CULTUUR? DAT IS HET HELE VLAK
VAN AF DE GEBOORTE TOT DE DOOD
PZC/Braderie -Goes is]
Adriaan J. Blok:
Zalenprobleem in Goes begon met
verloedering van het Schuttershof
:NSDAG 15 SEPTEMBEH 1976
£tan J. Blok: „geen monument te verliezen
1-
Manhuis tuin: concerten en in de toekomst misschien tentoonstellingen.
Gomsloopt hij wat droevig gestemd door de Goese binnenstad Met lede ogen
bise:hij dan de kale plekken en de eigentijdse bouwsels, op plaatsen waar in
raegerüjden monumentale en fraaie gebouwen stonden. ..Als ik dat dan zie dan
Rgii:mensen, we hebben geen monumentmeer te verliezen", verzucht Adriaan
B'.ok(bi)na 60). cultureel ambtenaar van de gemeente, voorzitter en bestuurs-
MttSeen indrukwekkende reeks verenigingen, die alle iets met 'cultuur' te
rfra'abben. Met de cultuur in het algemeen is het volgens hem in de Ganzes-
adMeiaRzo slecht gesteld, maar de aandacht voor de monumenten maakt
<U2t9-rjdt hij - een ongunstige uitzondering.
i v* ra Goes niet zo gecharmeerd
aü oude gebouwen. Dat is een
ssoxn kwaal, die er maar niet
rosmeer uit te krijgen is. Ik geloof
daarom bij voortduring aan-
d» moeten vragen voor het mooie
iiaardevolle van de oude gebou-
Q', stelt Blok. De oorzaak voor die
aandacht zoekt hij in het ver-
da „Goes heeft, door de eeuwen
3d een goed florerende midden-
rad gehad, die altijd graag aan de
biels veranderde. Daardoor is er
Rl moois weggevallen. Steden als
Mzee en Veere waren op 'n gege-
ramoraentarm, daar hadden ze zelfs
sa geld om oude gebouwen af te
taken, vandaar dat er zoveel bewaard
S gebleven
Kei constateert dat er in Goes wel
Rdaandacht is voor zaken als toneel.
Wte en muziek, maar veel minder
wr het begrip 'bouwkunde' en alles
bt ermee samenhangt. „Dat is voor
Smeeste mensen een gesloten boek.
«1 breekt zonder gewetenswroeging
•ardevolle gevels af. Het is voor mij
verdrietige zaak dat men geen geld
feheeftom te restaureren. Daar kan
Smesoms gewoon aan ergeren" Blok
■-ifromstig van Kloetinge". voegt hij
sjltydnauwgezet aan toe) wijst erop
tasteden met veel monumenten be-
ESpen dode steden hoeven te zijn.
£jkmaar naar Brugge, een stad met
kinderveel en mooie monumenten,
^'altijd volop mensen naar komen
Sen. De monumenten brengen daar
St levendigheid"
«cultureel ambtenaar en als parti-
m"'oner van Goes, hoopt Blok
-• naaeextra aansporingen van het;
snumentenjaar 1975. overheid en
^nners meer voor de monumenten
gaan doen. „Zorg voor de mo-
-^nten. dat is echt wel een gebrek
cultureel gebied in Goes. Ik geloof
men zo hier en daar wel
™°»el-minded is. maar als
het er precies om gaat wat men moet
behouden in de toekomst, dan ont-
breekt het aan kennis. Daar moeten
we met z'n allen wat aan doen"
Adriaan J. Blok is niet iemand die
zich slechts in één onderdeeltje van
het brede culturele vlak vastbijt en
daar alleen maar aandacht voor over
heeft. Voor hem omvat het begrip cul
tuur veel meer. „Het is voor mij zeer
ruim. Bij cultuur gaat het om de le
vensomstandigheden waarin een
mens in een bepaald tijdvak leeft. Hoe
leeft hijwat staat er tot z'n be
schikkingCultuur is ook altijd
zoals hef doorsnee huishouden anno
1976 rond de televisie leeft en de jeugd
in bars komt en-andere mensen naar
concert of toneel gaan. Cultuur, dat is
het hele vlak vanaf geboorte tot aan
de dood. Het is het dagelijks leven en
voor mij dan in de geest van de ver
keersregel: je hoeft elkaar niet dood te
rijden, je hoeft elkaar geen pijn te
doen".
