J
WINST CDA EN VVD
EN VERLIES PvdA
h m
Jimmy
VS na
Carter president
dramatische strijd
Kamermeerderheid: in 1977 beslissen
over vaste oeververbinding Westerschelde
kleintjes
Verkiezing agglomeratie Eindhoven
Beatrix en
Claus bezoeken
Suez-kanaal
vandaag
Mogelijk jaar
uitstel voor
nieuwe kinder
bijslagregeling
Eind oktober
achtduizend
werklozen
DODEN BIJ BUSONGELUK
SPANNING TOEGESPITST TOT LAATSTE MOMENT:
minder
Volhouders...
Pagina 17
219e jaargang no. 262
Ponderdag 4 november 1976
I
kunt u ook
telefonisch opgeven.
Zie pag. 3 voor telefoonnummers.
EINDHOVEN - De vraagstelling van de kiezers in de agglomeratie Eindhoven is duidelijk uitgegaan
naar de grootste landelijke partijen. Daarbij is gebleken dat het CDA en de WD vergeleken met de
kamerverkiezingen van 1972 een duidelijke winst hebben geboekt. De PvdA ging iets achteruit.
In percentages heeft het CDA 47 pet
van de stemmen behaald, de VVD 18,7
en de PvdA 18,3 procent. In 1972 waren
deze percentages respectievelijk 36,9,
14,1 en 23,4. De PPR ging van 6 naar 5,1
procent, de Boeren Partij van 2,4 naar
(Van onze correspondent)
CAIRO - Prinses Beatrix en prins Claus
hebben woensdag op de derde dag van
hun werkbezoek aan Egypte het Suez-
kanaal bezichtigd. Zij vlogen in een he
likopter naar Ismaila, aan het kanaal,
waar zij een korte rondrit maakten
door Medinet al Zayes, een geheel
nieuwe wijk van Ismaila. In deze buurt
wonen de mensen wier huizen tijdens
de oorlog met de Israëliërs waren ver
woest.
Na de lunch maakte het gezelschap een
boottochtje over het kanaal en bezich
tigde het onder andere de Israëlische
Bar Lev linie, die tijdens de oktoberoor-
log in 1973 een belangrijke rol had ge
speeld.
Vandaag brengen prinses Beatrix en
prins Claus een bezoek aan de konings
graven in Luxor en de beroemde tempel
in Aboe Simbel en aan de Asoeandam.
Ze worden zaterdagmorgen in de Egyp
tische hoofdstad Cairo terugverwacht.
1,7 procent en de CPN van 2,9 naar 1,4
procent. De rest van de stemmen ging
naar plaatselijke en splinterpartijen.
De plaatselijke VVD-politici bleken
over de resultaten bijzonder tevreden.
Algemeen werd aangenomen dat met
deze verkiezingen een indicatie is ver
kregen voor de landelijke stemming.
Het is overigens niet uitgesloten dat het
CDA in die raad de absolute meerder
heid alsnog behaalt. Zou bij de officiële
uitslag, die nog moet worden bekend
gemaakt, blijken dat de Boeren Partij,
waarvan nu wordt aangenomen dat ze
één zetel in de raad krijgt, tien stemmen
hasj
verdrag
energie
Nederland krijgt in de jaren tachtig ee
tekort aan energie, aldus mr. A v£
Rhijn van economische zaken.
cuba
standpunt
Het standpunt van het rijk omtrent de
Koopmanshaven is nog niet bekend, ak
dus b en w van Vlissingen.
verrassing
Amerika's nieuwe president Jimmy
Carter kan nog voor veel verrassingen
zorgen; commentaren op de verkie
zingsuitslag in de V.S.
plafond
Kees Rij vers;
PAGINA 17
olifant
De muis Lok
nen aan de o
PAGINA 21
onzekerheid
Door de overwinning van Carter kan een
periode van economische onzekerheid
aanbreken; beurs-financiën-t
DEN HAAG - Er bestaat een grote kans
dat de nieuw voorgestelde kinderbijs-
lagregeling niet op 1 januari 1977, doch
op 1 januari 1978 zal ingaan. De vaste
kamercommissie voor sociale zaken
heeft het kabinet verweten te laat te
zijn met de indiening van het wets
voorstel. Bovendien willen de leden
van de commissie de verlaging van de
wao-uitkeringen, zoals aangenomen bij
de bezuinigingsnota, bij de kinderbijs
lagregeling betrekken. Deze laatste
voorstellen zullen nog wel enige weken
op zich laten wachten. Ook moet minis
ter Boersraa nog voorstellen indienen
om niet-kostwinners minder werk
loosheidsuitkering te geven.
