publiek wordt
wust
88^8
nog meer plezier van uw filmhobby
fabrikanten passen steeds
meer verfijningen toe
pMisi
V
Sjiilip:1 <3Éj
I flé
monteer
echte
film met
titels
VRIJDAG 8 OKTOBER 1967
Het Nederlandse publiek wordt kwaliteitsbewust op
het gebied van geluid en -installaties. Men stelt steeds
hogere eisen aan de spullen die men koopt.
Dit is de algemene conclusie bij de handelaars, die hun assortiment
dan ook hebben aangepast aan deze veranderende vraag. Ook
de fabrikanten dragen hun steentje bij aan deze ontwikkeling.
Door het toepassen van nieuwe technieken kan men
de konsument voor hetzelfde bedrag als enkele
jaren geleden thans apparatuur bieden, die kwalitatief
op een veel hoger peil staat.
Voor versterkers betekent dit vooral: meer vermo
gen (watts) en minder vervorming. Bij de platenspe
lers vinden we bijna geen aandrijvingen met het
tussenwiel - een gevreesde boosdoener voor wat be
treft nare bijgeluiden - meer; de meeste moderne
platenspelers zijn voorzien van snaaraandrijving
of, nog mooier, direkt aangedreven plateau, het
geen de motorbijgeluiden bijna volledig uit de we
reld helpt. De afstemmers zijn gevoeliger en meer
selektief geworden door toepassing van nieuwe
transistortypen (meestal FET's) en keramische fil
ters in plaats van de vroegere midden-
frequenttransformatoren, Vooral echter bij luid
sprekers zijn de laatste tijd opvallende verbeterin
gen aangebracht. In veel gevallen hoeft de luid
spreker niet meer gezien te worden als de zwakste
schakel in de geluidsketen. Toepassing van zeld
zame metalen en kunststoffen in de luidsprekerko-
nus (koepelmembranen bij hoge- en middentoon-
luidsprekers) heeft hier de gevoeligheid en vervor-
mingsvrijheid enorm verbeterd. Bij de basluid-
sprekers heeft de toepassing van nieuwe sterke
magneet-materialen de belastbaarheid (het
maximum-vermogen) sterk vergroot. Een bijko
mend voordeel is de mogelijkheid tot verkleinen
van de kastinhoud van een luidspreker zonder veel
aan geluidsvolume in te boeten.
Een advies voor 'beginners'kies eerst de luidspre
kers die u mooi vindt klinken, pas daar de verster
keren eventuele andere apparatuur bij aan. Een te
'lichte' en een 'zware' versterker aan te sluiten,
tegen een 'zwaargewicht-luidspreker! Het omge
keerde, een 'zware' versterker en een 'lichte' luid
spreker - mits van goede kwaliteit - is een veel
gezondere kombinatie. Vraag uw handelaar eens.
de luidspreker van uw leuze afwisselend op een
'lichte' en een 'zware' versterker aante sluiten,
beide natuurlijk afgesteld op hetzelfde volume. U
zult verbaasd zijn over het verschil in gedetail-
leeerdheid en openheid van de muziek. Mocht u een
dergelijke kombinatie aanschaffen, vraag dan, of er
een zekering in de luidspreker aanwezig is om even
tuele 'vergissingen' met de volumeregeling van de
versterker op te vangen. Misschien hebt u kinderen,
of kennissen die bij een demonstratie van uw
nieuwe installatie niet kunnen nalaten om even 'vol
gas' te geven! Een stel zekeringen bespaartu in zo'n
geval de kosten van een paar nieuwe luidsprekers.
firato
Naast de reeds vermelde kwaliteitsverbetering is er
op de geluidsmarkt weinig nieuws bijgekomen. Op
de begin september in Amsterdam gehouden twee
jaarlijkse tentoonstelling van alles wat met beeld
en geluids-elektronila te maken heeft, fe Firato, be
stonden de vernieuwingen bij bijna alle merken uit
verfijningen in bedieningsgemak, gebruikskwah-
teitsverbeteringen en toepassing van nieuwe tech
nieken waardoor de kans op storing wordt ver
kleind en eventuele reparaties sneller en goedkoper
worden. Veel fabrikanten bouwen hun apparatuur
op uit losse delen -prints of modules- die bij defek-
ten eenvoudig vervangen kunnen worden door
middel van steekverbindingen.
