„Na het waterbadeen schepje
vijverwater met bladeren erin"
Gents duivelskunstenaar
schildert Rob de Nijs
FOTOPUZZEL
Kent u Zeeuwsch-
vlaanderen?
OP BEZOEK IN HET HEILIGDOM VAN DE SIKKS:
GRATIS OVERNACHTEN
VOOR EEN PLASTIC BAL
VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1976
2Een Sikh kun je herkennen aan zijn
rode of rose tulband, waaronder hij zijn
sinds zijn geboorte gegroeide haar op
een knotje bij elkaar houdt. Enige
Sikhs die zich in het vijverwater aan
het baden waren, hadden haar tot op
hun dijbenen.
I Buiten de tempel werden wc opge-
wacht door waarzeggers Victor wilde
zijn geluk wel eens voorspeld zien. De
voorspeller wilde eerst tonen dat hij
werkelijk een speciale gave bezat en
schreef om dit te bewijzen een getal op
een papiertje, dat hij dichtgevouwen in
de hand van Victor stopte. Na wat pra
ten moest onze reisgenoot een getal on
der de tien zeggen en kijken of dat cp
het papiertje stond. Het klopte. Het
zelfde werd nog eens met een bloemen
naam herhaald die ook juist bleek te
zijn. Alvorens verder te gaan moest er
eerst 5 rupies 1.60) betaald worden.
Nadat hij de hand van Victor had beke
ken kwamen er wat vage opmerkingen
in de trant van je zult gelukkig worden
en een mooie vrouw trouwen. Boven
dien voorspelde hij dat 23 september
een geluksdag zou worden. Dat wordt
veelbelovend
Er moest weer geld bijbetaald worden
doch Victor bedankte voor zijn aanbod
om een uitvoerigere toekomstvoorspel
ling te horen. Als aandenken gaf hij nog
een gelukssteentje mee.
Chandigarh, de door de Franse archi
tect Le Corbusier zeei planmatig opge
zette stad was het volgende doel van
onze reis. De stad is in sectoren ver
deeld. die elk 1200 m lang en 800 m breed
zijn en een leefgemeenschap op zich
vormen. Tussen de verschillende secto
ren lopen kaarsrechte vierbaanswegen.
In sector één zijn alle regeringsgebou-
I wen ondergebracht. De grote betonnen
I gebouwen in de stijl van Le Corbusier.
waren vuil zwart uitgeslagen door het
vochtige klimaat, Jammer, datze een zo
keurig opgezet geheel zo erg laten on
derkomen. terwijl er zoveel mensen
niets lopen te doen in India. Bij een be
zoek aan het Hoog Gerechtshof waren
we in de gelegenheid een rechtszitting
bij te wonen. Het Engels is de officiële
voertaal van de rechters en dat is niet te
verwonderen, want India kent 14 grote
taalgroepen. De officiële landstaal, het
Hindi, wordt niet door iedereen als zo
danig erkend. Het viel niet mee iets van
de Indiase rechtspraak te begrijpen.
Ofschoon de wooneenheden in de mo
derne stad Chandigarh speciaal vooi de
klein budgettaire families bestemd wa
ren. kon men niet verhinderen dat even
buiten de stad de krotten van riet en
blik dicht opeengehoopt stonden. En
dan wilde een leraar die we in het Pan-
chavatBhavan «een openbaar staatsho-
tel waar we voor 3 Rp 3.-) per nacht
logeerden) ontmoetten nog beweren dat
iedereen het goed had in India en dat er
nagenoeg geen werkloosheid was. Ik
heb toch zeker zelf anders gezien: hon
derden mannen die langs de straat han
gen of op pleinen liggen. Volgens hem
zag ik dat verkeerd. ..want. veel van hen
hebben een tuintje waar ze hun eigen
eten verbouwen en hebben hun eigen
koe of geit voor de melk. Dus hebben ze
werk", zei hij.
Futloos
drie passen naar de koelkast te doen als
je een frisdrank bestelde en liet ook daai
zijn hulpje vooi opdraven. Bij ons vei-
trek kon ik niet nalaten daar een op
merking ovei te maken. Het enige wat
hij deed was me uitdrukkingloos aan
kijken om tenslotte te zeggen: I give
hem money. Sir Alsof dat zijn gedrag
goedmaakte.
