'Ben dwaze oude man' Het raakt hoog tijd dat de laatste opvangcentra van Surinamers in Zeeland overbodig worden MAX HAVELAAR PZC/o Frankrijk voorzichtig met export kern materiaal VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1976 (Van Het xiet er naar uit dat de Franse regering zich voortaan nog eens zal bedenken alvorens ze toestemming geeft tot de export van installaties voor de opwekking van atoom kracht voor de industrie. Deze op vatting is ontstaan na het bezoek van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Henry Kissin ger. aan de Franse president Giscard d'Estaing. De Amerikaanse minister had im mers eruge weken geleden op niet mis te verstane manier de verkoop door Frankrijk bekritiseerd van een installatie ter verrijking van pluto nium aan Pakistan. Minister Kissin ger had er zelfs mee gedreigd dat in geval van levenng van deze installa tie de Amerikaanse regering zijn ontwikkelingshulp aan Pakistan zou staken. De directe reactie op deze uitlatin gen van Kissinger in Frankrijk was opzienbarend en woorden als 'Ame rikaanse chantage' waren niet van de lucht Nu ziet het er echter naar uit dat na het bezoek van de Ameri kaanse staatsman aan de Franse president de Franse koers op ele gante en bijna onmerkbare manier zal worden gewijzigd. T ijdens het bezoek op 7 september was er volgens de woordvoerder van het 'Elysée' - de ambtswoning van de Franse president - 'geen enkel geval van verkoop van atoominstal laties in het bijzonder' besproken. Toch schijnt de Franse president zich langzaam maar zeker te con formeren aan de opvatting van de Amerikaanse president Ford en van diens tegenstander In de strijd om de presidentsverkiezingen. Carter, dat men weliswaar niet de export van atomaire installaties voor vreedzame doeleinden behoeft te blokkeren, maar wel die installaties die de materialen opleveren voor de fabricage van de atoombom. De Franse atoomindustrie heeft ln zijn export altijd bijzonder te lijden gehad onder de concurrentie van de Westduitsers. De eerste doorbraak in deze jungle van de Internationale concurrentie kwam. toen de Fransen de levering van enige atoomcentra les aan Zuid-Afrlka in de schoot ge worpen kregen, na de weigering van de Nederlandse en Amerikaanse re gering om aan deze transactie mee te doen. Nu heeft de Franse regering op 1 sep tember een 'raad voor de buiten landse atoompolitiek' opgericht, waarin behalve de president van de republiek onder meer ook de eerste minister en de minister van buiten landse zaken zitting hebben De opdracht die deze raad heeft ge kregen is om 'de verschillende aspec ten te definiëren en te coördineren die met de buitenlandse atoompoli tiek verbonden zijn. met name waar het betreft de export van technieken uitrustingen en produkten die ato mair in de gevoelige sector vallen" Het valt dan ook te begrijpen dat minister Kissinger zich bijzonder tevreden toonde over de afloop van de onderhandelingen, die hij afgelo pen dinsdag met de Franse presi dent had. Woorden als 'chantage' worden al lang niet meer gehoord. En ook in geval van een aflossing van de wacht in Washington is te verwachten dat de Amerikanen en de Fransen elkaar op het terrein van de nucleaire export beter zullen be grijpen dan aanvankelijk mocht worden verwacht. opinie en achtergrond 4 PEKING - Foto uit 1971: Tsjoe en-Lai. Mao en Lin Piao (Door drs. Jaap van Ginneken) Ma, Lao is in 1893 geboren als de zoon van een arme boer die zich tot enige welstand had opgewerkt, in de centraal gelegen provincie Hoe-nan: traditioneel een van de rijkste landbouwgebieden, waar zelfbewuste pachtboeren regelmatig tegen de feodale grootgrondbezitters in opstand kwamen. De jonge Mao krijgt het al vroeg aan de stok met een hardvochtige en autoritaire vader, wat volgens sommigen 'de kiem legde voor zijn latere onverbiddelijke verzet tegen de onderdrukking'. Op zijl, dertiende wordt hij van school Mir.