PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NOG VERDERE BEPERKING
LOON- EN PRIJSSTIJGING
Van Agt zet
wetsontwerp
zich af tegen
PvdA-WD
Gemeenteraad Goes nam weer geen
beslissing over het zalenprobleem
MINI KRANT
Europese scheepsbouw
ernstig ge
'in
Zie pagina 22
Kabinet in gesprek met vakbeweging:
Conflict
Belgische
index
afgewend
vandaag
MEERDERHEID VERWEES VOORSTEL TERUG
Wild West bij
it zuiderburen pagina 13
219e jaargang no. 221
Vrijdag 17 september 1976
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG - Voor 1977 wil het kabinet een nog verdere beperking van de stijging van lonen en
prijzen dan nu het geval is. „Er staan ons ernstige zaken te wachten als we kijken naar de ontwikke
ling van de werkgelegenheid en de sterke daling van de investeringen", zei minister Boersma
donderdag kort voor middernacht na het gesprek met vertegenwoordigers van de vakbeweging.
Toch wil het kabinet ernaar streven dat in 1977 de vakbeweging weer de vrijheid krijgt om met de
werkgevers te onderhandelen. „Dan moet er ook wat ruimte zijn om te onderhandelen. Die ruimte
al moeten worden gevonden in de sfeer van de belastingen en de sociale premies", zei de minister.
De vakbeweging is fel gebeten op het
kabinet, nadat men donderdagavond te
toren heelt gekregen, dat binnen enkele
rien door het kabinet enkele wets-
wontellen bij de tweede kamer zullen
«orden ingediend, waarover vakbewe-
ag en werkgevers in de SER niet heb-
m kunnen adviseren. Het betreft hier
tot meuwe plan voor de kinderbijslag en
de kinderaftrek, de verlaging van de
toogte wao-uitkering van 80 naar 75
procent, het opschonen van de sociale
;oondenlngen en een wijziging van de
positie van kostwinners.
Het kabinet heeft enkele maanden ge
leden de Sociaal- Economische Raad
over deze zaken om een advies ge
vraagd. Het kabinet stelde in die aan
vraag het advies nodig te hebben voor 1
oktober De vakbeweging heeft donder
dagavond het gesprek met een rege-
tcgsdelegatie, bestaande uit de minis
tro Boersma en Lubbers, aangegrepen
co te vragen wat het kabinet nu gaat
doen. nu de SER door tijdgebrek niet
ee bet uitbrengen van een advies is
toegekomen.
'Buitenspel'
De vakbeweging kreeg ten antwoord
dit bet kabinet op korte termijn dan
tondoadvies de wetsvoorstellen bij de
kamer mu indienen. „Hiermee wordt
het totale bedrijfsleven buiten spel ge- sontwerpen zijn ingediend", aldus
zet, want ook de werkgevers zijn niet in NKV-voorzitter Wim Spit. Hij meent,
staat geweest op zo'n korte termijn ad- dat deze houding van het kabinet
politiek-sociaa! onjuist is.
Ook was de vakbeweging niet te spre
ken over het feit. dat het kabinet pas de
vakcentrales voor een informatief ge
sprek uitnodigde, nadat het FNV vijf
weken eerder in een brief had gezegd de
standpunten ten aanzien van de ontr
wikkeling van lonen en prijzen nader te
willen bespreken. De vakcentrales me
nen, dat als de pnjzen in de komende
maanden inderdaad boven de door de
regering gestelde 8,25 procent uitstijgen
een voorschotmoet worden betaald. Dit
voorschot zal dan per 31 december moe
ten worden verrekend.
De minister meent, dat ook de werkge
vers recht hebben op een gesprek met
het kabinet en dat het overleg tussen
vakbeweging en werkgevers in de
Stichting van de Arbeid zo spoedig mo
gelijk op gang moet komen. De minister
denkt, dat dit over enkele weken het
viezen uit te brengen. Hel enige wat we
eventueel nog kunnen doen. is via ad
ressen de leden van de kamer ons
standpunt meedelen, als straks de wet-
HARTPATIËNT
LUCHTBRUG IN
GENEVE
OVERLEDEN
u door
DEN HAAG (ANP) - Naar eerst r
betrokkenen is bevestigd, is eind vo
rige week een Nederlandse hartpatiënt,
die in Geneve een hartoperatie heeft
ondergaan, overleden. Volgens prof. dr.