Op weg naar Het Rode Fort in Delhi
werden we met. de keiharde realiteit van
India geconfronteerd. Bij een bushalte
lag een babytje van nog geen twee
maanden oud op een versleten doek
midden op trottoir. Het kindje zag er erg
mager uit en huilde van honger. Er vlak
naast stond een bakje met- enkele mun
ten eiin. Enige meters verder stond de
moeder tegen een muur toe te kijken of
er wat geld in het bakje kwam. Vooi je je
kind zo blootstelt aan de felle zonnestra
len moetje toch wel in erge nood verke
ren. Je kuntje in deze dingen ook vergis
sen omdat men deze middelen aan
wendt om in zijn levensonderhoud te
voorzien.
Poedelnaakt
Een klein jongetje van drie jaar liep
poedelnaakt in het winkelcentrum van
New Delhi. Zijn andere broertje en
zusje van ongeveer tien jaar, gekleed in
gescheurde vodden moesten voor hem
geld bij elkaar bedelen. Op een gegeven
ogenblik zag ik dat kleutertje zijn broei
bij de hand pakken en wijzen als wilde
hij "zeggen: „Zie je niet dat er geld te
verdienen is. er komen toeristen aan
Bij het zien van bedelaars geraakte in in
het begin in tweestrijd. Aan de ene kant
zou je die arme sloebers geld in hun uit
gestoken hand willen stoppen, aan de
andere kant is het valse armoede. Je
moet vaak erg voorzichtig zijn niet alle
bedelaars achtei je aan te krijgen, want
één iets geven betekent allemaal iets
geven Dit laatste ervaarde ik toen ik na
een paar kinderen gefotografeerd te
hebben ze een muntje gaf. Binnen een
mum van tijd. waar ze vandaan kwamen
snapt niemand, stond het vol
schooiende kinderen rond me. Omdat ik
ze niets gegeven had. liepen ze de hele
straat joelend en 'bakshisch' «aalmoes)
roepend achter me aan. Dat woord komt
je op een gegeven ogenblikje strot uit.
Elke tien passen die je doet wordt er een
hand uitgestoken 'Bakshisch six". Ze
hebben dan de tactiek je een tijdje na te
lopen, waarbij ze hun ïoep veelvuldig
herhalen en hopen dan dat je het zat
wordt en ze toch iets geeft.
Lopende door de straten van Delhi za
gen we overal tegen de witgekalkte mu
ren rode rochels. De Indiër neemt als
lekkernij giaag een "paan". Het is een
groen blad dat met zoete gom en pe
permunt. wordt ingestreken en in het
midden met betefnoten gevuld wordt
Het geheel wordt tot een driehoekje ge
vouwen en in de mond gestopt. Na enige
tijd kauwen komt er een rood sap uit de
mondhoeken. Het bloedrode speeksel
spuwt men dan willekeurig waai uit.
Een ongelooflijk vieze bedoening. De
paan is eertijds door de Moslims inge
voerd en schijnt, goed voor de spijsverte
ring te zijn.
