Transcendente meditatie, drug
of weg tot wereldverbetering?
bewoon
de
wereld!
1 Jehova's Getuigen
Giovanni Bernardone
ZATERDAG 9 OKTOBER 1976
Van tijd tot tijd komt er een jongen of meisje thuis met de
mededeling dat hij of zij gegrepen is door de gedachten van de
Maharishi Mahesh Yogi. Welke uitwerking heeft 30'n medede
ling op de andere gezinsleden en op de naaste omgeving? In de
meeste gevallen zal zich een lichte paniek van de toehoorders
meester maken. Wat krijgen we nou weer? Is zoon of dochter nu
al zover afgedwaald dat hij of zij op het punt staat om experi
menten met de eigen ziel en de eigen geest uit te halen? Moeten
wij ons voorbereiden op de geur van wierookstokjes, op het mo
notone gezoem van mantra's, ingewikkeld gekruiste benen, een
wazig starende blik en nog meer van dat oosters-meditatieve
gedoe? En dat alles in ons huis! Moeten wij lijdzaam toezien hoe
één van die vele vormen van modern heidendom bezit neemt van
onze kinderen0 Is de godsdienst dan niet voldoende meer? Moe
ten de psalmen dan zo nodig vervangen worden door het nasale,
betekenisloze gezoem dat bij die nieuwe meditatiemode hoort?
Moet Christus het veld ruimen voor een baardige man uit India?
Wordt God ingeruild voor 'het opperste zijn', wat dat dan ook
moge wezen, en het kruis voor een lotusbloem?
Ik kan mij goed voorstellen aai ie
mand die zich heeft aangesloten bij de
beweging van de Maharishi Mahesh
Yogi door zijn omgeving niet voor
'vol' wordt aangezien. Het is allemaal
té on-westerst te vreemd en te beang
stigend. „Je eindigt in een inrichting
als je met die grappen begint", zo
waarschuwen wij elkaar. Intuïtief
vrezen wij bovendien, dat de pro
gramma's van de Maharishi Mahesh
Yogi de deelnemers aan die pro
gramma's zullen beroven van hun ge
loof, hen zullen losweken uit de kerk
en hen onbruikbaar zullen maken
voor het functioneren in gezin en
maatschappij.
En dat is heel begrijpelijk. Wij zijn er
aan gewend dat jonge mensen zich ge
concentreerd bezighouden met boe
ken, dat zij aan sport doen, dat zij hun
stereo-versterkers oorverdovend hard
laten klinken Wij kunnen ons niet
goed voorstellen dat jonge mensen
zich in een rustig hoekje terugtrekken
om zich te verdiepen in de schoonheid
van een bloem, zoals wij de Maharishi
hebben zien doen tijdens televisie
uitzendingen in het verleden. 'Trans
cendente meditatie' wordt dat ge
noemd - alwéér zo'n woord waarvan je
nekharen steil overeind gaan staan!
■Transcendent' - dat klinkt naar be
wustzijnsverruiming, een proces dat
ook door sommige soorten drugs
wordt opgewekt. Albliiven! Gevaar!,
denken wij instinctief
De huiver voor transcendente medi
tatie en de irritatie die de baardige, in
een soort bournous gestoken Maha
rishi bij velen onzer oproept, zijn heel
goed te begrijpen. De gehele termino
logie, het occulte sfeertje dat erbij
schijnt te horen en de onduidelijke
herkomst van het geheel maken ons,
westerlingen, die niet van kindsbeen
af een meditatieve traditie zijn opge-
opgegroeid, schichtig.
Intussen moeten wij ons wel realiseren
dat er over de gehele wereld miljoenen
mensen van allerlei leeftijd, ras en
godsdienst en uit alle lagen van de be
volking met transcendente meditatie
bezig zijn, In sommige Nederlandse
steden, bijvoorbeeld Eindhoven, Nij-
megen en Wageningen, beoefent meer
dan 1 procent van de inwoners de
transcendente meditatie, zo is uit een
onderzoek gebleken. Deze ruime 1
procent beoefent de transcendente
meditatie methodisch, onder leiding
van leraren. Het aantal dat de kunst
uit een boekje heeft geleerd, of er zo
maar wat mee experimenteert, is on
bekend. Maar men kan veilig aanne
men, dat het daarbij - alleen in ons
land - ook om enkele honderduizenden
mensen gaat.