Bij de steeds populairder (en beter) wordende
kasseueaecks is de voornaamste verbetering in
gebruikscomfortde 'front-loader' (bij wasmachines
heetdateen voorlader), waarbij hetkassettevak, de
bedieningstoetsen en -knóppen en de sterkteme
ters aan de voorzijde van het apparaat zitten,
waardoor plaatsing in een wandmeubel gemakke
lijker wordt en het apparaat hetzelfde uiterlijk
krijgt als we al lang van afstemmers en versterkers
gewend waren.
Een tweede belangrijke stap vooruit voor de'
kassette-apparatuur is verborgen in de ontwikke
ling van nieuwe bandsoorten. Na de
chroomdioxyde-band, die hogere frequenties mo
gelijk maakte, maar ook de vervorming m de
meeste rekorders weer flink deed toenemen, waar
door het afregelen op één bepaalde bandsoort nog
belangrijker werd, kwamen de 'gemengde' banden
metijzeroxydeen chroomdioxyde een kombinatie
van de goede eigenschappen van beide bandsoor
ten) en, meer recent, de nieuwe banden met ijzer-
oxyde van een fijnere samenstelling. Deze band
soort maakt het bijna zinloos om chroomdioxyde
met zijn grotere vervorming te gebruiken en maakt
omschakeling van de bijstroom en frequentiekor-
rektie (equalisatie) alsmede de dolby-
ruisonderdrukkingsschakelingen overbodig. U
hoeft dan niet voor iedere kassette de betreffende
schakelaars om te zetten hetgeen het bedienings-
zwakke punten van dynamiek en frepuentiebereik
is een goede spoelenrekorder nog steeds beter.
Daar staat tegenover, dat debetere kassette-
apparaten een betercijfer voorzweving hebben dan
hun metspoelen uitgeruste concurrenten.
Nieuwe cassette
Dit met de huidige technische hulpmiddelen niet
weg te werken verschil heeft geleid tot het uitbren
gen van een nieuw kassette-systeem. de Elcaset. die
eigenlijk het enige echte nieuws vormde op de Fira
to.
De Japanse geluidsgiganten Sony, Matsushita en
Teac hebben besloten deze dubbelformaat kassetr
te. met geluidsband van dezelfde breedte als op een
spoelenrekorder. te ontwikkelen tot een echte kon-
kurrent van de spoelen-rekorder. De kassette is
voorzien van allerlei ingebouwde beveiligingen en
kan het in de bijbehorende rekorder alleszins op
nemen tegen de beste spoelenrekorders.
Sony toonde twee modellen op de Firato (prijs resp.
1995 en 2995) die beide een frequentiebereik van
25 tot 20.000 Hz hebben; signaal-ruisverhouding 62
dB; zweving 0.12 pet (DIN) of 0,08 pet (beter dan een
spoelenrekorder) en vervorming minder dan 0,08
procent, hetgeen eveneens beter is dan de meeste
spoelenrekorders presteren.
Verder zijn beide apparaten voorzien van alle mo
gelijke snufjes, beveiligingen en bedieningsmoge
lijkheden. In technisch opzicht kunnen de
Elcaset-machineselke vergelijking met de'gewone'
bandrekorder glansrijk doorstaan. Als extra voor
deel komt daarbij het gemak van de kassette; voor
diegeen die een hekel aan het gedoe met losse ban
den heeft en toch niet van plan is om banden te
gaan monteren op een plakpers, wellicht het door
slaggevende argument. Blijft de vraag, of er voor
deze toch wel aanzienlijke prijzen geen sterke con
currentie van de zijde van de 'normale' spoelen
rekorders valt te verwachten. Voorlopig ziet het
ernaar uit, dat de Elcaset niet zo stormenderhand
gemak aanzienlijk vergroot. Een voorbeeld van de
nieuwe bandsoort is de 'Sper Avilyn' band van
TDK. Deze band heeft een lage ruis en vervorming
en een breed frequentiegebied en laat hoge
opname-niveaus toe.
