Troonrede in minenr
Welzijnsbeleid blijft gericht op
kansen voor de meest kwetsbaren
IPZC/,
CRM: TOCH WAT EXTRA SUBSIDIE
Kosten gezondheids
zorglijken
minder te stijgen
Veel aandacht vormingstoneel
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1976
CRM-BEGROTING GESTEGEN TOT 8,2 MILJARD
TOENAME WERKLOOSHEID IN NED.
miljoenennota
14
DEN HAAG - Het scheppen van ontplooiingskansen voor de meest kwetsbaren in
onze samenleving door macht, kennis en inkomen zo rechtvaardig mogelijk te
verdelen. Dat blijft de hoofdzaak voor 1977 van het welzijnsbeleid dat onmogelijk
meer als 'de weke sector' kan worden gekenmerkt. Dit komt alleen al financieel
tot uiting in de toename van de omvang van de beschikbare middelen: in vier jaar
tijd is het erm-budget met meer dan 5 miljard gulden toegenomen.
Minister mr. H W. van Doom en staats
secretaris W. Meijer wijzen er echter in
hun memorie van toelichting op de
crm-begroUng voor 1977 op. dat de
gelden als gevolg van de economische
situatie wel veel doelgerichter besteed
moeten worden en dat er aan de groei
van allerlei voorzieningen en activitei
ten een grens is. De begroting voor 1977
beloopteen bedrag van 8.2 miljard, dat
is een stijging vergeleken met 1976 van
ruim 11 pel. Een verhoging waarover
minister Van Doom. gezien de 1 pet-
operatie 'redelijk tevreden' is.
Maar een aanzienlijk minder forse stij
ging dan de jaren daarvóór, toen de to
tale erm-'pot' met 30 tot 3-1 pet toenam.
Percentueel zijn de onderdelen 'maat
schappelijke ontwikkeling' en 'ver-
zetsdeelnemers en vervolgden' het
.meest, de onderdelen 'culturele zaken'
en 'bijstandszaken' het minst gestegen.
Toch blijft de post bijstandsuitkerin
gen in 1977 met 4.3 miljard veruit 're
cordhouder' op de begroting.
Als gevolg van de 1 pet-operatie van de
regering moest 45.2 miljoen op de erm-
begroting gekort worden. Tevens werd
60 miljoen gulden uit de 'bijstandspol'
gehaald, hetgeen mogelijk was door een
meer strenge regulering van de indi
recte financiering van instellingen
(zoals bejaardenöordeni uit de bijstand.
De bezuinigingen hebben nergens tot
'liquidatie' van voorzieningen geleid.
Verbetering van de positie van de laagst
betaalden zeggen beide bewindslieden
o.m. bereikt te hebben door het optrek
ken van de bijstandsnorm voor gehuw
den tot het niveau van het netto mini
mumloon. door verscherping van het
draagkrachtbeginsel in de tarieven van
de gezinsverzorging, door verbetering in
GRENS STIJGING
TARIEVEN
7 PROCENT
DEN HAAG - In 1977 zullen de over-
heidstarieven in het algemeen met
maximaal 7 procent mogen stijgen. Mi
nister De Gaay Fortman schrijft in zijn
begroting van binnenlandse zaken dat
dit maximum mag worden bereikt als
de kostenontwikkeling daartoe aan
leiding geeft. Het zou in sommige ge
vallen dus minder kunnen zijn.
Maar aan de andere kant laat de be
windsman ook ruimte open voor een
overschrijding van het percentage. Als
een gemeente of provincie kan aanto
nen dat een grotere tariefsverhoging
noodzakelijk is omdat er anders tekor
ten ontstaan die laternietmeer kunnen
worden ingehaald, zullen verzoeken om
de grens van 7 procent te overschrijden,
"in overweging worden genomen', aldus
de begroting.
de regelingen voor verzetsdeelnemers,
vervolgden en oorlogsslachtoffers en
door het ombuigen van de subsidie
stromen. De groei van de middelen voor
de bevordering van het welzijn van cul
turele minderheden - Surinamers. An-
tillianen. Molukkers. buitenlandse
werknemers en woonwagenbewoners -
is voor 1977 'niet gering'. Zo krijgt het
woonwagenwerk in 1977 de beschikking
over 10 miljoen gulden meer. de post 'al
lochtone groepen' stijgt met meer dan
14 miljoen. Het Centraal Bureau Uit
voering Vestigingsbeleid Rijksgenoten
kan het volgens de bewindslieden vol
gend jaar met 24 miljoen minder af.