Daarbij wordt 'T.M.', zoals men ge
makshalve zegt, een fenomeen dat wij
niet over het hoofd mogen zien. Er is
dan ook alle aanleiding om ons af te
vragen wat de waarde van 'T.M.' nu
precies is. Welke gevaren er eventueel
aan verbonden zijn, en welke positieve
perspectieven de 'T.M.' wellicht voor
onze huidige, toch bepaald niet har
monische en gelukkige samenleving
opent,
Er is sedert de eerste wereldreizen van
de Maharishi Mahesh Yogi in 1958 heel
veel nuchter, wetenschappelijk onder
zoeknaar'T.M.' verrichten wij kunnen
dan ook putten uit een schat aan lite
ratuur over dit onderwerp.
De Maharishi Mahesh Yogi is een In
dische natuurkundige en filosoof,
maar hij is niet de 'uitvinder' van de
transcendente meditatie. De techniek
die hij en honderden mensen die door
hem als leraar zijn 'ingewijd' verkon
digen, stamt uit een tijd van ver vóór
de wereldgodsdiensten. Transcen
dente Meditatie is, zoals dat wordt ge
noemd, vóór-religieus. Het is ook
buiten-religieus omdat mediteren -
volgens de Maharishi - een levensfunc
tie van de mens is, een zogenaamde
hoofdbewustzijnstoestand, naast wa
ken, slapen en dromen. Kenmerkend
bij 'T.M.' is. dat men deze specifieke
toestand vrijwillig in het leven kan
roepen door tweemaal daags gedu
rende 15 a 20 minuten de aandacht
naar binnen te richten (mediteren),
hetgeen een gebeuren is, waarbij niets
voorvalt, dat schokkend of verontrus
tend is. Integendeel, 'T.M.' is aange
naam en het verhelpt zelfs stresstoes
tanden.
In het blad 'Intermediair' vertelt de
uit Bennekom afkomstige drs. F. W'.
Blase, dat 'T.M.' een programma is
dat diepere en fijnere stadia van den
ken in onszelf ontsluit. De Maharishi
zelf zegt: „Een gedachte komt niet
vanzelf in ons op, maar doorloopt een
aantal stadia, voordat wij ons die ge
dachte ook werkelijk bewust zijn.
Het is een soort impuls, die stap voor
stap aan duidelijkheid wint. Het is als
het opstijgen van een luchtbelletje in
water. Naarmate de luchtbel dichter
bij de oppervlakte komt, wordt hij be
ter waarneembaar doordat hij tijdens
zijn reis groeit. Tijdens transcendente
meditatie wordt dit wordingsproces
van een gedachte in de omgekeerde
volgorde gadegeslagen, zodat men
steeds ijlere ontwikkelingsstadia van
een gedachte waarneemt, totdat men
komt aan de bron van het denken - het
zuivere bewustzijn. Het hulpmiddel bij
deze transcendente meditatie is een
'mantra' - d.w.z. een woord zonder een
bepaalde betekenis.
In de geschiedenis van de grote chris
telijke mystieken kunnen wij zien hoe
ook zij - zonder ooit van de 5000 jaar
oude T.M.-techniek te hebben ge
hoord, gebruik maakten van een
'mantra' om in uren van zelfinkeer tot
aan de bron van hun bewustzijn te ge
raken, waarbij zij hun momenten van
opperste verrukking beleefden. Medi
tatie is namelijk een methode omgrof-
stoffelijke zaken te verfijnen. Haat
wordt tot verdraagzaamheid en be
grip. Liefde verdiept zich tot innige so
lidariteit, woede tot rust en inzicht.
Kortom: de mens komt weer tot zich-
iMAHARISHI MAHESH YOGI
zelf en wie durft beweren dat hij daar
aan geen gehoefte heeft?
Er zijn talloze managers in de wereld,
die zich door 'T. M bevrijden van
stress. In diverse psychiatrische kli
nieken wordt 'T.M.' gebruikt als een
snelwerkende, soms zelfs sensationele
therapie om patiënten hun innerlijk
evenwicht te hergeven en serieuze so
ciologen werken een theorie uit. dat
het met behulp van 'T.M.' mogelijk is
om onze moderne samenleving, die ge-
kenmerkt wordt door gejaagdheid, on
rust, angst en toenemende misdadig
heid om te vormen tot een gelukkige
en harmonieuze mensenfamilie - een
aards paradijs misschien.