J. M. Greep, lid van de werkgroep hart-
chirurgie buitenland van de Gezond
heidsraad, overleed de man. een 68-
jarige Hagenaar, aan longcomplicaties geval zal kunnen zijn. Daarbij zal wat
enkele dagen na de operatie. er eventueel in de tweede helft van dit
Dezezaak isnaar buiten gekomen tegen jaar op het loonfront nog kan gebeuren
iVan onze correspondent)
BRUSSEL - Een dreigend conflict
tussen Belgische regering en vak
bonden over de vaststelling van het
indexcijfer voor de kosten van le
vensonderhoud en de aanpassing
van de lonen hieraan, is na uitput
tende onderhandelingen afgewend.
Er werd een compromis bereikt, niet
in het minst omdat de regering flink
water in de wijn deed.
Inzet van de touwtrekkerij, die in
Wallonië al aanleiding was voor sta
kingsacties en demonstraties, was
het besluit van de regering de hoge
prijzen voor groente en fruit gedu
rende juli. augustus en september
niet te laten meetellen bij de bepa
ling van het indexcijfer.
Onder dreiging van een nationale
staking kwam donderdag, na onder
handelingen die tot diep in de nacht
duurden, een compromis tot stand:
er komt geen compensatie voor de
werknemers, maar wel voor degenen
die aangewezen zijn op sociale uitke
ringen (zoals ouderdomsuitkerin-
gen). Dit laatste betekent een extra
uitgave van veertig tot 45 miljoen
gulden.
•De kaderleden van de Industriebon
den NW en NKV, werkzaam in de vesti
gingen van Vredestein, zijn donderdag
akkoord gegaan met de uitgangspunten
voor een reorganisatie van Vredestein.
zoals de overheid die heeft geformuleerd
in een eind vorige maand aan de vak
bonden gezonden memo.
omhoog
Dewatertarieven In "net verzorglngsee-
van de NV Watermaatschappij
Zad-West-Nederland (WMZ) zullen in
met gemiddeld tien procent om-
keg gaan
PAGINA 3
de wens van de betrokken medische
specialisten in Prof. Greep: „We vonden
dat we dit een beetje toe moesten dek
ken om niet te veel onrust te verwekken.
Natuurlijk is het ernstig en verdrietig
dat deze patiënt is overleden, maar bij
dit soort operaties is nu eenmaal altijd
een groot risico aanwezig.Volgens de
Maastrichtse hooglerrar is het overlij
den van de Hagenaar te wijten aan ern
stige complicaties en niet aan een even
tuele menselijke fout van de behande
lende artsen in Geneve. Het voorval tst,
aldus prof. Greep, het voortbestaan van
de luchtbrug naar geneve niet aan.
De secretaris van de Nederlandse hart
patiëntenvereniging. de heer P. van
Overveld. verklaarde desgevraagd:
„Het is een trieste zaak. Het had ons ook
in Houston kunnen overkomen, maar
gelukkig is van onze patiënten nog nie
mand overleden".
In geneve zijn inmiddels een kleine 20
Nederlandse patiënten geholpen.
moeten worden bezien in het licht i
wat ons in 1977 te wachten staat, zo
meent de heer Boersma.
PIRATENSCHEPEN
MEBO1 EN II
NAAR AFRIKA
ZUERICH (AFP)-De vroegere 'pira
tenzender' radio Nordsee Intema-
tionaol. die van 1969 tot 1974 voor de
Nederlandse kust opereerde, is aan
een Afrikaans land verkocht, zo is in
Zuerich bekendgemaakt door de
Zwitserse eigenaars, Erwin Meister
en Edwin Bollier.
Het verzorgingsschip Mebo 1 en het
zendschip Mebo 2. die in Rotterdam
nagekeken zijn, vertrekken volgende
week naar een Afrikaans land. Zij zul
len dienst doen als tweede nationale
zendstation.