Recreatie
In het kunstbeleid wordt voorrang ge
geven aan activiteiten die aan meer
mensen ten goede komen. Daarom is
met name aan het vormingstoneel rui
mere armslag gegeven. Ten aanzien
van de openluchtrecreatie, waarvoor
minder geld wordt uitgetrokken,
wordt een aantal belangrijke knelpun
ten genoemd: een tekort aan recreatie
projecten in het westen van het land en
een regionaal te sterke groei van wa
tersport en verblijfsrecreatie. Voor hel
komend jaar staat het behoud van bos
sen op de voorgrond.
Het 'aanbod' van natuurgebieden is
ruimer geworden, maar de beschikbare
middelen, zowel in de sector van het
aankopen door de staat als in die van de
aankopen door de particuliere natuur
beschermingsorganisaties. zijn niet
meer voldoende om daar gelijke tred
mee te houden. In 1977 wordt gestreefd
naar uitbreiding van het aantal opspo
ringsambtenaren die de naleving van de
bepalingen over beschermde inheemse
dieren en planten moeten controleren.
Subsidies worden verleend voor nieuwe
vormen van recreatievoorzieningen
zoals stadsparken. Hierbij wordt priori
teit gegeven aan de grote steden, groei
kernen en oudere industriesteden
Sportbeleid
Het sportbeleid zal gericht blijven op
de sportieven recreatie. Activiteiten
gericht op het bereiken van bevol
kingsgroepen die niet of weinig doen
'aan 'sportief bewegen' worden gesti
muleerd. Voorlichting zal vooral aan
bejaarden en gehandicapten worden
gegeven. Minister Van Doorn wil niet
bijdragen in de honorering van sport
leiders. Wel zal overleg worden ge
voerd met een aantal gemeenten, pro
vincies en de Nationale Sporttotal isa-
tor over de afstemming van hun subsi
diebeleid ten aanzien van het sport-
tcchnisch kader.
Gestreefd wordt er voorts naar dat bin
nen 5 jaar het 'stuwmeer' van sporthal
len. sportzalen en overdekte zwemba
den (een subsidiebedrag van 40 miljoen)
leeggestroomd is. Nieuwe aanvragers
van subsidie hoeven in de toekomst niet
meer op rijkssteun te rekenen. Een dis
cussienota over het sporlaccommoda-
tiebeleid is in voorbereiding.
Veel welzijnsorganisaties op het gebied
van de maatschappelijke ontwikkeling
komen - aldus de memone van toelich
ting op de erm-begroting - met toe aan
het goed verkennen van de behoeften
van de bevolking De dienstverlening
aan het publiek moet dringend worden
verbeterd Voorde eerste keer beloont'
erm het vrijwilligerswerk met een half
miljoen op de begroting. Wat betreft de
gezinsverzorging vraagt de minister
zich af of de beschikbare mankracht wel
juist gespreid is. De Nederlandse Ge
zinsraad gaat een onderzoek verrichten
naar samenwonen en niet-huwehjkse re
laties. Er zal met terugwerkende kracht
per 1 januari 1976 een rijksbijdragerege
ling voor kinderdagverblijven ingaan
Een zelfde regeling voor hulpverlening
aan jongeren treedt in werking: daarbij
wordt gedacht aan crisisinterventie en
hulpverlening bij druggebruik en ont-
wenning.
Buurthuiswerk
Bijstand
de opvang van druggebruikers. De
communicatie tussen bijstandsont
vanger en gemeentelijke sociale dienst
moet worden verbeterd. De sociale
diensten zijn vaak overbelast. Het on
derzoek naar het functioneren van deze
diensten is bijna klaar. De bijstands-
'pot' van 4.3 miljard is verdeeld in 60
pet voor thuiswonenden en 40 pet voor
externe verpleging en verzorging. Er
zullen stringentere toelatingsbepalin
gen komen voor instellingen die indi
rect uit de bijstand worden gefinan
cierd.
Oorlosslachtoffers
Het pakket verbeteringen ten behoeve
van veizetsdeelnemers en vervolgden
beloopt 63 miljoen. Een verbetering van
de wetten buitengewoon pensioen be
treft onder meer de toekenning van alle
buitengewoon gepensioneerden die een
vermeerderd pensioen gemeten van
f3000, waarover geen belasting ver
schuldigd is. Deze toesldg moet per 1
januari a s. gerealiseerd zijn. Er wordt
gestart met een informatiecentrum: een
kleine staf gaat de betrokkenen wegwijs
maken in het totaal van wetten en rege
lingen.