Bij ons vertrek uit Delhi, waai we nage
noeg alle^p maar regenbuien hadden
gehad, leek het erop dat we het hemelse
vocht voorlopig niet meer zouden krij
gen. De zon stond prachtig aan een hel
der blauwe hemel en da tstemde ons een
stuk vrolijker. Zo n 30 km voor Agra was
er een ongewone drukte op de weg. We
minderden vaart en meteen stormden
zo'n tien Indiërs op onze bus af. ..Vijftig
rupies. vijftig rupies" riepen ze. We be
grepen het nieten vroegen water aan de
hand was. 'Water sir. water', kwam er in
gebrekkig Engels uit. Op onze vraag hoe
hoog het water dan wel stond weet men
tot de schouders. Dat was onmogelijk
temeei daar er een personenauto van de
andere kant dooi het water geduwd
werd. Optimistisch dat we waien pro
beerden we het op eigen motorkracht
Zover we kijken konden stond ei watei
De eerste paar honderd meter was: het
vrij ondiep en ging alles goed. Plotseling
kwam het water hogei enhogei te staan
en na een paar krampachtige stuiptrek
kingen weigerde onze motoi nog verdei
zijn diensten te verlenen. Weei stonden
er duwers klaar en er werd onderhan
deld over de prijs. We wilden vijftien ru
pies geven en meer niet. Door het lang
durig handelen konden we het binnend
ringende water niet meei keren, zodat
weldra alles in de auto onder watei
stond
Met, de duwers kwamen we niet tot een
accoord. We besloten zelf te gaan du
wen. Ziende dat hun het geld door de
neus geboord was boden ze hun dien
sten voor twee rupies aan doch toen
hoefde het niet meer. Het watei kwam
steeds hogei te staan en de hele inboe
del dobberde in het watei. Ruim twee
km verderop stonden we weei op het
droge. Ons lichaam natvanhet watei en
;ons hoofd nat van het zweet smachten
'we naar watdrinken. dat we vooi de vei
ligheid eerst nog moesten koken. Tot
overmaat van ramp wilde onze auto niet
meer starten. Velschillende pogingen
hem aan te duwen bleven tevergeefs. Na
een rustpauze die we gebruikten om de
inwendige mens wat te versterken, had
een hernieuwde duwpoging succes. La
ter bleek dat heel de startmotoi vol wa
ter was gelopen In ons hotel in Agra
kwamen we waslijnen tekort om al onze
natte kleding te drogen.
Rickshaw
Bij onze aankomst in Agra werden we
door hulpvaardige ricksha wrijders
naar hel Touristhotel gebracht. Meteen
boden ze hun diensten aan ons diezelfde
avond of de volgende dag door Agra te
rijden. Een fietsrickshaw is een fiets op
drie wielen waarbij boven de twee ach
terwielen zitplaats is voor twee perso-
De hele avond hebben ze buiten het ho
tel op ons gewacht en elke keei als we bij
de auto moesten zijn boden ze hun dien
sten aan. Ook de volgende morgen
'stonden ze al vroeg op de stoep van het
hotel te wachten. Qmdat de lucht er niet
te best uitzag besloten we die dag de
rode stad Fatehpui Sikii te gaan bezoe
ken. We ontkwamen ook de dag erop
niet aan hun diensten aanbod en zijn ei
na eerst de prijs vastgesteld te hebben
opvijfiupiesi t J 1.70) op ingegaan, Het.
was nou bepaald geen comfortabele zit
maar als ik zag hoe dat kereltje voor me
zich te barsten moest trappen terwijl
zijn hemd nat van het, zweet. was. kwam
het schaamrood me op de wangen. Op
mijn vraag hoe lang hij de rickshaw al
had antwoordde hij dat hij die voor vijf
rupies per dag bij zijn baas huurde Hij
scheen getiouwd te zijn en een kind te
hebben Ik vroeg me af waar zo n man
dan van moest leven als hij ons vijfiu-
pies vooi een rit van ruim een halve dag
rekende en deze dan nog aan zijn baas
moest afstaan ook. Nu begreep ik pas
waarom ze aanvankelijk geen vaste
prijs wilden noemen en de vergoeding
vooi verleende diensten dooi onszelf lie
ten bepalen. Ik heb hem toen hij me
avonds bij het hotel afzette een flinke
fooi gegeven.
De Tasj Mahal het. beroemde witmai-
meren mausoleum dat. Shah Jahan in
1630 voor zijn geliefde gemalin Mumtasj
Mahal liet, bouwen is een meest,erbouw-
werk. De prachtige bloemmotieven van
de in marmer ingelegde edelstenen
vormen een juweeltje op zich. Om zijn
volmaakte harmonie temidden van sy-
metrisch aangelegde tuinen en vijvers
goed in me op te nemen ben ik er ook de
volgende dag en tevens s-avonds bij
maneschijn heen gegaan. De bouwer
had voor zichzelf een identiek graf in
zwart maimer aan de andere zijde van
de rivier gepland doch zijn zoon vond
het geld verspilling en liet hem na zijn
dood in hetzelfde gebouw naast, zijn ge
liefde gemalin bijzetten.
