Botswana tien jaar onafhankelijk
Overbevissing heeft
Noordzee uitgedund
'Intercommunie'
al geruime
tijd in studie
PZC/opinie en achtergrond
VOGELSTAND
PER POND
ZATERDAG 2 OKTOBER 1976
Prinses Margriet ....spontane handeling
(Van onze correspondent)
HEERLEN - Hoewel van de kant van de rooms-kaiholiekc kerkprovincie in
Nederland niet is gereageerd op het feit dat prinses Margriet woensdag in de
St. Servaaskerk in Maastricht de communie ontving, wijst men er daar wel
op dat de „intercommunie"' al geruime tijd in de Raad van Kerken in studie
is. In 1972 verscheen al een eerste studie over de bijbelse achtergronden van
eucharistie en avondmaal. In 1976 zijn twee nieuwe nota's verschenen, die
discussiestof aandragen voor de leden-kerken. Die zullen in de katholieke
kerkprovincie met kanttekeningen van de bisschoppen worden doorgege
ven aan de basis.
Formeel gelden in de katholieke kerkprovincie de regels uit het zgn. oecume
nisch directorium van het secretariaat voor de eenheid in Rome. Kardinaal
Willebrands heeft er vóór zijn installatie als aartsbisschop van Utrecht op-
teruggegrepen, toen hij de met-katholieke christelijke gasten verzocht tij-;
densdeplechtigheidniettercommunietegaan. Dit verzoek is weliswaargeres-
pecteerd.maarveleprotestantsegastenhebbenblijkgegevenhettebetreuren.
In de anaiecta van het bisdom Roermond van augustus werd nog uitdrukke
lijk op deze regels gewezen, die-wel het ontvangen van de 'communie door
(overigens niet-geunieerde) oosterse orthodoxen toestaan, maar niet door
protestanten, tenzij in een enkel uitzonderingsgeval, waarbij aaneen groot
aantal voorwaarden te zamen moet worden voldaan.
De eerste voorwaarde luidt dat de ontvanger buiten gelegenheid is; het
avondmaal door een eigen bedienaar toegediend te krijgen, terwijl er toch
voor hem-haar een dringende noodzaak toe is, De overige voorwaarden be
handelen de uitdrukkelijke verklaring van de betrokkene dat hij in.de.,com
munie hetzelfde ziét als de katholiek erin ziet.
Donderdag verklaarde de pastoraal-theoloog aan de katholieke universiteit
van Nijmegen, prof, dr. F. Haarsma, dat deze regels inderdaad bestaan; „Maar
gezien de oecumenische ontwikkelingen van de laatste jaren is het moeilijk
een meetlat te leggen langs alle gevallen van communiceren door niet-
katholieken. Er is bovendien een sterk groeiende overeenstemming tussen
katholieken en protestanten, zodathetmet. elkaar communiceren- al kan het
strikt genomen niet zonder toestemming - al op veel plaatsen usance is".
In de omgeving van prinses Margriet wordt erop gewezen dat de prinses in
Maastricht kennelijk geheel spontaan heeft gehandeld, bewogen door een
oecumenische gezindheid en uit grote genegenheid voor de familie Houben.
Ook de hele ambiance van de indrukwekkende uitvaartplechtigheid leidde
er als vanzelf toe. De prinses was zich bewust van het groeiende onderlinge
gebruik, waarvoor overigens, zo wordt opgemerkt, in protestantse kring
meer gevoel blijkt te bestaan dan in katholieke.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Het behoud van de visstand in de Noordzee of hoe de
misère verdeeld wordt. Dat zou het motto kunnen zijn van de
langdurige en ongetwijfeld scherpe discussie die de Europese Ge
meenschap tegemoet gaat bij het vaststellen van een Europees
visserijbeleid.
De belangen die op het spel staan, zijn groot. Ongeveer 600.000
mensen in de negen landen van de EEG leven direct van de visserij.
In het noorden van Groot-Brittannië en in Ierland zijn grote land
streken waar de bevolking vrijwel totaal afhankelijk is van de
opbrengst van de visstand.
Er is echter een belang dat alle andere
te boven gaat: het behoud van de vis
stand in de Noordzee. De overbevissing
door de vissersvloten van vele landen
heeft de voorraden aan vis in de Noord
zee en de aangrenzende wateren van de
Atlantische Oceaan danig uitgedund.
