ClALE ZEEUWSE COURANT
DEN UYL'S 8-8-FORMULE IS
ONAANVAARDBAAR VOOR PPR
MINI KRANT
Boersma: „voor iedereen 30
tot 35 per maand erbij
Zuivering Brabants afvalwater komt op
schorren ten zuiden van brug bij Bath
Kissinger stelt gerust
Van Agt:„ verklaring premier over resolutie belangwekkend
Zie pagina 22
vandaag
Engeland
heeft olie-
meeyaller
VANDAAG VOORSTEL IN KABINET:
Struikelen
over de drempel...
pagina. 3
219e jaargang no. 263
Vrijdag 5 november 1976
DEN HAAG - Tussen PvdA en PPR is grote onenigheid ontstaan over de ontwerp-resolutie inzake
deelneming aan een volgende regering. De PPR is het niet eens met de afzwakking van de resolutie,
die premier Den Uyl donderdagochtend na langdurige besprekingen met het PvdA-partijbestuur
wist af te dwingen. Vooral een verhouding van acht progressieve en acht CDA-ministers in een
volgend kabinet is in de ogen van de PPR onaanvaardbaar.
De PPR noemt de verklaring van Den Uyl, dat hij bereid is genoegen te nemen met een acht-acht-
verhouding, een geheel eigen interpretatie. De tekst van de oorspronkelijke resolutie was al een
compromis, zo zegt de PPR. Die tekst laat wel enige ruimte, maar beslist niet voor de interpretatie die
Den Uyl er nu aan geeft, zo deelde PPR-voorzitster Ria Beckers donderdagavond mee.
Afgezien van de acht-acht-verhouding
zal een totaal van factoren een rol moe
ten spelen, aldus de voorzitster van de
PPR. „De beide partijen moeten samen
bepalen of er een garantie kan worden
gegeven voor een duidelijk progressief
beleid. Het gaat verder niet alleen om
de getalssterkte, maar ook over de
taakverdeling, de personele bezetting
en het programma van het nieuwe ka
binet", zei Ria Beckers.
Eerst als al die factoren bekend zijn,
kunnen de congressen van beide par
tijen PvdA en PPR - na de verkiezingen
- beslissen of zij toestaan dat geestver
wanten in het kabinet gaan zitten.
Versie-Den Uyl
De reactie van de PPR volgde op een
verklaring die Den Uyl op een perscon
ferentie aflegde, waaruit bleek dat hij
erin was geslaagd de omstreden resolu
tie van PvdA en PPR aanzienlijk af te
zwakken. De versie van Den Uyl houdt
in dat PvdA en PPR niet langer groter
dan het CDA hoeven te zijn om deelne
ming aan de volgende regering moge
lijk te maken. Wel houdt de PvdA vast
aan de eis dat Den Uyl premier moet
blijven, wat bij een acht-acht-
verhouding in het kabinet uiteindelijk
de doorslag kan geven.
indeling
De vakbonden breken het overleg met
de Koninklijke Maatschappij De
Schelde af over de functie-indeling.
drempel
Het voorstel tot verhoging van de kies
drempel maakt weinig kans de twee
de kamer te passeren.
uittocht
De uittocht van Turken naar het 'be
loofde land' West-Europa gaat nog on
verminderd door: opinie en achter-
beheerder
De Vereniging voor Natuurmonumen
ten heeft een beheerder voor de 'afde
ling* Zeeland.
Minister Lubbers vreest dat de marges
voor loonstijgingen in 1977 smaller zul
len zijn dan thans.
competitie
De commissie-Christiaansen wil in 1979
een begin maken met de nieuwe compe-
open
De NOS-radio stelt zondagavond het
open omroepbestel ter discussie; radio-
en televisieprogramma's; strips.
samenwerking
De nieuwe versie van de resolutie is het
resultaat van zeer langdurige onder
handelingen tussen het PvdA-
partijbestuur en de socialistische be
windslieden. Donderdagochtend vroeg
werd overeenstemming bereikt over een
aanpassing van de resolutie die Den Uyl
bij de kabinetsformatie voldoende
ruimte zou geven. Naast de voorwaarde
dat PvdA en PPR samen het grootste
blok moeten vormen, is ook de eis dat
PvdA en PPR gezamenlijk ten minste'
moeten winnen bij de volgende verkie
zingen. afgezwakt. In de verklaring van
Den Uyl staat, dat PvdA en PPR niet
mogen verliezen, 'wat betekent dat het
vasthouden van de huidige 50 zetels ge
noeg is.
