E.Ottjes Sint-Jansteen schreef
over tijd in Bataljon Zeeland
extw
De echte Terneuzenaar bereik
je met Des Beaux A rts niet
agenda Schietingen
Aangrijpende film over
psychiatrische inrichting
JOHN VERSCHUREN NA JAAR GALERIE
Fotopuzzel
Kent u
Zeeuwsch-
Vlaanderen
VRIJWILLIGER
VAN 1944-1947
SINT-JANSTEEN - Tijilcns de laatste
reünie van het zogenaamde Bataljon
Zeeland, begin vorige maand in 'Den
Dullaert' te Hulst, werden de aanwezi
gen opgeroepen hun belevenissen uit
de oorlogsjaren eens op papier te zet
ten. Van een en ander zal zo ligt in de
bedoeling, samen met foto's een her
denkingsboek over het eerste Neder
landse bataljon in de oorlogsjaren
worden samengesteld.
Caféhouder E. Ottjes uil Sint^Jansteen
heeft zijn ervaringen van 1944 toten met
1946 al opgeschreven. De heer Ottjes:
„Via de krant wil ik nu nog eens probe
ren con tact te knj gen me t al die j ongens
waarmee ik heb gediendDe Steense
caféhouder schnjft uit Boschkapelle af
komstig te zijn. Samen met vijf andere
inwoners van dat dorp gaf Ottjes gehoor
aan de oproep van de Hu ls ter huisarts J
F. J. M Casparie om zich als vrijwilliger
te melden. „Wij hebben ons allen ge
meld in Hulst en werden op transport
gesteld naar Sint-Niklaas in Belgié.
waar we werden ondergebracht in een
grote fabriekshal. Daar kregen we onze
opleiding. Eerst hebben we. een paar
dagen in burgerkleren moeten rondlo-
Agenda schietingen: Zaterdag 6 no
vember: Ossenisse: Parochiehuis;
Zulddorpe: L Vermue; Hulst: W.
Blommaert. Lamswaarde. P. Claessens.
Zondag 7 november: Ossenisse: Paro
chiehuis; Zuiddorpe: M. de Cock;
Hengstdijk: P. van Dijk, Koewacht: J.
de Kind-Ceelaert.
Maandag 8 november. Hulst: W. Blom
maert.
Dinsdag 9 november: Kloosterzande: J
de Waal (bejaarden).
Donderdag 11 november Sint-
Jansteen: E. Ottjes (bejaarden).
pen. toen werden we in het soldatenpak
gestopt. We kregen een soldatenboekje
en moesten onze handtekening zetten
voor de bevrijding van Nederland netzo
lang tot Nederland was bevrijd.
Ik vergeet nooit dat wij een oud
koloniaal uit het leger van Nederlands-
Indiê hadden, sergeant Jonkers. Toen
we voor de eerste keer in ons uniform
moesten aantreden, kregen we te horen
dat we vanaf die tijd onder de militaire
krijgstucht stonden. We konden dus
met ons werk aanvangen. We vertrok
ken met onze compagnie naar Biervliet,
waar we werden ondergebracht tn een
grote graanloods. Van daar werden we
uitgezet op de boerderijen in Biervliet
en Hoofdplaat. We werden onderge
bracht in de boerderij van Magnus. We
moesten op de dorsvloer slapen, bij rat
ten en muizen, maar dat is het soldaten
leven. wacht lopen, twee uur op en twee
uur af. langs de kust. Later gingen we
naar Sint-Gillis, in België. Ik werd inge
deeld op het kasteel tussen Sint-Gillis
en Vrasen als chauffeur Het was hartje
winter. Op een morgen moesten we le
gerwagens gaan halen voor de compag
nie. Mijn taak was in het begin om met
soldaten naar het badhuis in An twerpen
te rijden. We hebben verschillende ke
ren een schuilplaats moeten zoeken,
want er viel toen elk uur nog een vlie
gende bom. Een is er eens op de cinema
van Antwerpen gevallen. Veel Ameri
kanen hebben toen het leven verloren.
