PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG BESLISSING
IN HET ABORTUSDEBAT
Zeeuwse garnalenvisserij raakt
dit jaar in grote moeilijkheden
MINI KRANT
Smith krijgt steun partij
Zie pagina 22
Schorsing voorberaad over amendementen
Scholten-Honig:
320 man weg
vandaag
GEVECHTEN IN JOHANNESBURG
EEG PAKT KLIMAA T AAN
j Jjnntlijn j
Profs op
bet matje
pagina 15
219e jaargang no. 227
Vrijdag 24 september 1976
DEN HAAG - Bij de noordelijke vesti
gingen van deZetrneelgroep Nederland
(Scholten-Honig) in De Krim en Veen-
dam zullen wegens reorganisatie 320
man personeel moeten afvloeien: 100
door natuurlijk verloop en 220 door
ontslag. De directie heeft de vakbonden
over haar plannen geinformeerd en de
centrale ondernemingsraad van het
bedrijf om advies gevraagd.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - In grote verwarring is de Tweede Kamer donderdagavond laat uiteen gegaan zondei
een beslissing te hebben genomen over de nieuwe abortuswetgeving. Op het laatste ogenblik werden
door de Kamer zoveel vijzigingsvoorstellen ingediend ophet voorstel van PvdA-VVD dat men de
draad kwijtraakte. Om half twaalf schatte men dat de eindstemming pas rond vijf uur in de ochtend
zou plaatsvinden. Toen stelde kamervoorzitter Vondeling voor de discussie voorlopig te staken
Aanstaande woensdag komt het parlement weer bijeen om het debat af te ronden. Gezien het trage
tempo van de afhandeling is het niet uitgesloten dat het zelfs woensdag nachtwerk zal worden.
De chaos on tstondpas goed toen tussen tweede belangrijk wijzigingsvoorstel, derdag in de Kamer, dal door deze wij-
ingediend door mevr. Haas-Berger
(PvdAi over de bevoegdheden
toetsingscommissie, die
CDA-partijen, VVD en PvdA een strijd
werd gevoerd over de gewetensbezwa-
van artsen. Nog voordat dit onder
werp mondeling in de Kamer aan de
orde was, kwam de discussie al schrif
telijk uitgebreid op gang door het in
dienen van amendementen en sub
amendementen.
De CDA-partijen wensen een meer be
perkte voorlichting door de arts aan
vrouwen die een abortus willen De hulp
van deze artsen zou er uit moeten be
staan dat informatie over de betrokken
vrouw wordt doorgegeven aan een
i-arts.
De progressieven en de WD willen dat
arts ook verplicht wordt aan de
uw adressen te geven van medici
ir zij wel een behandeling kunnen
ondergaan. De vier indieners van het
PvdA-VVD-voorstel vinden wijzigings
voorstellen op dit onderdeel in feite
overbodig omdat de huidige wet al
voorziet aan de verwijzing naar andere
irtsen. Het VVD-amendement maakt
het meeste kans te worden aangeno
men, maar de fracties maakten duide
lijk eerst in alle rust de j uridische essen
ties van de diverse voorstellen te willen
bestuderen.
Onduidelijk heerste er ook rond een
PAGINA 3
prijscompensatie
De industriebonden FNV willen een deel
van de prijscompensatie opofferen voor
bestnjding van de werkloosheid.
ambtenaren
De ambtenaren laten zich niet willoos
naar de slachtbank leiden, aldus
ABVA-voorzitter.
PAGINA 14
volleybal
Morgen gaat de volleybalcompeiitie
weer van start
PAGINA 15
pech
'De pech kan toch niet aanhouden." zegt
de heer De Frel van WHS Sint-
Annaland
soldaat
De bestseller 'Soldaat van Oranje zal
worden verfilmd onder het speciaal be
schermheerschap van prins Bernhard.
PAGINA 19
vad
De raad van bestuur van Philips is an
oordeel dat aanvaarding van het VAD-
wetsontwerp ernstige schade zal toe-
bremren aan de Niviprlnnrii» wnnnml»
het wets
voorstel van PvdA-WD de taak heeft
erop toe te zien dat artsen en klinieken
de opvang en de nazorg van de te abor
teren vrouwen (het begin en het einde
van de totale behandeling) goed doen
uitvoeren. De medische ingreep zeil
wordt gecontroleerd door het staatstoe
zicht (inspectie van volksgezondheid),
die eventuele fouten moet doorgeven
aan het Medisch Tuchtcollege.