-Tang-bpwegmg van Tsjang Kal- gehaald om op het land te helpen, op zijn veertiende nitgehuwelijkt aan een meisje van goede familie dat hij nog nooit heeft gezien, op zijn vijftiende loopt hij van huis weg om elders zijn opleiding te hervatten en met bijver dienen in zijn eigen levensonderhoud te voorzien. Sjek. maar naarmate hun invloed toe neemt. wordt diens wantrouwen groter. In 1927 lanceert hij onverwachts in ste den een uitroeiingscampagne tegen zijn bondgenoten, die naar het platteland vluchten en daar onafhankelijke 'Sowjetrepublleken' uitroepen. De vol- t gende jaren doen Tsjangs legers her- In 1911 komt het tot een revolutie tegen haalde vergeefse pogingen hen uit deze de keizerlijke familie: Mao sluit zich aan bij het republikeinse legeren blijft er zes maanden. Daarna hervat hij de middel bare school, in de provinciehoofdstad Tsjang-sja. waar hij opvalt door zijn boerse uiterlijk en zijn grote leergierig heid. Na het eindexamen vertrekt hij naar Peking, waar hij als bibliotheekas sistent getuige is van de nationale be wustwording onder de Chinese intellec tuelen. die op 4 mei 1919 leidt tot de roemruchte anti-Japanse demonstra ties. Twee jaar later behoort hij in Shang- Hai met nog geen honderd anderen tot de oprichters van de communistische partij, die in een halve eeuw zal uit groeien tot de grootste organisatie ter wereld (met meer dan twintig miljoen leden). Hij zet zich in om de opstandige boeren in zijn geboorteprovincie Hoe- Nan tot een machtige beweging te or ganiseren; in tegenstelling tot zijn par tijgenoten, die meer verwachten van de arbeiders in de beginnende industrie gebieden, waar kort daarop de eerste massa-stakingen plaatsvinden. De communisten werken dan nog steeds als een kleine minderheid binnen de veel grotere nationalistische Kwo- gebieden te verdrijven. Maar m oktober 1934 moeten de com munisten toch het veld ruimen. Mao voert de 'lange mars' aan. die tiendui zenden haveloze boeren onder be scherming van een slecht uitgerust rood leger een jager later (na een tocht van bijna 10.000 kilometer door het onher bergzame Chinese achterland) in het bergachtige gebied van het noordweste lijke Jen-an brengt, waar zij voor hun achtervolgers veilig zijn. Dwaas Hier beginnen de communistische par tij en bet rode leger onder Mao's leiding opnieuw de arme bergboeren te organi seren, en vanuit deze vaste basis breidt zich ook hun invloed in de rest van bet land opnieuw uit. In 1937 schorten communisten en nationalisten echter hun onderlinge burgeroorlog op. om gezamenlijk de strijd aan te binden met Japan, dat inmiddels het noorden van China is binnengevallen. Hun bondge nootschap blijft echter wankel en nauwelijks is de capitulatie in 1945 een feit, of de interne strijd herleeft. Tsjank Kai-SJek ontvangt modeme wa pens en de steun van de westerse geal lieerden. Mao Tsetoeng beschikt slechts over reen relatief klein en slecht geoutil leerd guerrilla-leger van boeren, maar mikt op de steun van de arme platte landsbevolking voor ingrijpende sociale hervormingen. Hij vergelijkt zichzelf met de Dwaze Oude Man uit de oude Chinese parabel, die in zijn eentje begon beide bergen tussen zijn huis en het dorp af te graven. De 'Wijze' die hem uitlachte hield hij voor: ..Als lk dood ga. zullen mijn zonen doorgaan, hun zonen en kleinzonen enz. Hoe hoog de bergen ook zijn. ze worden steeds lager, en waarom zouden we ze niet uiteindelijk uit de weg kunnen ruimen?" Op dezelfde manier, zo zegt Mao, zijn er twee enorme obstakels die de toekomst van het Chinese volk in de weg staan: het binnenlandse feodalisme en het buitenlandse imperialisme. Waarom zouden we ze niet nit de weg kunnen ruimen? En Inderdaad nam in de komende jaren de macht van de nationalisten gestadig af. en die van de