Sneeuwstorm
Een andere keer kreeg ik opdracht om
in Brussel een wagen met munitie te
gaan halen. Ik moest me melden bij de
staf van prins Bernhard. Toen ik daar
was werd mijn wagen volgeladen met
munitie. Intussen brak er een sneeuw
storm los. Een luitenant zei toen dat het
onverantwoord was om daar door te
rijden.
Ik werd met de lift naar boven gebracht
en in een lege kamer gestopt. Er werd
voor eten gezorgd. De volgende morgen
ben ik teruggereden naar Sint-Gillis.
Het was toen knap koud. Het was zelfs
■zo erg dat de schoolbanken in de kachel-
werd en verstookt, want er was geen
brandhouten geen kolen. Met vijf solda
ten ben ik toen naar Breskens gereden
om brandhout te halen en het stookpro-
bleem was opgelost.
'ONE FLEW OVER THE CUCKOO'S NEST'
TERNEUZEN - De behandeling van
psychiatrische patiënten staat cen
traal in de film 'One flew over the cuc
koo's nest' die deze week wordt ge
draaid in Luxor Temeuzen en De Ko
ning van Engeland Hulst. Hoofdrolspe
ler Jack Nicholson beeldt in deze rol
prent Patrick McMurphy uit, die het
straffe regime in het verbeteringsges
ticht waar hij verblijft probeert te ont
duiken door te simuleren dat hij ge
stoord is.
Hij wordt opgenomen in een psychy-
chiatrische inrichting, waar hij een ge
makkelijk leventje denkt te leiden.
Maar hij heeft buiten zuster Ratched ge
rekend. een niet bepaald zachtzinnige
tiran, die de mannen op haar afdeling
aan beklemmend gezag onderwerpt.
McMurphy komt er binnen als de
spreekwoordelijke 'frisse wind', die de
anderen langzamerhand een beetje
losmaakt. Hij sluit een tameüjk eenzij
dige vriendschap met de doofstomme
Indiaan Chief Bromden
Als hij merkt dat de mannen veel min
der privileges krijgen dan waar ze recht
op hebben, gaat McMurphy een cam
pagne voeren om zuster Ratched mach
teloos te maken. Het gaat lijken op een
gevecht tussen twee boksers, waarbij ze
elk op hun beurt een ronde winnen.
Maar na een door McMurphy georgani
seerd vistochtje op zee slaat de zuster
toe met één van haar machtsmiddelen:
de electroshock-therapie. McMurphy
geeft niet toe; ze zal hem echter niet
klein krijgen, wat ze ook met hem uit
voert. Tot zijn grote genoegen heeft hij
inmiddels gemerkt dat Chief Bromden
helemaal niet doofstom is. maar jaren
lang iedereen voor de gek heeft gehou
den. Nu wordt hun vriendschap er één
voor het leven en ze maken plannen
voor een vlucht naar de vrijheid.
Als een soort afscheidsfeestje laat
McMurphy 's nachts twee vriendinne
tjes komen. De meisjes brengen een he
leboel drank mee en de mannen hebben
Uit het relaas van de heer Ottjes blijkt
dat de compagnie vervolgens naar
Hulst afreisde. De mannen werden on
dergebracht in de ambachtsschool. Het
blijkt dat de Steense oud-vrijwilliger
daar nog wacht heeft gelopen met de
toen bekende wielrenner Gerrit Voort-
ing „Verder hebben we in Hulst nog een
parade gelopen toen prins Bernhard de
officieren beëdigd", zo herinnert hij zich.
De volgende standplaats was Goes. Van
Goes ging het vervolgens met amfibie-
voertuigen naar Walcheren, naar het
gebied Oranjezon. „Toen we door de
straten van Westkapelle voeren stond
het water tot aan de brievenbussen. Ik
moet nog altijd denken aan de tekst die
opeen woningstond: 'Dat is onze wens'.