Herstel van de visstand, zodat de visse
rij, die nu al nauwelijks meer rendabel
is, in de toekomst op economisch ver
antwoorde wijze voort kan gaan, is dan
ook de grondslag van de voorstellen die
de Europese Commissie, het „dagelijks
bestuur" van de Europese Gemeen
schap, aan de regeringen van de negen (quota), met daaraan gekoppeld een
zijn visserijzone van 200 mijl ondanks de
kabeljauwoorlogen met. de Engelse vis
sers al voor zich heeft gereserveerd). Be
houd van de visstand kan nu daadwer
kelijk worden aangepakt; door een
EEG-visserijbeleid, afspraken met
Noorwegen, IJsland en met derde lan
den (bijvoorbeeld de Sowjet-Unie) die
via overeenkomsten in zekere mate hun
visvangst op de Noordzee voortzetten.
Quoter
De Europese Commissie bepleit een
strikt systeem van vangstbeperking
heeft gericht.
Bij de presentatie van de voorstellen, zei
ir. Pierre Lardinois, de Nederlandse
landbouwcommissaris van de EEG;
„De visserij moet drastisch ingekrom
pen worden als de Europese landen over
tien jaar nog een visserij willen hebben".
Dit moge pathetisch klinken, visserij
experts bü de Europese Commissie be
schikken over een overvloed aan on
aangename cijfers om deze waarschu
wing kracht bij te zetten.
Roofbouw
Onthutsende bewijzen voor de roof
bouw die de laatste 15 jaar op de vis in de
Noordzee plaats had, leveren de statis
tieken van de NoordoostrAtlantische
Commissie. Bij dit internationale or
gaan zijn de landen aangesloten die de
visserij beoefenen op de Noordzee en de
aangrenzende delen van de Atlantische
Oceaan. De commissie is een overlegor
gaan en doef, aanbevelingen voor be
perking van de visvangst.
Volgens wetenschapsmensen die de
commissie van advies dienen, zijn de
vangsten van bekende vissoorten als
haring, tong, kabeljauw en makreel
veel en veel te hoog. In 1974 werd bij
voorbeeld in de Noordzee 275.000 ton
haring gevangen. De biologen bepleit
ten in 1975 niet meer dan 140.000 ton te
vangen. In werkelijkheid werd 303.000
ton gevangen, meer dan het dubbele
dus. Hetzelfde gebeurde met de tong.
De biologen hebben inmiddels voorge
steld de haringvangst voor 1977 geheel
te staken, zodatde haringstand zich kan
verbeteren. De kans dat de vissers een
jaar lang thuisblijven, lijkt uitgesloten.
Pessimisten wijzen op het voorbeeld
van de Noorse-haring, een soort die-
vooral bij de kusten van Noorwegen
voorkwam, In weinig meer dan tien j aar
is deze soort zo goed als uitgeroeid ten
bate van de Noorse vismeelindustrie.
De vangsten moeten dus beperkt wor
den om in de toekomst een rendabele
visserij, aangepast aan de visstand in de
Noordzee, voor de EEG-landen te be
houden. En daartoe is nu een mogelijk
heid doordat de landen van de Europese
Gemeenschap, in navolging van andere
Atlantische staten als Noorwegen en
Amerika, hun visserijzones tot 200 mijl
uit de kust gaan uitbreiden, waarschijn
lijk op 1 januari aanstaande.
Door deze uitbreiding wordt de Noord
zee 'opgedeeld tussen EEG-landen,
Noorwegen en IJsland (dat zoals bekend
streng controlesysteem en een struc
tuurpolitiek om, kort gezegd, de visserij
aan te passen aan de beperkte moge
lijkheden. Over dit uitgangspunt zijn de
negen het wel eens. Het grote menings
verschil heeft betrekking op de grootte
van de kustzone waai' de visserij exclu
sief is voorbehouden aan de kuststaat.
De Europese Commissie, bijgevallen
door zeven van de EEG-landen, wil een
kustzone van 12 mijl. Ieren en Britten
willen een veel bredere zone, op som
mige plaatsen tot 50 mijl. Om hun in
derdaad zeer grote visserijbelangen be
ter te kunnen beschermen. De meeste
vis wordt tamelijk dicht onder de
Noordzeekusten gevangen. Als de ex
clusieve kustzones zo breed zouden
worden als de Britten wensen, wordteen
beleid dat gericht is op vangstbeperking
bemoeilijkt. Afspraken op EEG-niveau
tussen de andere belanghebbende lan
den zouden immers op veel kleinere
hoeveelheden vis betrekking hebben.
