Socialisten in Spanje verdeeld
BIJNA 20 JAAR GELEDEN
HONGAARSE OPSTAND
PZC/o
Y erhoging pr ij s
gas moeilijk
te verteren
PVDA STEUNT PSOE
VRIJDAG 1 OKTOBER 1976
opinie en achtergrond
(Door drs. Piet Bukman, voorzitter NCBTB)
De jaarlijkse discussie over de aardgasprijs voor de glastuin
bouw heeft dit jaar in de pers weinig aandacht gekregen. Dat
is zo verwonderlijk niet, want de twee centrale gebeurtenissen
in verband met de prijsvaststelling vielen daags voor en daags
na prinsjesdag. De kranten hebben dan wel wat anders om
over te schrijven. Ruzie tussen het landbouwschap en minis
ter Van der Stee en een eenzijdige vaststelling van de gasprijs
door de overheid, komen dan terecht in de rubriek van de
kleine gemengde berichten.
Di de gedachtengang van dë glastuinders gaat het echter om een zaak. die
met grote koppen op de voorpagina's thuishoort Waar gaat het om?
Van elke gulden produktiekosten in de glastuinbouw wordt een kwartje
besteed aan energie, in de vorm van aardgas of van olie. Door veel te stoken
kunnen de tuinders tomaten, komkommers, sla, papiika's en allerlei soorten
bloemen produceren op momenten waar zij, noch de consumenten vroeger
van droomden. Het hele jaar door zijn er volop groenten en bloemen uit de
verwarmde kassen, waarvan er in ons land verscheidene duizenden hectares
staan.
Bij zo'n hoog energieverbruik is men uiteraard erg gevoelig voor prijsstijgin
gen in deze hoek. De olie is sinds de oliecrisis vanenkelejaren terug 2,5 keer zo
duur geworden. Dat treft de oliestokers zwaar. De gasstokers echter treft een
soortgelijk lot. De overheid vindt namelijk, dat de aardgasprijs aan de olie
prijs moét worden aangepast. En heeft daarvoor verschillende argumenten.
1Verschillen in energieprijs verstoren de concurrentieverhoudingen;
2. We moeten zuinig zijn op ons aardgas, dus maak het maai- prijzig;
3. De staatskas vaart er wel bij.
Om de klap voor de gasstokers niet te hard te laten aankomen is de over
heid bereid gebleken de prijsaanpassing over enkele jaren uit te smeren, in de
hoop dat de opbrengstprijzen voor de produkten intussen ook wat zullen
stijgen.
Het gevecht tussen de overheid en het landbouwschap gaat telkens weer
over de vraag welke gasprijsverhoging verantwoord is. De overheid gaat
daarbij uit van de bovengenoemde drie argumenten. Het landbouwschap
daarentegen vindt, dat vooral de rentabiliteit en de inkomenssituatie in het
oog gehouden moeten worden. Dat wil niet zeggen, dat er via de aardgasprijs
- inkomenspolitiek moet worden bedreven. Het betekent alleen, dat de snel
heid waarmee de gasprijs aan de olieprijs wordt aangepast, mede afhankelijk
wordt gesteld van de ontwikkeling van de rentabiliteit. De tuinders verkeren
namelijk in de weinig benijdenswaardige positie, dat zij kostenverhogingen
niet kunnen doorberekenen in de prijs van hun produkten. Die prijs komt
namelijk tot stand op de veiling en is volledig afhankelijk van de verhouding
tussen vraag en aanbod en die is, door de bank genomen, niet zo erg goed.
De overheid heeft het landbouwschap proberen te verleiden akkoord te gaan
met een prijsverhoging van het aardgas met acht cent over een periode van
vier jaar. Juist omdat geen mens kan overzien hoe de rentabiliteit zich zal
ontwikkelen, heeft het -landbouwschap botweg geweigerd de tuinders-
hoofden op deze wijze door de strop te steken. Dat was daags voor prinsjes
dag. De overheid heeft toen daags na prinsjesdag besloten eenzijdig een
nieuwe gasprijs vast te stellen. Niet voor vier jaar; dat heeft het bedrij fsleven
dus gewonnen, Niet op een niveau dat aanvankelijk werd gevreesd. Ook dat is
winst. Maar toch wel veel hoger dan het bedrijfsleven verantwoord acht. Je
zult maar tuinder wezen en je ziet in een paar jaar tijd de gasprijs, een kwart
van je produktiekosten, achtereenvolgens met ruim 20 procent, ongeveer 35
procent en nu weer met bijna 20 procent omhoog gaan. Kijk, dat is slecht te
verteren, zelfs voor een bedrijfstak die er door de jaren heen aan gewend is
geraakt met tegenslagen te leven.
