M
PRfr OIALE ZEEUWSE COURANT
SMITH LEGT ZICH NEER BIJ
ZWART MEERDERHEIDSBEWIND
PZC
B. en w. Terneuzen vinden raadsdebat
arseenhoudend NSM-afval niet nodig
Onder voorwaarde dat guerrillastrijd wordt gestaakt
Zwarte leiders in
Londen sceptisch
Voorstel afschaffing
fiscale kinderaftrek
Den Uyl:
ontwikkeling
in Rhodesië
verheugend
Kinderbijslag wordt verhoogd
LIBERALE RAADSFRACTIE STELT NIEUWE VRAGEN
219e jaargang no. 228
Zaterdag 25 september 1976
algemene zeeuwse
VOOR VEILIG VERZEKEREN
RAAi li MIDDELBURG TELEfOON (01 1BO. 28
(Van onze correspondent)
SALISBURY - De blanke heerschappij in Rhodesië is praktisch ten einde. Via radio en televisie
maakte de Rhodesische minister- president Ian Smith vrijdagavond bekend dat zijn regering en zijn
partij, het Rhodesian Front, de door de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Henry Kissin
ger aan hem in Pretoria voorgestelde oplossing van het probl.eem in Zuidelijk Afrika hebben geaccep
teerd.
Dat betekent dat thans - zeven weken
voor de elfde verjaardag van de op II
november 1965 eenzijdig verklaarde
onafhankelijkheid van Rhodesië - dit
land binnen korte tijd een zwarte rege
ring zal krijgen. Minister-president Ian
Tolman legt
voorzitterschap werk -
gemeenschap neer
DEN HAAG (ANP) - Het CHU-tweede
kamerlid Tolman heeft het voorzitter
schap van de Nederlands-
Zuidafrikaanse werkgemeenschap
(NZAW) neergelegd. Hij heeft dit vrij
dag laten meedelen na afloop van een
gesprek met fractievoorzitter Krui-
singa en CH-parti jvoorzitter mr. Baron
van Verschuer.
Tolman heeft dit besluit genomen als
gevolg van de opschudding die is ont
staan, nadat hij als NZAW-voorzitter
ƒ30.000,- had geschonken voor nabe
staanden van Zuidafrikaanse militai
ren en politieagenten.
In zijn verklaring vrijdag zegt Tolman
het te betreuren, dat "door hem gedane
uitspraken in geïsoleerde context de in
druk hebben gewekt, als zou hij het
aparhtheidsbeleid in Zuid-Afrika goed
keuren." Dat is niet het geval.
opgelost
De Nieuwvlietse moordzaak is tot
klaarheid gebracht met de bekentenis
van de - Franse - dader.
PAGINA 3
egoisme
Het CNV vindt dat de partners ir
PAGINA 4
libanon
PAGINA 7
kerk
Dr. Boertien heropende vrijdag de ge
heel gerestaureerde hervormde kerk ir
Groede.
PAGINA 9
uitbreiding
debat
President Ford lijkt als overwinnaar te
zijn overgekomen in zijn eerste televi
siedebat met opponent Carter.
PAGINA 25
baas boven baas
hachelijk
De metaalindusti
situatie verzeild geraakt
ZATERDAG
KRANT
PAGINA 17
vakmensen
Prefab-systemen verjoegen de echte v:
liturgie
Liturgische aspecten in de rubriek 'Be
woon de wereld', voorts de gerefor
meerde - hervormde synode in 'Stem
men uit de kerken'.
avondonderwijs
De belangstelling voor studiemogelijk
heden na de dagtaak groeit.
geel
Nieuw werk van Rudolf Geel in de let
terkundige kroniek van Hans Warren.
anne
Anne van Egmond, een radiovrouw;
voorts, dammen - schaken - bridge.
Smith maakte duidelijk dat de ge
sprekken die hij met Vorster en Kissin
ger en later met beiden samen in Preto
ria voerde, geen andere oplossing voor
zijn land open lieten.