communisten toe. tot in 1949 de overwinning werd geboekt en de Volksrepubliek uitgeroepen. In de daarop volgende jaren slaagde de com munistische partij onder voorzitter schap van Mao Tsetoeng erin de Chi nese samenleving zodanig te reorgani seren dat aan de eeuwenlange verpau pering van de meerderheid van de arme boerenbevolking een eind kwam en de voorwaarden voor een menswaardig be staan werden geschapen. Te lang Het is echter niet alleen vanwege zijn bijdrage tot wedergeboorte van wel licht de oudste cultuur uit de wereldge- schiedeis dat Mao als een figuur van grote historische betekenis wordt be schouwd. Het is ook met name zijn rol in de theoretische en praktische her oriëntatie van de internationale com munistische beweging geweest die hem van zo groot belang maakL Na de dood van Stalin in 1953 was ook ln de communistische wereld de discussie over de aard van het stalinisme op gang gekomen. Velen realiseerden zich dat de ontsporing van het gelijkheidsideaal in feite voortkwam uit de onjuiste toepas sing van het leninistische organisatie beginsel van een gesloten één- partijsysteem. Niet alleen lieten de Chinese commu nisten daarom in deze beginperiode meerdere andere partijen naast zich voortbestaan, maar ook ontwikkelde Mao de theorie dat het niet alleen nood zakelijk is meningsverschillen binnen de communistische partij tot op zekere hoogte te verdragen, maar dat men de tegenstellingen zelfs bewust tot de ontwikkeling moet laten teneinde ver nieuwingstendensen een kans te geven. Deze opvatting over het voortbestaan van de 'klassestrijd' onder een socialis tisch overgangsregime legde hij neer in wat wellicht als zijn belangrijkste arti kel moet worden beschouwd: het ln 1957 gepubliceerde „Over de juiste behande ling van de tegenstellingen onder het volk". Telkens opnieuw bleef hij rebelle ren tegen gevestigde instellingen en op vattingen stimuleren. Eerst, aan het eind van de vijftiger jaren, in de cam pagne van de 'Grote sprong voorwaar ts'. die zich richtte tegen de orthodoxe visie van het Kremlin en de Mouskou- aanhangers over de economische op- bouwmogelijkheden van een ontwikke lingsland als China. Vervolgens, in het midden van de zesti ger jaren, in de campagne van de 'Cul turele revolutie', die zich richtte tegen tendensen tot hel ontslaan vau 'een nieuwe klasse' van technocratische partijbureaucraten. In dit laatste geval kwam hij eerst in conflict met de meer 'rechtse' president en aangewezen op volger Lioe Sjao-tsji. maar later met de meer'linkse' legeraanvoerder en nieuw aangewezen opvolger Lin Piao: in het Westen ten onrechte versleten voor 'slechts' de uiting van een 'onvermo gen' om anderen naast zich te dnlden. D, eze week gaf De Max Havelaar ■an Fons Rademakers in premièe, de film dus. niet het boek 1'an Multatuh. want dat belee,fde zijn eerste druk al in I860. U kent. mag ik hopen, de be faamde eer-te zin pan Max Have laar- „Ik ben makelaar m koffij. en woon op de Lauriergracht. No 37 ".De laat ste zin is minder bekend ..Aan U vraag ik met vertrouwen of het uw keizerlijke wil is: dal de HAVE LAARS worden bespat door den modder van SLIJMERINGEN en DROOGSTOPPELS. - en dat daar ginds Uwe meer dan Dertig millioe- nen onderdanen worden mishandeld en uitgezogen in Uwen naam'..." Ik. wil het daarom even over die eer ste zin met u hebben, die in de film. overigens niet door Batavus Droog stoppel wordt uitgesproken. De Max Havelaar is een van de meest ver taalde boeken uit de Nederlandse taal Voor zover ik het. hij de Stich ting voor Vertalingen in Amsterdam, heb kunnen nagaan, bestaan er min stens 23 verschillende vertalingen van Max Havelaar. waarvan vier 1 verschillende in het Duits, vier in hei Frans, twee in het Hongaars, twee in het Pools en t waarschijnlijk) twee in het Russisch, en verder nog eenmalige vertalingen in het