Ik zei toen tegen mijn vrienden, daar
hebben de mensen die daar gewoond
hebben toch wel niet om gevraagd.
We werden in Vrouwepolder aan wal ge
zet We werden in een kerk ingekwar
tierd en moesten dienst doen in Oranje
zon, langs de kust. Als het helder weer
was. konden we de Duitsers zien op
Schouwen-Duiveland. Daar heb ik op
wacht gestaan met soldaat De Dalie uit
Stoppeldijk. We vierden Pasen in een
bunker. De legeraalmoezenier kwam
ons de biecht afnemen, daar hoor je nu
niet meer van. Een kameraad is daar in
Oranjezon nog om het leven gekomen,
een zekere Van Eindhoven. Hij was op
zijn eentje op verkenning gegaan in het
gebied Er was echter nog geen landmijn
opgeruimd. Zo is die jongen aan zijn
dood gekomen".
Goebbels
Het volgendestation van de heer Ottjes
was Coevorden. De reis ging door
Duitsland. „We stopten in Duitsland
oin een half uur te pauzeren. Direct
stonden er een hoop kinderen om ons
heen. Ik zei toen dat Hitier er aan was.
Eentje kwam naar voren een kind van
'n jaar of zeven, en antwoordde me: we
hebben Goebbels toch nodig. Het zat er
wel goed ingekweekt", zo schreef de
heer Ottjes uit Sint-Jansteen, die over
igens best eens iets wil horen van
oud-medestrijders. Zijn adres: Wil
helm inastraat 1 te Sint-Jansteen.
de nacht van hun leven. De stotterende,
onzekere Billy slaagt er zelfs in met een
van de meisjes naar bed te gaan in een
isoleercel. Door de vele drank, waaraan
hij niet meer gewend is, valt McMurphy
in slaap en hij wordt pas wakker wan
neer de helpers en de zuster op de zaal
komen en de ravage aanschouwen. Billy
wordt samen met het meisje ontdekt en
voor straf naar de kamer van de dokter
gestuurd, waar hij zelfmoord pleegt.
Wanneer de zuster McMurphy hiervan
de schuld geeft, werpt hij zich in een
vlaag van woede op haar en probeert
haar keel dicht te drukken. Op het laat
ste moment kan ze worden bevnjd.
McMurphy wordt afgevoerd uit de zaal
en later, op een brancard, terugge
bracht. Dankzij een hersenoperatie leeft
hij verder als een vegeterende plant, De
Chief besluit alleen te vluchten, maar hij
wil zijn vriend niet zo achterlaten. In een
daad van liefde drukt hij een kussen
over McMurphys mond tot deze dood is.
Dan slaat hij een getralied raam in en
vlucht, de vrijheid tegemoet
'One flew over the cuckoo's nest' (in het
Nederlands: En één viel uit het
nest') is gemaakt naar een roman van
Ken Kesey. Naast Jack Nicholson zitten
Louise Fletcher en William Redfield in
de hoofdrollen.
Het Luxortheater draait verder 'De der
tien zonen van de gele draak', een avon
tuur uit het land van de karate en, don
derdag 11 november. 'Alice does not live
here anymore", een aangrijpende film
over een ontwortelde vrouw, die ook al
eens op de t.v. te zien was
Het Ledeltheater in Oostburg heeft 'De
Peetvader' in de projektor. Een verfil
ming van Mario Puzo's gelijknamige
boek over de maffia. Hoofdrol: Marlon
Brando. Verder draaien 'De vurige mei
den van de Birkenhof (Tiroler jool) en
'Bello en de jacht op de diamant' een
tekenfilm voor jong en oud van Wall
Disney.
De Koning van Engeland in Hulsl
brengt naast 'One flew over the cuckoo's
nest': 'Horror Express', 'De meedogen
loze achtervolger' en 'Het Deense sleu
telgat'.
