PROÏINGIALE ZEEUWSE COURANT
FRANKRIJK DOC R
STAKING VERLAMD
Britse rente naar
record van 15 pet.
MINI KRANT
CSM mag de produktie alleen onder
zeer strenge voorwaarden voortzetten
CDU-voorzitter Kohl
gaat oppositie leiden
1 jaar Zie pagir
Honderdduizenden betoogden in Parijs
Juwelendiefstal
in Assen
Gasexplosie
verwoest
woning
Ford blunderde
MAANDAG SPOEDZITTING LAGERHUIS
Vissersschip gestrand
FELLE KRITIEK VAN B. EN W. EN WOORDVOERDERS
RAADSFRACTIES OP KWALIJKE HOUDING CSM
Ferry H.
slaat toe
pagina fu
21 Be jaargang no. 239
Vrijdag 8 oktober 1976
Tl -o t r &i. 'AT,
S.Ö'V C.T-V t'ïMfNC VAÜ
i- pï - - **si<
(Van onze correspondent)
PARIJS - Het hoogtepunt van de nationale staking die donderdag-
in Parijs was uitgeroepen vormde de indrukwekkende optocht van
honderdduizenden betogers door het hart van Parijs. In heel
Frankrijk werden 240 manifestaties tegen de economische plan
nen van premier Barre gehouden. In de meeste openbare bedrijven
was het werk neergelegd. Niet meer dan één op de vier internatio
nale en één op de drie binnenlandse treinen kon donderdag uit een
van de Parijse stations vertrekken.
bindingen konden worden gehand
haafd, maar de Europese lijnen werden
door de staking wel getroffen.
De stakingen bij gas en elektriciteit
voerden niet tot het vergaandeuitvallen
van energie bij de verbruikers die was
verwacht. Een aantal bedrijven had zijn
deuren gesloten en deed daardoor geen
beroep op de centrales.
Onderwijzers
Van het onderwijzend personeel heeft 85
procent aan de staking deelgenomen.
Het was immers de FEN - de vakbond
van onderwijzend personeel - die mede
tot de staking had opgeroepen. Opval
lend was dat in de Renault-fabrieken in
Billancourt- een van de bolwerken van
de Franse vakbondsactiviteit - maar
een kwart van de employés niet op het
werk verschenen was.
In feite is de staking van donderdag
niets meer of minder dan een politieke
zet van de eerste rang op de weg die van
nu af voert naar de gemeenteraadsver
kiezingen van volgend jaar en de par
lementsverkiezingen in 1978.
In Italië hebben donderdag werknemers
in de industrie en de landbouw twee
gestaakt. De grote vakcentrales hadden
de ongeveer zeven miljoen arbeiders tot
de werkonderbreking opgeroepen om
de regering te dwingen lot wijzigingen
in een wetsontwerp inzake structuur
veranderingen in de industrie.
De Parijse metro werkte maar voor 30
procent en de kaartjescontroleurs wa
ren naar huis gegaan. Het gehele bin
nenlandse luchtnet was donderdag lam
gelegd. De grote internationale ver-
ASSEN (ANP) - Donderdagavond zijn
de gepantserde ramen van de juwe
lierswinkel van de firma Stuart in As
sen met een moker of een ander hard
voorwerp stukgeslagen.
Volgens de eigenaresse zijn een aantal
losse briljanten en ringen uit de etalage
gestolen meteen waarde van 80.000 gul
den. De zaak is verzekerd.
Een getuige zag een auto met twee inzit
tenden het voetgangersgebied binnen
rijden. Een van hen kwam naar buiten,
sloeg een ruit stuk, en deed een greep in
de etalage. Hij schoot vervolgens op de
getuige. Een buurman zag de overval
gebeuren. Hij kon het nummer van de
auto noteren die naar later bleek m Am
sterdam gestolen was. De beide daders
wisten met de auto te ontkomen.
kritiek
schoolmelk
bezoek
Opinie: Het 2
binnenkort n
PAGINA 6
heroine
Temeuzenaar
maanden naa
PAGINA 11
winnaar
prestige
Sport: Derby tussen Zaamslagen ZAVV
is meer dan alleen maar een prestige-
LIEMPDE (ANP) - Donderdagmorgen
om half zes is een woonhuis in het Bra
bantse Liempe door een gasexplosie
vernield. Er deden zich geen persoon
lijke ongelukken voor. De schade is
aanzienlijk. Na de explosie brak een
brand uit, die echter snel kon worden
geblust.