Varanasi. de voor de Hindu's heilige
stad aan de Ganges, bood die morgen
om zes uui het. beeld van een ontwa
kende Indiase metropool. Ik zag arme
stumperds op de haide stenen van een
portiek, en rickshawiijders in een on-
gemakkelike houding in de bak van hun
rickshaw liggen slapen. Kinderen deden
hurkend over de stoeprand hun be
hoefte in de goot. Mannen stonden zich
uitgebreid met zeep bij de openbare
volkskraan te wassen, terwijl weer an
deren zeei lang en uitgebreid hun tan
den stonden te poetsen met een vezelig
stokje. Een eindje verder kwam een man
naakt op een lendedoek na uit zyn
bouwvallige houten woning gekropen
en begon uitgebreid te rochelen en te
hoesten waai bij het. leek alsof hij al zijn
longen eruit zou spuwen Bij een open
baai urinoir zaten mannen gehurkthun
ochtendpias te plegen «de Indische man
hurkt om te urineren). Vrouwen bega
ven zich gewapend met een koperen
kannetje water naai een stil plaatsje om
daar hun toiletbehoeften te doen. De
Indii gebruikt geen toiletpapiei maai
spoelt alles schoon met water waarbij
menz'n linkei hand gebruikt. Ook de
liefde wordt, met de linkerhand bedre
ven. Hun rechterhand gebruiken ze om
te eten. Teneinde geen besmetting op te
lopen geeft de echt Hindu geen hand als
hij je begroet maar maakt Namasté' de
handen samengevouwen vooi de borst:.
Het doel van onze vroege rit was een
boottocht op de Ganges waai de gelo
vige Hindu bij zonsopkomst een uitge
breid bad neemt in de heilige riviei.
Dooi een paai roeiers werden we op de
sterk stromende riviei stroomopwaaits
gebracht waarbij we vlak langs de
ghats" «de trappen aan de ïivieioevei
waarop de gelovige baadt) voeien
Mannen en vrouwen geheel of gedeelte
lijk ontkleed gingen velschillende keien
achtei elkaai kopje ondei in het mod
derige watei Dooi deze handeling woi-
den ze van alle smetten bevrijd. Een ge
lovige Hindu onderneemt minstens één
keei pei jaai een pelgrimstocht naai Va
ranasi om ei een bad in de Ganges te
nemen. De bootsman maakte ons ei op
attent hoe enige mannen een kindei-
lijkje op een bamboe draagbaar naai de
rivieroever brachten. Even veideiop
dreef een in doeken gewikkeld lijk
stroomafwaai ts. Ik vind het vreemd dat
er niet ontzettend veel mensen ziek
worden, temeer daar ze het, vieze ïiviei-
water ook nog drinken Geleerden heb
ben wel eens de volgende vei klaring
voor de geringe veiontieiniging van de
Ganges gegeven- Ei zitten zoveel bac
teriën dat ze elkaar opeten'.
Doden
Onze gids bracht ons na de boottocht
naai een plaats waar ze de doden ver
branden. Tussen een stapel brandende
boomstammen stak een heen uit de
vlammen. Op een gegeven ogenblik
trok dat been samen als was het een
laatste stuiptiekking. Een man die het
vuur bewaakte brak het been door er
een flinke mep met een stok op te geven
en boog vervolgens het geen naar de
vlammen toe. Er ging iets vreemds in
me om ttoen ik dit zo allemaal aan-
schowd had. Leefde ik 20 eeuwen gele
den of wat dit echt realiteit
Nergens was familie te bekennen. De
Hindu lacht trouwens als ei een familie
lid of vriend door de dood uit deze
aardse ellende is verlost, Hij hoopt op
geen wedergeboorte tenzij in een hogere
kaste of in een i ijke weieldbijvoorbeeld
Amerika of Euiopa).
De inspectorsbungalow in Fatehpui
mochten we aanvankelijk niet m We
moesten een speciale toestemming
hebben. Op het. giasveldje naast het ge
bouw mochten we wel onze tent opzet-
ten Tijdens ons dinei in de openlucht
qm acht uur s-avonds kwam de opzich-
ter-van de bungalow bij ons staan. Om
dat ei op dit late uui geen hoog bezoek
meèi verwacht kon woiden bood hij
voor twintig rupies een tweepersoon-
skamer vooizien van fentilator en bad
kamer aan. Piet had nog een plastic bal
bij zich en wilde wel eens proberen of er
te handelen viel. Jawel hoor als hij die
voetbal kreeg mochten we gratis ovei-
nachten.