De CDA-fracties willen alleen over de
kinderbijslagregeling praten als ook dei
plannen voor de wao-uitkering en kost
winners op tafel liggen. Uitstel van de
voorgestelde kinderbijslagregeling met
een jaar zal de schatkist 270 miljoen
kosten. De commissie meent dat deze
strop geheel voor rekening van het ka
binet moet komen, omdat men te laat
met de voorstellen bij de Tweede Kamer
is gekomen. In de commissievergader
ing zei minister Boersma van sociale za
ken te vrezen dat de plannen inderdaad
een jaar vertraging zullen oplopen als in
december geen beslissing wordt geno-
minder hebben dan nu is geteld, dan
gaat die zetel naar het CDA, dat dan 28
van de 55 zetels zal bezetten.
GASEXPLOSIE
IN HONGARIJE
EIST 12 DODEN
WENEN/BOEDAPEST (DPA) - Bij een
gasontploffing in een woonhuis van
vier verdiepingen in de Hongaarse stad
Szolnok zijn woensdag 12 mensen on
der wie drie kinderen om het leven ge
komen. Dit heeft het Hongaarse pers
bureau MTI woensdag bekendge
maakt.
Door de explosie werden 24 woningen
vernield en 16 beschadigd. De oorzaak
van het ongeluk is nog niet bekend.
De WD heeft 11 zetels, de PvdA 10. de
PPR 3 en plaatselijke partijen 3.
CDA-voorzitter Steenkamp was zeer
verheugd over de uitslag. Het was vol
gens hem een duidelijk succes van het
CDA met één program en één lijsttrek
ker. Steenkamp vond dat de uitslag in
Eindhoven zeker een landelijke indica
tie geeft.
De PvdA is het wat dat betreft niet met
hem eens. De socialisten gaven geen
reactie op de uitslag in Eindhoven, om
dat deze volgens hen niet van landelijke
betekenis was.
WD-fractieleider Wiegel sprak van
„een grandioos resultaat". „Nooit had
ik kunnen denken dat de VVD de PvdA
zó zou hebben kunnen verslaan". Ge
zien de geringe opkomst wilde Wiegel
geen harde conclusies uit de uitslag
trekken, maar het is volgens hem wel
volstrekt duidelijk, dat een CDA dat
zich kritisch opstelt ten opzichte van
links en openingen maakt naar de VVD
voor die koers wordt beloond.
Een burger
uit Georgia
- de
RIJSBERGEN - Twee doden en vie
rendertig gewonden. Dat was de trieste
afloop van een avondje uit naar de ijs-
revue in Antwerpen van het 63-man tel
lend personeel van de Nederlandse
Middenstandsbank in Breda. De twee
bussen waarmee het gezelschap dins
dagnacht over de oude rijksweg
Antwerpen-Breda reed botsten even na
half een op elkaar, kort nadat ze wa
ren vertrokken vanaf een pleister
plaats in de buurt van Zundert. De
slachtoffers zijn de 47-jarige onderdi
recteur W. C. F. M. Cools uit Ulvenhout
en de 48-jarige employé H. R. Peters uit
Oosterhout.
Een plotselinge stop om een passagiere
uit te laten stappen is volgens de rijks
politie hoogstwaarschijnlijk de oorzaak
geweest van het ongeluk.
De chauffeur van de tweede bus heeft dit
te laat opgemerkt en is met een flinke
snelheid achter zijn voorganger opgere
den, aldus de rijkspolitie. Er liggen nog
16 gewonden in Bredase ziekenhuizen.