HENDRIKS: KOERS AANSCHERPEN
In Amsterdam. Rotterdam. Den
Haag en Utrecht zal binnen afzienbare
tijd poliklinische hulp voor mensen die
aan geslachtsziekte lijden gratis zijn.
Hiertoe is besloten omdat de uitbreiding
van geslachtsziekten een zorgelijke
ontwikkeling te zien geeft. Aldus de me
morie van toelichting op de begroting-
volksgezondheid voor 1977.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - De spiraal van de ge-
zondheidszorgkosten lijkt iets minder
op te lopen dan vroeger voorzien, zo
siaat in de memorie van toelichting bij
de begroting van volksgezondheid.
Maar het is te vroeg om daaruit gevolg
trekkingen te maken, zegt staatssecre
taris Hendriks. De indruk bestaat dat
dc beperking van de groei mede toe te
schrijven is aan een vermindering van
het aantal dagen ziekenhuisverple-
ging. lagere uitgaven voor specialisti
sche hulp en afremming van de con
sumptiestijging.
Hendriks gaat de koers ter doorbreking
van de kostengroei overigens wat aan
scherpen, in het kader van de over
heidsbezuinigingsoperatie.
In het kader van de wenselijke beper
king van de groei der uitgaven met 1.5
miljard tot 1980 worden maatregelen
bevorderd die betere waarborgen bie
den voor een goed en verantwoord be
heer van de middelen en voor de aan
passing van de regelingen volgens de
ZFW en de AWBZ aan de ontwikkel®,
gen in de gezondheidszorg.
Wat de tarieven betreft, zal aan de b».
staande bezwaren tegemoet worden tj.
komen door een algemene wettelljb
voorziening ter bevordering van een
evenwichtig tarievenstelsel. Daartoeza)
Hendriks zo spoedig mogelijk een w
sontwerp indienen.
Om dc grote tariefstijging, die dit jaar
tot stand komt, wat af te vlakken, heb
ben de ministeries van volksgezond-
heid en economische zaken het Cen
traal Orgaan Ziekenhuistarieven gi.
vraagd een stringent beleid te voeren.
Het gaat om een extra verhoging van
meer dan een miljard, onder meer ven
oorzaakt door daling van de bezet
tingsgraad in de ziekenhuizen, stijging
van personeelsomvang door ruimere
richtlijnen, overgang van artsen In
dienstverband, en dergelijke.
Minister Van Doorn is van mening dat
vóór 1 januari 1977 één landelijke or
ganisatie voor begeleiding van club- en
buurthuiswerk tot stand moet zijn ge
bracht, Dat wil zeggen dat de Salco en
de Nederlandse Bond voor Sociaal Cul
tureel Vormingswerk zullen moeten
fuseren. Hij overweegt voorts of vol
gend jaar meer geld voor het speel
tuinwerk kan worden vrijgemaakt.
Kabeltelevisie zal de samenlevingsop
bouw moeten gaan stimuleren. Een on
derzoek zal er naar worden ingesteldDe
groei van het bibliotheekwerk door de
invoering van de bibliotheekwet (con
tributie vrijdom voor jeugdigen) stelt
•m voor grote problemen.
Surinamers
Er zal meer inzicht moeten komen in de
essentiële problemen van minderheids
groepen in onze samenleving. De cate
goriale instellingen en het algemeen
welzijnswerk moeten beter samenwer
ken. Speciale aandacht wordt geschon
ken aan de sociale en individuele pro
blemen van Surinamers, vooral die tus
sen 16 en 25 jaar. Ruime aandacht zal
ook moeten worden besteed aan gezin
sproblemen van buitenlandse werkne
mers en de plaatselijke Molukse stich
tingen. Met. kracht zal moeten worden
gewerkt aan de inrichting en voor
woonwagenbewoners, renovatie van
grote centra moet worden tegengegaan.
DEN HAAG - Ondanks de 1
procent-besnoeiingsoperatie
van de regering, heeft minister
Van Doom (erm) kans gezien
enkele extra's aan financiële
middelen uit te trekken voor
film. letteren, jazz, beeldende
kunstenaars en rijksmusea.
Daarentegen kan aan een groot
aantal wensen die herhaaldelijk
uit de kunstwereld naar voren
komen, niet worden voldaan.