De druk van de vrije wereld zou met de
dag toenemen. Kissinger had hem de
verzekering gegeven dat Rhodesië een
bestanddeel zou blijven van de vrije
westelijke wereld en dat elke commu
nistische infiltratie verhinderd zou wor
den. Volgens Ian Smith werd tijdens de
gesprekken duidelijk dat de westelijke
wereld thans een definitieve oplossing
van het Rhodesische probleem wenste
en dat er geen plaats meer was voor
misverstanden.
Zowel de Rhodesische regering alsook
het bestuur van het Rhodesian Front
hebben dus de voorwaarden van Preto
ria geaccepteerd. Ian Smith zei verder in
zijn rede dat zodra de noodzakelijke
stappen voor een vreedzame regeling
zouden zijn gedaan, de sancties tegen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Premier Den Uyl zei vrij
dagavond na afloop van het wekelijkse
kabinetsberaad de ontwikkeling in
Rhodesië ..buitengewoon verheugend"
te vinden. Maar hij merkte ook onmid
dellijk op, dat men de dag met moet
prijzen voor het avond is. „Dat hebben
de vele vruchteloze pogingen van En
geland om een einde te maken aan het
illegale bewind van Smith wel ge
leerd", aldus de minister-president.
„Maar als het gaat om een verandering
zonder voorwaarden, biedt het uitzicht
op ingrijpende veranderingen in Zuid
elijk Afrika. Het akkoord in Rhodesië
kan daar heel sterke effecten hebben",
aldus een eerste reactie van Den Uyl.
zijn land zouden worden opgeheven en
de guerrilla-oorlog beëindigd
Voorwaarden
Ian Smith noemde ten slotte de voor
waarden die door dr. Kissinger aan
hem werden overgedragen:
De tegenwoordige regering accep
teert een zwarte meerderheidsregering
in Rhodesië binnen de komende twee
jaar:
Vertegenwoordigers van de Rhodesi
sche regering zullen zo spoedig mogelijk
met Afrikaanse leiders bijeen komen om
een interim-regering samen te stellen:
De interim-regering waarin een
zwarte meerderheid moet bestaan uit
een regeringsraad en een staatsraad. De
staatsraad zal bestaan uit een gelijk
aantal zwarten en blanken. Deze staats
raad zal een nieuwe grondwet moeten
ontwerpen;
Aan het einde van een overgangspe
riode van twee jaar zullen verkiezingen
worden gehouden op basis van een
zwarte meerderheidsregering;
Indien de voorwaarden worden geac
cepteerd. zullen de sancties tegen Rho
desië onmiddellijk worden opgeheven
en de guerrillastrijd aan de grenzen van
het land tot stilstand komen.. Verder zal
direct een internationaal trustfonds zijn
werkzaamheden beginnen om kapitaal
in de Rhodesische economie te pompen.
Premier
Intussen wordt in Salisbury verwacht
dat de eerste zwarte minister-president
van de nieuwe overgangsregering Jos
hua Nkomo zal worden, een der gema
tigde leiders van de ANC, die inmiddels
uit elkaar gevallen is. Nkomo was
voordien leider van de ZAPU-
guerrillaorganisatie. In Mozambique
maakte de zogenaamde derde macht,
de Zimbabwe Liberation Army, bek
end dat de strijd verder gaat, ondanks
het feit dat de regering in Salisbury
Kissingers voorwaarden heeft geac
cepteerd.
Ook moeten de zogenaamde frontlijn-
staten nog hun goedkeuring geven aan
de door dr. Kissinger bereikte resulta
ten. Er wordt verwacht dat de presiden
ten van deze staten, waaronder Samora
Machel van Mozambique, Julius Nye-
rere van Tanzania en Kenneth Kaoenda
van Zambia begin van de komende
week in de hoofdstad Gaborone van
Botswana met Sir Seretse Khama bij
een zullen komen. Botswana viert dan
de tiende verjaardag van de onafhank
elijkheid.