Wil van conservering van de visstand
dan nog iets terecht komen, dan dienen
ook op nationaal niveau krachtige
maatregelen inzake vangstbeperking
genomen te worden. De EEG-experts
achten de conservering van dc visstand
in de Noordzee door maatregelen op na
tionaal niveau echter zo goed als on
haalbaar. Een gemeenschapsbeleid is
noodzakelijk, omdat immers ook de vis
zelf zich niet precies aan grote of kleine
exclusieve zones houdt.
Een overtuigend voorbeeld levert de ha
ring die nabij de Schotse kust wordt ge
vangen-overigens voor 80 procent in de
12-mijlszone. De jonge haringen vertoe
ven, alvorens naar het Westen te trek
ken, enige tijd nabij Noorwegen en De
nemarken. In dit laatste land is een ta
melijk belangrijke vismeelindustrie, die
in grote mate draait op de vangst van
onder andere deze jonge haringen.
Conclusie; willen de Schotten over niet
al te veel jaren nog haring voor hun kust
kunnen ophalen, dan zal de Deense
vismeelindustrie overgehaald moeten
worden de vangst van de jonge haringte
staken.
De noodzaak van een zoveel mogelijk
Europees visserijbeleid kan met tiental
len van deze voorbeelden worden aan
getoond. Maar de vraag is natuurlijk of
de Schotse visser zich er evenve.el van
aantrekt als de Deense vismeelfabri-
kant. Er is immers te weinig te verdelen,
en het vergt veel geloof in „Brussel" om
daar te laten uitmaken hoe het nog
minder moét worden,
Ir. P. H. Lardinois
In de meander/lat - een gebouw dat.
moet zijn. verzonnen door iemand die
een hekel.heeft aan het ontwerpen
uanflats dan roei aan hen die daarin
gaan wonen - ,in de meanderflat in
Middelburg nu, gaf de bioloog drs. H.
L. F. Saeijs.van de Deltadienst van
rijkswaterstaat van de week aan en
kele persmensen uitleg over de vo
gelstand in het Grevelingenmeer.
Daarmee is het prima in orde. De af
sluiting van de GrepeUngen is, van
uit ornithologisch oogpunt bezien, zo
viel uit de mededelingen van de heer
Saeijs af te leiden, een uitgekiende
zet geweest van de Deltaplanners.
Wat is namelijk sedert de afsluiting
gebeurd? In het Deltagebied als ge
heel toeven meer vogels dan tevoren.
Ze beschikken thans, over een stil
staand zout meer en over een ruim
oppervlak zout waar eb en vloed zich
doen geldenEn de vogels zijn daar
buitengerooon mee ingenomen, zo
met z'n allen. In het Grevelingen
meer zelf maken verschillende soor
ten eenden, mitsgaders groepen rot
ganzen, knobbelzwanen en meerkoe
ten nu de dienst uit, Andere gever
derde vriendenzoals daar zijn de
steltlopers, die zich voeden met bo-
demdieren. hebben in groten getale
de afgesloten zee-arm moeten verla
ten,maar zij konden de wijk nemen
naar mooie stekken elders in het Del
tagebied-
De onderzoekers, die onder leiding
van drs. Saeijs gedurende de afgelo
pen vier jaar vogels hebben zitten tel
len, kwamen op één punt tot een op
het eerste gezicht onaangename
slotsom. Uit hun geturf bleek. dat er
gewoon minder vogels waren en dat
ze minder dagen in het vieer verble
ven. Voor de afsluiting van de Greve-
lingenwerdenoptopdagenmaximadl
70.000 watervogels geteld en na de
afsluiting kon men met de beste wil
van de wereld niet boven de 60.000
komen.
Maar daar staat van allerlei vrolijks
tegenover. Om maar eens iets te
noemen: het aantal soorten bleef ge
lijk en de uitgeweken vogels bleven in
de buurt.
Die gegevens op zich lijken vol-
ojii de meest mismoedige vo
gelkenner een glimlach op de lippen
te brengen. Maar drs. Saeijs en de
zijnen lieten het er niet bij. Ze zochten
niet alleen uit welke vogels het fijn
vinden in de Delta, met z'n hoevelen
ze komen en hoelang ze er gemiddeld
logeren. Nee, ze bekeken ook-en dat
is toch de weteoischap ten top gedre
ven - hoe zwaar al die vogels samen
De uitkomsten zijn uitermate bevre
digend. Toegegeven, er zijn vogels
gevlogen uit het Grevelingenmeer.