SCHIPHOL: Ir. A. Stikker spreekt tijdens een persconferentie op
Schiphol de conclusie uit, dat de Westeuropese scheepsbouw,
waarbij ongeveer 450.000 werknemers in 12 landen betrokken zijn,
ernstig in gevaar verkeert. De heer Stikker is voorzitter van de
raad van bestuur van Rijn-Schelde-Verolme.
ONDERHANDELINGEN MET JAPAN MISLUKT
SCHIPHOL lANP) - De Westeuropese scheepsbouw, waarbij ongeveer 450.000
werknemers in twaalf landen betrokken zijn. verkeert in ernstig gevaar. Dit is de
conclusie van ir. A. Stikker, voorzitter van de raad van bestuur van Rijn-
Schelde-Verolme, die als lid van het comité van de Associatie van Westeuropese
Scheepsbouwers in Rome onderhandelingen met de voornaamste groep van Ja
panse scheepsbouwers heeft zien mislukken.
Het ging er bij deze onderhandelingen, meer om te trachten de Japanners te
die gedurrende de laatste twaalf bewegen genoegen te nemen met een
maanden in Tokio, San Francisco en kleiner marktaandeel in de scheeps-
tenslotte Rome werden gevoerd, onder bouw. Maar de Japanse delegatie, die
GEURTSEN: „MINISTER SPREEKT VOOR ZIJN BEURT'
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Minister Van Agt (justi
tie) heeft donderdag tijdens het abor
tusdebat duidelijk laten doorscheme
ren dat hij niet van plan is zijn handte
kening te zetten onder het PvdA-VVD-
initiatiefontwerp inzake abortus. Als
hij weigert dit voorstel te contrasigne
ren kan het geen wet worden. Letterlijk
zei de bewindsman: „Alleen een rege
ling die de zorg voor de ongeborene in
voldoende mate tot gelding brengt,
verdient het kracht van wet te krij
gen".
De uitlatingen van de bewindsman
wekten in de kamer veel verbazing Van
tevoren had hij aangekondigd met in
houdelijk op de twee wetsontwerpen in
te gaan. Maar uit de context van zijn
woorden viel op te maken dat hij de zorg
voor het ongeboren leven onvoldoende
terugvindt in het socialistisch-liberale
wetsontwerp
De vier indieners van het PvdA-VVD-
ontwerp toonden zich na afloop onaan
genaam getroffen door de interventie
van Van Agt. Zij vroegen zich af of hjj
namens zichzelf sprak of namens het
kabinet. Dat laatste zei men zich nauwe
lijks te kunnen voorstellen. Toen zij Van
Agt daarover benaderden, gaf hij een
ontwijkend antwoord.
Voor de NCRV-radio zei Van Agt later
dat zijn mededelingen het kabinets
standpunt vertolken, zolang het tegen
deel niet is gebleken
Mr Geurtsen, een van de indieners van
het PvdA-WD-voorstel, noemde de
laatste zinnen van Van Agts antwoord
een duidelijke poging tot beïnvloeding
van de kamer. Staatsrechtelijk is het
een vreemde zaak, aldus Geurtsen. „De
vraag of een initiatiefwetsontwerp voor
de regering acceptabel is. wordt ge
woonlijk pas beantwoord als de eerste
kamer en de raad van state zich hebben
uitgesproken. Van Agt sprak gewoon
voor zijn beurt", aldus mr. Geurtsen.
Gedobber9
Mevrouw Cappeijne-van de Copello
(vvd) sprak in haar tweede termijn van
'vreemd politiek gedobber' van Van
Agt, die zo 'welwillend was zich even
als een politieke diva in de schijnwer
pers te plaatsen'. Mevrouw Cappeijne
zei niet te begrijpen da» Van Agt, als hij
slechts even de kamer binnenwipt, zich
ISlot zie pagina 3 kolom 4)
65 procent van de Japanse scheeps
bouwers vertegenwoordigde, heeft la
ten weten op die gedachte niet te kun
nen ingaan, ook al omdat deze voorna
melijk grote scheepsbouwwerven in
eigen land sterk beconcurreerd zouden
worden door de kleinere en middel
grote werven.