Engels. Deens, Sloveens. Zweeds, Italiaans. Tsjechisch, Roemeens en Maleis. Er zullen er ongetwijfeld nog wel meer zijn, maar die heb ik. ondanks alle naslagwerken, niet kunnen achter halen. ook al omdat de eerste be kende vertaling (in het Fransal van 1876 dateert. Hoewel, wat heet al', dat leas nog at tijd 16 jaar na zijn ver schijning, terwijl de eerste bekende Duitse vertaling van 1898 dateert. Maar dat zijn allemaal 'feiten' waar aan u mij niet, gelijk Barbertje, moet ophangen, want een erg degelijke studie heb ik er niet van gemaakt. In zijn inleiding bij Max Havelaar vertelt Gamt Stuiveling dat die be roemde eerste zin aanvankelijk een ietsje stijver was gesteld: ..Ik ben makelaar in koffy Lauriersgracht no. 37)". Ik heb bij de Stichting voor Vertalingen uit de aldaar aamoezige voorraad Havelaar-vertalingen die eerste zin voor u overgeschrew Hier volgen ze: „Saga adalah makelar kopi, tinggal di Lauriergracht No. 37" (Maleis, vertaler H. B. Jassin, 1972). „1 am coffee broker, and I live at No 37 Lauriergracht, Amsterdam" iEn gelsvertaler Roy Edwards, 7957, ..Ich bin Makier m Kaffee undwohrj Lauriergracht 37" (Duits. Wil7i<;, Spohr, 1903). .Ich bin Maklertn Kaffee.undwohw auf der Lauriergracht Nummer 3V (Duits, drKarl Mischke,begin ISOh .Ich bin Kaffeemakler und wokt Lauriergracht Nr. 37" (Duüs. verta- Ier Paul Seliger, ongeveer iS9!i ..Je suis courtieren caf.nabUelav nergracht. no. 37" 1 Frans, vertos ter Roland Garros. 1968i Yo soy negociante en café vivo a Lauriergracht numero 37 (Spaan vertaler Francisco Camuaur 1975). ..Sint mtjlodtorincomertuldecala si locuiese pe splaiul Dafinüornr 37- Roemeens, vertaler H. R. Radian 1967). ..Olen kohvlmaakler ning mu aad- ress on Lauriergracht 37"iEsüands Rem Sepp, 1973). U ziet het. een kleine greep uit hel totale aantal vertalingen Opmerkt- lijkste dingen: in de Engelse verta ling staat er 'Amsterdam' achter Lauriergracht 37, want anders den ken Engelse lezers dat het welmr* Londen zal spelen (er had tenslote ook nog 'Nederland' achter fouter dam kunnen staan, dus we mogn nog nret mopperenEn onderwas de Roemeense vertaler de enige cz het nuttig oordeelde Lauriergracht te vertalen, in 'splaiul Dgflntlor' De meeste anderen hebben deze gracht- naam onderaan de bladzijde verdui delijkt via een voetnoot. Ik vertel geen nieuws als Ik zeg dal Max Havelaar de grootste-enonver- gankelijkste 'roman' is uil de Neder landse literatuur, een werk weit- waar waar Peter Faber. die Hare- laar in de film speelt, niet doo'h-m kon komen zoals hij eerlijk heeft toe gegeven, maar ondanks dat eer hce'< dat nog geenszins verouderd aan doet. Want als iemand kon schrijven was het MuttatulL En geen gemier ook. In vrij kleine druk led het hoek 239 bladzijden, die hij schreef tussen 16 september l859enl3oktoberlS59 In 28 dagen dus. Vat Iet u een maandje vrij te nemen a het ook eens te proberen? NICO SCHKBKMtt 1-Jen jaar nadat Nederland de grootste hausse beleefde in de intocht van Surina mers op Schipiiol en het Thoolse dorp Sta- venisse zichzelf danig te kijk zette met een botte weigering om even een handje te hel pen bij de opvang van enkele honderden ge zinnen. hebben de ministers Pronk (ontwik kelingssamenwerking! en Van Doorn (CRM) het in de tweede kamer nuchter vastgesteld: .Het is erg onwaarschijnlijk dat er op korte termijn veel Surinamers zullen (kunnen) te rugkeren naar hun land" Nieuw en opzien barend is die mededeling niet Ze maakt wel in een breder verband dan dat van de Suri naamse Nederlanders en iedereen die zich regelmatig om de niet geringe problemen van deze groep mensen bekommert de vraag actueel: hoe staat het nu eigenlijk met het vertrek uit de opvangcentra naar zelfstan dige huisvesting, hoe met de werkgelegen heid? Was voordien de aanwezigheid van rijksge noten uit 'De West' in hoofdzaak beperkt ge bleven tot de