Den Uyl blijft de uitgangspunten van de
De Spar en De Gruyter gaan per 1 ja
nuari 1977 definitief samenwerken;
beurs - financiën - economie
LONDEN - Het Britse ministerie voor
de energievoorziening verwacht dat
Engeland binnen vier jaar in zijn eigen
olieverbruik zal kunnen voorzien. Dit
is enkele jaren eerder dan oorspronke
lijke schattingen. Al volgend jaar zou
de aanvoer uit de olievelden in de
Noordzee aan ongeveer de helft van de
nationale consumptie tegemoet kun
nen komen en de import kunnen ver
minderen met negen miljard gulden.
Het tijdstip van de bekenmaking van
deze gegevens doet vermoeden dat het
geen toeval is dat het samenvalt met het wijken van wat in de marathonzitting
resolutie onderschrijven. Dat houdt in
dat de kiezer een duidelijke keuze moet
kunnen doen voor of tegen voortzetting
van het huidige kabinetsbeleid. De ge
talscriteria die de resolutie noemt voor
een legitimatie van het beleid, gaan vol
gens Den Uyl echter veel te ver. In het
nieuwe kabinet-Den Uyl dient de pro
gressieve deelname ten minste even
sterk te zijn als die van het CDA. Na de
huidige krachtsverhouding van 10-6 zou
een verdeling van acht progressieve en
acht CDA-ministers ook aanvaardbaar
zijn. Den Uyl gaf wel toe dat in die ver
houding zijn stem als premier altijd nog
de doorslag geeft.
Akkoord
Het partijbestuur van de PvdA is don
derdagochtend schoorvoetend ak
koord gegaan met Den Uyls versie van
de resolutie. Het partijbestuur blijft
van mening dat de oorspronkelijke
tekst van de resolutie meer duidelijk
heid schept voor de kiezers en dus de
voorkeur verdient, maar afgesproken
is dat Den Uyls verklaring niet bestre
den zal worden. „Het partijbestuur
acht zich moreel gebonden aan de uit
leg die Den Uyl aan de resolutie geeft,
omdat deze past in de grondgedachte
van de oorspronkelijke resolutie", zo
deelde het partijbestuur donderdag
mee.
Enkele leden van het partijbestuur,
zoals Kombrink en Nagel, hebben nog
wel gedreigd hun functie te zullen neer
leggen als de versie van Den Uyl door
het partijbestuur zou worden overge
nomen, maar aangenomen wordt dat dit
meer een schot voor de boeg was aan het
adres van Den Uyl om in zijn verklaring
van donderdagmiddag niet al te ver af te
ging meer ruimte voor voortzetting van
het kabinet te krijgen.
Reactie Van Agl
De reactie van CDA-lijsttrekker Van
Agt was iets positiever dan die van de
PPR. Van Agt noemde de verklaring
van premier Den Uyl over de resolutie
„een belangwekkende ontwikkeling".
De tekst van de resolutie blijft welis
waar ongewijzigd, maar de voorwaarde
fie Den uyl heeft geformuleerd voor her
nieuwde samenwerking met de
christen-democraten wijkt daarvan
toch in belangrijke mate af, aldus Van
Agt.
Gehandhaafd blijft wel, zo meende Van
Agt, dat PvdA en PPR in een volgend
kabinet een beslissende stem willen
mebben. Doordat zij de post van
minister-president blijven opeisen
kunnen zij een kabinet van acht pro
gressieve en acht CDA-ministers uit
eindelijk toch naar hun hand blijven
zetten. Minister Van Agt herhaalde nog
eens dat met standpunt van het CDA,
dat als het CDA de grootste partij
wordt, de chcisten-democraten ook
aanspraak maken op het leveren van de
minister-president.