De toestand van een inwoonster van
Etten-Leur wordt zorgwekkend ge
noemd, terwijl van een inwoner van de
zelfde plaats het levensgevaar inmid
dels geweken zou zijn. De chauffeur van
de tweede bus, kon gezien de aard van
zijn verwondingen, nog niet uitvoerig
worden gehoord. De chauffeur van de
eerste bus is ongedeerd.
Foto: een groepje passagiers langs de
weg na het ongeluk.
in de zomer van 1973 -
Watergate-affaire begon in
Washington langzaam op toe
ren te komen - kwam de Lon-
dense Spectator met een ver
nietigende opmerking over
Nixon voor de draad. Deze president
had op zijn manier de cirkel van twee
honderd jaar Amerikaanse geschiede
nis gesloten, aldus het blad; de Ver
enigde Staten waren hun bestaan be
gonnen met een president - George
Washington - die nooit een leugen ver
telde, maar nu na twee eeuwen was er
een president die nooit de waarheid zei,
zo schreef de Spectator. De zojuist ge
kozen nieuwe president zal vermoede
lijk weer bij dit eerste begin willen be
ginnen: het afgelopen jaar heeft hij bij
herhaling verzekerd evenmin als Wash
ington te kunnen liegen. Er kunnen
dus eindelijk weer eens eerlijke jaren
voor Amerika aanbreken. De meerder
heid van het Amerikaanse volk heeft in
ieder geval vertrouwen uitgesproken in
deze man uit Georgia en daarmee te
vens afgerekend met het republikeinse
bewind in Washington. Weliswaar heeft
Ford er alles aan gedaan om de slechte
reputatie van Nixon uit te wissen en
zelfs leek het er de laatste dagen op dat
hij alsnog zou winnen, maar tenslotte is
hem dat niet gelukt Jimmy Garter
wordt de nieuwe president.
Me,
Jjantlijn'
DEN HAAG - Volgens voorlopige gege
vens van het CBS is het werkloosheids
cijfer in oktober gedaald met 8000. In
september bedroeg de daling 6800.
Beide cijfers zijn voor seizoen gecorri
geerd.
De daling is te danken aan het feit dat
schoolverlaters vooral in het westen van
het land beter werk kunnen vinden. Het
totaal aantal werklozen bedraagt nu
224.300.
WASHINGTON - President
Ford heeft uiteindelijk zijn ne
derlaag moeten toegeven. Om
kwart over zes woensdagavond
bevestigde hij, dat de Verenigde
Staten op 20 januari 1977 een
nieuwe president zullen krijgen:
de 52-jarige democraat James'
Earl Carter jr., voormalig
marine-officier en landbouwer,
afkomstig uit het zuidelijke
Plains in Georgia, waar het tele
foonboek slechts anderhalve
pagina dik is.
Het republikeinse verkiezingscomitë
van de staat New York heeft woensdag
het verzoek om beslaglegging op de
telmachines in de staat, dat eerder die
dag was ingediend, ingetrokken. Tege
lijkertijd heeft president Fords woord
voerder Ron Nessen meegedeeld dat de
president niet achter het verzoek van
New York staat, noch van enige andere
staat zo een soortgelijk verzoek zou
worden gedaan, omdat de president
van oordeel is dat de uitslag in New
York 'over het algemeen nauwkeurig'
is. Carter heeft - hoewei de telling nog
niet alom is beëindigd - in 24 staten
gewonnen (en kreeg daarvoor 297
stemmen in het kiescollege, dat for
meel de president moet aanwijzen).
Ford zegevierde zelfs in meer doch
doorgaans dunner bevolkte staten (en
verwierf daarmee 241 stemmen van het
kiescollege).
In ronde cijfers haalde Carter zijn presi
dentschap binnen met 39,7 miljoen
stemmen, dat is ongeveer 51 procent -
Ford moest het stellen met 48 procent
oftewel bijna 38 miljoen stemmen. En
zodoende bevestigen de cijfers wat de
opiniepeilers tevoren al hadden vast
gesteld: de verkiezingsstrijd is tot op het
laatste moment op het scherp van de
snede uitgevochten, waarbij soms en
kele tienduizenden stemmen of minder
de doorslag hebben gegeven.
