hooxt-iitt-schriift
Fundamenten slot De Hellenburg
bij Baarland krijgen opknapbeurt
,,'t Is nae wie 't zeit"
HUIS VOL MET
SPAARPOTTEN
EVEN PUZZELEN
(BRINK Luchtverwarming m
onder redactie van Jacques Cats
Eikebladerwijn:
verrukkelijk!
Leden can de Nederlandse bond can
plattelandsvrouwen in Brouwersha
ven hebben van de week op hun bij
eenkomst aan een glaasje eikeblader
wijn zitten te nippen. Misschien krijgt
u bij het lezen van dit bericht een wee
gevoel in de maagstreek. Maar vice-
presidente mevrouw Schouwenaar
vertelde me. dat de dames het alle
maal 'erg lekker' vonden. Eikebla
derwijn is lieel goed zelf te maken, zo
verneem ik van de heer Chiel Grutsen
uit het Walcherse Serooskerke. die
samen met de Vlissinger De Bree na
mens de Wijnkring Zeeland de lezing
in Brouwershaven verzorgde en er de
eikebladwijn serveerde.
De mededeling ligt voor de hand maar
de voornaamste ingrediënten vormen
de eikebladeren. Voordat u nu met een
emmer naar het bos snelt om daar de
neergevallen eikebladeren bijeen te
vegen wil ik u namens de heer Cruisen
er wet op wijzen, dat er geen bruin ge
kleurde maar frisgroene bladeren no
dig zijn om de wijn straks smakelijk
drinkbaar te maken. De roestbruin
gekleurde eikebladeren van nu bevat
ten teveel looizuur. Nee, u moet de bla
deren hebben als in het voorjaar de
bomen gaan uitlopen. Voorde natuur
liefhebbers: volgens de heer Crutsen
doe je er de bomm geen schade mee.
Voor geïnteresseerden in een recept
volgen hier wat gegevens. Voor vijf li
ter eikebladerwijn heeft u nodig: an
derhalve kg suiker. 4 liter jonge eike
bladeren (u vult vier keer een maatbe
ker van een liter met wat zacht aange
drukte bladeren). Vervolgens giet u er
twee tot drie liter kokend water over
heen. Het geheel laat u vierentwintig
uur trekken. Daarnagaat u uitzeven.
Gebruik daarvoor plastic materiaal.
Geen metalen zeef want dat zou de
wijn straks een oxidatiesmaakje kun
nen geven. Bij een temperatuur van
ongeveer 22 graden voegt u er vervol
gens een mespuntje gist en gistvoeding
bij entwee citroenen. Daarna moet het
spul een week of acht uitgisten. Dan
begint het hevelen. Deze handeling
voert u drie tot vier keer uit. met tus
senpozen van enkele weken. Het tijd
stip van hevelen kunt u zelf vaststellen
aan de hoeveelheid bezinksel die on
derin ontstaan. En als u dan gedacht
had dat u dan eindelijk eens een
glaasje eikebladerwijn zou kunnen in
schenken dan had u het mooi mis.
Want daarna moet de wijn nog een hal)
jaartje rijpen.
Maar het eindresultaat vormt een
fraaie beloning voor hel lange wach
ten. Chiel Crutsen zegt erover: .De wijn
is verrukkelijk. Bereid volgens het
Engelse recept is het eindresultaat een
stevige mannelijke wijn. Maar ik heb nu
ook zelf een idee uitgewerkt waardoor
het een wat zware wijn wordt die aan
Port doet denken."
De mannen in het praathuisje op de dijk bij Bruinisse hebben
weer een onderwerp om een stevige boom over op te zetten. De
gespreksstof werd aangedragen door de gemeenteraad. De
vroede vaderen vinden dat er maar eens een nieuw en degelijk
onderkomen moet komen voor de bejaardendie dagelijks en
kele keren op de dijk samen komen om in het Beursje, de toe
stand in de wereld en Bruinisse door te nemen en in plaatselijke
termen van commentaar te voorzien. Het Beursje. Of: het Leu
genkotje. Want zo wordt dat groene optrekje ook wel genoemd.