De kassette-rekorders zelf zijn inmiddels ook sterk
verbeterd, zo zelfs, dat het voor de meeste luiste
raars moeilijk is onderscheid te maken tussen het
originele en het opgenomen geluid. Dit komt door
de toepassing van betere koppen en bijvoorbeeld
aandrijving van de band met twee 'capstans', vaak
via speciale gelijkstroom-gestuurde, of tacho-
generator-motoren die een gelijkmatige bandloop
garanderen. Op de duurdere decks vinde we soms
aparte motoren voor de bandloop en he t b andtrans-
port. Twee motoren is al heel normaal, drie komt
ook vaak voor en het nieuwste topmodel van Tech
nics, de RS 9900, heeft vier motoren Deze
kassette-machïne is ondergebracht in twee behui
zingen, één voor de cassette met transport en kop
pen en een tweede voor de bijbehorende elektroni-
ka. Het spreekt vanzelf, dat de prijs van dit 'profes
sionele' kassette-apparaat aanzienlijk boven die
van een huis-tuin-en-keuken-deckje ligt.
Ondanks de opzienbarende verbeteringen in kwali
teit bij het medium kassette. kan zelfs het beste
kassettedeck het, hoorbaar, niet opnemen tegen
een spoelen-rekorder van goede kwaliteit. Op de
de markt zal veroveren, als 15 jaar geleden de
compact-cassette deed.
Verdere opvallende nieuwkomer op de Firato was
bij de kassette-decks onder andere de B
O 5000, geheel iln de bekende plasse B O-stijl
met aanraaktoetsen en slechts twee schijfregelaars
'buitenop' De rest zit mooi weggewerkt achter een
klepje voor wanneer er iets geschakeld of bij gere
geld moet worden.
Verder een mooi apparaat van Sharp met een
zoek-automatiek voor opgenomen passages,
waarmee zeer snel een bepaald stuk van een kas
sette kan worden teruggevonden. Het deck, een
voorlader, heeft verder ook zeer mooie specificaties
en mogelijkheden. Sharp Optonica RT 3535. voor
wie wel oren heeft naar dit apparaat. De importeur
is Senfor b.v. in Rotterdam.
'post-fading'
Het programma van Philips is weer drastisch uit
gebreid op alle fronten. De meest opvallende ver-
schylning is wel de semi-professionele spelenre-
korder N 4506. die is voorzien van wat Philips
noemt, 'post-fading' Dit is demogelijkheid om een
band waarop een ongewenste passage voorkomt,
achteraf te korrigeren. Men kan het opgenomen ge
deelte geleidelijk aan (regelbaar) uitwissen en
daarna het nieuwe stuk met de volumeregelaar in
hetzelfde tempo inregelen, een effect dat vroeger
slecht met behulp van twee rekorders mogelijk was.
Het apparaat is verder voorzien van drie motoren,
drie koppen en een bedieningssysteem waarmee in
volle vaart van vooruit naar terugspoelen gescha
keld kan worden, zonder dat de band u omn de
oren vliegt. Het apparaat leent zich voor echo.
multi-play en mengen en kan tijdens vooruit- en
terugspoelen de band via de weergave kop laten
afluisteren, hetgeen een hoop 'zoekwerk" bespaart.
Extra handig is in dit opzicht ook de regelbare
spoelsnelheid. Het postrfadïng-systeem vinden we
ook terug in de nieuwe mono-kassetterecorder N
2219 van Philips.
Verdere nieuwkomers zijn een nieuwe luidspreker
met ingebouwde versterkers (apart voor hoog.
midden en laag) waarbij de basluidspreker zichzelf
korrigeert volgens hel 'motional feedback' sy
steem. Het is een 100 watt-luidspreker enprduceert
tonen tussen 20 en 20.000 Hz. bij een zeer lage ver
vorming.
Voorts was er de afstemmer 22 RH 762. die is voor
zien van een automatisch zender-zoeksysteem en
toonde zustermerk Aristona een kombinatie
afstemmer-versterker en kassette-deck plus pla
tenspeler SX 6841, die een ingebouwde klok heeft,
hetgeen opnamen op een vooraf ingestelde tijd mo
gelijk maakt van een eveneens in te stellen tijds
duur. Eenzelfde voorziening heeft de nieuwe
video-kassette-recorder N1502 van Philips, die drie
dagen van tevoren op een bepaalde tijd afgesteld
kan worden voor een opname. U kunt dan rustig
een weekeinde wegblijven.