De Maharishi Mahesh Yogi is er als
eerste verantwoordelijk voor, dat
sommige sociologen zich op de studie
inzake de effecten van 'T.M.' hebben
gestort. Ik noem enkele provocerende
stellingen van de Indische filosoof:
-Door 'T.M.' te beoefenen bereikt men.
dat het geestelijk groeipatroon, dal
normaliter bij de 25-jarige leeftijd ein
digt (dan zet de aftakeling in) eenvou
dig wordt voortgezet. Men over
schrijdt als het ware zijn door de na
tuur gegeven bovengrens, zowel wat
betreft de ontwikkeling van de intelli
gentie, als van de lichamelijke vitali
teit.
-Als 5 procent van een stads- oflands-
bevolking systematisch 'T.M' beoe
fent, dan zullen de positieve tendenzen
onder zo'n bevolking zo sterk worden
dat een ideale samenleving kan ont
staan.
-Reeds bij een deelnemingspercentage
van 1 kan men in het groepsgedrag
van een samenleving positieve veran
deringen bespeuren.
-Transcendente Meditatie verfijnt en
veredelt de kwaliteit van het gevoels-
en gedachtenleven.
-Transcendente meditatie is beter
voor uw hart en uw bloedvaten dan
oververzadigde vetzuren ooit kunnen
zijn.
-Transcendente meditatie maakt een
eind aan de 'stress' waaraan dagelijks
duizenden mensen ten offer vallen.
Het is begrijpelijk, dat uiterst nuch
tere geleerden de hierboven genoemde
stellingen-op hun houdbaarheid wil
den toetsen. De 'T.M.'- leraren, met de
Maharishi voorop, hebben aan de on
derzoeken. die in vele landen zijn inge
steld, hun volle medewerking gegeven.
En omdat zij volhouden dat 'T.M.'
niets met magie of religie te maken
heeft, onderwierpen zij zichzelf zonder
verzet aan laboratoriumproeven, zoals
meting van de hersenstromen tijdens
meditatie.
Bij deze onderzoeken zijn enkele din
gen onomstotelijk komen vast te
staan. 'T.M.' is geen vorm van auto
suggestie. De veranderingen in het pa
troon van hersenstromingen waren
duidelijk meetbaar en kwamen over
een met het beeld dat zich vertoont bij
cardiogrammen van personen in de
'T.M.' werkt in een sterke mate kalme
rend en de techniek is. zoals dat heet,
zonder enige twijfel 'streff-afbouwend'.
Bij proefpersonen werd -aan het begin
van een T.M.-programma en na enkele
maanden, een versterking van geheu
genfuncties en een verhoogde intëïïT-
gentie vastgesteld.
Da
was bijzonder interessant,
maar hetzelfde kan men vaststellen
bij mensen die geregeld trimmen of
sport beoefenen. Voor 'T.M.' zou het
kenmerkende aspect moeten zijn, dat
het zijn beoefenaars in betere mensen
verandert, dat het -om het duidelijker
te zeggen- heiligen kan kweken. Als
dit laatste wetenschappelijk te be
wijzen zou zijn, dan hebben de kerken
alle reden om zich ook eens in 'T.M.' te
verdiepen.
Welnu, in de Verenigde Staten zijn
vergelijkende onderzoeken ingesteld
tussen steden waarmeerdan 1 procent
van de inwoners mediteerde en steden
waarin dit percentage lager was dan 1.
Men ging er, op grond van bekende so
ciologische wetten van uit. dat een
verbetering van de bewustzijnskwali-
teit zijn uitdrukking moest vinden in
daling van het misdaadcijfer. Men
weet nauwkeurig waardoor het mis
daadcijfer wordt beïnvloed. Het weer,
de economische status van de inwo-
IIIIIIIIIIIIIilllllllHllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllll
VAN EN VOOR DE DRAAITAFEL VAN EN VOOR DE DRAAITAFEL VAN EN VOOR DRAAITAFEL VAN EN VOOR DE DRAAITAFEL VAN EN VOOR DE DRAAIT
De burclit van hertog Blauw-
baard' is van de drie toneelwerken,
die Béla Bartók schreef, zijn enige
opera. De balletten 'De houten prins'
en 'De wonderbaarlijke mandarijn'
zijn zonder moeite in Bartoks - muzi
kaal gesproken - barbaarse periode te
situeren. Voor Blauwbaard ligt die
Pierre Boulèz
plaatsbepaling moeilijker, het is één
van de hoogtepunten uit zijn oeuvre,
geschreven op de overgang tussen
impressionisme en het muzikale ge
weld uit zijn tweede periode.
