Elias Sar kis moet
pogen Libanon uit
impasse te halen
SO ARES ZET DE AANVAL
OP DE COMMUNISTEN IN
ALLES
STROOMT.
WE MOETEN
AFWEGEN
PZC/opinie en achtergrond
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1976
Leven is beweging, wisseling, stroming en verandering, aldus de klassieke
Grieken, debouwersvanonzeWestersebeschaving.Zedruktendatbondig uit
indespreuk: pan tarhei, alles stroomt, alles is in beweging. Die twee woorden
geven als het ware de natuurwet van het leven aan. Luisterend naar de
debattenoverdedriegroenenota's die vorige week uitvoerig werden bespro
ken in de Zeeuwse staten, kwam diespreuk ons nog eens voor de geest. In zijn
commentaar op de visies van enkele statenleden repliceerde gedeputeerde
Van Geesbergen tijdensde statenzitting met de opmerking dat de boeren niet
erg beknot mogen worden in hun werk door de regeling die in de rijksnota's
nationale parken, nationale landschapsparken en de relatienota worden
voorgesteld. Hun inkomen, aldus Van Geesbergen mag niet door die vergoe
ding worden aangetast Beheersovereenkomsten met het doel natuur en
landschap te beschermen moeten op basis van vrijwilligheid gesloten wor
den.
•A-kkoord onzerzijds met die zienswijze. Toch missen we iets bij deze opmer
kingen. We missen een visie voor langere termijn op het geheeL Hoe denkt de
(provinciale)overheidoverdeverhoudinglandbouw.natuurenlandschap Je
kunt wel stellen, zoals de heer Van Geesbergen deed, dat er van beide zijden
offers gebrach t moeten worden maar daarmee heb je de koe eigenlijk metby de
horens gevat, de zaak nietten principale benaderd. De heer Van der Heijde van
de PPR-fractie heeft in zijn verhaal terechtgewezen, dachten wij, op de lacune
die er bestaat tussen maatregelen op vrij korte termijn en de visie die er moet
komen voor het uitstippelen van een beleid op langere termijn.
Wellicht is het goed onzerzijds eens wat bouwstenen aan te dragen voor het
ontwikkelen van zo'n visie. Natuurbeschermingsmensenleggen voornamelijk
de nadruk op behoud van het bestaande. Het landschap in zijn huidige vorm
magnietofbijnanietveranderd worden.hetdientgeconserveerdteworden: Een
conservatief beleid dus-de te rms.v.p. lezen zonderpoli taeke bijsmaak. Doorde
schaalvergrotingindelandbouw.alduseenvaakgehoord geluid van natuurbe
scherming, wordthetlandschap genivelleerd en verarmd. Doordeze verarming
gaan de ecosystemen achteruit of verdwijnen praktisch helemaal. Van land-
bouwzijdeheeftmennogalbezwaartegendezeeenzijdigebenadering. Weieven
in een dynamische samenleving waar alles harder verandert dan ooit. De boer,
de agrarisch ondernemer heeft in die maatschappij instroomversnellingmee te
zwemmen of hij nu wil of niet. Zo niet dan verzuipt hij. De snel wijzigende
maatschappij heeft gevolgen op bijna alle terreinen - onderwijs, stedenbouw,
ontwikkelingswerk, welzij nssectorenetc.Hetlandschapontkomtevenminaan
ingrijpen en wijzigingen. Denieuw aangelegde wegenvoorsteden en industrie
terreinen hebben een forse aanslag gepleegd op het oude, vertrouwde land
schap. J ammer Ja, maar vaak onvermijdelijk. De l andbouw als voornaamste
beheerders van ons landschap moest evenzeer aanpassingen in hetlandschap
plegen om levensvatbaar te blijven. Die veranderingen - dat willen we met
nadrukstellen.wordenzorgvuldigvoorbereidtennogzorgvuldigeruitgevoerd.
Hethuidigeruilverkavelingsbeleid.wantdaargaathetvoomamelijkombijde
bedoelde schaalvergroting - is gericht op een doelmatige bedrijfsvoering in de
landbouw, maar houdt zorgvuldig rekening met velerlei andere belangen.