randstad Holland - en daarvan met name de grote steden - m het laatste jaar vóór de onafhankelijkheid van de nieuwe re publiek Suriname (25 november 1975 een feit) kwam het Centraal bureau uitvoering vesti gingsbeleid rijksgenoten - kortweg CBR - zodanig in de moeilijkheden dat ook de bui tengewesten van Nederland soelaas moesten gaan bieden bij de voorlopig tijdelijke huis vesting Er werden contracten gesloten met een aantal vakantieoorden, die zojuist hun laatste zomergasten hadden zien vertrekken 'Bos en Duin in Oostkapelle was er één van: het bungalowpark "t Zeepe' ln Burgh- Haam -de een ander. Bij de afspraken die het Haagse centraal bureau van CRM- minister Van Doom maakte met de exploi tanten van deze vakantiecentra was het van het begin af duidelijk dathethier ging om een verblijf voor een eerste winter Tegen het vooijaar 1976 dienden deze centra weer te worden ontruimd. Tegenover andersoortige hulsvestingen in kazernes, oude schoolgebouwen, voormalige ziekenhuizen 1 SinVJoseph in Vlissmgeni hadden deze bungalowparken in de Zeeuwse recreatiegebieden het grote voordeel dat ze de Surinamers een stuk gezmsaccommoda- tie en privacy konden bieden. Op een goed moment in het vroege voorjaar verbleven in Zeeland (eigen hulsvesting en opvangcentra opgeteld) zo n drieduizend Surinamers. Een aantal dat nadien vrij snel is teruggelopen Volgens de jongste cijfers van het CBR zyn er in de drie overgebleven opvangcentra iVlis- singen. Breskens en Baarland) nog ongeveer 150 Surinamers ondergebracht, in afwach ting van een eigen woning of ln Zeeland, óf elders in Nederland. Op voordracht van het zelfde Haagse bureau zijn intussen met me dewerking van verschillende Zeeuwse ge meentebesturen een kleine honderd Suri naamse gezinnen aan een eigen woning ge holpen. Wie de cijfers van de eerste tijdelijke opvang (hoofdzakelijk Hindoestaanse Suri namers) vergelijkt met het aantal dat zich metterwoon in deze provincie heeft geves tigd. ontdekt dat er verhoudingsgewijs toch veel naar elders zyn weggetrokken. De sterke onderlinge familiebanden en de voorkeur voor het midden van het land spelen daarbij een belangrijke roL Nu u uit het bijzonder moeizame overleg tus sen de Surinaamse en de Nederlandse rege ring duidelijk wordt dat er voorlopig nog niet eens te denken valt aan ook nog maar een begin van zoiets als een gericht remigratie terugkeer i-beleid zal een betere toekomst ginds voor Surinamers die zich daar bewust op voorbereiden in de meeste gevallen nog lang een vaag ideaal moeten blijven. Goede en snelle eigen huisvesting hier voor allen die op het ogenblik nog in opvangcentra verblij ven is daarom een zaak van de hoogste voor rang. Vooral omdat de nu nog resterende op vangcentra (bijvoorbeeld de St- Josephgebouwen aan de Vlissingse Van Dls- hoeckstraat) het minst geschikt zijn voor een langdurig verblijf en daarjuist de probleem gevallen zijn blijven steken De meest ele mentaire gegevens voor een normaal gezins leven ontbreken Slepende werkloosheid, verveling, onderwijsmoellij kheden voor de kinderen en een sociaal Isolement ten op zichte van de omgeving. - dat alles wreekt zich, zeker by langdurig gebrek aan uitacht op betere tijden. Alle goed bedoelde pogin genvan welzynsorganisatiesen werkgroepen van vakmensen en vrijwilligers die zich be zighouden met een sociaal-culturele begelei ding kunnen daaraan weinig veranderen. In het tweede-kamerdebat over het vesti gingsbeleid van de Nederlandse regenng voor de Surinaamse bevolkingsgroep zijn vo rige week harde woorden gevallen. AUes wat er vooral het laatstejaar op dit terrein is mis gegaan werd op een rijtje gezet de valse ver wachting dat er op korte termijn voor veel Surinamers mogelijkheden zouden zyn om een retourtje Schiphol - Zanderij te nemen, de af en toe wel wat erg wisselvallige over plaatsingen van het ene