Iedereen in de gemeenteraad was het
er over eens: het Beursje moet blij
ven. Het hoort bij Bruinisse. Volgens
wethouder Jumelet prijkte er op een
zeventiende-eeuwse gravure al een
praathuisje.
Daar overlegden de schippers of ze
wel of nietmet hun zeilschepen zouden
uitvaren. Nu zijn het voornamelijk
oud-schippers, die de banken van het
krakkemikkige houten bouwseltje be
zetten. Zij praten er over de Bruinisser
dingen van de dag. „Maar", zo zegt één
van hen, „we dwalen toch meestal af
naar vroeger. Dan praten we over de
tijd 'toen we zelf nog schipper waren".
Toch is het gesprek wat algemener
geworden, nu er ook bewoners van het
bejaardentehuis 't Opper' de weg naar
het Beursje hebben gevonden. ..Dat
bin daar allemaal van die ouwe man
netjes", zegt de man die zojuist heeft
verteld dat hij tachtig is. „en die ko
men nu ook naar hier omdat ze het hier
gezellig vinden".
Vandaar dat het altijd aardig vol is in
het hokje op de dijk, een soort van
overdekte tribune van waaruit de
mannen een riant uitzicht hebben op
het gebeuren in de haven en op de
doorgaande scheepvaart, die - zo heelt
men wat triestig vastgesteld - een stuk
minder druk is geworden door de in
gebruikname van de Schelde-
Rijnverbinding. En daarmee is weer
wat gespreksstof weggevallen. Toch
valt er nog genoeg te bepraten, zo ma
ken de mannen uit het Beursje me
duidelijk.
Diefstallen en inbraken vormen een
geliefd ondenverp. Er wordt dan ge
mijmerd over vroeger toen Schouwen
nog niet was open gelegd en er nog een
gemoedelijke sfeer van 'ons kent ons'
hing. „Vroeger hoorde je nooit van
diefstal", zegt één van de mannen.
„Maar tegenwoordig kun je je fiets met
meer buiten laten staan. Vroeger had
je hier trouwens twee politieagenten.
Ze kenden iedereen, wisten precies wie
of er wel eens kattekwaad uithaalden.
Nou hebben we rijkspolitie. Numoetje
eerst Middelburg bellen als er is inge
broken. Van daaruit geven ze dan or
ders. Nou. tegen de tijd dat er zo n
rijkspolitieman met de brommer bij
mij is zit de inbreker al lang op Flak-
kee".
Regelmatig terugkerend onderwerp
van gesprek is verder de vernielzuch
tige jeugd. Het Beursje draagt er de
duidelijke sporen van.
Initialen op de banken, ze zijn royaal
met het mes bewerkt. Zegt één van de
bejaarden: „Als er een jongen jarig is
en die krijgt een nieuw mes, dan komt
hij dat hier proberen. Als ik het voor
het zeggen had lieten ze dit kotje
staan voor de jeugd. Dan komen ze
straks tenminste het nieuwe Beursje
niet vernielen".
„Ik kom hier drie keer op een dag,
zegt één van de mannen op het bankje.
,,'s Morgens om negen uur voor het
eerst. Om tien uur zijn we weg. Dan
gaan we om de koffie. Maar om elf uur
zitten we er weer. En 's middags als ik
geslapen heb ben ik er ook weer. Mijn
dag is pas goed als ik naar 't Beursje
ben geweest. Je hoort hier nog eens
wat leugenen. Als je voor de rechter
komt-en je zegt. ik heb 'tin het Beursje
horen zeggen, dan ben je vrij. Maar ja:
je moet er toch wat van maken. Want
als iedereen stil zou zijn kon je net zo
goed thuis achter de kachel bij ven zit
ten".
En daarmee heeft de man meteen dui
delijk gemaakt waarom de vroede va
deren het nieuwe praathuisje straks
willen opsieren met een bijzondere
spreuk. Deze: ..'t Is nae wie 't zeïtl".
Ik ben er niet naar het toilet geweest,
dus daarover heb ik geen zekerheid,
maar de andere vertrekken in huize
Huisman te Vogelwaarde puilen uit
van de spaarpotten. Overal waar je
kijkt, zie je ze staan. Beneden in de
woonkamer op en in de kast, aan de
muur. op schapjes, in rekjes, op de
televisie. In de slaapkamer rijendik
op de linnenkast en op stellingen
tegen de muur. Spaarpotten en inder
daad, nog eens spaarpotten.