ZWOLLE - Twintig jaar ge
leden-in 1956-gloordeeven
de hoop dat nu de tijd geko
men was om grote wereld
problemen en scherpe
tegenstellingen tussen de
verschillende machtsblok
ken in het vervolg zonder
wapengekletter op te lossen.
In zowel Oost als West wa
ren de vernietigende gevol
gen van de Tweede Werel
doorlog grotendeels weg
gewist. In het Westen gaf de
jeugd zich over aan de op
komende rock and roll en
kocht de meer gewone man
voorzichtig zijn eerste
tweedehands wagentje. In
Rusland beloofde Chroest-
jov de Russen meer wel
vaart en grotere vrijheid.
Een belangrijke aanleiding
tot dit optimisme was de
Vredesconferentie van Ge
neve van dat jaar. Daar zou
den de grote problemen let
terlijk en figuurlijk uit de
wereld worden geholpen.
Het hete hangijzer Duits
land zou definitief tot afkoe
ling worden gebracht. Zeer
hoog genoteerd stond ook de
ontwapening. Er zou nu ein
delijk een aanzet tot een sa
menleving worden gedaan,
waarin het gezonde ver
stand zou zegevieren over
het monstrum van de oorlog.
Was er reden voor zulk een
optimisme? Ogenschijnlijk
wel. Op het 20e congres van
de Russische communisti
sche partij was partijsecre
taris Chroestjov gekomen
met het begrip van vreed
zame coxistentie. Als bewijs
dat het de bazen in het
Kremlin ernst was. werd
openlijk gebroken met het
stalinisme. De Russen werd
een grotere persoonlijke
welvaart en de verschil
lende volkeren van de
Sowjet-Unie een grotere au
tonomie toegezegd.
Verder werden op dit 20e
congres twee belangrijke
stellingen van Lenin gerevi
seerd. De eerste was zijn
stelling van de onvermijde
lijkheid van oorlogen tussen
het socialistische en het ka
pitalistische blok. Chroest
jov legde dit nu zo uit, dat
één en ander slechts gold tot
en met wereldoorlog?, maar
dat er nu zoveel was veran
derd. dat oorlog kan worden
voorkomen.
De tweede revisie betrof de
overgang van kapitalisme
naar socialisme. Deze zou
volgens de nieuwe lijn van
het Kremlin niet noodged
wongen moeten gaan via de
weg van burgeroorlog, maar
kon ook langs parlemen
taire weg worden bereikt.
De westerse politici wisten
eigenlijk niet goed raad met
deze vriendelijkheid uit het
Oosten. Werd het Kremlin
nu bemand met een nieuwe,
ruimer denkende generatie
Russische leiders, of was er
slechts sprake van een aflei
dingsmanoeuvre om het
Westen te doen geloven dat
het Moskou serieus om
vrede begonnen was.
De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Dul
les verwoordde het scepti
cisme in de westelijke we
reld. Volgens hem kon uit de
gebeurtenissen op het Mos
kous partijcon!1-' niets an
ders worden geconcludeerd
dan dat de Russische poli
tiek van de laatste 30 jaar
een volkomen mislukking
was geworden. Het moest
dus uitgelegd worden als
een teken van zwakte. Nu
was voor het Westen de tijd
gekomen zijn superioriteit
te bewijzen.
Krantecommentaren uit de
eerste helft van 1956 lieten
een ander geluid horen. Uit
de nieuwe beginselverkla
ring uit Moskou bleek, in
plaats van het verdekt toe
geven van een mislukking,
in tegendeel juist een sterk
zelfvertrouwen in eigen
kracht. In het binnenhuid
had het regime geen bedrei-
giog meer te verwachten -
gezien het toestaan van gro
tere autonomie aan de deel
staten - en liet aantal bui
tenlandse bondgenoten
groeide met de dag. De con
clusie van de journalistieke-
koffiedikkijkers was anders
dan van de heren politici.