Maar dat waren miezers. Die ervoor
in de plaats zijn gekomen, zijn veel
groter en dikker. In het Grevelin
genmeer woont nu veel meer pond
vogels dan vroeger.
zoveel zinnen
De vorsers hebben over dat ver
schijnsel in een rapport deze opbeu
rende notitie gemaakt: „Het totale
gewicht van vogels (biomassa) in het
Grevelingenmeer is ten opzichte van
vóór de afsluiting toegenomen van
ruim 1.000 ton tot 1.500 ton aswrij-
dróoggeioicht."
Dit is een zeer troostgevende wijze
van wetenschapsbeoefening, die
naar mijn inzicht in brede lagen van
het maatschappelijk bestel ingang
dient te vinden. Bijvoorbeeld: als
sociologen ooit tot de slotso?n raken
dat de afstand tussen bestuurders en
bestuurden groter wordt, dan doen
ze er goed aan ook eens na te gaan in
hoeverre de lengte van liet gemid
delde bezwaarschrift bij de kroon is
toegenomen. Lieden die het spijtig
vinden dat het aantal gemeenten in
Zeeland in de afgelopen decennia is
verminderd door de herindelingen
zouden eens moeten nagaan of de
verhouding tussen het aanwezige
grondwater en het aantal bestuur
dersin dit gewest niet sterk is verbe
terd.
En - het aantal onderzoekingen naar
de vogelstand alhier is niet zo gewel
dig groot, doch de raioporten die
eruit komen zijn niet alleen diep
gaand doch ook zeer afgewogen.
A. J. Snel
(Van onze correspondent Karl Breyer)
GABORONE - De situatie lijkt meer op een parodie dan op de
grimmige realiteit in zuidelijk Afrika. Op minder dan driehonderd
kilometer afstand van de hoofdsteden der blanke racisten, Preto
ria en Johannesburg, viert de republiek Botswana haar tienjarige
onafhankelijkheid met eregasten zoals president Moboetoe Sese
Seko van Zaire, dr. Kenneth Kaoenda van Zambia, Marcelino dos
Santos, vice-president van Mozambique, maar ook met de leiders
van de slechts dertig kilometer verder verboden organisaties ANC
en PAC, de bevrijdingsorganisaties voor Zuid-Aftika zelf.
Voor de feestviering brengen vliegtui
gen van de „Suidafrikaanse Lugdiens"-
die een regelmatige verbinding met de
hoofdstad Gaborone onderhouden -
Zuidafrikaanse champagne (Heere
XVH genoemd, naar de heren van de
Nederlandse Vereenigde Oostindische
Compagnie), Zuidafrikaanse wijn, gar
nalen en kreeft uit het door het Frelimo
beheerste Maputo en de beste steaks uit
het aan het begin van de chaos staande
Rhodesië.
(Holiday Inn., met
Zuidafrikaanse kapitaal gebouwd werd,
wonen Zuidafrikaanse zakenlieden
vreedzaam naast léden van de delega
ties die uit meer dan dertig landen zijn
gekomen om feest te vieren, maar ook
om politiek te maken. Een sterke dele
gatie uit China staat onder leiding van
de minister van handel, Fan Tsjoe.
Gambia's president Dawdi Jawara arri
veerde samen met dr. Kenneth Kaunda.
en ook de Sowjet-Unie, die binnenkort
in Botswana een ambassade zal openen,
heeft een delegatie gestuurd.
Geen kritiek
Zij allen lieten zich zonder problemen
door Zuidafrikaanse reporters fotogra
feren, genoten de Zuidafrikaanse wij
nen en hadden er geen bezwaar tegen
om in 140 in Johannesburg geleende
Mercedessen te worden rondgereden.
Ook was er geen kritiek te horen op het
feit dat de heer Gobe Matenga, coordi
nator van de Anniversary Planning
Unit, een bedrag van 3,3 miljoen gulden
ter beschikking had om de onafhanke-
Iijkheidsfeesten voor te bereiden.