TERNEUZEN - Bezoekers keken even vreemd op toen burgemees
ter Aschoff van Temeuzen galerie 'Des beaux arts' officieel opende
door met een viltstift zijn handtekening op het maagdelijk witte
vloertje van de expositieruimte te zetten. Er ontstond op die zater
dag van de 22e november vorig jaar een kunstwerkje op zich.
tijd dat dit. verlopen stukje van de bin
nenstad best wat fleur kon gebruiken.
Verschuren knapte zijn pand op. buren
volgden zijn voorbeeld. En terwijl
staatssecretaris van volkshuisvesting
Jan Schaefer en wat autoriteiten door
het centrum struinden om te zien wat
Temeuzen aan vernieuwbouw kon
doen. had de Zandstraat zonder vlag of
wimpel zijn eigen rehabili tatieplannetje
uitgevoerd.
Tegen die achtergrond richtte Verschu
ren een buurwoninkje in als galene. „Ik
wilde Temeuzen en Zeeuwsch-
Vlaanderen wat kunst bieden van uit
eenlopende aard. Er werd hier vroeger
niets of heel weinig gedaan, zeker niet
door het particulier initiatief. Nou was
ik van tevoren gewaarschuwd door
„FLETS SOORT
BELANGSTELLING"
Bijna twaalf maanclen en een groot
aantal handtekeningen later zegt gale
riehouder John Verschuren met een ge
zicht dat bij geen enkel jubileum past:
„De echte Terneuzenaar, nee, die bereik
je niet. En ook de middenstand en de
scholen hebben het laten afweten. Er is
een flets soort belangstelling. Drukte
bij de openingen, maar daarna zakt het
in. Veel mensen durven niet naar bin
nen. We kunnen toch niets kopen, onze
portemonneee is er niet naar, zeggen ze
dan. Maar daar gaat het ons niet om, al
is 't leuk om het erbij te hebben".
Hij is een amicaal aandoende Braban
der die nog eikjaar carnaval gaat vieren
in Breda. Na veel omzwervingen ves
tigde hij zich aan de Zandstraat in Ter-
neuzen als kunstschilder. Dat was in een.
t-t
tö" :"s.
t
mensen die zeiden: Zeeuwsch-
Vlaanderen en in het bijzonder Temeu
zen zijn cultuurarm. Wat je niet kent,
dat mis je niet Ik ben toch begonnen en
dat heeft best vruchten afgeworpen. Het
liep eigenlijk best tot na de expositie
van Kees van Langevelde. in juni. Bij de
opening speelde de harmonie en we
hadden 2000 bezoekers binnen. Dathing
toen ook een beetje samen met de
kunstmarkt. Buren zeiden tegen de
standhouders: ga jij de stad maar in,
dan zullen wij wel verkopen. De ten
toonstellingen na die van Van Lange
velde trokken nauwelijks kijkers. Ik
dacht dat we door het organiseren van
een expositie van een echte Terneuze
naar de bevolking van zijn drempel
vrees hadden afgeholpen, maar dat
bleek nietzo te zijn. Wehebben hier toch
een ontzettend aardige tentoonstelling
van kindertekeningen gehad, 'Kind en
spel', die 14 kinderen en misschien 3 ou
dere bezoekers trok. De 'Idaho Compa
ny' is toen nog lang geweest. Kijk, bij
zo'n gelegenheid hoopte ik de echte
Terneuzenaar binnen te krijgen. Als ou
der heb je toch belangstelling voor het
werk van je kinderen?"
Grote namen
John Verschuren denkt komend sei
zoen werk van zo'n 10 kunstenaars te
laten zien. Momenteel hangen er bij
'Des Baux Arts' bizarre tekeningen van
Rien Timmers uit Roosendaal. Daar
voor exposeerde Robert Roag, een
evenement dat welgeteld 10 bezoekers
op de been bracht.
„Ik snap er werkelijk niets van", peinst
de galenehouder boven een treurig
ogende bak koffie. „Iedere keer sturen
we aan 300 adressen een uitnodiging, er
wordenaöiches weggehangen en er staat
iets in de pers. Wat moetje meer doen?