Het Westen diende het
Rusland-,,nieuwe-sti.il" als
positief te beoordelen.
In de tweede helft van 1956
pakt alles heel anders uit.
Voorlopig verdwijnt het be
grip vreedzame coëxistentie
uit het politieke zenith. Oost
noch West blijkt in staat
daadwerkelijk te sleutelen
aan de nieuwe wereld, waar
in Genève zo gloedvol over
werd gesproken. Twee con
flicten gooiden de porce-
leinen hoop aan scherven:
de opstand in Hongarije en
de Suez-crisis, Eerst was het
de bloedig onderdrukte
Hongaarse opstand die de
wereld schokte.
(Van onze correspondent»
ZWOLLE - Bijna twintig jaar geleden: 23 oktober 1956. Over de
Hongaarse hoofdstad Boedapest ligt een prachtige herfstmorgen.
Het leven begint er ogenschijnlijk zoals op elke andere dag. Volge
propte trams brengen de mensen naar hun werk. Toch hangt er iets
ondefinieerbaars in de lucht. In de vroege ochtend heeft de radio
melding gemaakt van de noodtoestand in Polen. Daar was bijna
een opstand uitgebroken, waarvoor de Poolse communistische
leiding nu in zijn geheel aansprakelijk wordt gesteld. Er zou zwaar
in strijd met de marxistisch-leninistische principes zijn gehandeld.
De partijtop is gezuiverd. Nog dezelfde dag zal het uitbreken van
de opstand in Hongarije de wereld verbijsteren. Een betoging voor
de Poolse arbeiders en studenten, die meer vrijheid en meer wel
vaart hebben geist, zal er de aanleiding toe zijn.
De gebeurtenissen in Polen wekken in
Hongarije meer beroering dan de com
munistische partijtop lief is. Ook Hon
garije heeft juist een zuivering achter de
rug. Begin 1956 werd de hervormingsge
zinde Imre Nagy als premier afgezet.
Het regime werd weer strenger, ook al
werd de stalinist Rakosi vervangen door
de meer gematigde Gero. In het hoofd
kwartier van de Hongaarse Arbeider
spartij gonst het die dag van bedrijvig
heid. Het is eg een komen en gaan van
hoge partijbonzen. Men vreest kennelijk
onrust onder de bevolking.
Stil protest
De jeugd van Boedapest- geautoriseerd
door de officiële Hongaarse Communis
tische Jongeren Vereniging (DISZ)-be
sluit die middag tot een stille betoging
voor het Poolse gezantschap. De jeugd
wil ondubbelzinnig kenbaar maken
hoezeer zij zich bij de gebeurtenissen in
Polen betrokken voelt. Naar welke kant
de sympathie van de Hongaarse jonge
ren uitgaat, laat zich gemakkelijk ra
den. De lokroep van een grotere vrijheid
en welvaart is duidelijk gehoord.
De communistische leiders zijn zich
hiervan kennelijk terdege bcewust. Tot
grote verbazing van alle Hongaren, die
niets van een voorgenomen demonstra
tie voor het Poolse gezantschap afwe
ten, wordt het normale radiopro
gramma omstreeks het middaguur
plotseling onderbroken voor een mede
deling van hogerhand. In het extra be
richt wordt aangekondigd, d-at er voor
lopig geen openbare betogingen en de
monstraties zullen worden toegestaan,
teneinde rust en orde te kunnen hand
haven. Arbeiders in de fabrieken en
huisvrouwen leggen het werk even neer
en luisteren in opperste verbazing naar
de paniekerige mededeling van het. mi
nisterie van binnenlandse zaken Wat is
er dan aan de hand? Waarom geen beto
gingen? Over welke onrust heeft men
het? Waar is de regering dan bar.g voor,
zo waagt men zich af
Als een bom
Bij de jongeren op de universiteiten,
middelbare scholen en onder de arbei
dersjeugd slaat het bericht in als een
bom. Een hevige onrust maakt zich van
de jeugd meester. Overleg tussen mi
nisterie en organisatoren van de op het
programma staande betoging leidt er
toe dat het verbod weer wordt inge
trokken.