Het is voor de democraten in doorsnee
een succesvolle verkiezing geweest,
want zowel in het Huis van Afgevaar
digden als in de Senaat behielden zij in
weerwil van een aantal verschuivingen
hun meerderheid, terwijl zij ook in de
kring van vijftig gouverneurs nauwe
lijks aan kracht hebben ingeboet. Ogen
schijnlijk verandert dit ook voor de re
publikeinen niets, maar zij hebben een
aantal jonge politici zien struikelen, die
met het oog op de verkiezingen van 1980
werden beschouwd als kandidaten voor
een verjongd leiderschap van de partij.
Carters grote sterkte, die hem tot de
eerste president uit het zuiden van de
natie maakt in 128 jaar. lag in dat zuid
en. thans weer een solide democratisch
blok, in de noordoostelijke staten zoals
New York, en hij vond dank zij de
enorme inspanningen van de vakbewe
ging om de kiezers onder him leden naar
de stembus te jagen, een doorbraak in
het industriële noorden. De arbeiders,
de mensen met de lagere inkomens, een
flink deel van de landbouwers, de zwarte
bevolking en de blanke protestanten
hebben hem na een campagne van wel
geteld 22 maanden en reizen die in to
taal 800.000 kilometers besloegen, naar
het Witte Huis gebracht.
Doorslag
Politieke commentatoren zijn het er
echter over eens dat de onafhankelijke
kiezers die niet bij een der partijen be
horen de doorslag hebben gegeven: zij
vormen de grootste groep van het elec
toraat, groter dan het geregistreerde le
dental van de democratische of de veel
kleinere republikeinse partij. Andere
conclusie: Fords 48 procent (van men
sen met middelbare opleiding, de be
trekkelijk welgestelde bewoners van de
voorsteden, een deel van de landbouw
en de beambten bijvoorbeeld) bewijzen
dat het Watergate-schandaal noch de
geruchten omtrent de betrokkenheid
van de aftredende president bij het on
derdrukken daarvan, voor de kiezer een
rol van betekenis hebben gespeeld.
Vele joodse stemmers, die met hun rijk
dommen bijvoorbeeld de staat Israël
steunen en zich doorgaans laten leiden
door de politieke voornemens van Ame
rikaanse politici tegenover dat land,
hebben in grote aantallen voor Ford ge
stemd. Carters mandaat draagt dan ook
het stempel van de mensen op wié hij
zijn sterkste beroep heeft gedaan: de
niet zeer of helemaal niet welvarenden,
de werklozen, de gediscrimineerde min
derheden in de smeltkroes van nationa
liteiten en erfenissen waaruit deze natie
is opgebouwd.
Telegram
In het telegram van Ford aan Carter
stond: „Dear Jimmy, het is duidelijk dat
je in een lange en intense worsteling
hebt gewonnen. We moeten nu de zaken
die ons scheiden achter ons laten èn het
land verenigen in ons streven naar vrede
en welvaart. Hoewel onze opvattingen
omtrent de middelen om dit doel te be
reiken, verschillen, verzeker ik je van
mijn volledige en hartelijke steun wan
neer je de eed zult afleggen. Mijn rege
ring en ik zullen alles doen om het begin
van de ambtstermijn zo gemakkelijk
mogelijk te maken".
Ford, omringd door zijn familie, was
duidelijk aangeslagen. Hij was ont
roerd, de stem van zijn vrouw Betty
brak zo nu en dan, dochter Susan huilde
openlijk, zijn zoons stonden er witjes
bij. President Ford stapte van het po
dium, kon nauwelijks nog een woord
uitbrengen, maar begon te doen wat hij
in de afgelopen weken voortdurend
heeft gedaan: handen schudden, al
leen: het was deze maal ten afscheid.
.et bovenstaande opmerkingen is
één van de belangrijkste factoren aan
geduid die Ford tenslotte hebben doen
verliezen, namelijk de afkeer van het
Washingtonse establishment: hij kon de
'credibility-gap' - de geloofwaardig-
heidskloof - niet overbruggen. Deze
fraaie uitdrukking duikt sinds de
regering-Johnson voortdurend op in
Amerikaanse tijdschriften en kranten,
een nette term waarmee echter in feite
wordt bedoeld dat de regering er geen
been in ziet om te liegen als dat zo uit-
komt. 'The politics of lying": het is de
titel van een in 1973
verschenen boek. de
politiek van het lie
gen, geschreven
door de Washing
tonse journalist Da
vid Wise. Hij motiveerde deze sombere
titel aldus: „Vijftien jaar heb ik in Wash
ington doorgebracht met het schrijven
over regeringszaken onder vier presi
denten en ik heb er heel wat geleerd.