In de eerste helft van 1977 zal de
groepsregeling ter aanvulling van het
inkomen van oudere zelfstandigen (tot
het niveau van de bijstandsnorm) van
kracht worden. Per 1 oktober treedt een
regeling voor de bijstandsverlening
aan schippers in werking. Eveneens in
het kader van de abw w ordt nagegaan
of er geld kan worden vrijgemaakt voor
Volgens de memorie van toelichting op
de erm-begroting voor 1977 kan bij
voorbeeld het ambitieuze plan voor de
bevordering van popmuziek niet geho
noreerd worden. Ook voor de minie-
kunst, dat nog altijd niet de belangstel
ling van een breder publiek krijgt, kan
de bewindsman nauwelijks (financieel)
warm lopen. Hetzelfde geldt voor het
poppentheater, waarmee in de begro
ting '77 nog geen rekening wordt ge
houden.
De uitgaven voor de vervaardiging van
het Polygoon Journaal voor de biosco
pen zullen aanzienlijk worden beperkt.
/Subsidiëring van collectieven van fil
mers zal alleen per project mogelijk zijn.
Nieuwe kunstprojecten zullen voorrang
blijven krijgen boven oude. bestaande
voorzieningen.
Positief wordt de situatie in het Neder
landse toneel beoordeeld. Volgens de
memorie van toelichting wordt komend
jaar veel aandacht aan het vormingsto
neel geschonken
Nog dit jaar zullen concrete opdrachten
aan beeldende kunstenaars worden ver
strekt door erm. Het functioneren van
de afdeling Beeldende Kunst en Bouw
kunst van de Raad voorde Kunst wordt
als 'uiterst twijfelachtig' bestempeld.
Het beleid voor de artotheken wordt
voorlopig niet gewijzigd. De subsidië
ring van muziekscholen wordt beschei
den verhoogd De documentatie, distri
butie en voorlichting ten aanzien van de
audio-visuele media zullen worden aan
gepakt. De cursussen kunstzinnige
Minister Van der Stee je.egfc dat de
ontwikkeling van de grondprijs hem
zorgen baart. Volgens hem zal een wijzi
ging van de grondprijsontwikkeling
voornamelijk moeten worden gezochtin
de stimulering van het. aanbod. „Het
aanbod moet thans voornamelijk ko
men van hen die wegens leeftijd of ge
zondheidstoestand hun bedrijf beëindi
gen. Bij deze groep bestaat de neiging,
door de stijging van de grondprijzen,
hun gronden zo lang mogelijk vast te
houden. Deze neiging zou versterkt
kunnen worden door eventuele inko-
mensregeUngen. Bezien dient te worden
in hoeverre in het kader van sociale
maatregelen, die ten doel hebben on
dernemers in de landbouw een redelijk
inkomen te garanderen, bevordering
van de grondmobiliteit als nevendoel-
stelling kan worden opgenomen".
vorming van het vrijwillige jeugd- en
buurthuiswerk worden met drie jaar
verlengd.
Er liggen nog duizenden verzoeken om
Verstedelijkings-
nota snel in
het parlement
DEN HAAG - Minister Gruijters
(volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning) wil nog in deze kabinetsperiode
(dus voor mei 1977) de verstedelij-
kingsnota in het parlement verdedi
gen. Hetontwerp bevindtzich nu nog in
een voorlopig stadium; nadat de raad
van advies voor de ruimtelijke orde
ning zich zal hebben uitgesproken -
naar verwachting in december van dit
jaar- zal de nota in het kabinet worden
behandeld.
Bij de discussie over de verstedelij-
kingsnota zal het kabinet ook een be
slissing nemen over de tweede fase van
het spreidingsbeleid. Het gaat hier om
enkele duizenden ambtelijke plaatsen,
die vanuit Den Haag naar het noorden,
oosten en gedeeltelijk ook naar het
zuiden kunnen worden overgeplaatst.
Gruijters zal begin 1977 ook een nota
landelijke gebieden publiceren Hierin
wordt ingegaan op de relaties tussen
landbouw, milieu en verstedelijking.
Volgens een werkgroep van de rijkspla
nologische commissie gaat het hier om
een gebied van in totaal 75.000 ha.
inwilliging van een restaura tie-subskfc
te wachten. Van slinken is geen sprait
Het financiële probleem van monum»
tenzorg en restauratie blijft zorgen fc-
ren. Er is berekend dat, wil de restai»
tie van 31 historische stadskernen n
kelijk gestalte krijgen, 700 miljoen
den subsidie, uitgesmeerd over 10 Jas:
nodig is.
De rijksdienst voor het oudheidkunöif
bodemonderzoek is zo minimaal toep-
rust dat alleen nog nood-opgravingen
kunnen worden gedaan.
