minikrant
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
STAGNATIE IN GROEI
ECONOMIE TOT 1980
Politie schiet met hagel
op betogers in
Felle protesten tegen plannen tot
versterking boulevard Vlissingen
Massale staking in
Spaans Baskenland
Centraal Planbureau: grote onzekerheden
HARD OPTREDEN TEGEN ZWARTE STAKERS
tt'8™c
Keetie heeft
weer twijfels i
219e jaargang no. 218
Dinsdag 14 september 1976
Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE
RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepen e.d. voor
advertenties ZONDER WINSTOOGMERK
(Van onze redactie economie)
DENHAAG-De prognoses voor de ontwikkeling van onze economie tot 1980 bieden grote onzeker
heden, omdat van buitenaf allerlei onvoorziene invloeden bepalend kunnen zijn. Aldus minister
Lubbers (economische zaken) in een voorwoord van de publikatiè 'De Nederlandse economie in
1980', die het Centraal Plan Bureau heeft uitgegeven. „Het kan beter maar ook slechter dan in de
nota geschetst", aldus de bewindsman in deze verdere uitwerking van de 'verkenningen voor 1980',
die in februari werden gepubliceerd.
De prognoses wijzen op een duidelijke afzwakking van groeitrends in de geïndustrialiseerde
landen voor de komende jaren. Voor de middellange termijn moet worden gerekend met een
internationale prijsstijging die hoog zal zijn vergeleken met vroeger. De Nederlandse economie is
daarbij een van de weinige die gedurende een periode van 15 jaar een voortdurende achteruitgang
in concurrentiepositie toonde.
Dï daling blijft een probleem, evenals
"si grote aandeel van het arbeidsinko-
raffl h°' totaal van het nationale in-
;::nen en jJS steeds maar opwaartse
ton van de werkloosheid. Een
rete stijging van de collectieve las-
Ednik tot 55 procent (belastingen en
wie premies totaal) wordt slechts
sor enkele industriële landen geëven-
sl
Ss is de bedoeling van de regering om
:?middellange termijn de economische
rtwikkeling gunstiger te maken. Daar
af onder andere is de zogenaamde 1
nxents-bezuinigingsoperatie op de
-frtieidsuitgaven uitgevonden.
Dama is in de nota over de selectieve
pdeenslimuleringsbeleid voorinves-
lamgenontworpen met daarnaast las-
tBrahchöngen voor het bedrijfsleven,
tab!) blijft gelden dat het overheid-
Reïor. in 1980 ten hoogste 5 procent
j ran het nationaal inkomen mag bedra-
Herstel
Het beleid wordt gericht op herstel van
de groei en van de werkgelegenheid,
die tot het peil van 1973 kan terugke
ren. Erzullen meer beleidsmaatregelen
nodig zijn om ervoor te zorgen dat de
werkloosheid in 1980 op niet meer dan
150.000 komt. Op onderdelen van de so
ciale verzekering mag met meevallers
worden gerekend, maar de vraag is of
dat ook geldt voor het totaal van de
collectieve uitgaven.
Dit jaar zullen de investeringen van het
bedrijfsleven verder dalen, maar voor
1977 tot 1980 wordt met een flink herstel
gerekend- Het CPB geeft wel toe dat
deze prognose riskant is omdat de eisen
voor reëel beschikbaar loon hoger kun-
.nen worden gesteld en omdat het over
heidstekort groter zal zijn in de tussen
liggende jaren dan de geplande 5 pro-
een l van 1980. Daarom is het des te meer
nodig dat een begrotingsbeleid wordt
gevoerd dat is gencht op versterking
van de economische groei.
De vooruitzichten voor na 1980 zijn
slechter. Dan neemt de beroepsbevol
king sterker toe, zijn de vervangingsin
vesteringen groter en lijkt er geen stij
ging van arbeidsplaatsen in het vooruit
zicht. Daarbij komtdatde teruglopende
uitgangsproduktie gevolgen zal hebben
voor de betalingsbalans, waarop tot dan
toe steeds overschotten worden ver
wacht Inmiddels blijft de groei van de
economie tot 1980 geringer dan voor-
heem
bouw en de landbouw. Alleen toene
ming van de werkgelegenheid in de
dienstensector kan ervoor zorgen dat de
situatie niet nog veel ernstiger wordt.