Onvolkomenheden bij de opvang en de
nazorg, die door de commissie worden
geconstateei'd, moeten worden gemeld
aan het tuchtcollege. De PvdA speelde van parlement een dooie mus wil
maken. Geurtsen bestreed dit. Hij en de
drie andere indieners zijn de PvdA al
een stuk tegemoetgekomen op het punt
ziging de politiek te veel betrokken zou
raken bij het abortusvraagstuk. De be
doeling van de vier indieners is juist
geweest een dcpolilicering van de ab
ortuskwestie. zo betoogde hij. Woens
dagavond voor de televisie zei hij dat
het voorstel van de PvdA voor hem on
aanvaardbaar zou zijn. Dat dreige
ment, dat hem ook m eigen kamp niet in
dank is afgenomen, herhaalde hij don
derdag tijdens het debat.
Zijn streven naar depoliticering van het
vraagstuk en dus naar een stuk uit
schakeling van het parlement, ontlokte
het CDA de opmerking dat Geurtsen
doorgeven, maar het staatstoezicht als
tussenschakel in te bouwen. Ook een
deel van de WD-fractie zou hier voor
zijn.
De politieke achtergrond hiervan is dat
op de dialoog tussen commissie en
tuchtrechter geen parlementaire con
trole mogelijk is. Als het staatstoezicht
zou worden ingeschakeld, is er voor de
Tweede Kamer wel sprake van contro- n
lemogelijkheden De inspectie voor de UreigeillPllt
volksgezondheid valt immers onder de
verantwoordelijkheid van de minister
van volksgezondheid. Deze kan door de
Tweede Kamer op het matje worden ge
roepen.
De VVD'er Geurtsen - een van de vier
verdedigers van het voorstel - zei don-
de controlemogelijkheden van de
Door een wijziging in hun
voorstel wordt het mogelijk gemaakt
voor iedere burger om via de weUAROB
(Administratieve Rechtspraak Over
heidsbeschikkingen) bij de Raad van
State in beroep te gaan tegen beschik
kingen die de commissie uitvaardigt.
zondheid) zei over het al dan niet opne
men van abortus in het ziekenfond
spakket. dat deze vraag nog niet aan de
orde is zolang geen van beide voorstel
len tot wet verheven is. Vooruitlopend
op de beslissing van het parlement zei
hij dat hij over de problematiek advies
zal vragen aan de ziekenfondsraad
Hij beklemtoonde dat het gaat om een
novum in de hulpverlening, als ten min
ste het PvdA-VVD-voorstel wordt aan
genomen, In dit ontwerp wordt immers
voorgesteld vrouwen te helpen op so
ciale indicatie Hulp op medische indi
catie wordt nu al door de ziekenfondsen
betaald, aldus de staatssecretaris. De
Kamer oefende donderdag druk uit op
mevrouw Van Veenendaal (DS'70i. die
een motie heeft ingediend om de abor
tus op sociale indicatie uit het zieken
fondspakket te weren Een meerderheid
van de Tweede Kamer heeft mevrouw
Van Veenendaal gevraagd deze motie
niet in stemming te brengen, omdat hij
te voorhang zou zijn.
Een lange discussie ontspon zich don
derdagavond verder over de benoe
ming van de toetsingscommissie. De
CDA-partijen en de kleine confessio
nele fracties hebben grote bezwaren
tegen het feit dat Stimezo een van de
organisaties is die leden voor deze
•ommissie kan voordragen.