REACTIES OP TV-DEBAT:
yy
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - De reacties op het
tweede televisie-debat tussen de
mocratisch kandidaat Jimmy Car
ter en de huidige president Ford wa
ren donderdag duidelijk: Ford heeft
een geweldige bok geschoten met
zijn verklaring dat Oost-Europa niet
door de Russen wordt overheerst.
Deze blunder heeft in buitenlandse
diplomatieke kringen in de Ameri
kaanse hoofdstad dezelfde lachlust
opgewekt waarmee Jimmy Carter
tijdens het debat zo nadrukkelijk
heeft geworsteld, en bij de Amerika
nen van Oosteuropese herkomst
leidde zij tot bittere reacties. Deze
van oorsprong Oosteuropeanen, die
veelal nog familieleden hebben in
hun voormalige vaderlanden, wonen
in staten waar Ford hun stemmen
hard nodig heeft om tegen Carter een
kans te maken.
Generaal Brent Scowcroft. Fords
raadgever op het gebied van de na
tionale veiligheid, gaf later toe. datin
Polen vier Sowjet-divisies zijn gele
gerd. Scowcroft noch andere Witte-
Huismedewerkers vonden het nood
zakelijk dat Ford achteraf zijn
standpunt zou herzien.
Henri. Kissinger, minister van bui
tenlandse zaken, moet de uitlatingen
van zijn „baas" uiteraard met de
grootste verb a zinc en ook ongeloof
hebben aangehoord. Kissinger kon.
om Ford nog enigszins te redden,
donderdag niet meer verklaren dan:
..Ik denk dat de president had willen
zeggen: de VS zullen nooit de
Sowjet-overheersing over Oost-
Europa aanvaarden".
Zie voor het debat pagina 11.
PARIJS - Een massale staking. uitgeroepen door de grote linkse viÈmÈfZh tóSft
donderdag het openbare leven in Frankrijk verstoord, uoor ae straten vuu /-u?5»
trokken meer dan 100.000 vakbondsaanhangers met spandoeken voorbij. In totaal
namen één miljoen mensen deel aan de straatbetogïngen, die als protest golden
tegen de economische politiek van de Franse regering.
jai Het draaiboek
van een
vakbeweging
Belangengroepen - in het
bijzonder werkgevers en
werknemers - zijn op dit
ogenblik actiever dan ooit
Van him kant is er alle aanlei
ding toe. Bij liet parlement
liggen immers omstreden wetsontwer
pen, zoals de vermogensaanwasdeling
en de ondernemingsraden, voorts zfjn er
diepgaande verschillen van inzicht over
de vraag hoe de economie van Neder
land weer op gang kan worden gebracht
en bij de vakbeweging in het bijzonder is
er sprake van grote gramschap tegen
het huidige loonbeleid: de loonmaatre
gelen die de regering voor dit jaar heeft
genomen beschouwt de vakbeweging
als een voor haar verlammende ingreep.
Daarom wensen de bonden dat deze
maatregelen zo spoedig mogelijk ver
dwijnen en zij achten nu het moment
gekomen om alle aandacht op dit punt
te vestigen. Deze week is de FTTV op be
zoek geweest bij de belangrijkste frac
ties in de tweede kamer om politieke
druk tegen de loonmaatregelen te orga
niseren. De federatie wil bij de algemene
beschouwingen van volgende week aan
de regering duidelijk maken, dat er vol
gend jaar vrije loononderhandelingen
dienen te komen.
He,
geleerd
DEN HELDER tANPi - Donderdag
morgen voeg is bij Petten het visserij
schip Caroline Maria t Texel 671 op
het strand gelopen. De drie beman
ningsleden werden met een helikop
ter van boord gehaald. De schipper
wilde eerst aan boord blijven tot de
aangevraagde sleepboot - hulp was
gearriveerd maar werd later toch
van boord gehaald. Pogingen vanaf
om hem per wippertoestel aan de wal
te krijgen mislukten waarop de heli
kopter opnieuw werd ingezet. Het
schip is op een strekdam geworpen.
Volgens de schipper is de oorzaak
van liet vastlopen dat op 2.5 mijl uit
de kust een nylonnet in de schroef
raakte waardoor de motor afsloeg.
Behalve de sleepboot 'Cycloop' van
Wijsmuller uit IJmuiden voer ook de
Helderse reddingboot uit om assis
tentie te verlenen.
(Van onze correspondent)
LONDEN - De Bank of England
heeft aangekondigd dat de
rente op geldleningen zal stij
gen tot een recordhoogte van 15
procent. Tegelijkertijd zullen
alle andere banken 2 procent
van hun fondsen bij de Bank of
England in een speciaal depo
sito moeten storten dat „bevro
ren" wordt. Dat wil zeggen dat
dit geld (geschat op 3 miljard
gulden) niet uitgeleend kan
worden. De BBC-
televisienieu wsui trending zei
donderdagavond dat deze
maatregel een „wijdverbreide
depressie" teweeg had ge
bracht.