President Ford verklaarde dat het
bsluit van premier Smith tot aanvaar
ding van een zwart meerderheidsbe
wind binnen twee jaar een bedreiging
van de wereldvrede had afgewend. Hij
zei zeer verheugd te zijn met de bek-
Slot zie pagina 3 kolom 2)
PPR: ALGEHELE
BOYCOT VAN
ZUID-AFRIKA
DEN HAAG (ANP) - De PPR-fractie in
de tweede kamer wil algehele econo
mische boycot van de Unie van Zuid-
Afrika. De PPR-Ieden Coppes en De
Gaay Fortman hebben minister Van
der Stoel (buitenlandse zaken) ge
vraagd initiatieven daartoe van andere
regeringen of samenwerkingsverban
den te ondersteunen.
Ook hebben zij de minister gevraagd in
het kader van de Verenigde Naties in
itiatieven terzake te ontwikkelen.
De vragen, die op 14 oktober mondeling
aan de orde komen in het wekelijks
vragenuurtje in de tweede kamer, zijn
voorzien van een toelichting, waarin er
aan herinnerd wordt dal de presidenten
van Angola. Botswana. Mozambique.
Tanzania en Zambia een maximale
economische druk verlangen vanuit
het westen op Zuid-Afrika om op die
wijze een verdergaande gewelddadige
confrontatie te voorkomen.
PATRICIA HEARST
VEROORDEELD
SAN FRANCISCO (RTR) - De Ameri
kaanse miljonairsdochter Patricia
Hearst is vrijdag in San Francisco ver
oordeeld tot 7 jaar gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest voor haar aan
deel in een bankroof in diezelfde stad
samen met leden van het symbionese
bevrijdingsleger-
Patrieia Hearst, die in februari 1974
werd ontvoerd door het radicale sym
bionese bevrijdingsleger (SLA), had
twee maanden later deelgenomen
aan een door de groepering georgani
seerde bankoverval
De 'Jimmy- and-
Jerry-show'
tjimmy Carter en Jerry Ford
hebben donderdag hun eerste
tv-debat gehouden en Ame
rika heeft kritisch toegeke
ken. Onmiddellijk daarna
ging er een uitgebreide stroom
berichten over dit evenement de wereld
in, met als opvallend verschijnsel, dat in
deze berichtgeving vrijwel geen aan
dacht werd geschonken aan wat de
kandidaten hadden gezegd. Deze eerste
verhalen hadden namelijk veel weg van
boksverslagen: er werd voornamelijk
verteld hóe er was gedebatteerd en wie
er had gewonnen. De algemene opinie
was dat Ford met een lichte voorsprong
was geëindigd, een klein puntenverschil
in zijn voordeel. Nog tijdens de uitzen
ding werden opiniepeilingen gehouden
en ook daarin kwam het spel-element
sterk naar voren. Eerlijkheidshalve
moet hier aan worden toegevoegd, dat
dit eerste debat voornamelijk over bin
nenlandse onderwerpen ging, dat wil
zeggen over punten die buiten Amerika
minder in de belangstelling staan. Dat
bepaalt mede de accenten in de bericht
geving, zeker in de eerste verslagen. Bij
het volgende debat komt de buiten
landse politiek aan de orde, in welk ge
val de uitspraken van beide kandidaten
vooral buiten de Verenigde Staten ster
ker de aandacht zullen trekken dan nu
het geval was.
SALISBURY - Twee maal Ian Smith, vrijdag: links opgewekt lachend tijdens een
interview met de pers: rechts is hij gefotografeerd tijdens zijn toespraak tot het
Rhodesische volk, later op de dag.
„SMITH NIET TE VERTROUWEN"
(Van onze correspondent)
LONDEN - De eerste reactie van Britse
politici op de dramatische rede van de
Rhodesische premier Ian Smith was
opluchting over diens blijkbare aan
vaarding van het plan voor een meer
derheidsregering. Een Lagerhuislid zei
dat de vereiste wetgeving geen obstak
els zou ondervinden in het parlement,
maar een zwarte Rhodesische leider in
Londen wees erop, dat Smith in zijn
rede geen definitie gaf van waar een
meerderheidsregering uit zou bestaan
en dat hij geen melding maakte van het
principe van Ford, één kiezer, één stem.