O ja, bij de opening is het druk genoeg.
Dan hoor je niets dan optimistische ge
luiden. De mensen vinden wat er hangt
leuk. er ontstaat discussie. Een enkeling
krijgt problemen thuis, omdat hij zo laat
terug is. Ik bedoel maar de sfeer is er
wél. Waarom zien we hier eigenlijk zo
weinig scholieren? Een visuele tekenles
heeft ook z'n nut, zou ik zo denken. Er
is hier welgeteld één tekenleraar bin-
nengeweest met een klasje. En dat was
dan nog iemand die hier toch al regel
matig komt. De Temeuzense kunste
naars tonen ook opvallend weinig be
langstelling. Is dat gebrek aan interesse
voor wat een ander maakt? Zit het 'm in
de manier waarop de weg naar 'Des
Baux Arts' is aangegeven? De gemeente
wil niet dat ik een bordje met een ver
wijzing ophang in de Noordstraat. Ken
nelijk weet men geen onderscheid te ma
ken tussen zakelijk en cultureel be
lang".
Het belletje gaat. De herfstmiddag
brengt drie bezoekers mee. Ze lopen, het
catalogusje in de hand, in gepast tempo
langs de werken.
Verschuren zou graag wat 'grote namen'
naar Temeuzen halen. „Ik ben bezig
met Karei Appel. Otto Dïcke. Ik heb ook
Karei Willink al eens benaderd. De ver
zekeringskosten voor zijn werken zijnzo
hoog dat dat geen haalbare kaart is. Ik
wil de galerie ook uitbreiden. Om te be
ginnen zou ik de binnenplaats erbij wil
len betrekken. Dat is 18 vierkante meter
expositieruimte. We zouden dan groep-
sexposities kunnen houden, schilde
rijen en beeldhouwwerk combineren.
Als het aan mij lag, kwamen er ook mu
ziekavonden. Dan zou je een pianoreci
tal kunnen geven, Beethoven of iemand
anders. En er zou eigenlijk ook een ver
volg moeten komen op de literaire
avond die we hier hebben gehouden.
Nietom iemand of iets concurrentie aan
te doen. in goeie samenwerking".
Op tweede kerstdag wil hij een modes
how organiseren en eventueel een zan
ger als Dimitri van Toren uitnodigen,
vooropgesteld dat dat allemaal kan in
de beperkte ruimte van 'Des beaux
arts'. Zijn exposanten betrekt hij ko
mend seizoen in hoofdzaak uit eigen
land 'al zal er wel eens een enkele Belg
tussendoor lopen'.
John Verschuren - de enige galeriehou
der die Terneuzen rijk is - laat zich zo-
maarniet ondersneeuwen. „Als we hier
kunnen blijven - wat nog lang niet ze
ker is, omdat het structuurplan nog
moet verschijnen, blijf ik mikken op
een breed publiek. Altijd dezelfde men
sen is niet leuk".
John Verschuren: ..Veel mensen
durven niet naar binnen"
Het is misschien wel goed (gelet op het
grote aantal onvolledige oplossingen
dat ons deze weck bereiktel om nog
eens uileen te zetten, dat deze fotopuz
zel delezersaanspoortom niet alleen te
melden wat de fotograaf op zijn plaat
zetten maar ook (en vooral) wat hij
Alle inzenders wisten feilloos dat onze
medewerker op de Schependijk was
gaan staan om een stukje Temeuzense
binnenstad t e kieken. Een enkeling ging
zeer gedetailleerd op het aanwezige
winkelbestand in. maar slechts Andrë
de Braai (10 jaar) uit de Tramstraat sig
naleerde dat de toren van de vroegere
r k. kerk was weggewerkt.
Andrë krijgtdeze week onze waardebon.
Gefeliciteerd!
Oplossingen van de nieuwe puzzel voor
woensdag naar: P.Z.C., Nieuwstraat22,
Temeuzen. En denkt u erom: oók mel
den wat onze fotograaf'verduisterde'.