Nog te weinig
vrijwilligers voor
ontwikkelingshulp
DEN HAAG - Zowel vrijwilligers, vin
de Stichting Nederlandse Vrijwilli
gers. als deskundigen bieden zicb nog
steeds in te geringe aantallen aan om in
opdracht van de regering te gaan wer
ken in ontwikkelingslanden.
Minister Pronk vertelde in een toebcb-
ting op zijn begroting voor 1977,daler
de laatste maanden wel meer tg.
assistenten-deskundigen zich. aanmel
den. Dat zijn in het algemeen nt.f»
gere mensen, op het niveau vaisMnt
sitair of hoger beroeps onderwijs.
Dit jaar is een begin gemaakt oei de
vorming van een korps van deskundi
gen. waarbij de ontwikkelingswerkers
in vaste dienst kunnen gaan.
DEN HAAG - Koningin Juliana heeft dinsdagmiddag de nieuwe
zitting van de staten-generaal geopend met het uitspreken van de
Troonrede. De letterlijke tekst van deze rede luidt:
Leden pan de staten-generaal
Ongetwijfeld gaar. de gedachten nu terug naar de moeilijke periode
die achter ons ligt. Laten wij vandaag, in het besef van een gemeen
schappelijke verantwoordelijkheid, vooral zien naar het vele wat
ons te doen staat.
Er wachten het. komende parlementaire jaar zware taken.
Na de diepste inzinking sinds 1945 heeft de economische ontwikke
ling in de westerse wereld een keer ten goede genomen. Het herstel
komt echter slechts langzaam op gang. Het inflatietempo is naar
verhouding hoog gebleven en de werkloosheid is hardnekkig van
aard.
Wat de regering voor ogen staat is werk voor iedereen in een samen
leving. waarin minder ongelijkheid heerst en ieder gelijke ont
plooiingsmogelijkheden heeft.
Daarom is het beleid toegespitst op het behoud van bestaande en
het scheppen van nieuwe arbeidsplaatsen en op het terugdringen
van de inflatie. Alleen als ditgelukt, blijft het mogelijk om de collec
tieve voorzieningen te waarborgen, met voorrang voor de zwaksten
in de samenleving. Dan ook kan uitzicht worden geboden op een
bescheiden groei van de koopkracht van de burgers in de komende
jaren.
Dit beleid vindt zijn weerslag In de rijksbegroting 1977. De verzwa
ring van de druk van de collectieve lasten blijft binnen de gestelde
norm van 1 procent van het nationale inkomen. De regering stelt
geen verhoging van belastingtarieven voor. De vorig jaar inge
voerde tijdelijke verlichtingen van sociale premies en van de loon-
en inkomstenbelasting worden blijvend. De inflatiecorrectie zal
voor 10 procentworden toegepast. Hogere bedragen voor reiskosten
zullen van de inkomstenbelasting mogen worden afgetrokken. De
bestaande regeling voor de zelfstandigenaftrek wordt volgend jaar
gehandhaafd
IM[et de jaarwisseling zal u het voorstel van wet bereiken ter uit
werking van het aangekondigde nieuwe instrument voor een ge
richte aanmoediging van investeringen, dat per 1 april a.s. in wer
king moet treden. Om diezelfde investeringen te bevorderen zullen
meer gecoördineerde regelingen voor het vergunningenbeleid ter
hand worden genomen. Nieuwe inspanningen ten behoeve van de
werkgelegenheid vooral in de zwakkere regio's zullen op gang wor
den gebracht Belangrijke bedragen blijven bestemd voor steun en
begeleiding van individuele bedrijven: daarbij zal meer aandacht
gegeven worden aan structurele oplossingen. Ter bestrijding van de
werkloosheid onder jongeren onderzoekt de regering de mogelijk
heid tot het aanmoedigen van deelarbeid, alsmede het verruimen
van de mogelijkheid voor oudere werknemers om zich ten behoeve
van de werkgelegenheid van j ongeren ui t he t arbeidsproces terug te
trekken. In dit verband hecht de regering grote betekenis aan de
experimenten die in de onderwijssector zijn begonnen.
Dit najaar zal de regering bezien of aanvullende conjuncturele
maatregelen noodzakelijk zijn.
De droogte van de afgelopen zomer heeft veel landbouwbedrijven in
moeilijkheden gebracht. Waar nodig zal de regering maatregelen
treffen om het agrarische produktiepotentleel op een verantwoord
peil te houden.