Dat principe is altijd een basis-eis ge
weest van de zwarte revolutionaire
groepen Deze zelfde zwarte leider zei
ook dat de zwarten in Rhodesië in het
verleden hebben geleerd de regering-
Smith niet te vertrouwen en dat men
ook nu niet voetstoots zal aannemen
ROTTERDAM- Vrijdagmiddag is een VW-personenauto met twee
inzittenden door een vrachtwagen op de rijksweg van Den Haag
naar Utrecht gekraakt. De twee inzittenden van de personenauto
twee vrouwen, toerden slechts lichtgewond, maar moesten door
brandweerlieden uit hun benarde positie worden gezaagd aange
zien er van hun hun auto niet veel meer dan ivat gekreukeld
schroot was overgebleven.
(Van onze parlementaire redactiel
DEN HAAG - Met ingang van 1 ja
nuari 1977 zullen kinderen geen af
trekpost meer zijn voor de inkom
stenbelasting. Als compensatie
daarvoor zal de kinderbijslag wor
den verhoogd. Premier Den Uyl
maakte vrijdagavond op zijn wek
elijkse persconferentie bekend dat
de ministerraad hierover overeen
stemming heeft bereikt. De plannen
waren al aangekondigd in de bek
ende 1-procentsbrief van Duisen-
berg, die in juni van dit jaar werd
gepubliceerd.
Volgens Den Uyl zal de maatregel
een „niet onaanzienlijk" nivellerend
effect hebben. Inkomens beneden
het modale niveau (twee kinderen en
een inkomen van ongeveer 26.000
gulden) zullen erop vooruit gaan.
Boven die grens gaan de inkomens
erop achteruit. Het. saldo wordt ne
gatiever naarmate het inkomen ho
ger is.
Het voorstel van het kabinet, dat in
versneld tempo door het parlement
beoordeeld zal moeten worden in
verband met de ingangsdatum, is de
eerste fase van de kabinetsplannen
voor de kinderaftrek en -bijslag. De
tweede fase, die zou moeten ingaan
op 1 januari 1978. voorziet in een kin
derbijslag die meer afhangt van de
gezinsgrootte en de leeftijd van de
kinderen. Bovendien wordt de bij
slag gekoppeld aan de studiefinan
ciering.
Het kabinet heeft zich over deze
tweede fase nog niet akkoord verk
laard, aldus de minister-president.
Volgens de nu door de ministerraad
aangenomen plannen, zullen zowel
kinderbijslag alsook de opsiag belas
tingvrij zijn. In de kinderaftrekrege-
ling voor het eerste en tweede kind
van zelfstandigen brengt het wet
sontwerp geen verandering.
da t de regering zijn belofte zal nakomen,
of dat Smith rede geen verkapte voe
tangels en klemmen bevatte-
Britse politici, gehard in het verleden
door vele afleidingsmanoeuvres van
premier Smith, voorzagen ook moge
lijke complicaties wanneer het zou
aankomen op een tenuitvoerlegging
van de verschillende fasen voor het tot
stand brengen van een zwarte meerder
heidsregering.
.Wij moeten op onze hoede zijn", zei een
hunner. ..Er is een groot verschil tussen
een streven en het in de praktijk bren
gen ervan
Een aantal punten waren niettemin me
teen duidelijk in Londen na Smith' rede.
In de eerste plaats dat Engeland geen
deel zal uitmaken van de interim
regering die Rhodesië moet besturen in
de overgangstijd. Verder dat geen
zwarte Rhodesiër zal optreden als eerste
minister van een interim-kabinet. Ook
dat Rhodesië zal terugvallen op zijn sta
tus als Britse kolonie, die het had voor
dat Smith elf jaar geleden zijn eenzijdige
onafhankelijkheidsverklaring aflegde.
Ten slotte dat de moeilijkheden aller
minst uit de weg geruimd zijn en dat
talrijke crises nog te verwachten zijn.