Vertraging
Het beleid dat op beperking van de
reële arbeidskosten moet zijn gericht,
zal in zijn uitwerking met grote vertra
ging merkbaar worden. Gunstige ge
volgen worden over jaren merkbaar.
Aangenomen wordt dat de komende ja
ren voor miljarden ter bescherming
van het milieu zal worden geïnves
teerd. Van de invoering der V'ermogen-
saanwasdeling (VAD) wordt geen
scherpe aantasting van de investerin
gen verwacht.
De gerichte beïnvloeding van de inves
teringen. zoals minister Lubbers die
zich voorstelt, zal bedrijfstakgewijze
aan de trend nog niet veel veranderen
Het aandeel van het arbeidsinkomen in
het nationaal inkomen zal tot het peil
van 1973 terugkeren: 86.5 procentltegen
96 in 1975). Wat uitbreidingen van de
industrie betreft, die kan vooral worden
gevonden waar de produktie vrij kapi
taalintensief is en naar verhouding veel
hoger gekwalificeerde arbeid wordt ge
vraagd
Regio's
In de nota 'l)e Nederlandse economie in
1980' v rdt over de vooruitzichten
voor de economische ontwikkeling in
de regio's gezegd dat deze ongunstiger
kan zijn buiten het westen van het land.
De redenen die daarvoor worden aange
voerd. zijn van verschillende aard In de
••erste plaats is de werkloosheid buiten
iiet westen het hoogst. Het aanbod van
arbeid zal daar bovendien het sterkst
toenemen als gevolg van de grotere na-
Slot zie pagina 7 kolom
ONTSLAGEN BIJ
VELDKONING
GEHANDHAAFD
ROERMOND-MAASTRICHT - De ont
slagen voor de bezetters van de Roer-
mondse onderneming Veldkoning zul
len niet ongedaan worden gemaakt.
Dat besluit hebben gistermiddag rege
ringscommissarissen, directie en be
windvoerder van Holland United ge
nomen. Het intrekken van de ontslagen
was een van de belangrijkste eisen \au
de vakbonden in de hele kwestie.
In een verklaring over du besluit heet
I dat is vastgesteld dat een Intrekken
va v ontslagen ernstige moeilijkhe-
der ou veroorzaken tussen bezetters en
niet-oezetters Tevens is door directie
en bewindvoerder vastgesteld dat in
trekken van de ontslagen geen enkele
invloed zal hebben op een eventueel
standpunt van Renault, waarmee nog
onderhandelingen worden gevoerd over
een overname.
Turkije en Griekenland zullen hun
geschil om de exploitatierechten in de
Egeische Zee nog deze maand in de Ver
enigde Naties gaan bespreken
De Griekse minister van buitenlandze
zaken zal zijn Turkse ambtgenoot in het
kader van de algemene vergadering in
New York ontmoeten.
PROTEST TEGEN DOOD BETOGER
BILBAO (RTR/L'PI)- Spaanse oproerpolitie heeft maandag met rubber kogels en
traangas een einde gemaakt aan protestdemonstraties in de voorsteden van
Bilbao. Deze betogingen maakten deel uit van een algemene staking van 24 uur in
Baskenland, uit protest tegen de dood van de 24-jarige Jesus Maria Zabala, die
vorige week woensdag tijdens een tegen de regering gerichte betoging in
Fuenterrabia door de politie werd doodgeschoten.
In de provincie Vizcaya en Guipuzcoa namen naar achatting respectievelijk 100.000
en 200.000 werknemers aan de staking deel. terwijl ook in de provincie Alava en
Navarra duizenden mensen met op hun werk verschenen. Als gevolg van de staking
waren fabrieken, winkels, banken, kantoren en café's gesloten.
De staking hield ook verband met de beslissing van premier Adolfo Suarez om
vraagstukken zoals het eventueel verlenen van autonomie aan Baskenland en
Catalonië. te laten rusten tot na de algemene verkiezingen van juni volgend jaar.
VS IS GEHEIME
ONDERDELEN
F-14 KWIJT
(Van onze correspondent!