Tijdens het, eten was er ook een kerel
verschenen die spontaan tegen ons be
gon te praten Hij kende zowaai de weg
in Amsterdam betei dan wij hem ken
den. Het bleek dathij kunstschildei was
en op zijn tocht door Euiopa geruime
tijd in Amsterdam en bij een rijke fami
lie in Zeist, waarvan hij ons trots een
foto toonde, had doorgebiacht. Hij was
president van de WHO World Human
Oiganisatipn). Om zijn zelfopgenchte
organisatie bij de VN erkend te krijgen
vroeg hij onze handtekeningen. Hij
kwam me over als een levensblij man
netje dat oveial zijn home vond en wat
schildeide als hij geld nodig had. We
kregen een uitnodiging de volgende
morgen het ontbijt in zijn woning te
komen nuttigen. Stipt op de afgespio-
ken tijd stond hij de volgende moigen
op de stoep.
De opzichter van de bungalow kwam
ons viagen vlug te vei trekken, omdatei
die nacht een ministei gearriveerd was
En inderdaad ei stond een auto met
staatsvlag erop Voor de deur. Na vijf mi
nuten rijden stopten we bij een kleine
woning waar we in de voorkamer die te
vens. als werkvertrek dienst, deed. aan
een tafel plaats namen We kregen cha-
patie «een plat lond brood dat op een
pannekoekje lijkt) met gebakken aai-
dappelen. De theee was op zijn Engels,
met. veel melken suikei erin. Als specia
liteit kregen sve een bolletje van allei lei
groenten dat op de yoghuit was ge
drenkt, Het was vrij pittig gekiuid en ik
kon het bepaald geen lekkernij noemen
Onze gastheei deed erg goed zijn best
hel ons naar de zin temaken Zijn viouw
- hij was getrouwd en had di ie schatten
van kinderen - zagen we niet vei schij
nen Ze verbleef in de achterkainei of in
de keuken achtei het fornuis. Omdat we
haar persoonlijk wilden bedanken vooi
het eten en om haai een bloemetje te,
geven vroegen we of ze even wilde koj
men Nadat onze gastheei vooi de
tweedemaal in de aehterkamei was ge
gaan. kwam ze beeldschoon als ze was.
gekleed in een blauwe sari. even bij ons
om de bloemen in ontvangst te nemen te
groeten en daarna weer vlug te verdwij
nen. Bij ons vertrek weiden we dooi de
hele buurt, die zich in tussen om het huis
had verzameld, uitgezwaaid
epal
We zijn op dit ogenblik in Nepal waai
het weer mogelijk is even vrij adem te
halen. Overal waar we in India stopten,
al was het midden op het platteland,
stond het binnen een mum van tijd vol
EHBO Sint-Jansteen
houdt fietsenrally
SINT-JANSTEEN - De EHBO,
afdehng Sint-Jansteen houdt zaterdag
een fietsenrally Men start om 14 00 uur
bij cafét. Kuipke' waar men vanaf 13.00
uur kan inschrijven. De aankomst is aan
café-restaurant Den Ouden Arend'. Dei
baten van de rally komen ten goede aan'
de Steense E.H.B O
nieuwsgierige mensen, die alles van je
wilden weten. Het was één vragensal-
vo: 'Wat is je land Wat is je beroep
hoeveel verdien je ben je getrouwd
enz.'
Als we het waagenden om in een Jtad
even te stoppen vooreen flesje fris stond
het zwart van de mensen rondom de
bus. waardoor het binnen leek alsof er
buiten plotseling een zonsverduistering
was opgetreden Alles leek wel vreemd
voor ze en om te weten wat het was.
moesten ze het net als kleine kinderen
met hun handen aanraken. Eenmaal
een eind in Nepal was het een waar ge
not weer eens op een weg te kunnen rij
den zonder koeien, buffels, geiten, fiets-
rickshaws. autobussen, vrachtwagens
die het vei dommen aan de kant te gaan
en ongelooflijke hoeveelheden mensen.