In het algemeen was men in Londense
politieke kringen van mening dat Smith
een waardige redevoering had gehou
den, maar er waren weinigen die er geen
ondertoon in herkenden van passief
verzet. Er werd dan ook gewaarschuwd
tegen een te vroeg optimisme.
fjantlijn'
Samenspraak
Eerder op de dag hileden minis
ter Henry Kissinger en zijn Britse
collega Anthony Crossland een
persconferentie, waar Kissinger er de
nadruk op legde dat de overeenkomst
met premier Smith het resultaat was
van langdurig overleg, waaraan zowel
Londen als Washington hadden deel
genomen. Hij wees erop, dat de basis
van de toekomstplannen voor Rhode
sië al op 22 maart was gelegd door de
Britse premier Callaghan, toen deze
voorstelde een tijdslimiet van twee
jaar te verbinden aan de overgangspe
riode naar een zwarte meerderheidsre
gering. „De overeenkomst", aldus Kis
singer, „is niet het plan van één indivi
du, maar van een samenspraak lussen
de Verenigde Staten en Groot-
Brittanniê en het overleg met Afrik
aanse staatshoofden".
Uit tweede debat wordt op zes okto
ber aanstaande gehouden. Vermoede
lijk is Ford ten aanzien van dit beleids
onderdeel - de buitenlandse politiek -
nog beter in staat z\jn tegenstander aan
te vallen dan op het stuk van het bin
nenlandse beleid. Zijn kennis op dit ge
bied is alleen al door de omstandigheid
dat hij president is aanzienlijk groter
dan die van Jimmy Carter. Bovendien is
het niet uitgesloten dat Kissingers re
cente reizen de president nog weer een
extra voordeel opleveren, waardoor
Carter de volgende
keer met enkele ex
tra punten achter
stand moet begin
nen. Daarom is het
niet zonder beteke
nis dat tijdens dit eerste treffen over
binnenlandse aangelegenheden de pre
sident toch een betere indruk maakte,
althans op een kleine meerderheid van
de kijkers, dan zijn tegenstander. Bei
den bevonden zich op een terrein, dat
iedere Amerikaan bekend is: het ging
om onderwerpen als werkgelegenheid,
over de wetgeving, over de CLA en over
hete hangijzers als de gratieverlening
aan Nixon en het weigeren van amnestie
aan Vietnam-deserteurs, om enkele za
ken te noemen. Erkomtnogbij datFord
hoe dan ook bekleed is met het ambt
van president: het geeft hem zelfver
trouwen, hij bezit immers het ambt dat
Carter zo graag wil hebben. En daar
moet deze gouverneur doorheen: zijn
optreden moet nog zelfverzekerder zijn
dan dat van Ford. maar tegelijkertijd
maghetnietirritantzijn. Kennelijk is hij
deze eerste keer niet geslaagd en dat
kan voor de rest van zijn verkiezings
campagne een handicap worden.
ZLiijn mensen zullen er overigens alles
aan doen om de effecten ten goede te
keren, zoals trouwens de Ford
adviseurs er hard aan zullen trekken om
het voordeel van hun kandidaat nog
weer uit te breiden. Men kan ervan op
aan dat de opnamen van dit eerste de
bat in de verkiezingsstaven van beide
kandidaten eindeloos zullen worden af
gedraaid. Men zal zoeken naar zwakhe
den bij de tegenstander, men zal ook de
zwakke kanten van de eigen man op
sporen om hem nader te kunnen in
strueren. De voorbereidingen van deze
Jimmy-and-Jerry-show - zoals de de
batten al in de Amerikaanse pers zijn
genoemd - waren van dezelfde orde: er is
eindeloos onderhandeld om toch maar
te voorkomen dat één van de kandida
ten een bepaalde voorsprong zou heb
ben. Naar buiten leek het erop alsof het
om een simpele uitnodiging ging van
president Ford, die Carter onmiddellijk
had geaccepteerd. Maar vóórdat de he
ren voor de camera's zaten waren er
urenlange gesprekken tussen de beide
verkiezmgsstaven geweest „Het had er
veel van weg dat we bezig waren met de
Parijse vredesonderhandelingen", zei
een van de deelnemers Er werd over al
lerlei punten gebekvecht: over het de
cor, over gaten in de tafel, waarin de
glazen met water moesten passen, over
de wijze van aanspreken en wat al niet..
En dat alles om de Amerikaanse kijker
een zo goed mogelijke informatie te
geven teneinde hem in staat te stellen
de beste kandidaat te kiezen.