LONDEN - De Amerikaanse minister van buitelandse zaken Henry Kissinger tij
dens een persconferentie voor de deur van Downing street 10. de woning van de
Britse premier James Callaghan. Kissinger kwam in Londen verslag uit brengen
aan Callaghan over de resultaten van zijn besprekingen over zuidelijk Afrika
AARDGASPRIJS
PER 1 MEI
3 CENT OMHOOG
DEN HAAG - De aardgasprijs gaat
waarschijnlijk op 1 mei met drie cent
omhoog. Uit het overleg tussen de VE-
GIN (Vereniging van Exploitanten van
Gasbedrijven in Nederland) en minis
ter Lubbers (economische zaken) is
daartoe een voorstel gekomen, waar
over in december door de ledenraad
van de VEGIN een beslissing zal wor
den genomen. De verhoging geldt voor
de kleinverbruikers in tariefgroep 2
(verbruik boven de 600 kubieke meter
per jaar).
Minister Van Agt, die evenals vorige
week donderdag ook deze donderdag
een kwartiertje in het Kamergebouw
verscheen om vragen van kamerleden
te beantwoorden, verklaarde nu offi
cieel dat hij namens het kabinet sprak
toen hij vorige week zei dat alleen een
wetsontwerp dat voldoende zorgt voor
de bescherming van het ongeboren le
ven, wetskracht mag krijgen. „Een mi
nister die in de Kamer spreekt wordt
geacht namens het kabinet te spreken,
tenzij het tegendeel blijkt".
En dat.laat3te is volgens de minister nog
niet het geval De abortusvoorstellen
van de kamerleden zijn in het kabinets
beraad nog niet besproken. ..Het is na
tuurlijk mogelijk dat men ook in het ka
binet het oneens is. Ik hoop dat mijn
stellige mening hierover door het kabi
net wordt gedeeld", aldus de minister
Enkele politieke waarnemers zagen
hierin andermaal een dreigement van
de minister van justitie, diünaal aan het
adres van zijn collega's
Advies vragen
Staatssecretaris Hendriks (volksge-
SALISBURY (RTR/UPI) - De
parlementsfractie van het Rho-
desische Nationale Front, de
regeringspartij van Ian Smith,
heeft een unaniem besluit ge
nomen ten aanzien van de voor
stellen van Henry Kissinger
voor een regeling van de Rhode-
sische kwestie.
Of het besluit een aanvaarding of ver
werping van de voorstellen inhoudt is
niet bekend. Premier Smith zei na af
loop van de parlementszitting zeer te
vreden te zijn over het resultaat. Hij zal
het vandaag bekendmaken een lande
lijke toespraak via radio en televisie.
Terwijl de zitting nog voortduurde werd
in ingelichte kringen in Salisbury ver
nomen dat men aistevende op een
bijna-zekere aanvaarding van de voor
steilen. Eerder op de dag was in rege
ringskringen vernomen dat het de
Zuidafrikaanse premier John Vorster
was die Smith metterdaad dwong ak-
CUSTERS UIT
BANGLADESJ
GEZET
DACCA (RTR) - De Nederlandse jour
nalist Peter Custers. dinsdag in Dacca
tot een gevangenisstraf van 14 jaar
veroordeeld wegens samenzwering tot
een gewapende revolutie tegen de Be
ngaalse regering, is donderdag het land
uitgezet. Dit is uit welingelichte bron
koord te gaan met het door Kissinger op
tafel gelegde vredespakket.
Volgens de kringen had Vorster ge
dreigd de voor Rhodesië vitale handels-
lijnen via Zuid-Afrika te verstikken ol
ARAFAT:
PALESTIJNEN
STAKEN STRIJD
IN LIBANON
BEIROET (AFP, UPL RTR) - De leider
van de Palestijnse bevrijdingsorgani
satie, PI.O, Yasser Arafat, heeft don
derdag meegedeeld dat zijn beweging
opdracht zou geven eenzijdig het vuren
in Libanon te staken. Zij zou 'provoca
ties' niet beantwoorden om er toe bij te
dragen de huidige crisis in het land te
beëindigen.
De bekdmaking stond in een boodschap
van gelukwensen aan Elias Sarkis.
Elias Sarkis heeft donderdag het presi
dentschap van Libanon aanvaard. De
52-jarige gouverneur van de staatsbank
was al in mei gekozen, maar moest tot 23
september wachten omdat zijn voor
ganger, Soeleiman Franjieh, erop stond
de volle zesjarige ambtstermijn uit te
zitten.
zelfs te verbreken Kissinger verliet
donderdag Afrika en is naar Londen ge
reisd.