Volgens ir. Stikker komt de Westeuro
pese scheepsbouw voor een ondoenlijke
situatie te staan wanneer er geen
tegenmaatregelen worden genomen. Hij
denkt daarbij zelfs aan een vorm van
protectionisme van de zijde van de be
trokken regeringen. Daarnaast zullen
naar zijn oordeel herstructurering bin
nen de Westeuropese scheepsbouw, het
vaststellen van een minimumcapaciteit
per land en productiviteitsopvoering.
alles in overleg met de regeringen, door
gevoerd moeten worden om aan de Ja
panse opmars op scheepsbouwgebied
het hoofd te kunnen bieden
Om dergelijke maatregelen te bewerk
stelligen zullen de betrokken regerin
gen, de EEG-commissie en de OESO de
Organisatie voor Economische Samen
werking en Ontwikkeling) van de resul
taten van de mislukte besprekingen op
de hoogte worden gesteld
Volgens ir. Stikker heeft een toekom
stanalyse uitgewezen, dat de behoefte
aan scheepsbouwprodukten in de ko
mende vier jaar 30 tot 40 procent lager
zal zijn dan in de afgelopen periode en
omdat Japan thans tot 40 procent onder
de Europese kostprijs werkt, zou het zijn
aandeel nog kunnen vergroten.
Een gevaar is volgens hem ook, dat de
Japanners, indien zij dat zouden wil
len, in de komende periode tot 1980 via
hun grote capaciteit aan de hele we
reldbehoefte zouden kunnen voldoen.
De kentering
van Tolman
§Het gaat er zowaar op lijken
dat de CHU een echte poli
tieke partij met bijbehorende
partijdiscipline wordt: zowel
de kamerfractie als het be
stuur van deze unie hebben
forse verklaringen afgelegd over het op
treden van het kamerlid Tolman in
Zuid-Afrika. Diens houding wordt nu
unaniem afgekeurd en Kruisinga heeft
er nog eens aan toegevoegd, dat op de
Zuidafrikaan.se regering „maximale
druk moet worden uitgeoefend zodat zij
de apartheidspolitiek laat varen". In
vroeger dagen was een dergelijke vast
beraden eensgezindheid niet altijd
aanwezig: kamerleden van de CHU
stemden nogal eens verdeeld en van een
strakke fractiediscipline was geen spra
ke. „De CHU is geen partij, maar een
unie", zo kon men vroeger vaak horen.
In het nog altijd leesbare boek van
Henry Faas „God, Nederland en de fran
je" - het is al bijna tien jaar oud - komt
een rake typering voor van de huidige
kamervoorzitter Vondeling over de
vroegere CH-leider Beermnk „Hij ver
mijdt zowel het njet' als het 'ja' en kiest
voor het 'nja'. En de vroegere CH-
senator Van Bruggen zei eens in de eer
ste kamer dat men niet alleen hoefde te
kiezen tussen voor of tegen: men kan
kan ook 'tamelijk voor' en 'tamelijk
tegen' of zelfs 'benepen voor" en 'bene
pen tegen' zijn. Ten aanzien van Tolman
was de CHU ditmaal niet 'tamelijk' en
evenmin 'benepen' tegen, maar tegen -
zondermeer.
Vermoedelijk heeft dit te maken met
de schaduwen, die het CDA in deze da
gen vooruitwerpt In de samenwerking
met KVP en AR kan de CHU zich name
lijk niet permitteren dat een
apartheidspolitiek van Zuid-Afrika
wordt goedgepraat. Bij de KVP. maar
vooral bij de AR is de stemhebbende
gemeente fel tegen deze politiek. Mis
schien zijn er hier en daar nog wel leden
van deze confessionele partijen die
minder scherp in
hun afkeuring zijn.
maar zij zitten zeker
niet in de opinie-
vormende partijor
ganen. Indien de
CHU nu haar afgevaardigde Toiman
zijn Zuidafrikaanse gang zou laten
gaan. dan zou dat bij vriend en vrijand
van het CDA felle reacties oproepen:
droefheid ter ene zijde en leedvermaak
en verwijten aan de andere kant. Henry
Faas schreef destijds in hetzelfde hoofd
stuk, waarin hij het had over 'lya' van
Beemlnk. dat de KVP en de AR maar
beter hun CDA-illusies konden opge
ven. daarbij doelend op bepaalde ka
raktertrekken van de CHU. Een
christen-democratische partij zou - naar
het oordeel van Faas - „een nogal kleur
loze middenpartij worden". Inmiddels
zijn de ontwikkelingen verdergegaan -
zij het met horten en stoten - en een
gevolg daarvan is dat de CHU zich af en
toe minder als vrijblijvende unie en
meer als politieke partij opstelt.