In feite is de naam ruilverkaveling een wat verouderd begnp. Landinrichting
zoueenbeterenaamzijaHetiseen verkeerd mtgangspuntdachtenwij vooréén
facet-hetlandschap dwars tegeneen bestaande ontwikkeling in te gaan Het is
ooknietnodig.Hetlandschapisnooitstatischgeweest.onshuidigelandschapis
hetgevolg van steeds voortdurende veranderingen. Datmagook zo blij ven wat
ons betreft, mits die veranderingen maar zeer zorgvuldig begeleid worden en
mits men maar rekening wil houden met de belangen van allen.
W.,
ordt een landschap door schaalvergro ting en via ruilverkaveling verarmd
en gaatdatalles ten kcste van de ecosystemen Wij als landbouw ontkennen
dat ten zeerste. We geven toe dat een ruilverkaveling in uitvoering het land
schap nu niet bepaald verfraait, een landschap 'dat op de schop is', geeft een
rommelig en lelijk beeld. Maar met veranderingen in de natuur moetje wat
geduld betrachten. Je kunt pas konstateren of een ruilverkaveling het land-
schapheeftverarmd ofverrljkt,na eenperiode van20pakwegl5jaar.Enmogen
we dan nu eens verwijzen naar een paar practische voorbeelden. Gaat u eens
toeren door het Tholen van nu, of door de Alblasserwaard.ofdoorhetland van
Maasen Waal. Allemaal gebieden die zo'n 15 jaar geleden herverkaveld zijn. Is
hier sprake van verarmd landschap We dachten van niet, eerder van een
ffaaiergeheelmeténbetere wegen én betereontslui tingenaangepastedoelma-
tigelandbouwgronden. Een verarmd ecosysteemdaar ?Wehebbengeenenkele
deskundige ooit een dergelijke opmerking over deze gebieden horen maken.
Tot zover deze - dat geven we graag toe - onvolledige opsomming van
bouwstenen vanuit de agrarische hoek. We komen er te zijner tijd graag nog
eensop terug. T weeopmerkingen totslot. Teneerste: de visie vanlandbou wen
natuurbeschermingsmensen mogen een verschillende zijn, dat belet hun
geenszinsomop velerlei praktischezaken samen werkingtezoekenin dialoog
tebli jveno ver die visie. Ten tweede: de Iandbouwheeftbeha! vedefunctie van
landschapsbeheerdernogeen taak van levensbelang: het produceren van de
eerste levensbehoefte. Zie de troonrede 1976: de regering zal waar nodig
maatregelen treffen om het agrarisch produktie-potentieel op een verant
woord peil te houden.
Mr. Gerard W. Smallegange.
NIEUWE
PRESIDENT
VAN EEN
VERDEELD
LAND
(Door Bep Udink)
CAIRO - Nu Elias Sarkis de eed heeft afgelegd als de nieuwe
president van Libanon, kan de volgende stap worden gezet op weg
naar een oplossing van het conflict in Libanon. De grootste par
tijen in het conflict, El Fatah, de Falangisten en Syrië, zijn in meer
of mindere mate bereid tot een compromis.
De Falangisten van Pierre Gemayel, de grootste partij aan de
rechterzijde, zijn bereid een aanwezigheid van de Palestijnen te
dulden in het kader van het zogenaamde Cairo-akkoord. Dit akk
oord van 1969 beperkt de bewegingsvrijheid van de Palestijnen tot
hun kampen en tot sommige plaatsen in het zuiden van Libanon.
Fatah zeifis ook bereid om zich aan deze bepalingen te houden. Er
zijn echter nog vele maars aan verbonden.
De Falangisten willen de aanwezigheid het volksfront voor de Bevrijding van
de Palestijnen in Libanon be
perken tot 200.000, dat wil zeggen dat er
enkele duizenden Palestijnen het land
moeten verlaten. Volgens sommige
schattingen zijn er nu 400.000 Palestij
nen in Libanon. Waar ze heen moeten en
hoe de selectie gemaakt moet worden,
is een grote vraag. In ieder geval heb
ben de Falangisten en de Palestijnen
een gezamenlijk onderwerp van ge
sprek gevonden. Ook Syriè wil dat de
Palestijnen zich gaan houden aan de
overeenkomst van Cairo.