PLAINS - Het gezin van Jimmy Carter, de nieuw gekozen president van de Ver
enigde Staten, heeft er ongetwijfeld een vermoeiende tijd opzitten. Bij aankomst uit
Atlanta, waar de verkiezingsoverwinning was gevierd, draagt Carter, met links zijn
vrouw, zijn-9-jarig. dochtertje Amy in zijn armen, nadat het meisje tijdens de vlucht
in slaap was gevallen.
TOT WISSELING IN WITTE HUIS
WASHINGTON (UPI) - De Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken, Henry Kissinger, heeft de wereld
verzekerd dat men niet bevreesd hoeft blad Time.
dent, die op 20 januari 1977 in functie
treedt, zegt dit in een donderdag gepu
bliceerd vraaggesprek met het week
te zijn dat de Verenigde Staten, han
gende het optreden van de
woner van het Witte Huis en zijn team,
zouden falen in het nakomen
verplichtingen.
Carter definieert het begrip 'orde in de
wereld' als een streven naar vrede. De
presidentelect zegt voorts dat hij 'on-
hun middellijk' contact zal leggen met lei
dende figuren in de SowjetUnie, China,
bezoek van een delegatie van het Inter
nationaal Monetair Fonds aan Londen
om de Britse economie door te lichten.
Van het rapport van deze delegatie zal
het afhangen of het IMF bereid is de
door de Britse regering gevraagde mil
jardenlening te verstrekken, en of mi
nister van financiën Denis Healy toch
het mes zal moeten zetten in de begro
ting voor sociale voorzieningen.
De Burmah Oil Maatschappij heeft de
optimistische schattingen van het mi
nisterie voor de energievoorziening ge
steund met de mededeling dat zij ver
wacht dat het Thistle olieveld ruim 50
procent meer zou produceren dan eerst
geraamd werd. Ook de British Petro
leum Maatschappij zou vermoedelijk
ruim een kwart meer kunnen
met het partijbestuur was afgesproken.
De PvdA-bewindslieden hebben zich
tijdens de discussie volledig achter
premier Den Uyl geschaard in zijn po-
Kissinger gaf donderdag alle Ameri- vooraanstaande Europese landen. Ca-
kaanse diplomaten in het buitenland de nada en Mexico,
opdracht de regelingen van de landen XöSS
waar zü over geaccrediteerd zijn in dit
opzicht gerust te stellen.
Jimmy Carter is van plan een Ameri
kaanse buitenlandse politiek te gaan
voeren die mikt op 'orde in de wereld',
een beleid dat vooral qua mentaliteit zal
afwijken van de 'machtspolitiek' uit het
Kissinger-tijdperk
Het officiële Russische persbureau Tass
heeft donderdag een beroep gedaan op
Carter voort te gaan met het verminde
ren van spanningen en geweld, druk of
dreigementen af te wijzen.
Eventueel meedoen van communisten
aan regeringen in West-Europa is in de
eerste plaats een zaak van de Europea-
De nieuwgekozen Amerikaanse presi- nen. Dit is de mening van Zbigniew kiezing.
Bzrezdnski. adviseur in buitenlandse
aangelegenheden van de gekozen presi
dent James Carter en wel genoemd als
eenvan de kandidaten voor het ambt
van dr. Henri Kissinger.
„Uiteraard", verklaarde Bzrezinski in
een vraaggesprek met het Parijse dag
blad 'Le Quotidien de Paris', „zijn wij
geen voorstander van de aanwezigheid
van communisten in de regering."
Jimmy Carter heeft president Ford bij
de presidentsverkiezingen van dinsdag
ook in de staat Ohio verslagen, zij het
met een zeer klein verschil. De 25 electo
rale stemmen van Ohio brengen het to
taal van Carters electorale stemmen op
297, 27 meer dan nodig voor de verkie
zing tot president.
Paus Paulus VI heeft Carter donderdag
telegrafisch gelukgewenst met zijn ver-
Jj&ntlijn'
\33
HOME Italië wordt geteisterd door hoge waterstanden Hier drijft een door
de vloedstroom gevelde boom de Tiber af bij Rome. Op de achtergrond het
historische kasteel St-Angelo. ivaar keizer Hadnanus begraven ligt.