We hopen in Nepal wa t. meer rust te vin
den dan in India.
De prijs, deze week geen 7oaardebon van
tien maar van twintig gulden, gaat naar
mevrouiD Bun de Bruijn. groenendijk 30
in Kloosterzande. Uiteraard veraezeld
van onze hartelijke felicitatie. Haar op
lossing deed niet onder voor die van an
deren, die overigens allemaal goed wa-
Op haar briefkaartje schreef mevrouw
Bun de Bruijn: Deze foto is genomen
vanaf de dijk. De achtergrond van de
huizen is de Groenendijk. Het grote ge
bouw met m de gevelacht raampjes is de
Heilige Hart-scliool. Rechts de hoofd
onderwijzer En de witte vliek is onze
kerk met haar toren en prachtige haan
er op. De schapen in de wei zijn van Van
Waterschoot en de schelven op het land
van landbouwer Bun. Deze foto biedt
een prachtig gezicht. Ik kijk daar al
veetigjaarop". Begrijpelijk dus dat me
vrouw Bun de Bruijn geen problemen
had bij de oplossing, toch is de prijs u
van harte gegund
We gaan gewoon door met fotopuzzelen,
nu weer vooreen tientje per keer. Stuur
een briefkaart met daarop uw oplos
sing, geadresseerd aan de redaktie van
de Provinciale Zeeuwse Courant,
Nieuwslraat 22 in Terneuzen. In een
hoekje schrijft u liet bekende motto.
Vergeet vooral niet te omschrijven wat
erop de foto achter de witte vlek. schuil
gaat. Succes.
Bejaardenmiddag
ZAAMSLAG - Woensdagmiddag werd
in de Rank te Zaamslag de eerste cultu
rele middag van het open bejaarden-
werk gehouden. 'Professor Sarkos', goo
chelaar en conferencier, trad op voor
een flink aantal belangstellenden.
Het is ook wel een beetje de volksaard
en het klimaat die tot een luie houding
leiden. De moesson die we aan den lijve
ervaarden maakte ons ook vaak utloos.
Ik kon me toen helemaal indenken dat
een Amerikaan eens schreef: "Het is een
klimaat waarin je één stap per dag
moet doen!' De aard van de Indiër is om
in de-dag van vandaag te leven en kijkt
niet naar wat morgen komen zal. Hij
kan ook ongelooflijk veel kletsen. De
regering dacht daar verandering in te
kunnen brengen door op de achterkant
van autobussen affiches te hangen met:
'Talk less, work more!'
In een grote winkel in New Delhi, waar
we wat etenswaren kochten, maakten
we een staaltje van inefficiëntie mee. We
bestelden bij de vleesafdeling een paar
ons ham. Mijnheer A. die achter de
toonbank stond gaf aan een jongere be
diende de opdracht het vlees te snijden.
Nadat hij het in een papiertje gevouwen
en het gewicht erop geschreven had.
werd een andere bediende geroepen die
het vlees naar mijnheer B. moest bren
gen. Deze schreef er een rekeningetje in
duplo voor. Vervolgens weid weer een
andere bediende geroepen die het naai
mijnheer C. de inpakkei bracht. Tens
lotte moesten we bij mijnheel D. beta
len. waar we dooi overlegging van de
kassabon het ingepakte vlees bij mijn
heel C. konden meenemen
Hoe kan een land als India dat zo ineffi
ciënt werkt zich ooit tot een welvarende
staat ontwikkelen. Is het mede het kas
tenstelsel. hetgeen weliswaar officieel is
afgeschaft, dat hier nog doorwerkt
In Agra logeerden we in een hotel waai
de baas een privé-bediende had. Als hij
op zijn bovenkamer was en hij had een
glas water nodig verdomde hij het om
tfjf passen naar de kraan te doen. doch
dep luidkeels om zijn bediende, zodat
vooial 's-morgens vroeg er iedereen
wakker van werd. Achter het buffet in
het hotel staande was hij zelfs te lui de
FRANK LIEFOOGHE MAAKT BIZARRE
INTERIEURS VOOR DE ZEER RIJKEN...