WASHINGTON - Van een marine
luchtmachtbasis in Virginia Beach
zijn geheime elektronische onderde
len van twee F-14 'Tomcat' ge
vechtsvliegtuigen verdwenen. De
Tomcat wordt beschouwd als het
enige vliegtuig dat met succes kan
op treilen tegen de Russische Mig- 25.
waarvan er een onlangs in Japan
door een vluchtende piloot aan de
grond werd gezet.
De vermissing van de onderdelen,
ruim een miljoen gulden waard en
noodzakelijk voor het functioneren
van de wapensystemen en het opspo
ren van doelen, werd verleden week
dinsdag vastgesteld. Sedertdien is
een intensieve opsporingsactie aan
de gang. waarbij ook al het autover
keer van en naar de Oceana-basis
van de marine- luchtvaartdienst
wordt gecontroleerd.
Volgens deskundigen vormen de vijf
verdwenen onderdelen de meest
vooruitstrevende elektronische uitr
rusting waarover Amerika momen
teel kan beschikken. Volgens zegs
lieden wordt nog niet onmiddellijk
aan diefstal gedacht, hoewel het on
derzoek geen resultaat heeft gehad
en er ook geen administratie is ge
vonden die erop zou kunnen wijzen
dat de bestemming van de onderde
len was veranderd. Het is ook nog
niet duidelijk of de onderdelen wel
licht voor een onderhoudsbeurt zijn
verwijderd. Anderen speculeren om
trent een Russische tegenzet, nu een
exemplaar van hun modernste vlie
gend wapentuig in handen van de
westelijke inlichtingendiensten is
gevallen.
De Tomcat kan ongeveer even hoog
vliegen als de Mig-25, maar zou lang
zamer zijn. Het gebrek aan snelheid
zou echter weer door grotere wend
baarheid worden goed gemaakt. Het
gevechtsvliegtuig is uitgerust met
Phoenix-raketten en kan er ter zelf-
der tijd zes afvuren naar verschil
lende doelen. De Tomcat zou het
duurste gevechtsvliegtuig ter wereld
zijn.
Bedrijfstakken
J^ehngsbeleid EEG onder be-
^vooiwaaiden.
Ipia veertig bezwaarschriften tegen
Buitengebied' Temeuzen
?AGINA7
iwreesd
iSïf? Cats ta de rubriek "Hoort-ziet-
De vermindering van de groei valt te
verklaren uit de ontwikkeling van de
bedrijfstakken, waarvan de nota er 23
onderscheidt. Er komt een einde aan de
snelle groei bij de olieraffinage, che
mie, metallurgie, aardgas en elektro
techniek. Gezien de stagnatie in de
bouw en de problemen in de scheeps
bouw zijn de vooruitzichten voor de
staalafzet minder gunstig.
Vanaf 1978 zal de aardgasafzet gaan da
len, verdere uitbreiding van olieraffi
nage is niet te voorzien. Bij de elektro
techniek zijn de lonen in ons land te
hoog, zodat produktie-uitbreiding in
landen met lage lonen het gevolg is. In
landbouw, voedingsmiddelen en bij de
dienstverlening valt matige, maar ge
stage groei te verwachten
Gunstig zijn de vooruitzichten voorme-
taalprodukten en machinebouw. De
papierindustrie kampt met problemen
in de grondstofvoorziening. Textiel-,
confectie- en schoeiselindustne laten
een verder dalende trend zien. Ondanks
de accenten op de vernieuwbouw en de
gunstige mogelijkheden in het buiten
land vertoont de prognose voor de bouw
tot 1980 een zogenaamde nul-groei
Deze stagnatie heeft weer zijn uitstra
lingseffecten op toeleverende sectoren-
In bijna alle industriële bedrijfstakken
moet een teruggang in de werkgelegen
heid worden verwacht, evenals voor de
Zware sneeuwval in
Italiaanse Alpen
BOLZANO(ANP) - Het verkeer in de
Italiaanse Alpen ondervindt hinder
van flinke sneeuwval.
Twee bergwegen in de provincie Bol
zano en één in de provincie Bellunozijn
onbegaanbaar geworden en vijf andere
zijn alleen met sneeuwkettingen om de
wielen berijdbaar.