He,
PPR MET EIGEN
ONDERZOEK
BEGONNEN
TERNEUZEN - B. en w. van Terneuzen
vinden het niet nodig dat de problemen
rond liet lood- en arsenicumhoudend
afval van de N.S.M. op de gemeente
lijke stortplaats aan de orde worden
gesteld in de raadsvergadering van
september. Het college heeft inmiddels
wel alle stukken die op de kwestie be
trekking hebben ter inzage gelegd voor
de raadsleden. Dit blijkt uit het ant
woord op schriftelijke vragen van de
V.V.D. Deze fractie heeft laten weten,
deze beant
woording. De vier liberale raadsleden
besloten vrijdag opnieuw schriftelijke
vragen te stellen.
Zoals bekend, verklaarde een meerder
heid van de Terneuzense raad - met uit
zondering van de V.V.D. en, in een later
stadium P PR /D'66 - zich in een ge
combineerde vergadering van de com
missies openbare werken en milieuza
ken op 7 september akkoord met de vi
sie van gedeputeerde staten, datde5600
m3 arseenhoudend afval op de gemeen
telijke stortplaats kon blijven liggen.
Middelburg wilde volstaan met metin
gen van het omringende slootwater.
Milieu-inspecteur dr A. Adriaanse deed
b, en w dezelfde periode een brief toe
komen, waarin hij verzocht de belt in de
Bontepolder te sluiten omdat Terneu
zen er de hinderwetvoorwaarden over
trad. De milieu-inspectie gaat- wanneer
de wettelijk voorgeschreven termijn
van 30 dagen is verstreken - in beroep
bij de kroon, wanneer de gemeente aan
dit verzoek geen gevolg heeft gegeven.
De raadsfractie van de V.V.D. vroeg b.
en w.om lOseptemberomde problemen
rond het arseenhoudend afval ter dis
cussie te stellen in de raadsvergadering
van september en alle op het onderwerp
betrekking hebbende stukken - die de
raadsleden voor de commissievergader
ing niet ingezien zouden hebben - ter
visie te leggen. B. en w. antwoorden de
liberale fractie nu. dat ze geen aanlei
ding zien om de problematiek te be
spreken in de raadsvergadering van
september omdat de kwestie al enkele
malen aan de orde is gesteld in de raads
commissies voor openbare werken,
volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning en milieuzaken.
Niet afgedaan
„Daarbij mogen wij u erop wijzen, dat
de onlangs gehouden gecombineerde
vergadering van de genoemde raads
commissies (openbare werken en mi
lieuzaken, red.) niet voortvloeide uit
ontwikkelingen binnen het gemeeute-
bestuur, maar diende tot advisering
van het college in verband met een
standpuntbepaling ten opzichte van
een vraag van gedeputeerde staten.
Wellicht te weinig is bij sommige
raadsleden overgekomen, dat hier
mede deze zaak niet is afgedaan, omdat
naast de gedachte aan afdekking ook en
vooral regelmatige controle door mid
del van wetenschappelijk verant
woorde monsternemingen en analyses
evenzeer tot het voorstel behoren. Naar
wij verwachten zullen monsternemin
gen en analyses in opdracht van het col-
Slot aie pagina 8 kolom 3}
Let blijft de vraag of dergelijke tv-
debatten wel de beste selectiemethode
opleveren. Wanneer men de berichtge
ving over deze eerste ontmoeting er op
naleest, dan doet die denken aan het
klassieke verhaal overeen Amerikaanse
senaatsverkiezing. Ergens in een zuid
elijke staat hield een kandidaat een in
drukwekkende toespraak, maar niet
temin liepen enkele bezoekers weg. Ze
werden haastig opgevangen door een
assistent van de kandidaat; „Waarom
blijven jullie niet? Onze kandidaat
houdt toch een goede toespraak?"
Waarop een der weglopers hem be
droefd aankeek en zei: „Jawel, ik heb
hem gehoord, maar hij zei niet waarover
hij het had."
De NAVO-vlootoefenlng, teamwork
'76' die twee weken heeft geduurd en gis
teren afliep, heeft in totaal aan 14 men
sen het leven gekost, terwijl de mate
riele schade op circa 60 min wordt ge
raamd.