De muziek van Bartók is nog lang geen
volledig ontgonnen gebied - dat bij
voorbeeld de Nederlandse operastich
ting Blauwbaard nog niet zo lang ge
leden uitvoerde, betekent niet, dat de
opera een 'cast' repertoire-stuk is.
Daar zijn wel redenen voor aan te voe
ren, de statische handeling van het
geheel blijkt vaak een moeilijk te ne
men drempel: in de één uur durende
poging van de vrouw om Blauwbaard
de zeven deuren van zijn slot te laten
openen en in het verschijnen van
Blauwbaards vrouwen voor de mor
gen, de middag en de avond zitten
weinig momenten van flitsende actie,
het effect van de opera is psycholo
gisch gericht, het orkest heeft daar een
belangrijk aandeel in.
Dat Bartóks opera niet meer versprei
ding kreeg via de grammofoonplaat
wekt wel verwondering: Blauwbaard
lijkt voor dit medium een ideaal werk,
toch zijn er slechts twee of drie uitvoe
ringen van voorhanden. De laatste - en
zonder twijfel de beste - komt van
CBS. Men zette daar Pierre Boulez, het
BBC Symphony Orchestra, Tatiana
Troyanos en Siegmund Nimsgem voor
Bartók in. Het resultaat is indrukwek
kend. Niet allen dat beide solisten het
drama voortreffelijk brengen, ook - in
het bijzonder zelfs - het orkest zorgt
voor een bewogen uitvoering. De op
name doseert de toneeleffecten goed
en vangt de orkestrale pieken gaaf op:
men beluistere de muziek in de scène,
waar de geopende deur zicht geeft op
Blauwbaards koninkrijk, de blazers,
harp en celestabij het. meer der tranen,
de climax, die leidt tot de opening van
de zevende deur. Een hoog te waarde
ren uitgave, die CBS in een voortreffe
lijk gedocumenteerd éénplaats-album
uitbracht.
(CBS 76518.stereo)
Driemaal Debussy
Als het in de muziek over het 'impres
sionisme' gaat, komt men al snel bij
Claude Debussy terecht. De uitdruk
king werd in relatie tot de muziek ge
bruikt in een rapport van de Academy
Francaise over een studiewerk van de
componist, 'Printemps': de rappor
teurs beluisterden in het stuk 'vaag
impressionisme, een vijand van de
waarheid in de kunst', zoals het werd
geformuleerd.
'Printemps' is één van de drie werken,
die tot klinken komen op een EMI-
plaat, waarop Jean Martion het Or-
chestre National de 1' ORTF dirigeert.
'Printemps' is in feite niet meer dan
een aanzet tot Debussy's impressio
nisme, het breekt sterker door in de
'Prelude a l'après-midi d'un faun'
Vorspiel zum Nachmittag eines
Fauns', zoals de EMI-hoes knersend
zegt - en het krijgt een hoogtepunt in
de drie symfonische schetsen 'La Mèr'.
die ook op de plaat staan. Ton de
Leeuw heeft in zijn 'Muziek van de
twintigste eeuw' de betekenis van De
bussy kernachtig omschreven: 'De
romanticus projecteert zichzelf in de
natuur, Debussy luistert in de eerste
Printemps, de beroemde prélude en La
Mer vormen gezamenlijk een boeiend
doorkijkje in het orkestrale werk van
Debussy. Men kan zich daarbij zeer
wel verlaten op Martinon en het Frans
orkest, Pakkende, transparante uitr
voeringen op zij n sterkst in de woeliger
delen, maar met een prachtig lome
fiuitsole van Alain Marion in de prélu
de. Wie een geserreerde aanpak van
Debussy voorstaat kan beter bij Bou
lez (CBS) terecht, wie de werken met
meer flonkering wil horen, heeft in
De Jehova's Getuigen zijn de laatste weken in het nieuws geweest. We bedoe
len hiermee dat over hen te lezen was op de bladzijden van de dagbladen. Niet
dat ze de voorpagina's hebben gebaald, maar toch werden ze ergens vermeld.