Duizenden jongeren trekken die mid
dag van de 23e oktober de straat op. Van
een stille betoging tegen de Poolse
noodtoestand was nu evenwel geen
sprake meer. Nadat er op de universitei
ten al enkele weken zeer intensief over
was vergaderd, leggen de studenten nu
openlijk hun eisen op tafel. Via pamflet
ten worden bij de bevolking van Boeda
pest onder ogen gebracht. De studenten
eisen; afschaffing van het verplicht
Russisch, van de verplichte colleges in
marxisme-leninisme en van alle mili
taire aspecten van de universiteit. Ver
der eisen zij: persvrijheid, verhoging van
de minimumlonen en een onafhanke
lijke Hongaarse binnen- en buiten
landse politiek. Met andere woorden: in
alle duidelijkheid wordt gezegd dat het
uit moet zijn met de overheersing van
Moskou.
Cynisme
Het antwoord van partij-secretaris Gero
getuigt van een geweldig cynisme. Via
de radio laat hij met de gebruikelijke
bombast weten, dat hij vastbesloten is
JOEGOSLAVIË!
krh 200.
de zegeningen van de volksdemocratie
te verdedigen en dat hij een „socialisti
sche en geen burgerlijke democratie
wil". Ontdaan van alle pathetiek is het
overduidelijk: de leiders in Hongarije
wensen geen hervormingen,
Gero's woorden zijn nauwelijks ver
klonken of in Boedapest breekt de to
tale chaos uit. De aanvankelijke beto
ging van studenten en scholieren is om
geslagen in een volksopstand. Deze ont
staat en wordt steeds verder aangewak
kerd door reeksen geruchten over mas
sale arrestaties en zelfs het vermoorden
van betogers.
In grote menigten drommen de inwo
ners van Boedapest op naar het Stalin-
plein, waar het kolossale beeld van de
Russische dictator staat. Ontelbare
vuisten worden tegen dit symbool van
de onderdrukking geheven. Plotseling
vliegen lasso's om het acht meter hoge,
bronzen beeld. Met behulp van snij
branders wordt de kolos van zijn voet-
stukulosgemaakt. Door het werk van
duizenden handen valt het even later
met eengeweldige klap op straat. Het is
het sein tot een ongekend hevige, mas
sale uitbarsting van woede.
Het antwoord van de regering is bloedig.
Zij stuurt de gehate AVO de straat op.
Deze veiligheidstroepen openen mee
dogenloos het vuur op de massa's en
achtervolgt ze met vlammenwerpers.
Duizenden mensen verliezen het leven.
De volgende dag - 24 oktober - wordt
bekendgemaakt dat Imre Nagy een
nieuwe regering heeft gevormd. Hier
mee is een eis van de opstandelingen
ingewilligd. Hij begint zijn nieuwe poli
tieke loopbaan onder slecht gesternte.
Dezelfde dag komt ook het Russische
leger tussenbeide. In eerste instantie
wordt' dit 'öp 'rekening van Nagy ge
schreven. Later zal blijken dat dit ver
zoek achter de rtig van de nieuwe-rege
ring is gedaan door partijsecretaris Ge
ro.
Moloto'w-cocktails
De opstand is inmiddels over het gehele
land verspreid. Ook eenheden van het
Hongaarse leger sluiten zich bij de op
standelingen aan. De militaire acties
worden hierdoor groter. De Hongaarse
jeugd valt de Russische tanks aan met
Molotow-cocktails, De oproep van Nagy
om de wapens te strekken wordt gene
geerd.
De rol van Nagy wordt in de eerste da
gen van de opstand niet bijster goed be
grepen. Hij vervangt Gero als secretaris
van de communistische partij door Ja
nos Kadar. Hij geeft alle regeringstroe
pen bevel op de opstandelingen te
schieten, voor zover deze dus nog niet
waren overgelopen. Het helpt niets.
Waar blijft de „liberale" Nagy?