(van onze redactie economie)
DEN HAAG - Minister Boersma
van sociale zaken zal vandaag
het kabinet voorstellen iedere
werknemer er over de maanden
november en december f30 tot
f35 per maand bij te geven. De
beslissing van het kabinet
hangt echter af van de hoogte
van de stijging van de prijzen
voor gezinsconsumptie over de
afgelopen maand.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
stelt alles in het werk dit cijfer nog
voor het kabinetsberaad van vanmid
dag te produceren. Lukt dat niet, dan
acht men het waarschijnlijk dat de re
gering de beslissing een week zal od-
schuiven, tot men wel over de cijfers
kan beschikken.
Bij de vakbeweging is men van mening
dat het kabinet het voorstel van
Boersma wel zal honoreren, „om de sfeer
tussen de sociale partners enigszins te
verbeteren in de hoop dat het daardoor
mogelijk is dat de vakbeweging en de
werkgevers voor het arbeidsvoorwaar
denbeleid 1977 alsnog tot een akkoord
zullen komen".
Werkgevers
Tot nu toe hebben de werkgevers zich
sterk afwijzend tegen welke loonmaat
regel dan ook opgesteld. Vooral na de eis
van de FNV om iedere werknemer per 1
oktober f 40 per maand meer uit te beta
len wegens de gestegen prijzen. Minister
Lubbers berekende dat de prijsstijgin
gen binnen de ramingen zouden blijven,
waardoor de motivering van de eis van
de FNV weg viel. De eis werd dan ook
door het kabinet van tafel geveegd met
de opmerkingen: „Te hoog en te vroeg in
de tijd".
Het overlegorgaan van de centrale on
dernemersorganisaties in het midden-
en kleinbedrijf heeft zijn ongerustheid
uitgesproken over een mogelijke extra
loonronde dit jaar. In een donderdag
aan de ministerraad verzonden tele
gram staat dat 'in het midden- en
kleinbedrijf diepe ongerustheid be
staat over de steeds luider wordende
geruchten dat de regering overweegt
nog dit jaar een extra loonsverhoging
toe te kennen."
Een directeur van het automobiel
bedrijf Chrysler is woensdag in Argenti
nië vermoord door leden van de onder
grondse guerrilla-organisatie 'Montone-
ros'. Dit is uit politiebronnen in Buenos
Aires vernomen.
COMBINA TIE MET AFVAL WATER REIMERSWAAL NOG IN STUDIE
LOZING BLIJFT
BIJ WAARDE
GOES - De zuiveringsinstallatie voor
het afvalwater uit westelijk Noord-
Brabant en het industriegebied Moer
dijk komt definitief ten oosten van het
Schelde-Rijnkanaal, vlakbij de Bathse
brug. Er wordt daar een terrein van on
geveer 10 hectare vrijgemaakt. De
bouwkundige aanbesteding van de in
stallatie zal in 1979 plaatsvinden. Het
lozingspunt bij Waarde - waar nu onge
zuiverd afvalwater in de Wester-
schelde stroomt - blijft in de toekomst
gehandhaafd. Als de zuivering in 1982
gereed is, zal er gezuiverd water wor
den geloosd.
Het is nog niet bekend of het afvalwater
uit de gemeente Reimerswaal, dat nu
ook bij Waarde ongezuiverd wordt ge
loosd, in de nieuwe zuivering bij de
Bathse brug behandeld zal worden. Het
waterschap de brede watering van
Zuid-Beveland onderzoekt de moge
lijkheden daarvoor. Het is niet uitgeslo
ten dat besloten wordt voor het Rei-
merswaalse afvalwater een aparte,
kleinere, zuivering te bouwen in de
Westveerpolder, ten westen van Waar-
da Overigens staat deze zuiveringspro-
blematiek pas voor de periode 1982-1984
op het uitvoeringsschema zuiverings-
technische werken van het waterschap.
De planologische aanwijzing van het
schorrenterrein ten oosten van het
Schelde-Rijnkanaal voor de zuivering,
is in enkele maanden rond gekomen.