Het Lagerhuis zal maandag een spe
ciaal bijeengeroepen spoedzitting wij
den aan een debat over deze ingreep.
Financiers, beursmakelaars en politici
gebruikten termen als „een bomins
lag", „panische maatregelen" en „crï-
sisrenle".
In Brighton, waar de conser
vatieven deze week hun jaarcongres
houden, werd onmiddellijk gereageerd
op het nieuws met een oproep aan mi
nister van financifi Denis Healy om af te
treden. Het conservatieve lagerhuislid
Kenneth Baker zei: „De regering houdt
zich niet bezig met de realiteit. Dit zijn
maatregelen die de oorzaak van de crisis
niet wegnemen. Als land leven wij op
Donderdagochtend vroeg zijn bij ras-
senrelletjes in een steenkolenmijn in
nudden-Portugal twee zwarte mijnwer
kers om het leven gekomen, zo heeft een
woordvoerder van de politie gezegd.
Bij gevechten, waarbij ongeveer 200
Kaapverdianen en blanke Portugese
arbeiders betrokken waren werden
enige tientallen mensen gewond.
een hopeloos te grote voet. De tragedie
is dat deze regering de gevangene is van
zijn eigen linkervleugel".
Michael Heseltine, zegsman voor indus
triële zaken van het conservatieve
schaduw-kabinet. zei dat minister Hea-
ly's beleid „in elkaar was gestort"
Pond sterling
Hoewel het pond sterling op de inter
nationale geldmarkt direct op het
nieuws reageerde met een stijging van
ongeveer 8 cent, viel de gemiddelde
koersindex van de Engelse beurs met
niet minder dan 14 punten. De handel in
regeringsobligaties werd zelfs eniire
tijd gestaakt en toen zij werd hervat
viel een koersverlies van 18 gulden te
noteren.
Het pond steeg ten opzichte van de gul
den met 2 cent na een forse daling
woensdag met 8 cent. Het pond is nu
4,40 waard.
Ex-premier Sir Harold Wilson van
Groot-Brittannië zal een algehele door
lichting van Britse financiële instellin
gen en het bepalen van hun waarde voor
de economie gaan leiden. Premier Cal-
laghan besloot tot dit onderzoek nadat
de financiële wereld van Londen was
opgeschrikt door een aantal schanda
len.
fitntlijn
STRA USS STEL T EISEN
BONN - Helmut Kohl wordt oppositie
leider in de achtste Duitse Bondsdag.
Vier dagen na de verkiezingen heeft de
CDLï-voorzitter. die kandidaat
kanselier was, eindelijk beslist dat hij
zijn comfortabele en rustige positie als
minister-president van de deelstaat
Rijnland-Palts opgeeft. Die beslissing is
echter niet in alle rust genomen. Don
derdag is letterlijk de hele dag in het
Konrad Adenauer-huis (het hoofdkwar
tier van de CDU) in Bonn vergaderd.
Dat was nodig omdat de voorzitter van
de Beierse CSU. Franz Josef Strauss, er
voor de zoveelste keer in was geslaagd
alle vooroordelen omtrent zijn persoon
te bevestigen.
CDU en CSU verklaarden donderdag
dat zij ook in de toekomst als een ge
meenschappelijke fractie in het parle
ment zullen opereren. Maar het is vol
strekt niet duidelijk onder welke voor
waarden dit gaat gebeuren. De vraag is:
wat wil Franz Josef Strauss? In Bonn
wordt vermoed dat hij in ieder geval
heeft geëist dat de CDU moet afzien van
pogingen om de FDP te paaien. Con
creet houdt dat nu in dat de CDU in de
deelstaten Nedersaksen en Saarland
niet met de FDP moet gaan regeren - zo
dat al mogelijk zou zijn. men voert nog
overleg - ais de prijs daarvoor is dat de
FDP kan bepalen hoe er in de Bonds
raad (een soort Eerste Kamer) wordt ge
stemd. Dat is belangrijk omdat de
Bondsraad vrij veel wetsontwerpen in
principe kan tegenhouden.