Nu zorgen de Jehova's er zelf wel voordat praktisch iedereen van hun bestaan
weet. Wie heeft ze niet aan de deur gehad? En wie is wel eens niet ongeduldig
geworden wanneer ze meteen bijna onvoorstelbare hardnekkigheid hun vorm
van religie aanprezen en met hun bald 'De Wachttoren' voor de dag kwamen
Maar het krantennieuws halen ze gewoonlijk niet. Alleen wanneer er een con
gres van internationaal formaat in ons land wordt gehouden met duizenden
bezoekers, kun je in de dagbladen over hen lezen hoe goed alles georganiseerd
ners. de werkloosheidscijfers.' de be
volkingsdichtheid en nog andere va
riabelen hebben hun invloed op het
misdaadcijfer. Indien er nu een va
riabele werd toegevoegd, metname de
transcendente meditatie, dan zou men
dat aan de vergelijkende cijfers moe
ten kunnen zien - zo luidde de stelling.
De statistieken die er tenslotte uit
kwamen logen er niet om. In alle ste
den waar meer dan 1 procent van de
inwoners mediteerde, daalde het mis
daadcijfer met gemiddeld 8.8 procent.
In de vergelijkbare steden met minder
dan 1 procent mediterenden, steeg in
76van de gevallen het misdaadcijfer
met gemiddeld 7.7 procent.
Bij dit onderzoek kunnen toevalsfac
toren een rol hebben gespeeld. Nie
mand kan b.v nauwkeurig bepalen
hoeveel mensen er precies mediteren.
Ze staan nu eenmaal niet geregi
streerd en behalve 'T.M.' zijn er nog
talloze andere stress-afbouwende
technieken, waaronder sportbeoefe
ning of trimmen die op hun eigen wij
zen bijdragen tot herstel van verloren
evenwicht en daarmee tot een verbe
tering van de geestelijke volksge-
zondheid-
Daarom is een afzonderlijk experi
ment ondernomen op groepen gevan
genen waarbij bleek dater bij de medi
terenden een grotere winst aan stabi
liteit werd bereikt dan bij de niet-
mediterenden.
Uit ervaringen die men -weinig
systematisch- heeft opgetekend uit de
mond van gelovige mensen die zich
met 'T.M.' bezighielden kan worden
opgemaakt, dat deze techniek ook het
geloofsleven verdiept, hetgeen logisch
is omdat 'T.M.' ervaringen verdiepten
verrijkt.
Daardoor is 'T.M. een middel bij uit
stek tegen godsdienstige vervlakking.
Omdat het geen religie is, omdat ge-
loofsregels ontbreken en omdat men
bij 'T.M.' niet te maken heeft met ge
meenschappelijke waarden of ver
plichtingen, biedt de trancendente
meditatie wellicht de mogelijkheid
aan de kerken om platgetreden paden
te verlaten, bestaande grenzen - ook in
de oecumene - te overschrijden en de
kwaliteit van het geloofsleven te ver
beteren. We hebbem hier typisch' te
maken met één van die dingen waar
van Paulus gezegd zou hebben: „On
derzoek ze en behoud het goede!"
Bronnen: Drs. F. W. V. Blase: 'Transcen
dente meditatie', Intermediair Jrg 12 nr 36.
Maharishi Mahesh Yogi: 'The science of
Creative Intelligence' cyclus van lezingen).