infrarood geluid
Bij T3e televisie zién we steeds meer draadloze af
standsbedieningen met infrarood licht, die minder
gevoelig zijn voor storingen dan sommige oudere
ultra-sone typen. Eenrecenteontwikkelingis de bij
vele merken getoonde infrarood hoofdtelefoon, die
het geluid van de tv - uitgezonden door een
'infrarook-zendertje' opvangt en weer hoorbaar
maakt. Het voordeel is de a&vezigheid van een
lange hoofdtelefoonkabel en het geringe gewicht
Er is ook een losse zender in de handel, die op een tv,
radio of platenspeler kan worden aangesloten en
via de bijbehorende hoofdtelefoon draadloze over
dracht van een stereo-signaal mogelijk maakt,
Sennheiser toonde dit systeem. SL-406, dat goede
mogelijkheden heeft voor bijvoorbeeld zieken en
ook op congressen een uitkomst kan zijn.
Interessant is ook het verschijnsel van de in het
tv-beeld zichtbare tijds- en programma-aanduiding
die bij steeds meer merken voorkomt.
Tot slot nog een kleine greep uit de overvloed aan
'nieuwigheden' die een beurs als de Firato altijd
over de argeloze kijker uitstrooit:
National bracht een klein grappig radiootje R 88.
dat. over de gehele voorkant een kalender heeft, die
dag en datum verlicht aangeeft.
In samenwerking met de firma Inelco bracht de
Firato voorts een primeur in de vorm van een test-
kassette. Na de testplaat voor pick-up en gehele
geluidsinstallatie is dit de eerste mogelijkheid voor
de konsument om zelf de kwaliteiten van zijn
kassette-recorder te kontroleren.De kassette is bij
uw hi-fi-handelaar te koop voor 20.-.
«c, «E
bouwdoos
Ponopet Dote
«B «O
De kalender-radio van National met verlichte dagaanduiding.
Dit is het uiterlijk van de semi-professionele spoelenrekorder EW
5506 (gelijk aan Philips N 2506) waarin voor het eerst het 'post-
fading' systeem is toeaevast.
Wat dacht u verder van een bouwpakket voor uw
eigen kleuren-televisie? De bouwdozen-fabrikant
Polykit brengt onder de aanduiding BBO 882 p een
bouwpakket met een'zeer uitvoerige en leerzame
beschrijving. Stap voor stap bouwt u een feilloos
werkende moderne kleuren-televisie. Het afrege
len van de kleuren wordt mogelijk gemaakt met
een apart in te bouwen beeldpatroongenerator.
Voor hobbyisten is dit een unieke 'bouwdoos', die
een goed inzicht in de kleuren-televisie-teehniek
volgens de laatste ontwikkelingen geeft. De im
porteur is Vogel's B.V. in Eindhoven.
Ook de tijdsaanduiding in hèt televisiebeeld doet zijn opmars bij
vele topmodellen. Rechts bovenaan het gekozen tv-kanaal.
Infrarood-hoofdtélefoon voor televisiegeluid. Dit model met ernaast
'de bijbehorende zender is van Blaupunkt.
Sharp Optonica RT3535 kassette-deck met tien 'voorkeurtoetsen'
voor op te zoeken passages.
De B Ss O 5000 is het topmodel kassetle-machine van de Deense
geluidsfabrikant - met de onmiddellijk herkenbare vormgeving.
T
©,GK>-Öi®B
jij
De Sony Elcaset-rekorder EL-5, heel mooi en slechts voorde 'happy
few' weggelegd?
Een nuttig boekje: ,200 Titeltips'
voor film of dia-serie.
Nu de vakantie alweer
een poos voorbij is
en we ons weer schikkn
in het gareel van
de dagelijkse bezigheden,
is het waarschijnlijk,
dat velen met enige
weemoed terugdenken aan
de heerlijke periode die
we achter de rug hebben.
Velen van ons hebben
de belevenissen van
de vakantie vastgelegd
met de filmkamera.
De blijde spanning
waarmee we de
ontwikkelde filmpjes
voor het eerst op
de projektor hebben
gedraaid is alweer bijna
vergeten en bij een
tweede of derde vertoning
vinden we dat er
eigenlijk best iets meer
aan de filmpjes gedaan
kan worden.