Wat precies? Wel, daar gaat dit boek
over." Kennelijk hebben ook de Ameri
kaanse kiezers het nodige geleerd en
daarom boven Gerald Ford de voorkeur
gegeven aan de buitenstaander Jimmy
CarteruitGeorgia. Ookdatiseen opval
lend gegeven: de nieuwe president komt
uit een van de elf zuidelijke staten die
zich in de vorige eeuw losmaakten uit
het federatieve verband van de V.S. en
aldus een burgeroorlog ontketenden.
Tot diep in de twintigste eeuw heeft
deze oorlog 1861 -1865) - met als inzet de
afschaffing van de slavernij - zijn invloed
binnen Amerika doen gelden.
O»,
ATLANTA - Jimmy Carter en z
meer dan 3500 Carter-supporter
ruw Rosalyn zwaaien naar het publiek van
ïter Amy lop de voorgrondheeft dt/.fdelijk te
AMENDEMENT CORNELISSEN WIL GARANTIEPOST VAN
1150 MILJOEN VOOR LENINGEN VOOR PROJECT
A. J. KALAND:
„KABINET MAG,
MAAR HOEFT NIET
TE BESLISSEN"...
DEN HAAG - Een grote meerderheid in
de tweede kamer staat achter het stre
ven van minister Westerterp, dat in
1977 een regeringsbeslissing wordt ge
nomen over de aanleg van de vaste oe
ververbinding Westerschelde. Dit kan
worden geconcludeerd uit de vrijwel
algemene steun, die woensdagmiddag
is gegeven aan het voorstel van de
KVP'er Cornelissen om in de nieuwe
begroting van verkeer en waterstaat
een garantiepost op te nemen voor het
lichaam dat de aanleg en het beheer
van de verbinding zal verzorgen. De ga
rantie gaat tot ten hoogste 1150 miljoen
gulden in de aflossings- en rentebeta
lingen op de geldleningen, die voor het
project moeten worden aangegaan.
De KVP-tweede=kamerleden Peijncn-
burg, Hermsen en Bremen, de D'66-ers
Van Mierlo en Imkamp alsmede de ze
venmansfractie van de PPR hebben
hun steun aan het voorstel onthouden.
In een korte stemverklaring, die werd
uitgesproken door de indiener van het
amendement, lieten de drie tegen
stemmers uit de KVP-fractie weten de
vaste oeververbinding allerminst over
bodig te vinden. Met hun houding wil
den ze - met het oog op het omvangrijke
begrotingstekort - alleen voorlopige
voorzichtigheid laten blijken met o ver
heidsgaranties voor leningen.
De in de nieuwe begrotingspost ge
noemde maximumgarantie van 1150
miljoen gulden is naar verwachting ge
noeg als de beslissing over de aanleg in
1977 wordt genomen. Het bedrag is als
volgt samengesteld: 755 miljoen inves
tering voor de bouwwerkzaamheden,
150 miljoen rente tijdens de bouw gedu
rende vijf jaar, 180 miljoen voor de ex
ploitatieverliezen gedurende de eerste
jaren na de openstelling en 45 miljoen
voor diversen, waaronder onvoorzien.
Vervolg
Het amendement-Comelissen komt als
een vervolg op de motie van zijn frac
tiegenoot De Bekker, die bij de begro
tingsbehandeling verkeer en water
staat van vorig jaar nagenoeg alge
meen werd gesteund in de Tweede Ka
mer. Daarin werd het kabinet-Den Uyl
uitgenodigd de beslissing over de
brug-tunnel combinatie tussen Kruin-
ingen en Perkpolder nog voor de jaar
wisseling 1975-'76 te nemen. De rege
ring heeft die motie niet uitgevoerd,
omdat minister Duisenberg van finan
ciën het niet verantwoord achtte het
noodzakelijke beroep op de kapitaal
markt toe te staan.