Voor geïnteresseerden Het Nederlands se
cretariaat van de 'T.M '- beweging is geves
tigd aan de Molenpol nr. 6 te Lunteren. On-'
langs is verschenen het boekje 'Wat is tran
cendente meditatie?' van drs. Niek Wijn-
gaards. A. F. M. C. Koopman
N
deze mooi ruimtelijk opgenomen
EMI-schrijf een waardevol atematief
EMI C 063-14071. quadrafonie, ook
stereo)
Nu zijn dan de Getuigen van Jehova in
het nieuws gekomen doordat onze re
gering ten hunne behoeve een nieuwe
bepaling in de dienstplichtwet wil op
nemen, waardoor zij worden vrijge
steld van militaire dienst. De voorge
stelde bepaling luidt dan:
'Vrijstelling van dienst wordt verleend
wegens het als gedoopt lid behoren tot
de Watch Tower Bible and Tract So
ciety of Pennsylvania, afdeling Neder
land'
Dit voorgestelde nieuwe artikel is
voortgekomen uit de verlegenheid
waarin onze regering zit ten aanzien
van de Jehova's Getuigen. Wat is na-
melijkhet geval? Het vorige jaar heeft
onze regering de mogelijkheid tot er
kenning van gewetensbezwaren tegen
de militaire dienst verruimd. Allerlei
ontwikkelingen hebben daartoe ge
leid, waarvan wel een van de voor
naamste is dat een toekomstige we
reldoorlog niet meer te denken is zon
der dat gebruik wordt gemaakt van
nucleaire wapens, met de vreselijkste
vernietigingen die daarmee samen
hangen. Er waren jonge mannen die
zich in hun geweten bezwaard gevoel
den om nu in militaire dienst te gaan.
Was vroeger voor onze regering de be
tekenis van het geweten sterk gebon
den aan een christelijke. ethische
overtuiging, het vorige jaar is de reik
wijdte van het geweten ruimer ge
nomen en konden ook anderen dan
vroeger het geval was gelegenheid
krijgen tot het verrichten van vervan
gende dienst, hetzij in ons land, hetzij
in het buitenland in het kader van de
ontwikkelingssamenwerking.
u is de weigering van militaire
dienst niet iets van deze tijd. Toen ons
land in de 16e eeuw zelfstandig werd,
kreeg men er al spoedig mee te maken
door de Doopsgezinden. Dat was bijv.
in 1574 te Middelburg het geval, dus
kort na dé overgave van de stad. Ie
dereen werd opgeroepen om de ves
ting te verdedigen in geval dat er een
aanval op haar werd gedaan en men
wilde de Doopsgezinden niet vrijstel
len van krijgsdienst. De magistraat
accepteerde hun gewetensbezwaren
om wapens te dragen niet en niette
genstaande het feit dat zij aanboden
als wachter bij de brandweer dienst te
doen en een extra belasting te gaan
betalen, ging de stedelijke overheid er
toe over als strafmaatregel voor de
weigering de winkels van een veertig
Doopsgezinden te sluiten. Door hen
werd toen een beroep op de Prins van
Oranje gedaan, die de Doopsgezinden
vrijstelde van krijgsdienst, onder
voorwaarde dat zij een bepaalde be
lasting zouden betalen, welke nog al
hoog was voor die tijd. In andere ste
den ging hetevenzo. Toen landelijkde
algemene dienstplicht werd ingesteld,
werden de doopsgezinde recruten
meestal bestemd voor de hospitaal-
dienst. We zien dus hieruit dat het
probleem van de dienstweigering niet
nieuw is in ons land.
Wat is nu het bijzondere bij de Getui
gen van Jehova? Kunnen zij dan niet
met een beroep op hun christelijk ge
weten gebruik maken van de moge
lijkheid vervangende dienst te gaan
vervullen? De Wet Gewetensbezwa
ren maakt dit toch ook voor hen mo
gelijk. Totl955hebbenzijdat ged aan,
maar in dat jaar kreeg de Nederlandse
afdeling vanuit Pennsylvania liet be
richt dat ook tegen het verrichten van
vervangende dienst gewetensbezwa
ren moesten worden gemaakt. Zoals
te verwachten is van een groep die
een strenge discipline kent ten op
zichte van hen die zij als hun meerde
ren aanvaardden, hebben de Neder
landse Getuigen van Jehova die voor
militaire dienst werden opgeroepen,
alle dienst die door de overheid gebo
den werd, geweigerd, met het gevolg
dat zij in Veenhuizen werden opgeslo
ten om daar een gevangenisstraf te
ondergaan. Dit is natuurlijk een ver
legenheidsoplossing waarmee nie
mand gelukkig is. Maar wat kon de
regering anders, wilde zij de wet
handhaven? Hoogst onbevredigend
heeft zij dit wel gevonden, vandaar
dat zij met het voorstel isgekomen de
reeds aangehaalde bepaling toe te
voegen aan de Wet Dienstplicht.