Mooie, lelijke, van steen. hout. van
plastic, fraai gekleurd, afschuwelijk
van tint, grappig en bizar van vorm.
een enkel exemplaar in de vorm zoals
we die gewend zijn: als spaarvarken,
maar dan wel van reusachtige afme
tingen. Spaarpotten ook met mecha
niekjes, met grijpgrage handje die het
geld weggrissen en spaarpotten die na
betaling „Für Elise" ten gehore bren
gen.
Het zijn er door de vierhonderd- Pre
cies weet ze het niet. die mevrouw
Huisman Al jaren eerder, toen ze nog
in Amsterdam woonde, begon ze uit
aardigheid spaarpotjes te verzamelen
Omdat ze er achter was gekomen dat
die dingen in een grote verscheiden
heid voorkomen. Maar toen ze hoorde
dat de directeur van de spaarbank
stad Amsterdam een reusachtige col
lectie beheerde besloot mevrouw
Huisman de verzameling aan hem
over te doen. Maar omdat ze. naar ze
zelf zegt. toch behept was met dat ver
zamelen van spaarpotjes, is ze er een
jaar of drie geleden opnieuw mee be
gonnen. Met een uitpuilend huis aan
de Lindenstraat in Vogelwaarde als
eindresultaat. Mevrouw vertelt: „De
mensen vragen me wel eens, waar ik al
die dingen vandaan haal, want zelf
kunnen ze die spaarpotten nooit in de
winkel vinden. Maar ik
weet- precies waar ik moet wezen.
Vooral in banketbakkerszaken en in
winkels waar men huishoudelijke ar
tikelen verkoopt kom ik nog al eens
leuke dingen tegen. En op rommell-
jesmarkten natuurlijk. Maar het moet
wel leuk blijven. Laatst zag ik datze op
het Waterlooplein in Amsterdam voor
een missiebusje dertig gulden vroe
gen. Nou dat vind ik te gek. Het moet
leuk blijven".
Dit alles vernemende zal het voor u wel
duidelijk zijn wat er bij mevrouw
Huisman, tegen de tijd dat ze jarig of
de sint in aantocht is boven op haar
verlanglijstje staat Precies: een
spaarpot. Haar man is er trouwens net
zo goed mee blij te maken, want die
werkt al even enthousiast aan de uit
bouw van de collectie.
Die meer dan vierhonderd spaarpot
ten blijven overigens onbenut voor
het doel, waarvoor ze uiteindelijk zijn
gemaakt. Om er geld in te sparen.
„Sparen doe ik niet in een spaarpot",
zegt mevrouw Huisman. „Ik bewaar
dat spaargeld op een ander plekje".
ADVERTENTIE
TERREIN WORDT
AANTREKKELIJK
GEMAAKT
VOOR PUBLIEK
BAARLAND - Vier werknemers van
de Heidemij zijn momenteel aan het
werk om de fundamentenresten van
het slot 'De Hellenburg' bij Baar
land voor verder verval te behoe
den. De restanten van het uit de
veertiende eeuw daterende slot wa
ren, sinds ze in 1960 ook een conser
verende behandeling hadden om-
dergaan, onder de invloed van het
weer en spelende kinderen sterk
vervallen geraakt. Bovendien was
erin de loop der jaren een wilde be
groeiing ontstaan. De fundamenten
worden nu waar nodig opnieuw ge
voegd, losgeraakte stenen worden
weer vastgemetseïd en gaten wor
den opgevuld. Verder zal de bodem
worden geëgaliseerd, waardoor het
mogelijk wordt het terrein een paar
keer per jaar te maaien, zodat er
weer geen wildernis zal ontstaan.
Buitenom de slotgracht zal een
wandelpad worden aangelegd, van
waaraf de lager gelegen fundamen
ten bekeken kunnen worden.
Veel is er niet bekend over 'De Hel
lenburg'. In de kroniek van Smalle-
gange staat een afbeelding van het
vervallen slot en in de Zeeuwse Atlas
staat een summiere plattegrond.