Hoe diep de haat jegens de dictatoriale
partijbonzen is geworteld, moge blijken
uit een artikel uit het Hongaarse stu
dentenblad Szabad Ifjnsag. Het blad
meldde dat „de Hongaarse communis
tische leiders aristocratischer zijn dan
de Habsburgers. Zelfs aartshertog Jo
sefs kinderen gingen voor de oorlog naar
een gewone staatsschool, maar de kin
deren der communistische leiders krij
gen particulier onderwijs, hun inkopen
worden niet gedaan in gewone winkels,
maar er zijn speciale winkels voor hen
gereserveerd. In hun vakantie baden zij
in het Balatonmeer. terwijl de arbeiders
van die plaats worden weggehouden
door politie en prikkeldraad".
Neutrale staat
Naarmate de opstand voortduurt,
schaart premier Nagy zich duidelijker
achter de eisen tot hervorming. Op 1
november maakt Nagy bekend, dat
Hongarije het Pact van Warschau heeft
opgezegd en dat het land voortaan als
een neutraue staat beschouwd moet
worden. Hij hervormt zijn regering en
neemt leden van andere politieke par
tijen op. Met de Russen zal onderhan
deld worden over de terug trekking van
hun strijdkrachten.
De Russen vinden kennelijk dat het nu
maar eens moet zijn afgelopen met die
Hongaarse vrijheid. Een officiële Hon
gaarse onderhandelingsdelegatie onder
leiding van de held van Boedapest, Pal
Maleter. die komt praten over terug
trekking, wordt gevangen genomen.
Het is dan 3 november. De volgende dag
zal het de Hongaren en de wereld duide
lijk zijn. dat de woorden destalinisatie
en vreedzame coëxistentie, die gebezigd
werden op het 20e congres van de Russi
sche communistische partij, eerder in
1956, niet voor binnenlands gebruik be
stemd waren.
Op zondag 4 november dirigeert maar
schalk Zjoekov zijn troepen, die eerder
quasi weggetrokken waren, naar Boe
dapest. Imre Nagy roept via de radio de
wereld om hulp. Radio Boedapest
zwijgt om tien over acht in de morgen, 's
Avonds meldt Radio Moskou dat de
„reactionairen" in Hongarije zijn ver
pletterd. Volgens het Kremlin waren de
Russische troepen in actie gekomen op
verzoek van de regering-Kadar, die een
einde gemaakt wilde zien aan het optre
den van fascistische, door het buiten
land gesteunde krachten. Dat de
regering-Kadar was gevormd onder
druk van de Russen en na de Russische
opmars blijft uiteraard onvermeld.
(Van onze correspondent)
MADRID - De aandacht voor Spanjes „lange mars naar de demo
cratie" wordt grotendeels opgeëist door de theoretische touwtrek
kerijen tussen bekende voormannen van tientallen organisaties en
instellingen over zaken als een grondwetgevend parlement, de
democratisering van het vakbondswezen, een proportioneel kies
stelsel, partijvrijheid zonder uitzonderingen, enzovoort. De
Spaanse pers komt voor het eerst in tientallen jaren binnenland-
pagina's te kort om vanouds bekende leiders aan het woord te
laten.
Maar het succes van de verkiezingen
van mei 1977 zal grotendeels afhangen
van de discrete onderhandelingen over
een zeer concreet onderwerp tussen
twee jonge politici, die een jaar geleden
voor de meeste Spanjaarden nog volsla
gen onbekenden waren; Adolfo Suarez,
de 43-jarige premier, en Felipe Gonza
lez, de 43-jarige secretaris van de socia
listische partij PSOE. Want West-
Europa zal die verkiezingen alleen als de
lang vernachte doorbraak naar de de
mocratie aanvaarden als de socialisten
eraan deelnemen. Over de afwezigheid
van de communisten zouden de EEG, en
vooral de NAVO, niet zo snel vallen.
De inzet van de onderhandelingen tus
sen deze twee „knappe jongens" (zoals
het vrouwelijke kiesvolk hen ziet), is dus
de geloofwaardigheid van de verkiezin
gen. Hun troefkaarten zijn respectieve
lijk de regeringsbevoegdheid om het
openbaai- optreden van partijen naar
goeddunken toe te staan (Suarez) en de
macht om een tiental Europese pre
miers of partijpersoonlijkheden naar
Madrid te laten komen (Felipe). Met het
omstreden „register van politieke par
tijen" aan de ene kant en met Joop den
Uyl, Mario Soares. Anker Jorgensen,
Trygve Bratelli, Bruno Kreisky, Olof
Palme, Willy Brandt, Francois Mitter
rand en (een afgevaardigde van) James
Callaghan aan de andere kant, moeten
de kaarten op tafel komen voor het
PSOE-congres van november.