De Zuidafrikaanse minister voor sport.
Piet Koornhof, heeft donderdag ingrij
pende wijzigingen in Zuid afrika's
sportpohtiek aangekondigd: voortaan
zal op alle niveaus multiraciale sport
worden toegestaan, gemengde ploegen
zullen het land in het buitenland verte
genwoordigen.
De verklaring voegde eraan toe 'dat wit
te. gekleurde. Indische en zwarte sport
lieden allen tot hun eigen verenigingen
dienen te behoren, maar dat wedstrij
den tussen de verschillende groepen
(waarmee multiraciaal wordt bedoeld)
wat betreft de individuele sporttypes op
alle niveaus toegestaan dienen te wor
den.'
In Zuid-Afrika vochten donderdag weer
zwarten met de politie. Volgens een of
ficiële woordvoerder werden 400 zwarte
demonstranten gearresteerd nadat
grote menigten studenten door het
stadscentrum van Johannesburg trok
ken.
De oproerpolitie zei dat zij met pistolen
en jachtgeweren liet vuur opende op
demonstranten bij twee stations in de
zwarte voorstad Soweto om hen te be
letten naar liet centrum van Johannes
burg op te trekken. Of hierbij doden of
gewonden vielen is niet bekend.
Op de foto v.l.n.r mevrouw Kappeijen van de Capello. mevrouw Finjaar-Maas.
beiden van de VVD. in gesprek met mevrouw Van Leeuwen tARi
De 27-jarige Custers had direct na zijn
veroordeling door een militaire recht
bank om gratie gevraagd, welke door
president Sadat Mohammed Sayem
werd verleend Volgens de rechtbank
had Custers bekend dat hij een sleutel
figuur was in het tegen de Bengaalse re
gering gerichte complot en dat hij had
getracht een 'wetenschappelijk socia
lisme' in het land op te zetten.
BRUSSEL (ANP) - De Europese commissie, dat is het 'dage
lijks bestuur' van de EEG, is van mening dat het noodzakelijk
is te laten onderzoeken in hoeverre het klimaat beïnvloed kan
worden.
Donderdag werd in Brussel bekend gemaakt dat een onderzoek zal worden
ingesteld naar een beïnvloeding van het klimaat, die een droge zomer zoals
die van de afgelopen maanden, kan voorkomen.
De groep van deskundigen die de Europese commissie in wil schakelen moet
uitzoeken welke factoren invloed hebben op het weer. Als die factoren bekend
zijn. aldus de redenering van de Europese commissie, dan zal men beter in
staat zijn om de weersontwikkeling op langere termijn te beïnvloeden en te
voorspellen.
De deskundigen krijgen een halfjaar de tijd voor hun onderzoek.
DOOR GOEDKOOP DUITS AANBOD
PRIJZEN HIER
OP MINIMUM
VLISSINGEN - De Zeeuwse garnalen
visserij dreigt In ernstige moeilijkhe
den te raken, doordat op grote schaal
Duitse garnalen tegen lage prijzen op
de Franse en ook wel op de Nederlandse
markt gebracht worden. Al sinds ruim
drie weken komen de prijzen op de
vismijnen in Breskens en Colijnsplaal
voor garnalen vrijwel niet meer boven
het minimum van 2.32 per kilo. De
voorzitter van de vissersvereniging in
Breskens de heer J. DE Bliek verwacht
dat de toestand nog zal verslechteren
en dat in toenemende mate garnalen op
de Nederlandse vismijnen zullen wor
den doorgedraaid. Dat is dit jaartochal
op vrij grote schaal gebeurd: in heel
Nederland werd dit jaar 500.000 kilo
garnalen doorgedraaid.
De heer De Bliek „Binnen de EEG is de
minimumprijs voor garnalen vastges
teld op ƒ2.32 per kilo. Maar die regel
geldt niet voor Duitsland Van daaruit
worden grote hoeveelheden garnalen
vooral op de Franse markt gebracht. Ei
genlijk is dat vorig jaar al begonnen.