Wanneer dit wordt aangenomen zul
len de Jehova's Getuigen die daar
voor in aanmerking komen, zijn vrij
gesteld van alle dienst, ook van de
vervangende, wanneer zij gewetens
bezwaren hebben tegen militaire
dienst en daarom ook de vervanging
afwijzen.'
De Jehova's Getuigen zijn een secte
met een sterk adventistïsch karakter.
Zij verwachten de spoedige weder
komst van Christus. In 1872 werd in
Amerika de beweging gesticht door
Ch. T. Russell. Na zijn dood in 1916
werd ze geleid door J. F. Rutherford.
De Jehova's die langs onze deuren
komen, trachten o.a. ook boeken van
deze beide voormannen te verkopen.
Deze beweging keert zich tegen alle
kerk. inzonderheid tegen de R.-K.
Kerk. De paus is in hun ogen de Anti-
Christ. Bijzondere aandacht heeft bij
hen de leer van de laatste dingen, de
eschatologie. Volgens hen is het dui
zendjarig rijk reeds aangebroken, aan
het einde waarvan de wederkomst van
Christus zal plaatsvinden. Berekenin
gen worden gemaakt, vooral uit Da
niël en de Openbaringen en zo profe
teerde Russell dat de wederkomst van
Christus zou plaatsvinden in 3874.
Toen dat niet gebeurde, werd het jaar
telkens weer verschoven. Door zijn
volgelingen werd Russell gezien als
het hoofd van het zevende en laatste
wereldtijdperk. Bij de Getuigen van
Jehova kent men eigenlij k geen k e rke-
lijke ambten, hoewel er toch weer een
straffe organisatie is. Het priester
schap van alle gelovigen wordt hoog
aangeschreven. Ieder moet zich inzet-
ten voor de verkondiging. In ons land
zijn er ongeveer een 150 gemeenten
met ruim 7000 verkondigers. Hun
houding tegenover de staat is een zeer
kritische. Ze beschouwen deze als een
instrument van de satan. Vandaar ook
hun houding tegenover de dienst
plichten het betalen van belastingen.
Gedurende de laatste wereldoorlog
heeft men in Duitsland velen van hen
in concentratiekampen gestopt, waar
zij alle lijden en dood met anderen
hebben gedeeld. Onderhen heers', r-en
grote broederlijke gemeenschap en ze
zijn bereid tot grote offervaardigheid
en totonderling hulpbetoon. In ditop-
zicht mogen de Jehova's aan menige
gemeente ten voorbeeld worden ge
steld. Tot zover iets over deze bewe
ging en haar achtergronden.
Do,
'och, welke zijnde redenen waarom
de Getuigen van Jehova weigeren, niet
alleen de dienstplicht, maar ook de
vervangende dienst te vervullen? De
ene reden hebben we reeds enigszins
aangegeven. Die ligt in hun houding
tegenover de staat. Wanneer men de
dienstplicht afwijst, moet men ook af
wijzen de mogelijke vervanging.
Voorts: de wet maakt in ons land vrij
stelling mogelijk wegens het bekieden
van een godsdienstig-menslievend of
geestelijk ambt. In ons land behoeven
predikanten, priesters, monniken niet
in militaire dienst, dit in tegenstelling
bijv tot Belgiè. Frankrijk en Duits
land. Of deze uitzonderingspositie
goed is dan wel niet. doet hier nu niets
ter zake. Het is nu eenmaal zo. De Ge
tuigen van Jehova schijnen er zich nu
op te beroepen dat zij allen, met inzet
van hun tijd en leven, predikers zijn
vanwege het priesterschap van alle ge
lovigen dat zij in praktijk brengen.
Onze regering heeft blijkbaar gebo
gen voor deze argumenten en zo is zij
gekomen met haar voorstel om ten
behoeve van de Jehova's een vrijstel-
lingsartikel in de wet in te voegen, zo
dat zij, op vertoon van hun doopbe
wijs, volledige vrijstelling van dienst
kunnen krijgen, dus ook van de ver
vangende dienst,
In de N.R.C.-Handelsblad heeft mr. K.