JOHANNESBURG (RTR/UPI/OPA) -
De Zuidafrikaanse oproerpolitie heeft
maandag in Soweto, de zwarte satel
lietstad van Johannesburg, met jacht
geweren geschoten op een groep beto
gers. Er zijn geen berichten over even
tuele slachtoffers als gevolg van deze
salvo's hagel.
Het incident stond in direct verband
met de maandag afgekondigde drie
daagse staking waaraan door een zeer
groot percentage van de zwarte arbei
ders, die dagelijks naar Johannesburg
pendelen, gehoor werd gegeven.
Volgens de politie hadden de betogers
een op arbeiders wachtende bus omge
gooid en in brand gestoken. Behalve
hagelpatronen vuurde de politie ook
traangasgranaten af om de groep de
monstranten uiteen te drijven
Het aantal niet op hun werk verschenen
arbeiders in Johannesburg als gevolg
van de staking schommelde gemiddeld
rond de 75 procent. Kleurlingen in de
Kaapprovincie, vonge week getroffen
door een golf rellen maar maandag
overwegend rustig, zijn een soortgelijke
staking als in Soweto aan het organise
ren.
In Alexandra, een andere zwarte voor
stand van Johannesburg arresteerde
politie maandag bij een van deur-tot-
deur uitgevoerde razzia minstens en
kelehonderden mensen Volgens oogge
tuigen zouden erzelfs 2000 personen zijn
opgepakt.
Premier Ian Smith van Rhodesie is
maandag per vliegtuig uit Salisbury
aangekomen in Pretoria voor bespre
kingen niet premier John Vorsler van
Zuid-Afrika. Dr. Henry Kissinger is uit
Washington vertrokken voor zijn
Afrika-pendel voor liet afwenden van
een wal hij noemt „bedreiging van de
wereldvrede".
Premier Vorster verklaarde maandaga
vond dat hij niet bereid is Rhodesië voor
te schrijven wat soort politiek het moet
bedrijven.
Vorsters opmerking wordt door waar
nemers beschouwd als een nieuwe be
vestiging van het standpunt van de
premier, dat hij geen druk op de blanke
minderheid van Rhodesië zal uitoefe
nen om haar te bewegen tot overdracht
van de macht aan de zwarte meerder
heid
Plan voor uranium
verrijking fabriek
PARIJS (ANP) - Een internationaal
consortium is van plan in Frankrijk.
België of Italië een grote fabriek voor
de verrijking van uranium te bouwen
die genoeg splijtstof kan leveren voor
veertig kerncentrales met een vermo
gen van 1000 megawatt elk. De kosten
worden op elf miljard Franse frank
(ruim 5,8 miljard gulden) geraamd.
Het plan is afkomstig van Coredif. De
voornaamste aandeelhouder daarvan is
een ander consortium dat Eurodif heet
en bestaat uit maatschappijen in
Frankrijk, Italië. Spanje en België.
WASHINGTON - Bij zijn vertrek voor de zware onderhande-
lingsniissie in zuidelijk Afrika, wordt minister Kissinger (rt op de
luchthaven van Washinton uitgeleide gedaan door een aantal Af
rikaanse diplomaten. VlnrPaul Bomani, ambassadeur van Tan
zania, R.F. Botha, gezant van Zuid-Afrika en F. I. Dellis Bwalya,
zaakgelastigde van Zambia.
•SSSSK* Kas TIJDENS VOORLICHTINGSA VOND IN BRITANNIA
woordenstrijd
lhanMi
'*®M2
|«isf
ïlSa,e!i!fCh8e' 'J" Ncderland gaan
v^1™ensen de m,st radio
programma's. strips
Js°KA13
'"douwen
miljoenen verlies door ge-
n®*°Uwen on de gulden;
men; economie
„HIER HAAL IK
MIJN SCHOUDERS
VOOR OP..."