Nu zijn er ongetwijfeld veel mensen, die met de
vakantieherinneringen in deze vorm volmaakt
tevreden zijn, ze brengen de plezierige momen
ten weer even terug en de vakantiesfeer wordt
weer even opnieuw beleefd. Ze doen de films in
een doos met een plakkertje erop: vakantie 1976
en leggen deze op de stapel van voorgaande ja-
Anderen maken iets meer werk van hun filmver
toning. Er zijn veel mensen die een jaar journaal
maken van alle opgenomen scenes. Zo kan men
een chronologisch verslag maken van 'het jaar
met de lange hete zomer', de verjaardagsfeesten
in de tuin, of aan aan het strand, en alle andere
hoogtepunten die ze de moeite waard vonden om
voor later vast te leggen. Een stukje van hun
leven en dat van hun gezinsamengevat in een
klein uurtje filmplezier. Dat is al een beter idee
dan hel zondermeer opbergen in de doos en zo
nu en dan eens afdraaien.
Dat is: de filmpjes van de vakantie samenvoe
gen tot één geheel, een echte film, met een lopend
verhaal erin. Een afgeronde episode, met een
begin en een eind, die een logisch opgebouwd
verslag geeft van die zorgeloze zonnige dagen in
het zuiden.
Nu denkt u misschien: dat is mij te moeilijk.
Maar dat is beslist niet waar, U moet het. gewoon
eens proberen, dan zult u ontdekken, dat het erg
leuk werk is, waardoor u nóg meer plezier be
leeft aan uw filmhobby.
kleine handleiding
Uw fotohandelaar heeft waarschijnlijk op zijn
toonbank een bakje met kleurige folders staan.
Daarbij zit, als nieuwste folder: ..De puntjes op
d t i van uw film". Een folder rol goede tips om
zef een film te monteren. Wat u er voor nodig
hebt. En wat de beste methode is. Hoe u de leuk
ste overgangen kunt maken. En vooral, hoe ver
standig het is 077i soms de schaar te hanteren,
want niet alles hoeft erin. Overdaad schaadt,
vooral in een filmscene die te lang gaat duren of
te eentonig is opgenomen. Afwisselen met
close-ups kan hier wonderen doen
Ook over het monteren met geluid, eensleeds va
ker voorkomende liefhebberij, die ons door de
fabrikanten steeds gemakkelijker gemaakt
wordt, vindt u meer nuttige tips in deze folder.
De folder is gratis bij uw foto-adviseur verkrijg
baar. En mocht de folder niet (meen in voorraad
zijn: u kunt hem ook aanvragen bij de Stichting
Amateurfotografie, Singel 32 in Amsterdam.
Wanneer u in de envelop een postzegel van 55
cent insluit (in verband met de tegenwoordig
hoge portokosten) krijgt u de folder snel in de
bus.
Die 55 cent zijn een klein bedrag in vergelijking
met het profijt, dat u zult hebben van dezefolder.
Zij leveren u tips op, die u helpen om van die
losse vakantie-fragmenten een afgeronde en
boeiende film te maken.
titels
eens doen. Dan ontdek je dat het eigenlijk spe
lenderwijs gaat en dat het vertelde verhaal er
meer afgerond en kompleet door wordt.
Een goede gids voor u is het boekje '200 Titeltips
boordevol praktische wenken voor mensen die
hun beelden willen bekronen met heuse titels.
Titels zijn belangrijk; ze fungeren min of meer
als 'visitekaartje' van de film en wekken meteen
debelangstelling van de kijkers. Het boekje '200
Titeltips'is een uitgave van Focus Elsevier, kost
f 8,90 en is verkrijgbaar bij uw foto handelaar of
de boekhandel.
Eén ding hebben we nog niet genoemd, terwijl
het misschien wel het belangrijkste hulpmiddel
is om van een amateur-filmpje een 'echte'film ie
maken: de titel. Een vakantiefilm - en ook een
diaserie-zal beter slagen wanneer u een titelen
eventueel tussentitels kunt maken.
Dit is op zichzelf niet zo moeilijk, maar ook hier
geldt als bij zoveel dingen: je moet het gewoon
Het montererl van een vakantiefilm een filmviewer, zoals hier, is een leuk werkje waaraan u veel
plezier zult beleven.