Half 1976 kreeg het Zeeuwse provinciaal
bestuur bericht van de Noord
brabantse collega's dat men op eigen
grondgebied geen geschikte plaats kon
vinden. De Brabanders hadden ette
lijke jaren nodig gehad om tot die ge
volgtrekking te komen. Gezamenlijk
(Zeeland/Brabant) is er toen naar een
oplossing gezocht, die binnen enkele
maanden op tafel lag. Nu de grond is
aangewezen, kan het waterschap
West-Brabant aan de uitvoering van de
installatie gaan beginnen. Begin '77
wordt er op het terrein van het opjaag-
station van de afvalwaterleiding Moer
dijk - Waarde bij Bergen op Zoom een
proefinstallatie gebouwd, om na te gaan
wat de beste zuiveringsmethodiek zal
zijn. Volgens een woordvoerder van het
waterschap WestrBrabant moeten de
proeven nog in 1977 afgerond worden.
Dan kan het plan bestekklaar gemaakt
worden en volgt in 1979 de bouwkundige
aanbesteding. Het streven is de zuive
ring in 1982 gereed te hebben. Over de
grootte van de installatie is nog geen
duidelijkheid. Dat hangt in belangrijke
mate 'af van de hoeveelheid afvalwater
die er vanuit WestrBrabant op de leiding
geloosd zal worden in de toekomst en
daarom wordt nog gestudeerd.
Blij
De directeur van de provinciaal plano-,
logische dienst voor Zeeland (PPD), ir.
R. M. Th. Adriaansens, is blij met de
oplossing die uit de bus gekomen is. Hij
wijst erop dat de afvalwaterleiding en
de zuivering van het afvalwater nogal
wat ontwikkelingen hebben gekend in
de voorbije periode. Ir. Adriaansens
herinnert eraan dat vier jaar geleden
een gemengde Zeeuws/Brabantse
werkgroep de zuiveringsproblematiek
bestudeerde en tot de conclusie kwam
dat er bij Waarde geen zuiveringsin
stallatie gebouwd kon worden.
„Brabant zei eigenlijk: we willen zelf
kijken of we iets kunnen beginnen op
eigen grondgebied. Er is toen een zelf
standige Brabantse commissie verder
gegaan en die heeft vrij lang werk ge
had," aldus de PPD-directeur.
Volgens de heer Adriaansens is Zeeland
pas half 1976 weer benaderd. „De bood
schap was: we kunnen de installatie met
op Brabants gebied ontwikkelen. De
enige mogelijkheid was namelijk een
plaats achter de gemeente Bergen op
Zoom, op het verdronken land van het
markiezaat van Bergen op Zoom. En op
die plaats zijn de toekomstige uitbrei-
dingsplannenvoor Bergen op Zoom ge-
Slot zie pagina 9 kolom 2)
Aardig, maar
zinloos
§NatuurUjk is het aardig van
de tweede kamer om nog eens
te onderstrepen dat de vaste
oeververbinding Wester-
schelde er zo spoedig mogelijk
moet komen. Ze koos ook een
aardige vorm voor dit gebaar: via een
amendement-Comelissen plaatste zij
de garantiepost voor deze verbinding op
de begroting van verkeer en waterstaat,
eenpostdiede regering er helaas niet op
had gezet. Daarmee gaf de kamer on
dubbelzinnig aan dat deze voor de oe
ververbinding zo noodzakelijke rege
ringsgarantie wel op de begroting
diende te komen. Een sympathiek en
vriendelijk gebaar, maar wel zinloos,
Vanzelfsprekend heeft de kamer het
recht om bij wijze van amendement een
begrotingspost op te voeren indien die
er naar haar mening ten onrechte niet
op staat, maar desondanks blijft het aan
de regering om te beslissen of zij al dan
niet van deze nieuwe post gebruik wil
makea Een begroting geeft namelijk al
leen het maximum aan waarover een
minister mag beschikken voor de doel
einden die bij de diverse begrotings
posten zijn omschreven. Met andere
woorden: een begroting houdt geen be
vel in aan een bewindsman in de zin van:
„Gij zult zo-en-zoveel besteden" dan wel
„Gij behoort die garantie te verlenen."
Het amendement-Comelissen gaat dan
ook niet verder dan het vastleggen van
een mening zoals een meerderheid van
de kamer die blijkt aan te hangen. In
geen geval is er sprake van een bindend
mandaat. En men kan op zijn vingers
uitrekenen dat de regering - op gezag
van de minister van financiën - er niet
verder op zal reageren.