Maar waar het gestaan had was niet
precies bekend. Logischerwijze werd
verondersteld dat het slot gestaan
moest hebben opjie-plaats-bij Baar
land. die in de volksmond De Hellen
burg werd genoemd.
In het kader van de ruilverkaveling
werd er in 1957 gegraven en toen
werden de fundamenten van het slot
blootgelegd. Bij de opgravingen on
der leiding van de rijksdienst voor
het oudheidkundig bodemonder
zoek kwamen de fundamenten van
het zuidelijke deel van het slot boven
de grond. Ten noorden ervan moet
een minstens even groot deel van het
slot gelegen hebben, gezien deresten
van fundamenten die daar gevonden
werden. Maar de vondsten waren
daar veel schameler dan aan de zuid
kant en die fundamenten werden dan
ook weer onder de grond gestopt. Die
van het zuidelijk deel van 'De Hel
lenburg' waren veel fraaier. Ze laten
duidelijk de plattegrond van het slot
zien met zijn muren, de slotgrachten
zelfs enkele houten palen van de
brug.
Het gebied rond Baarland werd in
1312 door de graaf van Holland uitge
geven aan de gebroeders Cosüjn en
Hendrik van Renesse. De eerste
stichtte vermoedelijk het slot Baar
land. Hendrik was de stichter van 'De
Hellenburg'. Hij liet een boerderij en
een verdedigingstoren bouwen. 'De
Hellenburg' werd later in de veer
tiende eeuw en in het midden van de
vijftiende eeuw nog uitgebreid. Bij
het onderzoek van de rijksdienst
voor het oudheidkundig bodemon
derzoek zijn sporen gevonden, die
erop wijzen dat het slot tot ongeveer
1475 is bewoond. Vermoedelijk is het
slot door de stormvloed van 1477
verwoest. De afbeelding in de kro
niek van Smallegange toont dan ook
een ruïne.
Publiek
De fundamenten van 'De Hellen
burg', die op de monumentenlijst
staan, zijn het eigendom van de
stichting tot behoud van culturele
objecten in Zeeland. Met werk
zaamheden die thans worden uitge-.
voerd beoogt de stichting twee din
gen: het voor verder verval behoe
den van de fundamenten en het
'aankleden' van de resten van het
slot, zodat het publiek er een kijkje
kan komen nemen.
Op het stuk grond tussen de weg
Baarland-Oudelande en het slot zal
een parkeerplaatsje worden aange
legd, dat later nog eventueel zal wor
den uitgebreid met wat picknick-
banken. Buitenom de slotgracht
komt een wandelpad te lopen, waar
langs beplantingen worden aange
bracht. Het terrein binnen de slot
gracht zal niet voor het publiek toe
gankelijk zijn om beschadigingen
van de fundamenten te voorkomen
De slotgracht zal wat worden uitge
diept (dc specie zal op eventuele inte
ressante vondsten worden onder
zocht) en getracht zal worden het
oorspronkelijke talud aan te brengen,
't Grootste deel van de fundamenten
zal slechts 'n klein stukje boven de
grond uitsteken om de zijkanten er
van zoveel mogelijk te beschermen.
Voor de buitenkanten van de slot-
muren. die oorspronkelijk in het wa
ter gestaan hebben, zal een talud
worden aangebracht om vorstschade
te voorkomen. De grond zal zodanig
geëgaliseerd worden dat er machi
naal gemaaid kan worden. Om het
terrein binnen de slotgracht te berei
ken zal een bruggetje over de gracht
worden gebouwd, waarvan een deel
kan worden weggehaald-om -te-voor
komen dat de jeugd bij 't riddertje
spelen op het terrein van het slot be
wust of onbewust vernielingen aan
richt.
Het karwei, dat na de bouwvakva-
kentie begonnen is. zal begin volgend
jaar voltooid zijn. In het najaar van
1977 zullen de beplantingen worden
aangebracht. Met het consolideren
en conserveren van de fundamenten
van 'De Hellenburg' is een bedrag
van ongeveer honderdduizend gul
den gemoeid. De rijksoverheid en de
gemeente Borsele zullen ieder veer
tig procent subsidiëren en de provin
cie tien procent. De resterende tien
procent van de kosten zal door de
stichtingzelf betaald worden. Verder
wordt nog gehoopt, op bijdrage van
staatsbosbeheer voor het aanbren
gen van de beplantingen rond het
wandelpad.