Het gevaar echter dat de hoop op een
regeling na de ambtsaanvaarding van
Sarkis weer kan doen vervliegen, komt
van de aanhangers van Camille Cha-
moun, die aan de kant van de christenen
met zijn 'tijgermilitie' vecht. Chamoun
is tot geen enkel compromis bereid en
wil doorgaan tot alle Palestijnen uit li-
banon zijn verdreven. Aan de andere
kant ziin het de radicale Palestijnen als
Palestina van Habasj, die van geen
wijken willen weten.
Compromissen
Op het internationale vlak zijn er ook
compromissen gesloten. Egypte, dat tot
voor kort steeds aandrong op het terug
trekken van het Syrische leger uit Liba
non, is nu volgens een regeringswoord
voerder hier in Cairo bereid een Syri
sche rol in Libanon te aanvaarden. Dat
wil zeggen dat Egypte akkoord kan
gaan met een voorlopige aanwezigheid
van het Syrische leger in Libanon, bin
nen een groter Arabisch kader. Syrië
kan in Libanon een rol vervullen zoals
de Amerikanen in Korea, onder de
dekmantel van een internationale or
ganisatie. Het Syrische leger zou de
komende tijd in Libanon kunnen blijven
als beschermer in het kader van af
spraken van de Arabische Liga.
In de komende weken zal erover ge
praat moeten worden hoe groot het
aandeel van het Syrische leger in een
nieuwe Arabische vredesmacht zal zijn
en hoe groot het aandeel van andere
Arabische staten. Egypte heeft inmid
dels al laten weten geen soldaten aan
deze vredesmacht te leveren. In feite is
dit Egyptisch-Syrische compromis een
voortzetting van de vredesmacht van
de Arabische Liga, die in juni en juli
van dit jaar met grote moeite in Beiroet
tot stand kwam.
Desondanks is men in Cairo nog scep
tisch over het slagen van dit compromis.
De Syrische President Hafez Ai Assad is
een heel slimme man en speelt een intel
ligent spel. We moeten afwachten of we
hem serieus kunnen nemen, aldus de re
geringswoordvoerder. Het enige alter
natief dat Syrië naast een compromis
met de Palestijnen en de linkse krach
ten in Libanon heeft, is een totale oorlog
met hen. Dit wordt in Cairo erg onwaar
schijnlijk geacht, omdat een Syrische
slachtpartij onder Palestijnen en Liba-
nezen te grote gevolgen voor Assad in
eigen land zal hebben. Een bloedbad
onder de vroegere kameraden kan hem
het politieke hoofd kosten.
Het is al verschillende keren tot ge
vechten gekomen tussen de aanhangers
van Chamoun en van Franjieh over het
wel of niet sluiten van een compromis.
Politieke kringen in Cairo voorzien op
den duur ook een verwijdering tussen
de christelijke partijen en Syrië. Als de
vrede in Libanon is teruggekeerd, zul
len ook de christenen weer verlangen
naar hun vroegere onafhankelijkheid,
zo wordt in Cairo gezegd.
n den Bos
Te Middelburg in het provinciehuis,
heersenzorgen. Gedeputeerde staten
van Zeeland wilden dat kort geleden
wel weten toen ze de provinciale be
groting voor het komend jaar indien
den. In debrief die zebij het grote boek
vol cijfertjes deden, legden ze uit dat
het geld niet bepaald voor het op
scheppen ligt. Dat komt onder meer,
zo werd licht verwijtend opgemerkt,
doordat van rijkswege een karig
standpunt wordt ingenomen als het
erom gaat gelden naar dit geroest te
zenden. Omdat gedeputeerde staten
nog niet precies wisten hoever de
rijksoverheid in haar schrielheid zou
gaan, dedenze voorlopig maar rustig
jes aan met het aankondigen van
plannen voor het volgend jaar.
Men moet dat in Den Haag gemerkt
hebben en vervuld zijn geraakt van
mededogen. Van de week kwam de
rijksbegroting uit en wat stond daar
in: Zeeland krijgt een half miljoen
gulden meer dan Zeeland in de eigen
begroting geraamd had.
