werd duidelijk dat de seinen
gewerkt hebben zoals ze moesten wer
ken. Meteen na de ramp bleek het sein-
beeld die lichten te vertonen, die het
had moeten vertonen, namelijk een
rood licht het dichtst bij de wisselplaats
en een geel licht ongeveer 1500 meter
van dat rode licht in de richting Goes
verwijderd. De seinen bleken goed te
werken na het ongeval. Dat werd met
test aangetoond. Ook was een rood licht
verschenen voor de trein uit de richting
Middelburg, die een paar minuten na de
verongelukte personentrein de wissel
plaatshad moeten passeren. Bovendien
was er een getuige ('voor ons eigenlijk de
belangrijkste getuige in het hele onder
zoek", aldus een woordvoerder van de
recherche), die het licht 300 meter voor
de wisselplaats enkele minuten voor het
ongeluk op rood had zien staan.
Remmen
De rechercheurs konden uit het ver-
In het voetspoor
van Gerbrandy
§.A.antjes heeft deze week een
uitdrukking overgenomen
van de legendarische Pieter
Sjoerds Gerbrandy: 'De luis in
de pels'. Gerbrandy hield van
gepeperd taalgebruik en zijn
vondsten werden tijdens de Londense
jaren van de Nederlandse regering met
plezier en leedvermaak doorgegeven.
Meyer Sluyser vertelt er over in zijn aar
dige boekje met Londense herinnerin
gen uit 1940 - 1945 dat tot titel heeft
'Daar zaten wij'. Zo karakteriseerde de
toenmalige premier het beleid van zijn
minister van buitenlandse zaken aldus:
„Zeer intelligent, maar Van Kleffens
brengt geen levende jongen ter wereld."
Toen hem werd meegedeeld dat een
AR-burgemeester van een grote stad
was overleden, een magistraat die niet
zo flink was tegen de Duitsers, sprak hij:
„Dood? Mijn gaaf vergroot, geen blijder
maar. in tachtigjaar," Over mr. G. J. van
Heuven Goedhart kwam de karakteris
tiek: „Het zwijn in de synagoge." In dit
rijtje nu past de uitdrukking die hij eens
gebruikte naar aanleiding van het zelf
standigoptreden door minister mr. J. W.
Burger, het huidig lid van de raad van
state: 'De luis in mijn pels'. Aantjes
brengt nu deze opvallende beeldspraak
over op de PPR: deze partij zou voor de
PvdA fungeren als "pediculus huma
nus', om eens een fraaie luizenaam te
gebruiken. Zou Aantjes het Zeeuwse
vervolg op dit Londense verhaal ken
nen? In de jaren vijftig bezocht Ge
rbrandy als ambteloos burger het
Zeeuwse rampgebied en werd daar
rondgeleid door een burgemeester, die
hem alle bijzonderheden vertelde over
de ramp en het herstel van zijn gemeen
te. Op de weg terug sprak de oud
premier in waarderende bewoordingen
tot zijn vrouw over de bewuste burge
meester de man had een uitstekende
indruk op hem gemaakt. Zijn vrouw was
het er wel mee eens, maar bracht één
bezwaar naar voren: de burgemeester
was lid van de PvdA.
„Heb jij niet eens
een socialist de luis
in je pels genoemd?"
Gerbrandy knikte
en sprak minzaam:
„Vergeet niet lieve, ook in de AR zit er
ongedierte." De scherpe tong van Ge
rbrandy behandelde vriend en vijand
gelijkelijk en daarom is enige voorzich
tigheid geboden met sommige citaten
van deze merkwaardige en markante
Pieter Sjoerds.
De
hoor van verscheidene passagiers af
leiden dat de personentrein waar
schijnlijk pas is gaan remmen nadat de
trein het rode licht al gepasseerd was.