ZEEUWSCH-V1AANDEREN
GA VIN MACDONALD
EN TRIO ROMA
Disco Poly Pam haalt
weer buitenlands talenl
naar Westdorpe
WESTDORPE - De Disco Poly Pam in
Westdorpe timmert het komende wee
kend weer aan de weg met optredens
van bekende buitenlandse artiesten.
Morgen (zaterdag) komen de uit Schot
land afkomstige eigentijdse folkzanger
Gavin MacDonald en het Franse Trio
Roma op uitnodiging van Poly Pam
naar Westdorpe. Als klap op de vuur
pijl wordt daar verder bij gemeld dat
men een optie heeft op een optreden
van Manfred Man's Earthband, voor
april volgend jaar.
Voorlopig richt de aandacht zich echter
vooral op Gavin MacDonald en het Trio
Roma MacDonald is geen folkzanger in
de traditionele zin van het woord. Hij
zingt eigentijdse songs, van onder an
dere de Beatles. Van Morrison en Buddy
Holly. Hij trad op in bekende Engelse
clubs en op grote festivals. Na een rond
reis door Duitsland vestigde hij zich in
Belgie. Van Gavin MacDonald versche
nen tot nu toe twee lp's en zes singles.
Het Trio Roma bestaat uit een accor
deonist, een drummer en een gitarist.'
Van de accordeonist Viniccio Alfand
wordt in de aankondiging gezegd: 'Hij is
een talentvol musicus, manoeuvreert
met een verbluffend gemak tussen de
wow wow-pedalen. vervormers en ver
sterkers. Hij bespeelt twee accordeons
tegelijk'. Men vergelijkt de stijl van
'Roma' met die van Emmerson. Lake en
Palmer. Zaterdag is het allemaal te be
luisteren in Westdorpe.
Intocht van
Sinterklaas
AXEL - Zaterdag 13 november houdt
Sint-Nicolaas in gezelschap van een
groot aantal Zwarte pieten zijn feeste
lijke intocht in Axel. De sint komt om
ongeveer twee uur aan bij de Nieuwen-
dijk, vanwaar hij onder begeleiding
van een muziekvereniging, de Oranje-
ruiters en ponyclub 'De Kleppertjes'
per rijtuig een korte rondrit door Axel
zal maken. De volgende route wordt
hierbij gevolgd: Nieuwendijk - Bui
tenweg - v. Gistellelaan - Crijnssens-
straat - Joost de Moorstraat - Nassaus-
traat - Markt.
Om half drie zal de goedheiligman op
het stadhuis worden ontvangen en toe
gesproken door burgemeester A. de
Kam en vertegenwoordigers van het
Streekmuseum Axel.
Om drie uur vertrekt de sint weer en
begeeft zich naar de Halle langs de vol
gende route: Weststraat - Zeestraat -
Oranjestraat - Weststraat - Zuivelstraat
Oosterstraat - Rooseveltlaan.
Om half vier zal Sint-Nicolaas zitting
houden in het cultureel centrum 'De
Halle' en versnaperingen uitdelen aan
de kinderen van ongeveer 1 tot 7 jaar.
Verder zal hij een tekenwedstrijd aan
kondigen voorde jeugd, verdeeld in drie
leeftijdsgroepen, onderwerp St*
Nicolaas.
Om deze tekeningen in ontvangst te
kunnen nemen zal sint op vrijdag 3 de
cember nogmaals een bezoek aan Axel
brengen. Hij zal dan 's avonds aanwezig
zijn in het voormalige postkantoor aan
de Noordstraat. Gelijk met de door haar
georganiseerde intocht van St-Nicolaas.
start het streekcentrum Axel haar jaar
lijkse St-Nicolaasactie.
•g VRIJDAG 5 NOVEMBER 1976
WIL CONTACT KRIJGEN MET OUDE DIENSTMA TEN
E. Ottjes
E. Ottjes in 1944
E. Ottjes triomfantelijk op een motorfiets.