G. de Vries, lid van de Tweede Kamer,
aan zijn protest tegen deze invoeging
uiting gegeven. Als de regering meent
„dat het unieke en waarachtige en
sinds vele jaren standvastig gebleven
karakter van - uit hun diepste over
tuiging voortkomende - gewetensnood
der Jehova's Getuigen een rechtvaar
diging is voor het maken van een uit
zond enng in het systeem van de
Dienstplichtwet en de Wet Gewetens
bezwaren militaire dienst", is mr. de
Vries er zo maar niet mee eens. Ver
draagt zulk een vrijstelling zich wel
met onze grondwet, zo vraagt hij. En
hij gaat voort te vragen of zulk een au
tomatische vrijstelling betekenis zal
krijgen voor de werving van nieuwe le
den. Maar zijn voornaamste bezwaar
lijkt mij dat de wetgever een situatie
schept waarin onderscheid wordt ge
maakt tussen de Getuigen van Jehova
en de andere Nederlanders die met
zulk een doopbewijs niet kunnen aan
komen en voor de wet moeten alle
landgenoten gelijk zijn. Hoe moet de
regering zich dan houden tegenover
hen die. zonder tot de Jehova's te be
horen, weigeren hun dienstplicht te
vervullen, alsook de vervangende
dienst? Mij dunkt dat deze argumen
ten juist zijn.
Er is menige overeenkomst tussen de
Getuigen van Jehova en de Wederdo
pers van de 16e eeuw, vooral op het
punt van hun houding tegenover de
overheid, die zij feitelijk in het geheel
niet willen erkennen. Het moet, vol
gens hen, gaan om een gemeenschap
waar Christus heerst en waar geen
overheid met dwingende bepalingen
nodig is. Alle dingen die er vroeger
geweest zijn. keren in de een of andere
vorm telkens weer terug. h.
Op 4 oktober was het 750jaar geleden dat hij stierf. 44 jaar oud. Een Italiaan uit Umbriè. Zijn
vader deed zulke goede zaken met Frankrijk, dat hij de doopnaam van hel kind. Giovar.m.
veranderde. Hij noemde zijn zoon naar het land dat hij liefhad. Francesco. Fransmann et je.
Wie kent hem? Onder de naam Giovanni Bernardone is hij onbekend. Maar onder de naam
Franciscus is hij voor velen een goede vriend. Sommigen verbinden hem me', dierendag;
anderen met romantiek, weer anderen met ludieke levensstijl; en nog weer anderen met
verzet tegen de gevestigde orde.
Wie was deze Franciscus? Als jonge man was hij een fuifnummer. Met zijn vrienden trok hij
soms tot diep in de nacht zingend door de straten van Assisi Hij liet het geld van zip: vader
rollen. Hij hield van het leven. Hij ging op de loop als hij in de verte het belletje van een
melaatse hoorde rinkelen. Hij was niet anders dan andere jonge mannen van zijn leeftijd en
van zijn welstand.
Maarzo blijft het niet De tegenstelling tussen rijk en arm. lussen zijn eiger. rijkdom er: de
armoede om hem heen grijpt hem aan. Hij wil arm zijn met de armen. Hij verpleegt melaat
sen. Hij gaat van deur tot deur om etensresten te bedelen Zijn vader sleept hem voor het
bisschoppelijk gerechtshofen eist dat ziinzoon ajstand doet van de erfenis. Franciscus stemi
hartgrondig in met deze eis en trekt al zijn kleren uit. Hij breekt met alles wat weelde is. met
iedere vorm van bezit.
Waarom doet Franciscus dit? Het antwoord is te lezen m de leefregel aie hij senreej voor-jn
volgelingen: „Als je door de Geest van God bezield bent, dan moetje aan jezelf afgestorven
zijn. dan zoek je de waarachtige vrede van de Geest."
De manier waarop Franciscus dit ideaal beleefde is zo konsekwent, zo bovenmenselijk.dat
men geneigd is haar onwerkelijk, ireèel te noemen. Toch is de herinnering aan hem blijven
voortleven. Er zijn steeds mensen geweest die aanvoelen waar het te doen was: God is de
Eerste. Daarom hield hij van alles wat God gemaakt had, dé zon en de maanae vonders en
de vogels, de hele schepping. De schepping wees hem de weg naar de Schepper. Maar
njKdom, ze[f iedere 'vorm van bezit verwierp hij, omdat deze de weg naar de Schepper
blokkeren. Hendrikse. Middelburg