Hoe dan ook; in het openbaar en achter
de schermen werd politiek gemaakt; po
litiek die de toekomst van Rhodesibe-
stemt en wellicht ook het gezicht van
zuidelijk Afrika in zijn geheel zal veran
deren. De Amerikaanse onder-minister
William Schaufele, Engelands minister
voor Afrikaanse zaken Ted Rowlands,
ANC-leiders bisschop Abel Muzorewa
en JoshuaNkomo. Mobuto Sese Seko en
uiteraard staatshoofd Sir Seretse
Khama hadden gesprekken met elkaar
en begroetten uiteindelijk Engelands
beslissing om een conferentie „ergens in
zuidelijk Afrika" bijeen te roepen die de
samenstelling van een overgangsrege
ring voor Rhodesië zal bespreken.
Na de storm die de verkeerd-geïnterpre
teerde verklaring van de presidenten
van de frontlijnstaten na hun conferen
tie in Lusaka had veroorzaakt, kwamen
de gemoederen nu tot bedaren. Ted
Rowlands zal dit weekeinde met Ian
Smith in Salisbury praten en Marcelino
dos Santos en Tanzania's minister
president Rashidi Kawawa zullen hun
presidenten Machel en Nyerere infor
meren.
Kalm en koel
Op dertig kilometer van de Zuidafri
kaanse grenspost Skilpadshek (schild
padshek), namelijk in het stafije Lobat-
se, hield dr. Kenneth Kaunda een rede
die door waarnemers eveneens als een
bezadigde en kalmerende toespraak
werd geïnterpreteerd. Kaunda vroeg de
mensen het hoofd koel te houden, en
probeerde de blanken in dit gedeelte
van de wereld gerust te stellen Nie
mand in zwart Afrika wil, zo zei hij, dat
zij verjaagd worden.
Kaunda beklemtoonde dat de strijd in
zuidelijk Afrika niet tegen de minder
heidsregering gericht was omdat zij
blank is. Het gaat hier, volgens hem, om
gelijkheid en tegen discriminatie. Wij
vragen niet het einde van de apartheid
uit haat tegen de blanke, maar omdat
dit een misdaad tegen de mensheid is.
Dr. Kaunda's toespraak wordt be
schouwd als een duidelijke poging om
de onderhandelingen inzake Rhodesië
weèr in een positievere richting te stu
wen. Zij was, aldus diplomaten, vooral
bedoeld om de Rhodesische blanken ge
rust te stellen en Kissingers plannen te
redden. In militante kringen in Bots
wana en bij de gasten was er achteraf
dan ook heel wat kritiek op Kaunda's
rede. Men had veel scherpere woorden
van hem verwacht.
De festiviteiten verliepen in vrijwel on
gestoorde harmonie. Weliswaar is
Botswana nog steeds afhankelijk van de
economische reus aan zijn grens, Zuid-
Afrika, maar Sir Seretse Khame maakt
er geen geheim van dat hij van plan is
met alle middelen dit gedwongen huwe
lijk te belndigen. „Wij moeten de apart-
heid weliswaar accepteren", zei hij on
langs in een interview, „maar dat bete
kent. nog lang niet dat wij ze goedkeu
ren". Niet voor niets leven dan ook op
-he togen blik meer darrtinizeird politieke
vluchtelingen in dit land, dat als een van
de meest democratische in Afrika wordt
beschouwd.
Uiteraard kunnen de verbindingen met
Zuid-Afrika niet van vandaag op mor
gen worden afgekapt. Sir Seretse
Khame zelf wordt regelmatig in een
voor blanken bestemd ziekenhuis in Jo
hannesburg behandeld, en zijn vrouw
Ruth, die van Britse afkomst is, gaat
regelmatig naar de goudstad om daar
haar inkopen te doen. Maar officieel
zoekt Botswana meer en meer contact
en politieke verbindingen met de lan
den noordelijk van de Zambesi.
Wegennet
Zo wordt op het ogenblik vijftig mil
joen gulden geinvesteerd om het we
gennet naar het noorden te verbeteren.
Op een reis die Sir Seretse Khama on
langs naar China maakte, werd ook de
mogelijkheid van de bouw van een
nieuwe spoorlijn besproken, die Bots
wana dan via Zambia met de Uhuru- of
Zanzam-spoorlijn naar Das-es-Salaam
zou verbinden. De kans is natuurlijk
groot dat Zuid-Afrïka heel wat bezwa
ren zou kunnen hebben tegen de aan
wezigheid van tienduizenden Chinese
spoorwegarbeiders (zoals in Tanzania)
op enkele honderden kilometers van de
grens van de provincie Transvaal.