GENT - Zelf dakloos, schildert een
Gents kunstenaar momenteel op het
atelier van een riend het portret van de
Nederlandse zanger Rob de Nijs. Frank
Liefooghe, een bekend Belgisch Projek-
tartiest leerde de Nijs kennen via me
vrouw Nicky Boltini, var het gelijk
namige Nederlands circus waarmee de
zanger vorig seizoen op toernee trik.
Liefooghe komt zelf voor de helft uit
circusfamilies en werd door de Bolti-
ni's gevraagd naar ideeën voor hun
reeks aan de Belgische kust
Op Nicky's aanraden ging Liefooghe
eens naar een optreden van De Nijs kij
ken. Onmiddellijk ontdekten beide
kunstenaars een aantal gemeenschap
pelijke interesses, de voornaamste: uit
gaan en Gerard Reve, voor wie ze beiden
een uitgesproken bewondering koeste
ren. Reeds in de eerste gezamenlijke
ochtenduren stelde De Nijs de vraag om
een portret aan Liefooghe. en deze laat
ste vond dat zoiets wei kon. De Nijs is al
enkele malen naar het leenatelier afge
zakt om te kijken hoe zijn verschijning
op het doek komst De Nijs is al enkele
malen naar het leenatelier afgezakt om
te kijken hoe zijn verschijning op het
doek komt. Hij blij kt er zo tevreden over
te zijn. dat hij zelfs suggereerde het doek
misschien te gebruiken als coverillus
tratie voor zijn nieuw te verwachten
langspeelplaat. Het doek is ongeveer
twee bij twee meter en staat momenteel
nog in bruine en lichtblauwe basiskleu-
ren.
Frank Liefooghe is een buitenbeentje in
het Belgische kunstwereldje. In de zes
tiger jaren schilderde hij met enkele
stadgenoten aan het langste schilderij
ter wereld in het Stedelijk Museum te
Amsterdam. Twee jaar geleden schil
derde hij aan westelijke kant een door
gang naar het oosten, in de Berlijnse
Muur. Vorig jaar tenslotte maakte hij
een Miragevliegtuig in linnen bedrukt
metdenationale kleuren van die landen
die betrokken zijn bij de bewapenings
wedloop en liet het insneeuwen op de
Mont Blanc. Tussendoor hield hij zich
ook nog onledig met het oplaten van ar
tistieke ballonnen, het beschilderen van
dandingmuren, het inrichten van
brousse-interieurs in rijkemanshuizen,
enzomeer.
Na de portretteringsopdracht begint
Liefooghe met het interieur van de
Belgisch-Italiaanse zanger Adamo in
Brussel. Adamo's vrouwtje was eens op
bezoek in de Saint-Tropez-villa van een
Gents juwelier, die Liefooghe binnenin
had omgetoverd tot een brousse, com
pleet met palmbomen, lianen en bana-
nebomen. Nicole Adamo bouwde een
huis in een Brusselse' voorstad en stond
erop dat de Gentse artiest het zou deko-
reren. Ook zij krijgt nu van Liefooghe
exotische tafereeltjes om de leegtes in te
vullen die de zanger-echtgenoot vaak
achterlaat, en voor haar zoldering heeft
hij bovendien een heus onweerwolken
dek ontworpen. In een kleiner kamer
voorziet hij Arabische toestanden met
Kasjmier-Haremkussentjes. Hij glun
dert als hij erover vertelt.
De dekorateursfunktie zal Liefooghe
begin volgende maand dan wel even
voor een paar dagen moeten vergeten,
want dan moet hij naar Israël voor het
afwerken van zijn vredesmissie-
drieluik. Van zijn Berlijk- en Mont-
Blancervaringen beweert hij immers
dat ze politiek geladen zijn, en willen
getuigen van zijn geloof in een vreed
zame oplossing voor de wereldvraag
stukken. Israël moet het drieluik vol
ledig maken, en daar wil hij namelijk
een volksfeest organiseren waaraan
Arabieren en Israëlieten deelnemen.