Een duurzaam herstel van de economische groei en van de werkge
legenheid. onder handhaving van een verantwoord peil van de col
lectieve voorzieningen, komt in zicht, indien alle inkomensgroepen
bereid zijn daartoe hun bijdrage te leveren. De regering vertrouwt
erop dat de sociale partners in komend overleg daarvoor oog zullen
hebben. De heden aan u aangeboden macro-economische verken
ning laat zien dat wanneer deze bereidheid aanwezig is. gerekend
mag worden op een beweging naar herstel van investeringen en
werkgelegenheid. Grote voorzichtigheid is geboden om te voorko
men, dat het herstel weer in gevaar komt. Als wij die voorzichtigheid
betrachten komt een prijsstijging binnen ons bereik die lager is dan
in enig jaar na 1970 haalbaar is gebleken Om dit te verwezenlijken
kan in 1977 een strak prijsbeleid niet worden gemist.
Alleen een gezamenlij ke krach tsinspannlng zal het mogelij k m a ken
de opgaande lijn die zich voor onze welvaart in het komende jaar
aftekent ook naar een verdere toekomst door te trekken. De rege
ring hecht daarbij aan de verwezenlijking van voorstellen, die erop
zyn gericht om de sociale partners beter in staat te stellen hun
verantwoordelijkheden binnen en buiten de onderneming waar te
maken.
Met het oog daarop zalu, naast de reeds ingediende voorstellen met
betrekking tot de vermogensaanwasdeling en de ondernemingsra
den. op korte termijn een wetsontwerp bereiken betreffende de
openbaarheid van inkomens uit arbeid van werknemers en beoefe
naren van vrije beroepen. Dit najaar zal een voorontwerp worden
gepubliceerd van een raamwet inkomensvorming, die een belang
rijke uitbreiding beoogt van de instrumenten voor het voeren van
een inkomenspolitiek
Op korte termijn zal een wetsontwerp worden ingediend tot mati
ging van de pensioenopbouw van politieke ambtsdragers. Het ka
binet zal het gebruikelijke overleg openen met de betrokken organi
saties over een verdergaande matiging van de hoogste salarissen in
de overheidssfeer met ingang van 1977.
Voor het eerst zullen u thans ook meerjarenramingen worden
aangeboden over de ontwikkeling van de sociale verzekeringen in
de jaren 1977-1980. De wetsontwerpen, die reeds voor 1977 een be
perking van de uitgavenstijging moeten bewerkstelligen, zullen u
binnenkort bereiken. Daarbij zullen inkomensverschillen worden
verkleind.
In aanvulling op de invoering van de algemene arbeidsongeschikt
heidsverzekering per 1 oktober a s wil de regering in de eerste helft
van 1977 de regeling in werking stellen die oudere zelfstandigen in
de leeftijd van 58 tot 65 jaar onder bepaalde voorwaarden de garan
tie voor een minimum inkomen biedt.
Omdat vele deelnemers aan het verzet, vervolgden en andere oor
logsslachtoffers nog in benarde omstandigheden verkeren heeft de
regering besloten tot verbetering van hun financiële positie. De
daartoe nodige voorstellen tot wetswijziging zullen u spoedig berei
ken.
Minderongelijkheid is vooral ook afhankelijk van de mogelijkheden
die het onderwijs biedt. Met erkenning van de eigen verantwoorde
lijkheid van met name het bijzonder onderwijs, spant de regenng
zich in voor verbetering en vernieuwing van de onderwijsvoorzie
ningen. Met voorrang wordt daarbij aandacht geschonken aan
groepen die om sociale of economische redenen tot dusver het minst
profijt van het onderwijs hebben gehad. In het lager onderwijs zul
len de klassen in 1977 verder worden verkleind. Het ontwerp van wet
op het basisonderwijs kan nog in deze zittingsperiode worden ver
wacht.
Met de discussienota 'Contouren van een toekomstig onderwijsbes
tel' heeft het kabinet velen betrokken bij de gedachtenvorming over
het onderwijs in de toekomst Een vervolg op deze nota zal in het
voorjaar van 1977 verschijnen
Een beleidsnota over de geleidelijke invoering van sectorraden voor
de meerjarenplanning van het wetenschappelijk onderzoek zal u
binnenkort bereiken.
Over de emancipatie van de vrouw zal de regering u dit zittingsjaar
denkbeelden voor een beleid op langere termijn voorleggen. In af
wachting daarvan wordt het bestaande beleid versterkt en uitge
breid, onder andere door subsidiering van vrouwenhuizen en voor
lichtingsprojecten.