Akkoord
Want voordien moet besloten zijn of
deze partij een officieel gewettigde or
ganisatie is of niet. Premier Suarez kan
zich niet het gezichtsverlies permitte
ren dat een vijftal Europese collega's
die hem nog niet de hand hebben ge
schud, op een illegaal partijcongres in
Madrid komen spreken. Vandaar dat
hij grote haast heeft om een akkoord te
bereiken met Felipe Gonzalez over dat
congres.
Wie is Felipe Gonzalez en wat stelt zijn
partij voor? Deze jonge advocaat uit Se-
villa met zijn Andalusisch accent, zijn
ruitjeshemd, zijn brede glimlach en zijn
harde ogen, is het wonderkind van de
socialistische Internationale (sommi
gen zeggen; van Willy Brandt) in Spanje.
De PSOE is een van de oudste socialisti
sche partijen ter wereld, opgericht op 2
mei 1877, haar vakbond UGT ontstond
in 1888 en zeifis zij mede-oprichter van
de Socialistische Internationale. Na de
Spaanse burgeroorlog werd de PSOE in
het binnenland levend gevierendeeld en
verstarde zij in het buitenland in han
den van oude ballingen. De schoorvoe
tende liberalisering van de Spaanse po
litiek na de economische heropleving
van de jaren zestig, bracht weer een ze
kere socialistische activiteit op gang.
die onderling versplinterd was. maar
zich eensgezind afzette tegen de leiding
in ballingschap.
De Socialistische Internationale
maakte een beperkte keus en gooide
haar gewicht achter één van de bijna
dertig socialistische groeperingen in
Spanje: de PSOE-Binnenland.
Op het congres van 1970 (in Frankrijk)
van de PSOE onttrokken de binnen
landleiders zich aan de verstikkende
controle van de oude ballingen en op het
congres van 1972 werd de breuk een feit.
De ballingen bleven weg en er werd een
PSOE-bestuur gekozen van louter
„binnenlanders", onder wie een jonge
advocaat uit Sevilla. die alleen aan in
gewijden bekend was onder de schuil
naam Isidoro. Op het congres van 1974
ontpopte Isidoro zich tot Felipe Gonza
lez en eerste secretaris van de ver
nieuwde PSOE. (De „historische"
PSOE van de ballingen verloor steeds
meer houvast en zal bij het komende
congres bijna al haar resterende leden
naar de vernieuwde partij zien overlo
pen).
Maar daarmee laten wij tal van andere
socialisten in Spanje buiten beschou
wing. Zo de landelijke partij PSP. gro
tendeels een beweging van intelectue-"
len onder de professoren Tierno Galvan
en Raul Morodo; en een lange serie
streekpartljen die dit jaar ten slotte een
minimale samenwerkingsvorm opricht
ten onder de naam „Federatie van so
cialistische partijen" (FPS) met de
jonge advocaat Enrique Baron als se
cretaris. Voorgaande pogingen van de
PSOE of de PSP om deze streekpartijen
in te palmen waren door hun centralis
tisch uitgangspunt bjj voorbaat tot mis
lukking gedoemd.
Het gevaar van deze toestand schuilt in
de ombuigzame pretentie van de PSOE
van Felipe Gonzalez-gesteund door de
Socialistische Internationale - om het
hele Spaanse socialisme te vertegen
woordigen. Zijn PSOE zal nu rond de
15.000 kaderleden hebben (waarvan
een flink deel zich voornamelijk bezig
houdt met vakbondswerk in de UGT),
tegen 8000 van de PSP en rond de 8000
in het gezamenlijke totaal van de
FPS-partijen (die nauw verbonden zijn
meteen andere socialistische vakbond,
de USO).