Blok benadrukt dat de cultuur zich
wijzigt met de mens. „Ik ben in de eer
ste wereldoorlog geboren en heb de
tweede bewust meegemaakt, toen er
cultuur was met een grote K in plaats
van met een C. We leven nu dertig jaar
later. De mensen zijn behoorlijk ver
anderd in hun opvattingen, vrijer ge
worden. Dat ervaar ik als een plezierig
iets. Het in een keurslijf gehouden
worden zie ik als een dwangpositie. Je
hoeft helemaal geen slechts mens te
zijn als je alle dagen van de week een
vrolijk mens probeert te zijn. Dat alles
is onderdeel van cultuur"
De Goese cultureel ambtenaar stelt
dat de cultuur in de gemeente niet op
een voetstuk staat. „Als je het in een
dorp hebt over 'de muziek', dan staat
die vlak bij de gewone man. De opera
daarentegen is vaak op een afstand,
gewoon omdat er in het Zeeuwse land
geen opera is. Maar als je in het Goese
land praat over operette, dan springt
het hart open van de mensen. Daar
blijktmen behoefte aan te hebben. Na
tuurlijk. het wooid cultuur woidt niet
zo vaak gebruikt door de gewone man.
Dat hoefr ook niet Ze hebben het over
de oratoriumvereniging, over de mu
ziek of over kunstvrienden"
Volgens Blok is er in Goes doorgaans
aardig wat cultuur te beleven, in aller
lei soorten „Het pubüek blijft natuur
lijk wensen hebben, waaronder ook
wel eens wensen waarvan je zegt: maar
mensen tochIk hoor nog wel eens
wat is er nou te doen m Goes Maar als
je de culturele agenda ziet, dan is het
een opeenstapeling van gebeurtenis
sen. een lawine Neem bijvoorbeeld de
orgelconcerten, de Zeeuwse koor
school en de carillonbespelingen De
operette gaat voortdurend door. de
oratonumveremging komt regelmatig
terug en het amateurtoneel is toch ook
een bloeiende zaak. En dan de muzie
kuitvoeringen. het museum, de activi
teiten van de ZVU. de groep Web en
particulieren die in hun zaak exposi
ties verzorgen Er is genoeg te bele
ven".
Blok geeft toe dat er, ondanks de rij
van activiteiten die hij opsomt, altijd
nog mensen zijn die vinden dat er
'niks te doen' is. „Dat zijn dan mis
schien mensen die hun eigen verlan
gens niet vervuld zien. Moderne mu
ziek en modern toneel bijvoorbeeld.
Dat is er onderdaad niet zoveel, maar
daar is dan ook in Goes niet zoveel
publiek voor", aldus Blok. „Trou
wens, er is toch wel wat, neem de
bluesclub en de jazzclub".
Vanwege zijn functie als cultureel
ambtenaar, komt Blok dagelijks in
aanraking met de cultuur. Hij is niet
ontevreden over de armslag die de
gemeente op cultuurgebied geelt. „Er
wordt wel de nodige aandacht aan be
steed. Uiteraard moeten we prioritei
ten stellen: wat is belangrijker Dat is
ook gezond. Als bijvoorbeeld de mu
ziekverenigingen het voor 't zeggen
hadden, dan had er allang een muziek
tempel voor ze gestaan, maar ja dat
is nu niet zo direct aan de orde Er is
ook wel eens een enquête gehouden,
waaruit bleek dat men een evenemen
tenhal wilde. Ik moet daar dan bij op
merken dat het heel gemakkelijk is om
het woord evenementenhal te schrij
ven, zonder dat men zich bedenkt wat
eraan vast zit. Is Goes groot genoeg
om emplooi te hebben voor zo n hal'
Hoeveel kost de bouw. hoeveel perso
neel is er nodig en wat zal dan hel on
derste regeltje zijn, ofwel: het tekort0
We hebben voorbeelden van exploita
tie van evenementshallen in Neder
land die een groot tekort opleveren.
Een beetje tekort is niet zo erg. maar
als het jaarlijks om een groot bedrag
gaat. kan aal ten koste gaan van de
andere culturele evenementen Ook
dit heeft te maken met prioriteiten
stellenBlok onderstreept dat de
mensen steeds in de gaten moeten
houden dat cultuur geld kost. „Je kunt
er geen geld uitslepen. Dat zouden de
mensen beter moeten begrijpen"
Adriaan J Blok ontkent dat hij en an
dere cultuur-minnaars werken voor
een kleine, selecte groep. „Ik werk
voor de hele Goese gemeenschap. Het
is voor mij een niet aflatende zorg om
de bevolking met de neus op de cul
tuur te drukken en ze er liefde voor bij
te brengen. Dat is zowel m'n dagelijks
werk als mijn hobby. Toegegeven.
Goes is geen voorbeeld-gemeente op
het gebied van de cultuur. Het is er een
van de familie Doorsnee. Maar ik kan
ontevredenheid niet volgen, gelet op
de stapel evenementen van allerhande
soort. Er is echt een breed terrein. Als
het desondanks niet voor iedereen be
reikbaar is. dan moet het misschien
zitten in de accommodaties
De werkzaamheden van de Goese cul
turele raad ervaart Blok als erg be
langrijk. „Het is een college van ad
vies, waar bewust mensen in zitten
waarvan de je mag verwachten dat ze
wat meer letters hebben gegeten op
het gebied van de cultuur. Dan krijg je
makkelijk dat men denkt: dal is een
elitair gezelschap.