De kwaliteit van het bestaan hangt in hoge mate af van een goede
huisvesting en leefomgeving. Bijna tweederde van alle woningen in
ons land is na 1945 tot stand gekomen en draagt dus de kenmerken
van een enkele generatie. We moeten daarom zuinig zijn op de
woningen en gebouwen van oudere tijden. Ook in het stadsvernieu
wingsbeleid zal deze waardering tot uiting komen Bij de nieuw
bouw wordt verscheidenheid zoveel mogelijk bevorderd. Een dezer
dagen biedt de regering u een drietal wetsontwerpen aan over de
huur van woonruimte Ze vormen een afronding van het nieuwe
huren subsidiebeleid. Dit beleid biedt tevens een grondslag voor
nieuwbouw, afgestemd op kwaliteit en nieuwe behoeften.
In het komend zittingsjaar zal het kabinet structuurschema's voor
leggen waarin de ruimtelijke aspecten van het verkeer en vervoer,
de vaarwegen en de volkshuisvesting worden behandeld.
De regering vertrouwt erop dat het mogelijk zal zijn de behandeling
van de belangrijke wetsontwerpen inzake de herziening van de on
teigeningswet en het scheppen van een voorkeursrecht voor ge
meenten in deze zittingsperiode tot een goed einde te brengen.
Het Waddengebied dient als onvervangbaar natuurgebied behou
den te blijven. Na de periode van inspraak zal een definitieve beslis
sing worden genomen over de wijze waarop dit doel kan worden
bereikt.
Nog dit jaar zal u een ontwerp tot wijziging van de wet op de ruimte
lijke ordening worden aangeboden.
De regering blijft voorrang geven aan het gebruik van het openbaat
vervoer. Volgend jaar zal het rijk meer dan 2 miljard besteden aan
het openbaar vervoer in stad. streek en land. Daarnaast beseft de
regenng het belang van de au to voor velen. De leefbaarheid van ons
land vraagt echter om een beheerst gebruik daarvan.
Het gevoerde beleid voor de verkeersveiligheid heeft het aantal
slachtoffers de afgelopen jaren duidelijk doen dalen. Het in de laat
ste maanden weer toegenomen aantal ongelukken vraagt om een
hernieuwde inspanning.
Terwille van de kwaliteit van het water is het verheugend dat over
eenstemming is bereikt over de verdragen ter beperking van de
zoutbelasting en de chemische verontreiniging van de Rijn.
Om redenen van energiebesparing en vrijetijdsbesteding zal de re
gering voorstellen het. komende voorjaar de zomertijd in te voeren.
Een ontwerp van wet, Algemene Bepalingen Milieu-hygiëne zal re
gels geven voor inspraak en beroep en voor coördinatie bij de ver
gunningverlening.
In de gezondheidszorg wordt naast kostenbeheersing in sterke
mate verbetering van de preventie nagestreefd. Een wetsontwerp
betreffende bevolkingsonderzoek zal binnenkort aan adviesinstan
ties worden toegezonden.
!De ontwikkeling naar democratisering en spreiding van zeggen
schap ontmoet bezwaren en weerstanden De regering onderkent de
problemen, die inspraak oproept voorde besluitvorming. Zij meent
echter, dat voortgang op de weg van het vergroten van de mondig
heid van de burgers geboden is
Met de binnenkort in te dienen wetsontwerpen wordt een belang
rijke stap gezet naar modernisering van het binnenlands bestuur.
Streven naar decentralisatie kenmerkt ook de wettelijke maatrege
len. die op komst zijn. tot versterking van de zeggenschap van de
burgers en van de rechtszekerheid van alle bij het welzijnsbeleid
betrokkenen.
In het kader van de algehele grondwetsherziening zijn waarborgen
voor de individuele en maatschappelijke rechten van de burger
neergelegd in de wetsontwerpen inzake klassieke en sociale grond
rechten Binnenkort zullen u wetsontwerpen bereiken inzake ver
kiezing. inrichting en samenstelling van de staten-generaal. Aan
vaarding van de voorstellen tot herziening van de grondwet zal
ertoe leiden dat komend voorjaar ook de eerste kamer der staten-
generaal zal worden ontbonden en opnieuw verkozen.
Het kabinet zal zijn standpunt inzake een eventuele herziening van
de structuur van de onderneming bepalen na ontvangst van het
gevraagde SER-advies, Intussen beraadt het zich over een wette
lijke regeling van een commissaris algemeen belang bij de grootste
vennootschappen
In het belang van de veiligheid van de bevolking wordt de samen
werking tussen de politiekorpsen verbeterd. Een algehele herzie
ning van de wetgeving op het gebied van de wapenhandel is in
aantocht.