Commentatoren nemen aan dat Kohl
niet de toezegging heeft gekregen dat
de CSU tot 1980 binnen dc gemeen
schappelijke fractie blijft. Jawel, de
bereidheid daartoe is uitgesproken,
maar velen vragen zich af hoeveel zo'n
uitspraak in werkelijkheid waard is. In
deze zin liet een woordvoerder van de
FDP zich al uit. Wat Strauss wel heeft
bereikt is, paradoxaal genoeg, een
hechtere band tussen de coalitiepart
ners SPD en FDP. Er kan geen twijfel
aan bestaan dat de vrije democraten er
nu helemaal niets voor voelen om met
de CDU-CSU een regering te vormen.
Ansje Beentjes. Peter Oosthoek heeft
mij veel geleerd; radio- en televisiepro
gramma's; strips.
PAGINA 17
bevorderd
Het Centraal Orgaan voor de Bulten-
landse Betrekkingen zegt in een advies j
dat de export kan worden bevorderd
door het verlenen van kredieten van
staat tot staat; beurs; financiën; econo-
„HOUDING VAN DE
CSM-DIRECTIE
VERBIJSTEREND"
SAS VAN GENT - De Sasse vestiging
van de Centrale Suikermaatschappij
(CSM) gaal definitief niet dicht. Wel
beeft het college van b. en w. van Sas
van Gent in de recente milieu-overlast
van de suikerfabriek aanleiding gezien
om de hinderwetvergunning van het
bedrijf onmiddellijk te herzien. Waar
schijnlijk zullen nog binnen twee we
ken daarin voorwaarden worden opge
nomen, die eventuele overlast in de
toekomst tot een minimum moeten be
perken.
B. en w. hebben deze besluiten geno
men op advies en met instemming van
de milieu-inspecteur voor Zeeland, dr.
A. Adriaanse. Burgemeester drs. W. R.
V. Dusarduyn bracht ze donderdag
middag ter kennis van de gemeente
raad tijdens een extra vergadering, die
volledig was gewijd aan de problemen
rond de CSM,
De Sasse raadsleden en burgemeester
Dusarduyn sloten zich donderdagmid
dag graag aan bij een uitspraak van dr
Adriaanse. die de handelwijze van de
CSM-directie "schandalig' had ge
noemd. „De manier waarop is getracht
deze calamiteit tot een oplossing te
brengen, is een concern als de CSM on
waardig. Men bad eerder efficiënte mid
delen moeten aanwenden om de eer-
reddende operatie te verrichten. De in
formatie die nodig was om onze taak als
overheid te kunnen verrichten is on
deugdelijk en onvolledig gebleken. Dit
is een hoogst kwalijke zaak", zei de heer
Dusarduyn.
Uit het overzicht dat hij de raad presen
teerde bleek overigens dat het college
niet zou hebben geaarzeld om tot slui-.
ting van de suikerfabriek over te gaan
als de overlast niet zou zijn beperkt.
Woensdag droeg men de directie op om
de bieten die vanaf donderdagmorgen
zouden worden aangevoerd, afzonder
lijk op te slaan, zodat men ze bij een
eventuele sluiting naar een andere fa
briek had kunnen transporteren.
Ook de woordvoerders van de drie frac
ties in de Sasse raad lieten weinig heel
van het beleid van de CSM-directie, De
opmerking van CSM-directeur ir. J. van
Loon verleidde de heer J. Rijnders
(gem.bel.) tot een scherp weerwoord:
„Heerst in de CSM-directie nog steeds'
de oude regentenmentaliteit waarbij ie
der heeft te zwijgen en alles heeft te ac
cepteren wat de heren hebben besloten?
Het ware beter geweest dat open kaart
was gespeeld."
Hij twijfelde eraan of de goede relatie
tussen b. en w. en de directie makkelijk
te herstellen zal zijn. Het college kreeg
de suggestie om eigen meetapparatuur
aan te schaffen en verder om een mel
dingsplicht in te stellen voor alle bedrij
ven bij eventueel dreigende calamitei
ten. Burgemeester Dusarduyn vond dat
goede suggesties, die zeker aan bod zul
len komen.
De heer Rijnders vreesde dat de CSM
het industriële imago van de hele ka
naalzone in ernstige mate heeft ge
schaad, terwijl „we afmoeten van de in
druk dat de inspecteur van de milieuhy
giëne hier blijvend als directeur van een
crisiscentrum moet optreden."
Hij voorzag dat de 'figuurlijke stank' die
de houding van de CSM-directie ver
spreidt, langer zal nawerken dan de 'na
tuurlijke stank' die uit de suikerfabriek
opsteeg. De heer Rijnders betuigde on
voorwaardelijke steun aan het beleid
van het college in deze kwestie.