Politiek gezien liggen Botswana's sym-
pathiën uiteraard bij de guerrilla-
organisaties van Rhodesië en Namibië.
Toch bestaat er tot nog toe geen enkele
guen-illabasis in dit land, hoewel het de
laatste- tijd -gebeurd is dat ANC-
guerrilla's vanuit Botswana opereerden
en probeerden de spoorlijn van-Rhode
sië te vernietigen.
Hoewel de regerende Botswana Demo
cratie Party (BDP) in het parlement 27
van de 32 zetels heeft, en er feitelijk geen
oppositie bestaat, heerst er een grote
mate van vrijheid in dit land. Er bestaan
nog drie andere partijen, die echter zon
der betekenis zijn. Toch heeft Sir Se
retse Khama steeds geweigerd Bots
wana tot een één-partijenstaat te ma
ken, „Onze natie is een natie van gelijke
mensen", zei Seretse Khama onlangs,
„enwii hebben alle reden om trotste zijn
op onze culturele verschillen en onze
rassenharmonie". Het land, dat 706.000
inwoners telt, bestaat uit Sotho-
Tswana- en Boesman-stammen. Bo
vendien leven er rond 4000 blanken en
even zovele Indirs en kleurlingen.
Economisch gezien is Botswana nog in
belangrijke mate van Zuid-Afrika af
hankelijk. Een verhoging van de leven
sstandaard voor de bevolking hangt ten
nauwste samen met de ontwikkeling
van de Zuidafrikaanse economie, en
vooral met de interesse van de machtige
Anglo-American Cooperation van
Harry Oppenheimer. Deze coöperatie
wordt praktisch als de belangrijkste fi
nancier van de mijnbouwprojecten in
Botswana beschouwd.
Diamanten
De diamantproduktie begon in het
midden van 1971toen 822.000 karaat ter
waarde van 15,9 miljoen gulden werd
geproduceerd. In 1975 bedroeg de pro-
duktie reeds 2,5 miljoen karaat én had
een waarde van 75 miljoen gulden. Het
begin van de diamantproduktie in de
Orapa en De Beer-diamantmijn, de
tweede rijkste diamantmijn ter wereld,
betekende uiteraard een hoogtepunt
voor de economische ontwikkeling van
Botswana.
Praktisch verdient de staat door een
aandeel van 15 procent, alsmede door
belastingen en de verkoop van mijn
rechten in Feite 50 procent van de totale
winsten. Dit zal in de toekomst nog ho
ger worden, als ook de belangrijke
nikkel- en kopermijnen in dit land in
bedrijf worden genomen. Ook hierbij
speelt Anglo-American een belangri jke
rol.
Uiteraard brengt deze ontwikkeling met
zich mee dat talrijke-blanken voor de
speciale werkzaamheden naai' Bots
wana gebracht moesten worden. Ook in
de administratie met haar 7000 ambte
naren is nog elke negende ambtenaar
een blanke. Van de meer dan vijftig be
trekkingen die onlangs door staatsor
ganisaties werden aangeboden, en
waarvoor een universitaire opleiding
nodig was, konden slechts vijf mensen
uit Botswana gevonden worden.
Desondanks probeert Seretse Khama
steeds meer zwarten in belangrijke posi
ties te brengen en zodoende de blanke
invloed te verminderen. Hij droomt in
elk geval van een filosofie van „sociale
rechtvaardigheid" Niet voor niets zoekt
hij dan ook meer en meer contact met
landen zoals Zambia en vooral Tanza
nia.
Toch zal het nog geruime tijd duren voor
Botswana los komt van de blanke
buurman in het zuiden. Daarom ook
staan dan ook nu nog de Boeings van de
South African Airways naast de machi
nes van de luchtvaartmaatschappij van
het socialistische Tanzania. En toen
Botswanaas staatshoofd Sir Seretse Khama, die aan het hoofd staat van een land
waar een grote mate van vrijheid heerst.
president Moboeto's Hercules-vliegtuig den om de machine van de Air Force van
plotseling van de rolbaan op het vlieg- Zaire weer vlot te krijgen. Zo dicht lig-
veld afrolde en ernaast in de modder be- gen dus schijn en werkelijkheid, ironie
landde, moest een technisch team van parodie, oorlog en vrede in zuidelijk Af-
de SAA uit Johannesburg gehaald wor- rifea naast elkaar.