Boekje
Vice-voorzitter L. J. Abelman van de
stichting is momenteel bezig een
hoekje samen te stellen over de ge
schiedenisvan 'De Hellenburg'en de
opgravingen. Dat boekje zal in het
kader van een reeks boekjes over
kastelen worden uitgegeven door
de koninklijke Nederlandse toeris
tenbond en de Nederlandse kastelen
stichting. „Hel ligt in de bedoeling
om de vondsten, die hier bij de op
gravingen gedaan zijn, te exposeren
in het museum in Goes", aldus de
lieer Abelman. die directeur is van
bet museum voor Zuid- en Noord-
Beveland. „Dan kan liet publiek hier
in Baarland de fundamenten van'De
Hellenburg' bekijken en in Goes een
collectie voorwerpen, die hier ge
bruikt zijn,"
Foto. De fundamenten van slot 'De
Hellenburg' te Baarland.
„Een baai moet
een baai blijven:
eerlijk en recht
door zee."
Horizontaal: 1 strijkspaan. 6 dochter
van Zeus: 11 lekkernij; 12 laborato
riumslaswerk: 13 pers. voomaamw.: 15
slangvormige vis; 19 insekt; 21 symbool
voor nikkel; 22 vorig; 27 rondhout. 28
pers. voomaamw.: 29 voegwoord; 31 he
vige wind: 33 wereldtaal: 34 voorstel
ling: 36 zangstem: 39 rivier in Schot
land; 40 tenlastelegging; 41 zenuwtrek.
43 vangmiddel. 45 virago; 46 kopersne-
Uitslag vorige puzzel:
Coopvaert.
Pijptabak voor g
professionals.
1.95
Drs. Delsing volgt
ir. Geuze op in
raad commissarissen
van de Grondmij
DE BILT - De Grontmij te De Bilt heeft
irs. J. A. H. Delsing benoemd tot voor-
fitter van de Raad van Commissarissen.
Hij volgt ir. M. A. Geuze te Poortvlietop,
lie zich uit deze raad heeft teruggetrok
ken omdat hij een aantal functies wil
afstoten. In de vacature van ir. Geuze is
benoemd mr. J. F. A. de Soet.
de: 47 afgod; 49 voorzetsel; 52 verbran
dingsrest: 53 symbool voor ruthenium;
55 lammenadig: 60 bijwoord: 61 zware
bijl: 63 wier; 64 voegwoord; 66 van am
moniak afgeleide verbinding; 68 sym
bool voor chroom; 69 zeldzame Zuidaf-
rikaanse antilope; 70 de dooier van een
ei.
Vertikaal: 2 schicht; 3 spil; 4 getijde; 5
kinderdoek; 6 gemalin van Zeus. 7 La-
ujns voegwoord; 8 landbouwwerktuig; 9
bittere afgunst; 10 schubdier; 14 spinsel
van ineengedraaide vezels; 16 driete-
nige luiaard; 17 muzieknoot; 18 Chinese
afstandsmaat; 20 winterslede; 22 lood
recht; 23 voorzetsel; 24 overpeinzing-. 25
schuifbak; 26 knots met ijzeren beslag;
28 roei- zeilvaartuigje; 30 sprookjesfi
guur; 32 familielid; 35 muziekterm; 37
plaats in België; 38 godin der verblin
ding; 42 zijrivier van de Donau; 44 godin
van de dageraad; 45 heilig boek der mos
lims; 48 muziekstuk in breed tempo; 50
voorzetsel; 51 ten bedrage van; 54
dreumes; 56 voltooid; 57 schaapska
meel; 58 ongaarne; 59 dieregeluid; 80
lengtemaat; 62 zoon van Noach; 63 vlak
temaat; 65 symbool voor neptunium; 66
reeds; 67 kiem; 68 symbool voor cerium.
IADVERTENTIE
Uw Installateur: U
MAASAIR B.V.-THOLEN
Ampèreslraat 1, Postbus 24, Telefoon (0t660) 21 50