opvangcentrum naar het andere, het oorlogje tussen het mi nisterie van CRM en de diverse welzij nsstich- tingen over de verdere subsidiëring van dit- werk. de werkloosheid onder de Surinamers. het hels moeilijke probleem van het almaar toenemend druggebruik onder voornamelijk Surinaamse Jongeren. Er waren kamerleden die de minister verweten dat hij de spannin gen onder de Surinamers kunstmatig had opgevoerd. Anderen gebruikten de term .ge schokt vertrouwen' An Zeeland is de koorts van al deze proble men natuurlijk stukken lager dan in het ver stedelijkte westen van ons land. Maar toch zijn er in de kleine Surinaamse gemeen schap hier - onder de camouflage van naar buiten doorgaans opgewekte ontspannings avonden en ontmoetingsmanifestaties - al lerlei zaken die niet als een kleinigheid kun nen worden afgedaan. Bij de huisvesting in eigen woningen bijvoorbeeld krijgen ge meentebesturen te maken met de subtiele vraag: wat is er beter, de Surinamers wo ningen aanbieden die in blokken bij elkaar staan dan wel de mogelijkheid openlaten dat zij zich breed over de woonwijken ver spreiden? Het antwoord zal niet altijd even gemakkelijk te geven zijn. Het vergt een nauwgezet overleg met de toekomstige be woners zelf en met de organisaties die zich met de belangen van de Surinamers bezig houden. Dat geldt ook voor de verdere begeleiding van de Surinamers, die zich eenmaal ergens zelfstandig gevestigd hebben. In de beginpe riode van de komst naar Zeeland - toen de opvangcentra nog vol zaten - was er veel spontane hulp en belangstelling. Er werd georganiseerd bezorgd gedaan en dat leverde soms hartverwarmende contacten op. Naarmate het aantal Surinamers in de grote, tijdelijke opvangcentra terugliep en het 'nieuwtje' er voor de omgeving als het ware af was, zakte de interesse voor het wel en wee van de overgebleven mensen in de centra waarde belangstelling en toenadering eigen lijk Juist harder nodig was dan ooit ..We zul len tegenover de Surinamers m Nederland open kaart moeten spelen. We moeten voor komen dat deze bevolkingsgroep in een iso lement raakt We moeten hen de vnje keus laten: ln Nederland bhjven of mettertijd te rugkeren. En als er gekozen wordt voor te rugkeer. zullen we er tegenover de Suri naamse regering voor moeten opkomen dat ieder die dat wenst daarvoor ook in aanmer king komt". In het kort waren dat vorige wepk in de tweede kamer de eisen, die aan het beleid van de Nederlandse regering ten op zichte van de 130.000 Surinamers in ons land werden gesteld. Wil minister Van Doom daaraan tegemoet komen bij zijn maatregelen tot huisvesting en begeleidmg van Sunnamers in Nederland, dan is dat niet een stuk zorg dat alleen cen traal in Den Haag handen1 en voel blijven houden, maar zal dMrvan deel rechtstreeks in de regiomoetenW worden 'vertaald' Het contract tussen^ CBR en de exploitant van de St-Josephziekenhuis.-'bouwen gen voor de opvang van Surinam^ p eind 1977. maar het tijdelijk centrum nog jaar geheel zal mvioed tan na tijd. Van iedereen die «8®»™KD(=ffi oefenen op de centraalui Do» "Jrtbesaü beslissing over het al danmi dli van dit centrum ™ag"°^e"om snellek hij daarvan gebruik zal maken o m ting te bewerkstelligen. Ofh^ vaa aanbieding van woonI^i7Jlnsorganls* werkgelegenheid. Voorde genC, ties die hier in Zeeland opa van men de sociaal-cultureiebflgeffln» Surinamers in de op^^t n0KKruimel wijken te verzorgen. ügtoojnog^ He[ ,s een stevige hap werkJ* ncPt langer wW*0 hopen dat die activiteK®bJJWJJrff orgtr vertroebeld door onenigh nisaties onderling (zoals en is getrek tussen Middelburg en Vgg* 0 Dat komt namelijk df lteneenallerbe- ten goede en maakt n;aar v00r de labberdste Indruk- En dW waarschijnlijk klelnef"* d'omldje schap die hier ln Zeeland WttJgj rrovnnrten te hopen d ......nntiflt

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 4