Normaal beginnen de prijzen in het na
jaar aan te trekken, maar deze keer
komt het daar met van. We kunnen voor
de komende tijd venvachten dat er
flinke hoeveelheden hier zullen worden
doorgedraaid. Ik vrees dat de vissers in
grote moeilijkhjeden zullen komen. Vo
rig jaar is het een goed jaar geweest,
maar als we toestanden als deze twee
jaar achter elkaar hebben, zullen er vis
sers verdwijnen."
De her De Bliek wijsteroverigensop dat
de garnalevenvisserij door aanbod van
uit andere landen al geruime tijd in een
moeilijker positie is geraakt. „Dat is een
structureel probleem", zeo stelt hij Hij
merkt verder op dat de wendbaarheid
van de ga malen vissers, die vroeger als
het slecht ging nog konden overgaan op
de vangst van andere vissoorten, min
der is geworden door quoteringsmaat
regelen.
De heer A. Reynvoet. voorzitter van de
vereniging van handelaren in Breskens
beaamt, dal op grote schaal uil duits-
land garnalen op de markt worden ge
bracht. .Dat is een twijfelachtige zaa k."
Ramp
Wethouder J. J. Vergouwe van Oost
burg, die zich met visserijzaken bezig
houdt namens het gemeentebestuur
zegt: „Er dreigt een ramp te ontstaan.
Volgens de EEG-bepalingen valt er
niets tegen te doen. In Duitsland wordt
niet via vismijnen verhandeld. Het
gaat daar handjeklap. De garnalen-
stand beeft zich in de loop van de tijd
langzaam van het zuiden naar het
noorden verplaatst. Er zijn al heel wat
schepen van hier naar Duitsland ver
kocht. Het iou zeer ernstig zijn voor het
bedrijfsleven als w e ook de rest van de
vloot hier moeten missen. Zoals de toe
stand zich nu ontwikkelt, kant het niet
te lang duren. Er moet bijgesprongen
w orden of er moeten in EEG-verband
maatregelen ter bescherming van de
visserij getroffen worden. Er worden
duizenden kilo's garnalen doorge
draaid."
De heer Vergouwe wijst erop. dat de vis
serij de ene slag na de andere te verdu
ren krijgt „Er is van alle kanten drei
ging. Door de quotering en nu door het
dumpen van garnalen door de Duitsers.
De vooruitzichten zijn zeer somber."
In Zeeland gaat het om ongeveer 25
schepen: 10 in Colijnsplaaten ongeveer
15 in Breskens.
De kentering van
een milieubeleid
§De problemen rond het af
val van de Hoechst-
natzuurtabriek zijn deze week
dichter bij een oplossing ge
komen: een onafhankelijk in
stituut krijgt nu opdracht te
onderzoeken hoe de afvalstoffen van het
nieuwe bedrijf zowel milieuhygiënisch
als technisch en economisch verant
woord kunnen worden verwerkt Onder
tussen zal Hoechst een deel van zijn
optie-terrein binnen het havenschaps-
gebied aankopen om daarop een tijde-
hjke-en door de overheid te controleren
bewaarplaats voor het afval in te rich
ten. De bewuste fabriek zal nu vermoe
delijk kunnen starten zodra deze tijde
lijke bewaarplaats gereed is gekomen.
Deze laatste oplossing is geheel in over
eenstemming met de laatste zin van de
brief, die minister Vorrink vorige maand
over deze aangelegenheid aan gedepu
teerde staten zond. Letterlijk stond
daar: „Wel kan ik mijn medewerking
verlenen aan een op experimentele ba-
-sis opgezette - onder voortdurende con
trole staande - bewaarplaats op een ge
deelte van het door Hoechst ui optie
verkregen terrein." Datzalerdusnu van
komen. Deze tijdelijke regeling kan ech
ter terzijde worden geschoven zodra het
nog nader aan te wijzen instituut een
definitieve oplossing voor de verwer
king van het afval heeft gevonden.
D e brief van minister Vorrink aan ge
deputeerde staten- PZC van dinsdag j.L
- heeft sterk de aandacht getrokken.