VLISSINGEN - Bewoners uit Vlissin
gen die straks direct of indirect te ma
ken krijgen met de werken voor de ver
sterking aan de zeezijde van de boule
vards Bankert en Evertsen hebben
maandagavond alvast felle protesten
geuit tegen de voorlopige plannen.
zoals die door een technische werk
groep op tafel zijn gebracht-
Tijdens de door het dagelijks bestuur
van het Waterschap Walcheren in hotel
Britannia gehouden voorlichtings
bijeenkomst werden tal van bezwaren
naar voren gebracht. Met name de voor
gestelde ophoging over een groot ge
deelte van de boulevards 'met enige de
cimeters', zodat net als langs boulevard,
de Ruyter. het trottoir aan de zeezijde
met 'n helve meter hoge borstwering zal
worden afgesloten bleek tijdens de meer
dan twee uur durende bijeenkomst voor
velen een struikelblok
Daarnaast werden enige keren ook
vraagtekens geplaatst bij de duur voor
de bestratlngswerken aan de boulevard.
Zoals plannen willen, moet onder de
huidige bestrating een waterdichte af
dekking (asfaltl33g) van de grond wor
den aangebracht, omdat er tijdens hoge
stormvloeden water op de boulevard
kan slaan
Het feit dat het dagelijks bestuur van
het Waterschap Walcheren heeft laten
weten, dal uit onderzoeken is gebleken,
dat in het algemeen een hoogte van de
muur aan de zeezijde plus 8.50 meter
NAP idit is ongeveer één meter hoger
dan de bestaande muur) nodig is om zo
wel te grote overslag over de thans aan
gebrachte kade aan de landzijde, als
schade aan de bebouwing te voorkomen
kreeg maandagavond over het alge
meen weinig instemming. Aan de zinss-
nede dat 'elke verlaging van de muur
overslagen schade snel doet toenemen'
van het waterschap wilde men zich
evenmin al te overtuigd vastklampen.
Met name de heer A. Brugman werd
sterk ondersteund bij zijn opmerkingen.
„dat een verhoogde muur funest is voor
drie belanghebbende groepen", hij
noemde de souterrainbewoners, men
sen die gelijkvloers met het wegdek wo-
'nen en de neringdoenden. Drie groepen,
volgens de heer Brugman, die last met
die muur gaan krijgen, omdat hen het
uitzicht op zee voor een groot deel be
lemmerd zal worden. Later wenste een
momenteel in Vlissingen verblijvende
toerist nog een vierde punt aan toe
te voegen: het toerisme. „Vlissingen
(Stol zie fmgina 6 kolom 1)
Tranen over
Johannesburg
fD, situatie ut Zuid-Afrika
wordt met de dag klemmen
der het is de afgelopen maan
den meer dan ooit een werel
domvattend probleem ge
worden. Kissinger is er thans
met zijn pendel-dlplomatie begonnen,
een activiteit die echter niet kan worden
losgezien van de Amerikaanse verkie
zingen. Een succes op het gebied van de
buitenlandse politiek zou immers Ford
zeer te stade komen in zijn campagne
tegen Jimmy Carter. De ironie van het
geval echter is dat juist deze presidents
verkiezingen Kissinger sterk in zijn mo
gelijkheden beknotten. Al diegenen met
wie hij in Afrika knjgt te maken, weten
namelijk maar al te goed dat Ford en
Kissinger overeen maand of vier moge
lijk ambteloze burgers zullen zijn. In
middels hebben ook de EEG-ministers
van buitenlandse zaken de Zuidafri
kaanse problematiek besproken en
daarbij is besloten zoveel mogelijk één
lijn te trekken. Geen van de negen lan
den zal bijvoorbeeld volgende maand
Transkei erkennen, het thuisland dat
van de Zuidafrikaanse regering onaf
hankelijkheid krijgt In Zuid-Afrika zei1
is er ondertussen nog steeds sprake van
onrust, onlusten en stakingen.