De PSOE rekent erop in de parlements
verkiezingen een zodanig leeuwedeel
van de socialistische stemmen in de
wacht te slepen, dat de andere socialis
tische kaders zich bij gebrek aan klan
ten wel gedwongen zullen zien zich bij
de PSOE aan te sluiten
Opnieuw is de Socialistische Interna
tionale daarbij het toverwoord. Verkie
zingen zijn duur. zeker als men het na 40
jaren dictatuur en politieke omscholing
van enorme volksmassa's moet opne
men tegen conservatieve partijen die
van enkele bankiers een rampsom van 2
miljard peseta's toegeschoven krijgen.
Het rneuwe parlement zal bestaan uit
554 zetels (al zal de oppositie zich vooral
toeleggen op de 350 van de Tweede Ka
mer). En per zetel wordt het minimum
voor een campagne van een kandidaat
op 2 miljoen peseta's geschat.
DEN HAAG - De Partij van de Arbeid wi! op alle mogelijke manieren de
Spaanse socialistische partij, de PSOE, onder leiding van Felipe Gonzalez
steunen. Deze steun is niet alleen moreel - voorzitter len van den Heuvel en'
waarschijnlijk, premier Joop den Uijl gaan in november het PSOE-congres
in Madrid bijwonen - maar ook materieel.
De afdelingen van de PvdA hebben de afgelopen maanden een financiële
actie gevoerd, tot steun aan de PSOE, die tot nu toe ruim 300.000 gulden heeft
opgeleverd. Op het partybureau van de PvdA in Amsterdam werd ons dins-
dag verteW dat deze actie binnenkort zal worden geïntensiveerd. Waar
schijnlijk zal len van den Heuvel de gift van de Nederlandse socialisten aan
hun Spaanse partijgenoten in Madrid plechtig overhandigen.
Waar de PSP en de FPS de verkiezings
campagnes van moeten betalen is hun
leiders nog een pijnlijk raadsel: voor Fe
lipe Gonzalez is het een gelukkige weet.
Alleen al Willy Brandt bezorgt hem één
miljard peseta's, en hij' verwacht be
scheidener bijdragen van andere geest
verwanten, onder wie ook de PvdA.
Waarom ook niet, als Mario Suarez één
miljoen gulden kreeg?
Toch kan deze strategie Felipe Gonza
lez lelijk opbreken. Van de PSP onder
scheidt hem weinig en kan hij de stem
men misschien weghalen. Maar in de
streken waar het autonomiestreven en
de taalstrijd een onopgelost probleem
zijn (Cataloniplus Valencia, het Bas
kenland, en Galici) spreekt de centraal
bestuurde PSOE heel wat minder aan.
En dat terwijl opiniepeilingen aandui
den dat linkse partijen in de komende
strijd om parlementszetels de beste,
vooruitzichten hebben in de randgebie
den. waar de conservatieven minder in
vloed kunnen uitoefenen dan Madrid en
de plattelandsprovincies van het cen
trum en het zuiden van Spanje. Barce
lona, Valencia. Bilbao, San Sebastian,
Vigo. Coruna. Pontevedra en de omlig
gende industriegebieden, dat zijn min
stens evenveel zo niet meer socialisti
sche stemmen dan Madrid. Sevilla en
andere „veilige" PSOE-jachtgronden.
Bovendien zou een socialistische broe
derstrijd het aanzien en daarmee het al
gemene stemmenpercentage van deze
ideologie, dat nu op 20 tot 25 procent
wordt geschat, verminderen.
De besturen van de PSP en de FPS heb
ben onlangs besloten Felipe Gonzalez
zwart op wit uit te nodigen voor een
gezamelijlc „cenheidscongres" dat de
nieuwe statuten van écn enkele
Spaanse socialistische partij zou op
stellen. Tot nu toe was Felipe te druk
bezig met Westeuropese premiers en
met het PSOE-congres van november
om te antwoorden. Maar de wonder-
jongen van de Socialistische Interna
tionale zal spoedig moeten beslissen of
bij het Spaanse socialisme nog vóór de
verkiezingen van versplintering wil
redden.
Felipe Gonzalez, de secretaris van de Spaanse socialistische partij PSOE, in Am°
sterdam op de foto met len van den Heuvel, voorzister van de Partij van de Arbeid,