Hetzelfde deed de heer J. Bockstael na
mens de confessionele groepering. Ook
hij had de CSM een heleboel te vprwti-
fSlot zie pagina 7 kolom 2)
.et optreden van de Federatie Neder
landse Vakbeweging is voor de toe
schouwer een opvallend schouwspel,
namelijk dat van een vakbekwame
pressiegroep aan het werk. Ter voorko
ming van misverstanden: het woord
'pressiegroep' is hier niet ongunstig be
doeld. Dergelijke groepen behoren nu
eenmaal bij de moderne democratie en
zij proberen op legale, vaak - zij het niet
altijd - op open wijze de besluitvorming
te beïnvloeden. Het opvallende van het
hier gesignaleerde vakbondsop treden is
ditmaal juist het open karakter met als
even opvallend nevenverschijnsel dat
ook de openheid als politiek pressie
middel wordt ge
bruikt, Toen de fe
deratie had besloten
om met de kamer
fracties te gaan pra-
ten maakte zij dat
nadrukkelijk bekend, er kennelijk op
speculerend dat dergelijk nieuws in de
huidige omstandigheden belangrijk
was. Zo ontstond de eerste publiciteits
golf: publikaties en uitzendingen over
activiteiten van de vakbeweging om via
de kamerfracties de regering te pressen
af te stappen van loonmaatregelen vol
gend jaar, opdat de bonden hun onder
handelingsvrijheid zouden herkrijgen.
De tweede golf kwam daarna: de bezoe
ken van de federatiebestuurders aan het
parlement. Inmiddels waren er allerlei
beschouwingen in kranten en in tv-
rubrieken opgedoken, waarin onder
meer werd gesteld dat het verzoek van
de vakbeweging veel te ver ging: als het
parlement de regering inderdaad zou
dwingen om de loonvrijheid te herstel
len. dan zou zij in feite op de stoel van de
regering gaan zitten. Deze kritiek echter
werd met name door Wim Kok handig in
eigen voordeel omgebogen. Hij maakte
namelijk gebruik van de omstandigheid
dat de vakbeweging in alle openheid
haar stappen had aangekondigd, zodat
het nu mogelijk bleek al in te gaan op
kritiek nog vóórdat er uit het parlement
een openbare reactie was gekomen.
Na het eerste bezoek aan de kamer
fracties werd Kok uiteraard de micro
foon voorgehouden en bij die gelegen
heid pareerde hij het tijdens de vooraf
gaande dagen gehoorde verwijt, dat de
vakbeweging het parlement op de stoel
van de regering zou willen zetten. Daar
was geen sprake van, liet Kok haast
verontwaardigd weten: de FNV had al
leen de fracties nog weer eens alle argu
menten voorgezet die vanuit de ge
zichtshoek van de vakbeweging tegen
loonmaatregelen pleiten. En dat was al
les, aldus voorzitter Kok. Hü toonde
zich niet ontevreden over de gesprek
ken, maar deelde nog mee dat met de
fracties was afgesproken vertrouwelijk
heid over het verhandelde te betrach
ten. Opnieuw een slimme manoeuvre:
wijzen op vertrouwelijkheid, maar tege
lijkertijd voor zichzelf openheid sugge
reren. Bovendien liet h« merken dat de
argumentatie van de vakbeweging niet
zo slecht zou zijn gevallen. Tegenspraak
kwam er uiteraard niet, want het over
leg was vertrouwelijk geweest. Alles bij
een genomen een vakbekwaam ge
voerde publiciteitspolitiek: twee publi
citeitsgolven achter elkaar met daarin
zodanige mededelingen dat bij kijkers,
luisteraars en lezers een bepaalde
beeldvorming optreedt. Deze beeld
vorming namelijk: vakbondsbestuur
ders doen in grote bewogenheid ten bate
van hun leden een beroep op de kamer
om hen bij te staan in de gerechtvaar
digde strijd voor de vakbondsvrijheid.
Voorts: de fracties zelf zijn weliswaar
gehouden te zwijgen, maar tonen zich
zeker gevoelig voor de vakbondsargu-
mentatie. Ongetwijfeld zal deze beeld
vorming van invloed zijn op de komende
discussies.
Ou,
'ud-minister Polak heeft eens be
toogd dat belangengroepen, Indien zij
goed zijn georganiseerd en onder leiders
staan die voor hun leden afdwingbare
voordelen willen behalen, grote invloed
kunnen uitoefenen. „Voor het landsbes
tuur is het bijkans niet doenlijk om on
gevoelig voor hun wensen te blijven."
Hij schreef dat al meer dan twintig jaar
geleden, maar het is nog immer een ac
tueel woord. Vooral nu de verkiezingen
hun invloed al doen gelden is het voor
pagina 3 kolom ll