Dat moet aanleiding gegeven hebben
tot grote uitbundigheid ten provin
ciehuize, zo zou men denken. Be-
stuurderen die elkaar vrolijk op de
schouders slaan, de commissaris der
koningin die opdracht geeft tot het
verstrekken van een eextra oorlam
voor de gehele bemanning. Dat soort
taferelen.
Maar nee hoor. Het gulle gebaar van
het rijk - dat zelf toch ook met een
tekort van ruim veertien miljard flo
rijnen zit - werd niet op prijs gesteld.
Want.zoreageerdedegedeputeerdeJ.
van den Bos, de provincie krijgt dan
wel een half miljoen meer dan was
geraamd, maar het provinciaal be
stuur had gerekend op anderhalf mil
joen gulden meer. De gedeputeerde
was 'teleurgesteld' en sprak zelfs van
'een tegenvaller.
Hoe moet men zich het voorspel tot
zo'n tegenvaller nu eigenlijkvoorstel-
len. Hetzalwelzógaan: Indeloop van
het jaar komen de tot hun hoge ambt
geroepenen in een kamertje op het
provinciehuis bij elkaar om eens te
kijken over hoeveelgeld men het vol
gend jaar zou kunnen beschikken.
Zodraéénvandegedeputeerdendoor
vlaagjes van optimisme wordt bevan
gen, heffen de anderen waarschu
wend de vinger en manen hem tot
kalmte. „Wemoetenniet laten merken
datweerhetbestevanhopen",zeggen
ze dan. „Laten we er nou maar van
uitgaan dal het weer niet veel kan
worden met de inkomsten. Als het rijk
eenmaal heeft onthuld dat het toch
niet helemaal niks wordt, doen we in
dezeprovincie deboodschap uitgaan
dut het allemaul weer enorm is mee
gevallen. De bevolkingen haar verte
genwoordigers zullen ons prijzen om
onze bescheiden opstelling".
Nou, en die strategie is dit jaar maar
zeer ten dele - om nauwkeurig te zijn
voor eenderde deel-geslaagd. Goed,
de bijdrage van het rijk ligt een half
miljoen hoger dan men hardop had
durven denken, maar toch nog altijd
eenmiljoenguldenlagerdanstilletjes
werd verwacht.
zoveel zinnen
Dat daar neerslachtige reacties op
volgen, valt te verstaan. De gedepu
teerde Van den Bos liet weten dat, nu
bekendiswateruithetprovinciefonds
aan Zeeland toevalt, binnenkort in de
provinciebegroting wordt verwerkt.
„We zullen moeten gaan toedelen,
maar het zal erop neerkomen, dat we
niet alle loensen vervuld zullen kun
nen zien worden. Ik den daarbij bij
voorbeeld aan uitbreiding van het
personeel", zei hij mismoedig".
En verder: „We zullen moeten gaan
afwegen".
Dat is hard. Maar het moge de be
stuurders een troost zijn, dat zij niet
alleenstaan. Ze hoeven maar om zich
heen te kijken, en overal zien ze huis
houdens, waar niet alle wensen ver
vuld kunnen worden. En waar ook al
jaren wordt afgewogen.
A. J. Snel
de partij behorende ir. Lopes Cardoso,
toch nog de hand boven het hoofd
houdt.
De machtige, conservatieve boerenfe-
deratie die pas bij Soares op audiëntie
is geweest, eist daarentegen het on
middellijke aftreden van deze minister
of het aftreden van Soarez zelf als er
geen onmiddellijke maatregelen wor
den getroffen om een eind te maken aan
de uitspattingen van de landbouwher
vormingen.
Meer dan honderd landbouwbedrijven
moeten nu vóór eind oktober aan hun
eigenaars worden teruggegeven en
compensatie worden verleend voor de
gestolen oogst en de verdwenen vee
stapel. Dat is tenminste het regerings
plan. De boerenfederatie vraagt ook
antwoord van de regering over de ver
dwijning van 180=000 koeien, 275-000
varkens, een miljoen schapen en
220.000 geiten die onder het communis
tische beheer in de kolchozen van de
Alentejo verdwenen zijn.
De sfeer is in regerings- en militaire
kringen in Portugal uitermate zenuw
achtig aan de vooravond van het
voorgenomen offensief op de commu
nistische bolwerken in deze landbouw
streek. De interventie van de regering
wordt ondernomen door functionaris
sen van het ministerie van landbouw en
van het ministerie van arbeid, met be
hulp van politie en de nationale garde.