Dc
jjjtifter Boersma legt de nadruk op de
süDd tegen de werkloosheid onder jon
geren.
pagina 4
schelden
Opinie Verkiezingsstrijd in West-
yutsland scheldkanonnades tussen
Welders
pagina 13
halveren
j*Jn)">n>ensongelIJkheid m Nederland
«nds 1938 minstens gehalveerd
pagina 15
ramp
Sport: Het wlelerseizoen 1976 was voor
P»tor Gódde een rampjaar
pagina 21
o,«duftnéle produkue weer in op-
0(16 beweging, beurs - financiën
ewnoinie
MEERDERHEID
VOOR NADERE
UITWERKING
GOES - De Goese gemeenteraad heeft
donderdagavond met 11 tegen 8 stem
men net als in augustus 1975 geweigerd
een beslissing te nemen over een oplos
sing van hel zalenprobleem in Goes.
Een voorstel tot financiële steun voor
het opknappen als theater van de par
ticuliere schouwburg 'De Prins van
Oranje' verwees de raadsmeerderheid
terug. Ook een besluit over de bouw
van een evenemetenhal in het statio
nsgebied. met een jaarbijdrage van de
gemeente in de expolitatie. stelde de
raad uit.
Rond midden., -ht steunden WD. PPR
en CGG minus wethouder drs. J Dijk
graaf) een motie van J. P G van Ooijen
icgg), waarin de hele zaak voor nadere
uitwerking aan het college van b. en w.
wordt teruggegeven. PvdA. SGP en we
thouder Dijkgraaf stemden tegen. De
motie werd Ingediend, ondanks een ver
zoek van burgemeester mr. F G. A Hu-
ber om de behandeling verder op te
schorten tot de oktobervergadering van
de raad
In de motie staan enkele uitgangspun
ten die b. en w bij hun nadere onderzoek
moeten betrekken De voorstemmers
wensen dat 'de Prins' bestemd wordt tot
culturele accommodatie met financiële
medewerking van de gemeente, terwijl
de technische uitwerking en juridische
mogelijkheden daarbij beter bekeken
moeten worden, met inbegrip van een
eventuele aankoop van de schouwburg
door de gemeente
In de motie wordt verder gesteld dat er
jaarlijks een bedrag van 250.000.- gere
serveerd moet worden voor culturele
ruimten. Over de evenementenhal
meldt de motie, „planologische reser
vering van een ruimte in de dire te om
geving van het NS-station voor bijzon
dere bebouwing, waartoe gerekend
wordt een multi-funcctioneel zalen
complex."
Verschillen
Bij de behandeling van het voorstel tra
den ernstige meningsverschillen binnen
het college van b. en w aan het licht, die
naar voren werden gebracht door we
thouder J P Lindenberghivvd) Hij be
klaagde zich erover dat hy zijn minder
heidsstandpunt onvoldoende in het col
lege had had kunnen verdedigen en ook
merkte hij op dat het hem als wethouder
aan onvoldoende gegevens over de
plannen in het stationsgebied ontbro
ken had. „Heel de presnetatie van het
voorstel is fout geweest. Het kon hele
maal niet", aldus de heer Lindenbergh.
„Het schreien was me nader dan het la
chen."
Het betoog over het Goese zalenpro
bleem werd ingezet door drs. G. R.