Het was namelijk een nogal bars stuk,
waarin een aantal principiële uitgangs
punten van het milieubeleid fors werden
onderstreept. De bewindsvrouwe zette
uiteen, dat de verantwoordelijkheid
voor verwijdering van grote hoeveelhe
den chemisch afval primair bij de pro-
ducentligten niet bij de overheid. In dit
verband herinnerde de minister er aan
dat de nieuwe wet chemische afvalstof
fen - binnenkort zal die in werking tre
den - óók van dit
principe uitgaat Zij
wenste derhalve niet
in te gaan op
suggestie van gede
puteerden om in het
belang van de werkgelegenheid een
nieuwe stortplaats in te richten binnen
de gemeente Borsele. Een begrijpelijke
reactie uitvoering van dat plan zou
immers betekenen, dat de overheid toch
weer de verantwoordelijkheid voor het
afval zou overnemen en dat nu zou in
strijd zijn met de uitgangspunten van
het Nederlandse milieubeleid. Wanneer
men de brief van minister Vorrink aan
gedeputeerde staten thans met het
communiqué vergelijkt, dat dinsdag j.L
werd uitgegeven na de bespreking tus
sen de bewindslieden Lubbers en Vor
rink enerzijds en het bedrijf anderzijds,
dan is het onweerlegbaar dat de milieu
hygiënische uitgangspunten van minis
ter Vorrink onverkort zijn gehandhaafd.
De feiten spreken voor zichzelf. In de
eerste plaats wordt er in het communi
qué van uitgegaan, dat het afval in de
toekomst moet worden verwerkt en niet
ergens kan worden gestort. Daarmee
wordt de verantwoordelijkheid van de
producent onderstreept Voor deze ver
werking evenwel dient een verant
woorde methode te worden gevonden,
een onderzoek dat Hoechst voor zijn re
kening zal nemen. En dat dan is het
tweede accent op de verantwoordelijk
heid van het bedrijf. Het derde punt:
voorlopig mag het afval wel worden op
geslagen. maar dan op eigen terrein en
onder controle van de overheid. Met dit
'eigen terrein' wordt eveneens de pri
maire verantwoordelijkheid van het be
drijf aangegeven. En wat de aanduiding
'voorlopig' betreft: zij lijkt ons zó te
moeten worden uitgelegd, dat het opge
slagen afval alsnog moet worden ver
werkt zodra daartoe de methode is ge
vonden.
.Alles bijeengenomen is hier een posi
tieve oplossing tot stand gekomen dank
zij de bereidheid van overheid en bedrijf
gezamenlijk om uit deze moeilijke af
faire te komen. Overigens lijkt ons deze
oplossing tekenend voor de huidige si
tuatie van het milieubeleid. Nederland
zit in dit opzicht in een kentering: de
uitgangspunten zijn geformuleerd,
maar de voorschriften en de uitvoer
ingsmaatregelen ontbreken voor een
deel. Daarnaast gaat het om een kente
ring in mentaliteit: zo'n tien jaar gele
den zou deze problematiek anders zijn
opgelost en wel in die zin, dat de over
heid zich veel soepeler zou hebben op
gesteld dan nu het geval was. Die tijd
van weleer is echter voorbij en dat bete
kent. dat er conflicten kunnen ontstaan
tussen overheid en bedrijfsleven:
conflicten-op-de-kentering. Over vijf
jaar echter is een oplossing zoals die
thans hier is gevonden, vermoedelijk zo
vanzelfsprekend en zo normaal, dat er
vrijwel stilzwijgend aan voorbij zal wor
den gegaan. De brief van gedeputeerden
aan minister Vorrink dateerde nog uit
de periode van vóór de kentering: het
college vroeg de bewindsvrouwe een op
lossing te willen toestaan die voor het
bedrijf zonder meer gunstig was. Over
weging van het college: het gaat hier om
enige tientallen arbeidsplaatsen en
daarover moet in deze tijd niet licht
vaardig worden gedacht. Het antwoord
van de ministerdaarentegenmarkeerde
de kentering: zij zette uiteen dat rege
ring en staten-generaal tot een nieuwe
wetgeving hadden besloten die binnen
kort van kracht zou worden, zodat er nu
al mee moest worden gerekend. De hou
ding van het bedrijf tenslotte tijdens de
bespreking met de bewindslieden Lub
bers en Vorrink betekende alsnog de er
kenning van de kentering: het accep
teerde zijn verantwoordelijkheid. Een
interessante ontwikkeling.