De
fiantlijn
'e angst beheerst dit land. Angst
ondfer de blanken - zij schaften zich wa
pens aan - en angst onder de andere
rassen. Een opvallend getuigenis
daarover troffen we aan in het laatste
nummer van het blad South-Africa In
ternational, een uitgave van de Zuid-
Afrika Stichting, welke instelling tot
doel heeft een goede communicatie tot
stand te brengen met de rest van de we
reld- Af en toe staan in dit blad kritische
beschouwingen, waarvan men kan aan
nemen dat ze de mening weergeven van
bepaalde intellectuele knngen. Zo is in
het laatste nummer een artikel opge
nomen. geschreven door Alan Paton, de
befaamde auteur van onder meer 'Tra
nen over Johannes
burg". In zijn be
schouwing herkent
men inderdaad de
vrees, angst name
lijk voor de toe
komst. angst voor revolutie, terreur en
vernietiging. Paton - hij is nu drieënze
ventig - wijst in zijn artikel met name op
de sleutelpositie, die op dit ogenblik
Vorster inneemt: hij draagt een verant
woordelijkheid die geen van zijn voor
gangers heeft gekend, zo zegt hfl: Als
Vorster zijn mede-Afrikaners niet tot
diepgaande veranderingen weet te
brengen, dan zal dat onvermijdelijk tot
de ondergang van het Afrikaner-dom
leiden. Dezelfde verantwoordelijkheid
echter draagt deze minister-president
ook voor de overige blanken in zijn land.
Sterker nog: de toekomst van alle ras
sen en volkeren in en van Zuid-Afrika
ligt naar het oordeel van Paton op dit
ogenblik bij Vorster. Zou zijn politeit
laden tot revolutionaire uitbarstingen,
dan zal dat namelijk een lijdensweg
worden voor allen in Zuid-Afrika
P aton gaat in zijn analyse nader in op
de kenmerken van de apartheidspoli
tiek. zoals die sinds 1948 in zijn land van
kracht is. Twee karakteristieken zijn
met name van belang: deze politiek is in
de eerste plaats gencht op de handha
ving van de blanke overheersing, maar
tegelijkertijd gebaseerd op de overtui
ging dat elk ras zijn eigen bestemming
moet nastreven in overeenstemming
met de eigen specifieke cultuur. Deze
laatste ontwikkeling zou dan in een ver
dere toekomst moeten uitmonden in
zelfbestuur voor elke groep. Tegen deze
filosofie - zet Paton uiteen - is vanaf het
begin geopponeerd, hetgeen weer leidde
tot een reeks autoritaire wetten,
waarmee de oppositie het zwijgen werd
opgelegd. Paton erkent ovengens dat de
Afrikaners met de ontwikkeling van
hun systeem oprecht meenden, dat zij
een Gode welgevallig werk verrichtten.
Verwoerd - de architect van de apar
theidspolitiek - noemde zijn land een
christelijke natie, die alle rassen naar
geluk en welvaart zou leiden. Maar deze
'nieuwe hemel en nieuwe aarde' schud
den nu op hun grondvesten, aldus Pa
ton. Hij meent dat de tijd voor langzame
veranderingen definitief voorbij is:
„Onze evolutie zal van een revolutionair
karakter moeten zijn"
De Zuidafrikaanse auteur blijkt be
vreesd te zijn voor een 'ongecontro
leerde verandering': zij zou leiden tot
revolutie, terreur en vernietiging. WIJ
men die 'ongecontroleerde verandering"
voorkomen, dan zijn op korte termijn
ingrijpende wijzigingen nodig: gelijke
beloning voor alle rassen, erkenning van
zwarte vakbonden, wijzigingen van
diepstekende sociale verschillen, er
moeten mogelijkheden komen voor
gemengd onderwijs, voor gelijke be-
zitskansen voor iedereen, om slechts
enkele hoofdzaken aan te duiden
uit Patons opsomming. Zijn conclu
sie is tenslotte simpel en duidelijk: „Wij
moeten de toestand van ons land zelf
veranderen indien wij de inmenging van
buitenaf willen verhinderen". De enige
man die daartoe het sein kan geven is
Vorster. „De toekomst van mijn kinde
ren en de hunne, ja de toekomst van
onze hele jeugd Ligt in zijn hand". Hij zal
deze uitdaging echter niet aankunnen
zonder de hulp van hen. die hij nu als
zijn vijanden beschouwt, aldus Paton.
Een formulering die aangeeft in welk
een geweldig spanningsveld Zuid-
Afrika zich thans bevindt. Het gaat om
de keus tussen nieuwe kansen en moge
lijkheden enerzijds en rouw en revolutie
anderzijds. Tussen een nieuwe politiek
van Vorster of tranen over Johannes
burg.