De passagiers van de trein constateer
den namelijk dat de noodstop van de
trein enkele seconden voor de botsing
werd ingezet
Er werd gesproken van een seconde of
twee. Wanneer de machinist de remmen
al in werking had gesteld bij hetzien van
het rode licht, dan had er een zestal se
conden moeten verstrijken tussen het
moment waarop de passagiers het
remmen bemerkten en het moment
waarop de personentrein achterop de
goederentrein vloog. Overigens had dat
de botsing niet kunnen voorkomen,
maar de gevolgen waren dan wellicht
Slot sie pagina 9 kolom 5)
belangrijkste opmerking van Aan
tjes in het hier geciteerde betoog was
overigens niet de vergelijking uit Ge-
rbrandy's woordenschat, maar zijn op
vatting dat het CDA desnoods een min
derheidskabinet moet vormen als sa
menwerking met de PvdA niet mogelijk
zou blijken. Dit gekokketeer met een
minderheidskabinet komt de laatste ja
ren meer voor en niet alleen bij Aantjes.
Zo is tijdens de eerste formatieperiode
van het kabinetrDen Uyl nagegaan of
wellicht een minderheidskabinet- moge
lijk zou zijn. Er zou dan een progressief
kabinet komen waarvan het beleid door
de andere partijen - metname werd toen
aan de confessionelen gedacht - uitslui
tend op zakelijke merites moest worden
getoetst. Daarin lag voor Den Uyl de
'brugfunctie': hij wilde dat met vooral
de KVP op deze 'gedogende' manier zou'
tonen dat ze in dezelfde richting wenste
te gaan als de progressieven. „Dat zal
ongetwijfeld leiden tot het ontstaan van
een sfeer van wederzijds vertrouwen
tussen deze groeperingen met het voor
uitzicht op een breder regeerakkoord
voor nieuwe verkiezingen," aldus Den
Uyl in een van de eerste brieven uit de
formatieperiode. Het is er niet van ge
komen. Terecht. Minderheidskabinet
ten - om het even door wie ze worden
bevolkt -zijn ondingen. Sinds in Neder
land de parlementaire democratie vol
ledig functioneert zijn er, strikt geno
men, nooit minderheidskabinetten ge
weest. Wel kabinetten die geen strikte
binding hadden met de fracties en der
halve aanspraak konden maken op de
aanduiding 'extra-parlementair' of
soms 'zakenkabinet' werden genoemd.
Tussen 1926 en 1929 is Nederland ge
regeerd door een kabineLDe Geen met
enige moeite zou in dat geval de aan
duiding 'minderheidskabinet' toepas
baar zijn geweest. Het bleek toen name
lijk niet mogelijk om een meerderheid in
de kamer te krijgen, zodat in arren
moede een soort-programma-ministerie
werd gevormd, een intermezzokabinet
dat zijn portefeuille ter beschikking zou
stellen zodra in de kamer een parlemen
taire meerderheid aanwezig zou blijken.
Bij de daarop volgende formatie van
1929 is nagegaan of een rechts minder
heidskabinet verantwoord was, maar
met name de AR-partïj voelde daar
niets voor. Later heeft Colijn voor zijn
geestverwanten uiteen gezet hoe hij in
dit opzicht over de verhouding
regering-parlement dacht. Veel van Co-
lijn is verouderd, maar dit betoog is nog
altijd actueel: een kabinet moet naar
zijn oordeel „bij de meerderheid der
kamers op instemming kunnen rekenen
omdat de regeringstaak in de tegen
woordige tijd zulk een uitgestrekt ter
rein beslaat en zo diep in het maat
schappelijk leven ingrijpt, dat zonder
behoorlijk overleg moeilijk de vereiste
overeenstemming is te verkrijgen. Zon
der een zodanige redelijke zekerheid ls
bij onze parlementaire verhoudingen
regeren niet mogelijk. Ontbreekt die ze
kerheid, dan stuurt het kabinet niet,
maar wordt het gestuurd."
Om dat laatste gaat het: sturen of ge
stuurd worden. De marges voor een
minderheidskabinet zijn zo gering dat
(Slot zie pag. 3 kolom 1)