In de toelichting op de begroting 1977
van verkeer en waterstaat gaf de rege
ring er blijk van in beginsel met de wen
selijkheid van de vaste verbinding in te
stemmen, maar de beslissing over het
tijdstip van de aanleg te willen uitstel
len gezien „de financiële problematiek,
waarvoor de regering zich gesteld ziet".
In de tweede-kamerfractie van de KVP.
de partij waartoe ook de bewindsman
van verkeer en waterstaat behoort,
vond men dit bericht teleurstellend en
men beraadde zich op de houding die
moest worden aangenomen tijdens de
openbare commissievergadering ter
voorbereiding van de begrotingsbehan
deling en tijdens de begrotingsbehande
ling zelf. Volgens de specialist van ver
keer en waterstaat in de fractie, Corne
lissen, is in dat stadium al gedacht aan
het amendement van de garantiepost in
de begroting.
Die gedachte kon echter voor het gë-
fSlot zie pagina 6 kolom 3)
verdreven gezegd: Carters verkie
zing heeft een definitief einde gemaakt
aan die negentiende-eeuwse burgeroor
log. De tegenstellingen na het beëindi
gen van de vijandelijkheden waren des
tijds zo fel dat zij generaties lang Ame
rika hebben verdeeld. Menige noorder
ling bijvoorbeeld beschouwde de bewo
ners van de zuidelijke staten als onbe
houwen tweederangsburgers die het
liefst weer maar de slavernij zouden wil
len invoeren. Maar nu - ruim een eeuw
later - wordt dan eindelijk een burger uit
Georgia, een figuur zonder enige Wash
ingtonse achtergrond, tot president
van de federatie gekozen. Dat houdt te
vens in dat een groot deel van de zwarte
stemmen in het hele land ook op Carter
zijn uitgebracht. Van een
binnenlands-Amerikaansstandpuntuit
beschouwd gaat het hier om een feit van
grote historische betekenis: de burger-
oorlog is inderdaad afgedaan. In Ame
rikaanse verhandelingen over deburger-
oorlog komt men vaak de uitdrukking
'the road to reunion'tegen, de weg naar
de hereniging. Die weg bleek in de prak
tijk bezaaid met grote en vaak moeilijk
te verwijderen obstakels, maar via Car
ters verkiezing is de weg dan toch nog
gaaf opgeleverd. Ook in dit opzicht
geldt: de cirkel is gesloten.
Z al het beleid van Carter nu wezenlijk
verschillen van dat van president Ford?
Her en der worden hoofden geschud:
men vermoedt dat er niet zo heel veel zal
veranderen. Misschien is dat wel zo.
Niettemin is het een gegeven dat er nu in
Washington een geheel nieuwe ploeg
aan het werk zal gaan en dat houdt in
dat op allerlei gebieden een nieuwe
aanpak valt te verwachten. Na acht jaar
republikeins bewind wordt de wacht af
gelost: de democraten nemen de touw
tjes van het bewind in handen. Eén van
de gevolgen: Henry Kissinger verdwijnt
van het wereldtoneel. Carter heeft in
zijn campagne het buitenlands beleid
van Nixon-Ford-Kissinger fel aangeval
len: het zou op onvoldoende morele
grondslagen rusten en bovendien de re
laties met de Europese bondgenoten
hebben verzwakt. Een van Carters be
langrijke adviseurs op het gebied van
de buitenlandse politiek is George W.
Ball, voormalig onderminister van bui
tenlandse zaken en ex-ambassadeur bij,
de Verenigde Naties. Hij heeft in een
omvangrijk boekwerk de omtrekken
geschetst van een nieuwe buitenlandse
politiek voor de Verenigde Staten, een
concept dat sterk afwijkt van Kissin
gers denkbeelden. Ball verwijt Kissin
ger pure machtspolitiek, bovendien een
beleid dat uitsluitend op de korte tei>
mijn is gericht: 'Heden oorlog - morgen
vrede'. Als Carter ook maar iets wilwaar-
maken van wat hij de afgelopen maan-
Slot zie pagina 3 kolom If