Maar de leden hebben wel degelijk
voeling met de doorsneebevolking De
verenigingen hebben namelijk het
recht om mensen voor de werkgroepen
voor te dragenbetoogt Blok .Het is
een nuttige instelling Met z'n allen
weet je meer dan alleen Ik heb de tijd
nog meegemaakt zonder culturele
raad en dan komt er op de ambtenaar
heel wat af. ook op terreinen waar je
minder vanaf weet. Ik ben er wel blij
mee dat de raad er is Ze duiken er
goed in en er wordt zeer veel tijd aan
besteed. Je kunt constateren dat de
leden zich er heel wat tijd en moeite
voor getroosten".
Keuringsdienst van waren-gebouw wordt ruimte voor kunstzinnige vorming.
GOES - De gemeente Goes heeft
weer eens 'n zalenprobleem. Weer
eens. want het is niet de eerste keer
dat er in de Ganzestad over zaal
ruimten gepraat wordt. Ditmaal
gaat het om een voorstel tot geld
elijke steun aan de particuliere
schouwburg 'De Prins van Oranje'
en een nieuw te bouwen evenemen
tenhal (althans, een ruimte voor
meervoudig gebruik) in het statio
nsgebied. De meningen zijn ver
deeld. Of de gemeenteraad tot een
oplossing zal komen, is zeer de
vraag.
De oorzaak van de huidige proble
men is terug te voeren tot de verloe
dering van het gemeentelijke 'dorps
huis het Schuttershof. In 1876 ge
bouwd. kwam deze schouwburg i met
toneel- en balzaal, grote tuin en ka
pel) in 1921 in gemeentehanden De
bestuurderen hadden in 1923 nog wat
geld over voor een opknapbeurt en
daarna werd er vrijwel niets meer aan
gedaan. Het resultaat was er dan ook
naar: in 1968 vertrok de laatste ex
ploitant en in 1972 werd het gebouw
gesloopt.
Het Schuttershof was door de jaren
heen een bruisend middelpunt van
activiteiten: concerten, toneelspel,
congressen, tentoonstellingen, dan
savonden. sociëteitsleven, jeugd
werk; het heeft zich allemaal binnen
de muren van het gemeentelijke
Schuttershof afgespeeld. Op een
cultuur-historische plaats, want al in
de 17e eeuw hadden er twee schut
tersverenigingen hun huisvesting.
Met de sloop van het gebouw verloor
Goes zijn dorpshuis en begonnen de
zaal-problemen pas goed Het ge
sprek over 'de Prins' en de even
ementenhal nu. is er een gevolg van.
AUes draait om het feit dat de ac
commodaties voor cultuur
beoefening in de ruimste zin 1 dus ook
werk- en repetitieruimtenontoerei
kend zijn. Er zijn verschillende ruim
ten in horeca-gelegenheden Koren
beurs, slot Ostende. verschillende ca
fe's), er is het man- en weeshuiscom
plex 1 museum, muziekschool, ate
liers). aan de Vlasmarkt is een ge
bouw voor de bibliotheek, binnen
kort komt het oude gebouw van dc
keuringsdienst van waren beschik
baar 1 voor kunstzinnige vorming), er
is de oude r.-k -pastorie 1wereldwin
kelkoorschool) en dan zijn er nog de
gebouwen aan de Dam. die straks ge
sloopt worden. Uiteraard is er ook
nog 'de Prins', met heel wat ruimte,
maar ongeschikt voor theater-
gebruik. Verenigingen die naar een
ruimte zoeken, merken al gauw dat
de spoeling uiterst dun is.
De vraag is nu: worden de problemen
opgelost met het opknappen van de
Prins van Oranje en de bouw van een
grote 11200 vierkante meteri hal voor
meervoudig gebruik bij het station?
De twijfels daarover zijn aan alle
kanten groot Over het opknappen
van de Prins, zijn nog de minste pro
blemen Dat er een geschikte
theater-accommodatie moet komen
- daarover - is vrijwel iedereen het
eens (blijft de vraag of de gemeente
het pand moet kopen, of een lening
en jaarlijkse bijdrage moet geven).
De noodzaak tot bouw van een grote
evenementenhal wordf lang niet door
iedereen onderkend. Hoewel er door
het Schuttershof en 2aal Juliana
(tegenwoordig bowlingcentrum) de
nodige ruimte verloren is gegaan,
moet maar afgewacht worden of zo'n
grote hal redelijk bezet zal zijn, ook al
tegen de achtergrond dat in het vei
lingcomplex nogal eens grootscha
lige evenementen georganiseerd
worden. Met een beter gebruik van
(desnoods opgeknapte) bestaande
ruimte, zullen de problemen al een
heel eind opgelost kunnen worden.
Een hele kluif voor de gemeentebes
tuurderen. Maar - nogmaals - met
voor de eerste keer. Ook rondom de
aankoop van het Schutershof was
indertijd het nodige te doen. Mis
schien is er uit die geschiedenis enige
lering te trekken.