Indien de kamer een zinvol gebaar had
willen maken dan had zij dat niet in de
exclusieve aanwezigheid van minister
Westerterp moeten doen - hij is namelijk
onschuldig aan deze zaak - maar op het
moment dat zij, de kamer, met minister
Duisenberg of met
het kabinet als ge
heel discussieerde.
De weigering van de
regering om nu een
positieve beslissing
inzake de vaste verbinding te nemen is
namelijk gebaseerd op overwegingen
die uitsluitend hebben te maken met de
algemene financiële situatie van het
land. In de toelichting bij de begroting
van het rijkswegenfonds staat letterlijk.
„De financiële problematiek waarvoor
de regering zich gesteld ziet 1 aat niet toe
dat thans een beslissing wordt genomen
over het tijdstip van de aanleg van de
vaste oeververbinding." Met deze zin
snede werd onderstreept dat 't kabinet
dit project heeft getoetst aan de maat
staven die het onlangs heeft vastgesteld
voor het huidige budgettaire beleid en
voorts dat die toetsing tot een negatief
resultaat heeft geleid. Belangrijkste
vraag derhalve: heeft de kamer deze cri
teria voor het begrotingsbeleid al met
het kabinet besproken? Antwoord: ja,
bij de algemene beschouwingen, enkele
weken geleden. Bij die gelegenheid na
men in het bijzonder de financiële des
kundigen van de fracties de regerings-
normen op de korrel en op dat ogenblik
ook waren zij met name in gesprek met
minister Duisenberg. Het had voor de
hand gelegen dat de KVP - zij heeft nu
bij de waterstaatsbegroting het be
wuste amendement ingediend - deze
kwestie toen al aan de orde zou hebben
gesteld.
Er was alle gelegenheid toe. Drs. No
tenboom, de financiëel deskundige van
de KVP, had een boeiende beschouwing
kunnen houden aan het adres van de
minister van financiën over de vraag of
een beroep op de kapitaalsmarkt voor
ongeveer tweehonderd miljoen gedu
rende vijf jaar van een zo nadelige in
vloed is als de minister van financiën
kennelijk meent. Een boeiende kwestie.
Duisenberg heeft destijds zijn mening
daarover in april van dit jaar geuit in
antwoord op vragen van het WD-
kamerlid De Beer. Bij die gelegenheid
zette hij uiteen dat het hem niet alleen
om de investering gaat, maar ook om
het 'additioneel beslag op de nationale
middelen' waardoor het begrotingste
kort nadelig zou worden beïnvloed. De
hoogleraren De Galan en Goudszwaard
daarentegen stelden enkele maanden
geleden in een vraaggesprek met de
PZC datnietalleen dit, argumenteen rol
behoort te spelen: het behoort tegen
andere overwegingen te worden afge
wogen. Als dat wordt gedaan dan is een
andere conclusie wel degelijk mogelijk.
De Galan: „Ik heb dan neiging om te
zeggen dat dit project moet doorgaan."
Duidelijk is in ieder geval dat het hier
om een financiëel-economisch verschil
van mening gaat tussen Duisenberg en
anderen, onder wie - blijkens het amen
dement van deze week - een kamer
meerderheid. Dat verschil nu had eerst
en vooral uitgesproken moeten worden
in de discussie met de minister van fi
nanciën. dat wil zeggen: bij de algemene
beschouwingen. Toen echter heeft de
kamer over dit onderwerp er hetzwij gen
aan toe gedaan.
Nu zou men het zwijgen van de kamer
over dit punt bij de algemene beschou
wingen kunnen verdedigen met het be
toog dat deze zaak dan mogelijk hele
maal in de vernieling zou zijn gegaan.
De kamer zou immers onmiddellijk
bakzeil hebben gehaald indien Duisen
berg halsstarrig bij zijn standpunt zou
zijn gebleven. Ongetwijfeld een verde
diging met zinnige kanten. Helaas ook
een verdediging die de zinloosheid van
het amendementsgebaar van deze week
een extra-accent geeft. De kamer wist
namelijk tevoren dat het amendement
praktisch geen enkel effect kon hebben,
bij Westerterp trapten ze een open deur
(Slot zie pagina 3 kolom 1