Men voorziet zelfs acties van militairen,
die paraat worden gehouden om per ne-
likopter naar de bedreigde gebieden te
worden vervoerd.
De minister van landbouw heeft op dit
alles al zijn verontschuldigingen aange
boden voor zijn tot dusver getoonde ge
brek aan rechtsverlening: „De land
bouwhervorming had eigenlijk zonder
bezetting van bedrijven moeten gebeu
ren en zonder geweld". Het regerings-
programma van Mario Soares staat of
valt met de beloofde collectieve maatr
regelen in de landbouwhervorming.
Want de publieke opinie in Portugal
heeft nu op dit punt de limiet bereikt
van het vertrouwen en de geloofwaar
digheid van de woorden van Soares en
zijn socialistische regering.
De communisten aan de andere kant
zijn vastbesloten zich aan wat zij noe
men 'de verworven vrijheden' vast te
blijven klampen; de hele communisti
sche apparatuur in de Alentejo is in
staat van verdediging gesteld.
Men wacht in Portugal nu met span
ning op de afloop van dit conflict. Ma
rio Soares weet wat er op het spel staat.
Als hij als overwinnaar in deze strijd
naar voren komt (wat wel te verwach
ten is) heeft hij een eind gemaakt aan de
macht van de communisten in de agra
rische sector. Hij kan dan met deze
steun de volgende stap ondernemen,
namelijk de aanval op de communisti
sche overheersing in de industrievak
bonden rondom Lissabon.
(Van onze correspondent)
Portugals premier Mari Soares staat voor een beslissende krachtmeting met de
communisten.
LISSABON - De regering van Mario Soares staat de komende
weken voor een beslissende krachtproef. Eindelijk worden de
communistische landbouwarbeiders van de door hen wederrech-
terlijk bezette grote boerderijen en landgoederen in de Alentejo
verwijderd, zo is aangekondigd.
De Alentejo is een verzamelnaam voor
de streek in het zuiden van Portugal,
die de graanschuur van Portugal ge
noemd wordt en in oppervlakte ruw
weg bijna een vijfde van het totale Por
tugese grondgebied uitmaakt. Het is
over het algemeen een dorre en kale
vlakte met gebrekkige watervoorzie
ning waar de ezels van vroeger nu
vrijwel het veld hebben geruimd voor
de door de Sowjet-Unie gratis aange
boden tractoren en landbouwwerktui
gen.
De twee grote landbouwdistricten zijn
Evora en Beja. waar de communisten
volgens de jongstleden gehouden presi
dentsverkiezingen im de meerderheid
zijn. De landbouwhervorming die na de
bloemenrevolutie van 25 april 1974 is in
gezet, is door de overheersende com
munistische invloed misbruikt om op
grote schaal boerderijen en landbouw
grond in bezit te nemen, zulks ten koste
van de afwezige grootgrondbezitters,
maar ook van de kleine boeren en onaf
hankelijke pachters.
Er zijn vakbonden van landarbeiders
gevormd die onder de harde discipline
staan van de Portugese communisti
sche partij, die hierbij de hulp heeft ge
zocht en verkregen van buitenlandse
extremisten, doorgaans met Spaanse
tongval. Deze voeren thans het beheer
van onmetelijk grote boerderijen waar
zij alleen werk verschaffen aan arbei
ders die het partUlidmaatschapsbewijs
van de communistische partij kunnen
overleggen; andersgezinden worden
geweerd
De ministerraad heeft nu donderdag be
sloten, na overleg met- de president van
de republiek, de militaire autoriteiten
en de civiele gouverneurs van de be
trokken districten om een groot
scheepse actie te beginnen teneinde de
bezette gebieden te heroveren en aan de
eigenaars terug te geven. Hoewel de
landbouwhervorming in de Portugese
grondwet staat en ook deel uitmaakt
van het socialistische regeringspro
gramma. heeft, Mario Soares erkend dat
deze agrarische hervorming uit de hand
gelopen is, hoewel hij zijn minister van
landbouw, de tot de linker vleugel van