Een wetsontwerp dat de toepassing van geldboetes boven vrij
heidsstraffen wil aanmoedigen, zal u spoedig bereiken. Een nota
over üc actuele viaagsiukkeii van liet gevangeniswezen worat u
vandaag aangeboden.
In de afgelopen driejaar werd ons land zesmaal geconfronteerd met
terroristische acties waarbij onschuldige burgers werden gegijzeld.
De regering werkt, ook in internationaal verband, aan de verbete
ring van preventieve maatregelen en van de coördinatie bij dc be
strijding van terreurdaden.
Een verdere ontspanning tussen Oosten West is noodzakelijk. Maar
deze kan alleen worden verwezenlijkt wanneer alle betrokken sta
ten de vorig jaar in Helsinki overeengekomen beginselen over vei
ligheid en samenwerking in Europa ook werkelijk in praktijk bren
gen. Daarnaast moeten concrete resultaten worden geboekt in het
overleg in Wenen over wederzijdse vermindering van de militaire
sterkte. In het ontwapeningsbeleid staat het terugdringen van de
nsico's van kernbewapening voorop.
Ons land levert een alleszins redelijke bijdrage tot de bondgenoot
schappelijke verdediging. De sterk toenemende kosten van deze
verdediging dwingen echter tot een versterking van de onderlinge
samenwerking en taakverdeling binnen het bondgenootschap.
Binnen dat kader dienen de beslissingen te worden genomen over
nieuwe grote investeringsprojecten voor de Nederlandse krijgs
macht.
D e Europese gemeenschap behoeft voor alles een versterking van
haar interne samenhang. Ernstig moet worden gepoogd het econo
misch beleid van de lid-staten beter te coördineren en de politieke
samenwerking te verbreden en te verdiepen. Vanuit die overtuiging
vervult Nederland thans het voorzitterschap van de gemeenschap.
Rechtstreekse verkiezingen voor het Europese parlement in 1978
zijn een eerste stap naar een werkelijk democratisch Europa.
Met ontsteltenis beziet de regering de situatie in zuidelijk Afrika,
waar de blanke regeringen in Rhodesiè en Zuid-Afrika nog steeds
met bereid blijken de bakens te verzetten. Alleen als de rechten van
de niet-blanke bevolking in zuidelijk Afrika worden erkend en ge
respecteerd, kunnen nóg ernstiger ontwikkelingen worden voor
komen. In samenwerking met andere staten zullen wij ons inzetten
voor een beëindiging van het apartheidsregime.
In 1977 zal opnieuw 1,5 procent van het nationale inkomen worden
besteed aan ontwikkelingshulp. Velen ervaren dit als een reëel offer,
maar wij vertrouwen op de bereidheid dit offer te brengen omdatde
hulp vooral wordt gericht op de armste landen en bevolkingsgroe
pen in de wereld. Dit is het centrale thema van de beleidsnota over
de Nederlandse bilaterale hulp die u heden wordt toegezonden.
Nederland blijft zich, op weg naar een nieuwe internationale eco
nomische orde, inzetten voor concrete onderhandelingen over de
gTondstoffenproblematiek en voor maatregelen ter verlichting van
de schuldenlast van de arme landen.
Over de toekomstige staatkundige en sociaal-economische struc
tuur van de Nederlandse Antillen zullen dit parlementaire jaar ad
viezen worden uitgebracht.
Leden der staten-generaal
Bij zijn optreden heeft het kabinet zijn beleid gesteld in het teken
van spreiding van inkomen, kennis en macht. Veel werd gereali
seerd, tot veel werd een aanzet gegeven.
Het economisch getij is tegen. De regering ziet een nauwe samen
hang tussen de bereidheid de offers te brengen die nodig zijn om de
economische moeilijkheden te overwinnen, en de voortgang van de
hervorming van onze samenleving. Daarom hecht de regering aan
een spoedige behandeling van de wetsontwerpen, die beogen de
verantwoordelijkheid voor het besturen van onze economie te
spreiden over alle betrokkenen.
Het. gaat om het perspectief van een samenleving, waarin gezamen
lijke verantwoordelijkheid wordt aanvaard op grondslag van ge
meenschappelijke zeggenschap.
Veel arbeid, inspanning en visie zal worden gevraagd om dat doel te
bereiken.
Met het uitspreken van de hoop dat wij daartoe de kracht zullen
ontvangen, verklaar ik deze zitting van de staten-generaal
geopend.