Heerebout (pvda), Hij stelde dat er In
Goes plaats is voor een redelijke thea
tervoorziening. die hij 'schoorvoetend'
in de Prins wilde zien „Nieuwbouw zou
het plezierigst zijn, maar ik ben bang
dat er geen meeerderheid voor te vinden
is", meende de heer Heerebout. Hij be
nadrukte datzIJn fractie tegen aankoop
van de schouwburg is. Het raadslid
stelde zich positief op tegen de bouw
van een ruimmte voor grotere bijeen
komsten in het stationsgebied. „Als we
ervan uitgaan dat Goes in Zeeland een
duidelijke functie heeft, dan moeten we
bereid zijn in de beurs te tasten of accep
teren dat de zaken naar elders uitwijken
of niet komen", vond drs. Heerebout
„Als men in de hal niet wil. dan moeten
we niet meer te hoog opgeven over de
centrumfunctie van Goes."
Mevrouw L. J. Mol-de Jager (vvd) pleitte
er voor om eerst een culturele basisac
commodatie in de 'Prins van Oranje'
veilig te stellen. Zi) zag in dat verband
meer in aankoop door de gemeente,
omdat bij particuliere exploitatie van
de Prins de continuïteit niet gewaar
borgd is. Het raadslid het grote twijfels
l Slot zie pagina 7 kolom 2)
'e recente reacties van de CHU kun
nen tot gevolg hebben, dat geen aan
dacht wordt geschonken aan de feite
lijke inhoud van Tolmans mededelin
gen. Er ontstaat immers nu een stem
ming van „de CHU laatde man vallen en
daarmee is de zaak afgedaan". De
scherpte van de CH-verklaringen is
vermoedelijk mede bepaald door Tol
mans onhandige formuleringen, die in
Nederland de indruk wekten dat hij op
trad als vertegenwoordiger van de CHU.
In Zuid-Afrika is deze indruk overigens
zonder twijfel uitgebuit ten dienste van
de regenngspolitiek daarginds. Niette
min blijft de vraag: wat heeft de man in
kwestie nu eigenlijk aan laakbaars ge
zegd'' Naar ons gevoel is dat vooral zijn
verklaring, dat er „in Nederland sprake
is van een kentering in het denken over
Zuid-Afrika" Dat werd gezegd tegen
over een Zuidafrikaans publiek in een
land. waar niet-blanke rassen thans op
niet mis te verstane wijze duidelijk ma
ken dat zij het oneens zijn met de poli
tiek van de blanke regering. Dat is ge
zegd tegenover een blanke groep, die
zich verongelijkt en geïsoleerd voelt in
deze wereld en die ln een dergelijke si
tuatie eerder emotioneel dan rationeel
reageert. In een dergehjke sfeer nu komt
een Nederlands politicus vertellen dat
er in het denken van zijn landgenoten
een kentering ontstaat, met andere
woorden: „In Nederland komt er meer
en meer sympathie voor uw beleid". Dat
is een naar onze mening lichtvaardige
en laakbare uitlating. Zij stoelt niet op
feiten - het éne punt dat Tolman
noemde (de houding van de hervormde
synode) is uit zijn verband gehaald - en
ls derhalve onjuist. Tolman zou er beter
aan hebben gedaan de mensen daar
ginds op de hoogte te brengen van de
toenemende zorg en de verontrusting in
Nederland over de gang van zaken in
Zuid-Afrika. De ontwikkelingen in dat
deel van de wereld gaan angstaanja
gend snel. zo snel zelfs, dat op zeker
moment de tijd voor initiatieven aan de
blanke kant voorbij kan zijn. Uit allerlei
uitlatingen en publikaties in Nederland
komt deze toenemende zorg naar voren:
waar zal dat daarginds toe leiden? Tot
guerrilla's? Tot een rassenoortlog? Tot
een verdergaande ontwikkeling in de
richting van een politiestaat? Dat zijn
zo vragen, waarover in Nederland wordt
gesproken. De kentering waarop Tol
man doelde, is naar ons gevoel verder
weg dan ooit
Alles bijeen een eigenaardig totaal
beeld Een kamerlid van de CHU legt in
Zuid-Afrika een verklaring af die uit
gaat van een kennelijk verkeerde taxa
tie: zijn opvatting over het denken in
Nederland over Zuid-Afrika is althans
eenzijdig. Dat is een eerste misrekening.
tSlot zie pagina 3 kolom 1)