Het scenario ziet eruit als volgt. Op een
nog nader te specifiêren plaats aan de
Zionberg bij Jeruzalem, zal hij een
zwarte steen aandragen die erg veel ge
lijkenis vertoont met de steen uit de
Ka'ba. het heiligdom in Mekka. In die
steen zal hij het metalen geraamte mon
teren van een groot ei. Listig verscholen
in de metaalstruktuur zullen zich een
grote Jodenster en een Arabische maan
bevinden. Dan moet, een stoet komen
aanzetten versierd met witte vlaggen.
Op die vlaggen wil hij de namen aan
brengen van mensen die zowel de Joden
als de Arabieren hebben vervolgd door
de eeuwen heen. Een greepje uit de res-
pektievelijke lijstjes: Paus Innocentlus
in. Thomas van Aquino, Julius Strei
cher. Hitier en Göring
Eens de vlaggen op het ei gelegd zal men
alles in brand steken om te vergeten.
Dan wordt de metalen struktuur, onge
havend hopelijk, beplakt met gekauwd
papier en beschilderd met Yves Kleyn-
blauw. tot het een mooi blauw ei wordt.
Van het regenseizoen verwacht Lie
fooghe dat het zijn ei zal vernietigen, en
aldus de symbolen Davidsster en Maan
duidelijk stellen. Het blauw zal dan af
druipen op de steen die daardoor uit
eindelijk de blauwe steen wordt uit de
Joodse voorgeschiedenis.
Om zijn project te kunnen realiseren
beschikt de Gentse kunstenaar over
een aantal enthousiaste Gentse vrien
den en over fondsen hem ter beschiking,
gesteld door enkele Antwerpse en
Brusselse diamantairs van Joodse na
tionaliteit. Arabische sponsors heeft
hij (voorlopig nog niet.
FREEK NEIRYNCK
Collecte
De collecte voor het PIT bracht/ 932,01
op in Zaamslag.
Frank Liefooghe
M>.< Êt xttlMCH-VLAANDEREN
KATHMANDU - Alvorens het heiligdom van de Sikhs «een géloofssekte). de Gou
den tempel in Amritsar. te betreden moesten wc ons eeist bij de tempels ei vice
vervoegen We kwamen in een heerlijk koel airconditioned vertrek waai we na het
gastenboek getekend te hebben ons van onze schoenen moesten ontdoen en een
witte doek om het hoofd moesten binden Via een waterbad, waai we als toeristen
verplicht doorheen moesten lopen om de tempelgrond niet te verontreinigen, kwa
men we op een groot wit marmeren plein, omgeven dooi hoge zuilen gallerijen. In
het midden van de giote vijvei die centraal lag stond de Gouden tempel. Het was
vreemde bezoekers toegestaan even een kijkje erin te nemen maarfotografeien was
ten strengste verboden Binnenin het tempeltje wordt de Gronth Sahib. het heilige
boek van de Sikhs, bewaard. Een groepje muzikanten speelden ei op citai en
harmonium geestelijke liederen, terwijl ze ei klaaglijk bij zongen. Wie geld bij het
heilige boek gooide kreeg van een priester een schepje vijverwatei met bladeien
erin. watde gelovige Sikh dan als geestvei sterkend voedsel tot zich nam. Ei hing
een zeer mystiek sfeertje en we voelden ons. afgaande op de blikken van devote
mensen, echte indringers.
Op 1 juli van dit jaar vertrok de uit
Nieuw-Namen afkomstige ondei-
vvijzei Frans Smet voor een ondreis
dooi Zuidoost-Aziê en Nooidwest-
Afrika. Op zijn reis. die ongeveei
vier maanden in heslag zal nemen is
Frans Smet niet alleen. Hij wordt
vergezeld dooi de eeonoqjn Victor
van de Laar uit Arnhem, fotograaf
Theo Willems uit Valkenswaard en
chef-monteur Piet Smite uit Uden-
hout. Hel gezelschap leist met een
speciaal vooi dit doel omgebouwde
VW-bus. Van hun ervai ingen en be
levenissen onderweg schiijft Fians
Smet reisverslagen, die in de PZC
worden opgenomen. Smet en zijn
reisgenoten brachten onder meer
een bezoek aan de Gouden tempel in
Amritsar (India), het Heiligdom van
de Sikks. Ze weiden er bekeken als
indringers.