Machtsstrijd in YS
over wapenlevering
Westduitse politici gaan kiezers met
duurbetaalde nietszeggendheid te lijf
DE KOSTEN
VAN DE
DROOGTE
IPZC/o
Britten
willen
samen
met YS
vliegtuig
bouwen
xxls het kon, zou je het water uit de hemel gaan halen, zei twee weken geleden
een boer toen we stofwolken opwaaiend met een clubje mensen - dienaren van
de Zeeuwse landbouw-over de dorre vlakten van de woestijnachtige steppen
liepen in het eens zo groene Zeeuwse bouw-en weiland. DeOosterscheldeiswat
dichterbij, mompelde toen een landbouwvoorman die zijn vrije tijd besteedt
met stoeipartijtjes: in de provinciale politieke arena. Het was maar een zijde
lingse opmerking, maar toch zeer terzake als je bedenkt wat de kosten van de
huidige droogte zijn en van welk een betekenis zoet water - geschikt om te
beregenen - in de toekomst voor de Zeeu wse 1 and bou w zou kunnen zijn. Bi j al le
politieke discussies over de open of dichte Oosterschclde is dit aspect onzes
inziens te weinig uit de verf gekomen. De droogte deze zomer heeft ons nog eens
ongenadig hard gewezen op het belang voor de landbouw in Zeeland van
zoetwaterbekkens. In gedichten wordt vaak gesproken over de zilveren zilte
Zeeuwse stromen; vanuit puur landbouwoogpunt, met de huidige droogte (dit
is gebrek aan niet-zout water) voor ogen, zou een zoet Oosterschelde-bekken
wel eens goud kunnen betekenen. Maar
de Oosterschelde-pap is gestort en het
heeft weinig zin om hier langer over te
mijmeren, al blijft recht overeind staan
dat de gekozen oplossing een peper
dure is-en dat in meer dan één opzicht,
B!oe duur is de huidige droogte Wat zijn voor een Individuele boer in Zeeland
de kosten en dus de schade in zijninkomenditjaar ?Die vragen worden ons vaak
gesteld vanuit de landbouw maar vooral ook door derden, buitenstaanders, die
geïnteresseerd zijn in de landbouw en dat zijn er gelukkig erg veel. Nu is een
kostenberekening erg moeilijk en van vele factoren afhankelijk. Voorde akker
bouw ls de schade zo verschillend van bedrijf tot bedrijf en soms van perceel tot
perseel dat we ons niet wagen aan het noemen van cijfers. Voor de veehouderij
ligt het wat eenvoudiger. Onze voorlichting, onder aanvoering van de heer De
Wolf, het genius van de CBTB-cijferaars heeft een berekening gemaakt van de
droogteschade voor de veehouderij in Zeeland. In die berekening wordt uitge
gaan van een viertal schadefactoren:
1. Door de droogte is er te weinig eten in de weiden. Daardoor is de melkproduk-
tie bij de getroffen bedrijven teruggelopen. Een inventansatie leidde tot de
conclusie dat er gemiddeld sprake is van 10% minder melkproduküe. Bij een
prijs van 0,50 per kilo betekent dat een verlies van zo'n 100,- tot 200,-.
2. De getroffen bedrijven moeten hard bijvoeren. Dat geeft extra kosten voor
ruw- en krachtvoer. Als je uitgaat van 120 dagen bijvoeren (van begin juli tot
begin november) kostje dat zo'n 360 400 gulden totaal; per dag ongeveer 3,-
aan krachtvoer en stro of hooi.
3. Of hetnu droog is of niet, de veehouder zal altijd wat vee moeten opruimen om
zijn veestapel In optimale conditie te houden. Uitstoot heet dat in vaktermen.
Door de droogte zijn velen in Europa gedwongen een extra deel van hun vee -
veel meer dan normaal - op te ruimen. Gevolg: de vleesprijzen zijn extra laag.
Schade hierdoor voor de Zeeuwse veehouder - 100,- (dit is 1/5 deel van de
veestapel a 500 - per koe minder).
4. Je zult je koeien in het leven moeten houden gedurende de winter-periode.
Normaal gesproken staan de koeien op stal van 1 november tot 1 mei - dat is
gedurende 180 dagen. In die tijd worden de beesten normaal gevoerd met voer
dat gewonnen is in de zomertijd - ingekuild gras. Ingekuilde mais en bieten-
loot Door de droogte is een deel van die produktie mislukt en zal er dus
bljgekocht moeten worden. De extra kosten daarvoor komen neer op min
stens 2 kilo, soms 3 kilo extra krachtvoer 0,50 per kg) en weer op 1,- aan
hooi of stro per dag. Totale kosten 360 450 gulden. Een optelsom van het
geheel geeft een schadepost van ongeveer duizend gulden per koe te zien. Een
behoorlijk bedrijf heeft al gauw zo'n veertig vijftig koeien. We laten de rest
van de rekensom gaarne over aan de lezer. Volledigheidshalve moeten we er
bij zeggen datwe hierrekening gehouden hebben metde extra kosten voor het
jongvee dat op de bedrijven rond loopt en ook niets berekend hebben voor de
schade die het grasland heeft geleden (kosten nieuwe inzaai en dergelijke).
B ij dit alles moeten we weer voor ogen houden dat het een berekening is voor
bedrijven die zwaar getroffen zijn door de droogte. Er zijn veehouders in Zeeland
die een stuk gunstigerzitten - dankzij weersomstandigheden en optimale grond.
D'r zijn er ook die nog een stuk slechter zitten. Tenslotte na akkerbouw en
veehouderij nog even iets over de fruitteelt, een sector die al te vaak in deze
droogteschade te weinig aandacht krijgt. Ook daar is de schade zeer aanzienlijk.
De voorlichting van de Dienst Bedrijfsontwikkeling met HID Van Beekom aan
het hoofd, heeft daarover berekeningen gepleegd. 50% van onze bedrijven oog
sten dit jaar 10 tot20% aan kilo's minder. Een goeie 35% derft 20 tot 40 procent
van de opbrengst en 12% van de telers moet genoegen nemen met de helft van de
kilo-opbrengst of met minder dan de helft. Ook deze cijfers zijn duidelijk zat,
dachten wij.
Afgelopen zaterdag is minister v. d. Stee van landbonw op bezoek geweest in
Zeeland. U hebt in de krant van maandag het verslag van dat bezoek gelezen. De
totale schade aan de Zeeuwse landbouw door de droogte is inmiddels geschat
op zo'n honderd miljoen gulden. De heer Van der Stee heeft plechtig beloofd dat
als een boer door de grote droogte-schade op bedrijf het loodje dreigt te leggen,
het rijk zal bijspringen via de inmiddels gepubliceerde zeer ruime RZ-regeling.
We geven graag toe dat we erg blij zijn met deze maatregelen. We hebben maar
één zorg - dat de boeren er niet, of te laat van zullen profiteren. Daarom
nogmaals: deze regeling is niet een gunst, ze geeft iedereen die in nood zit een
volledig recht op hulp.
Ut. Gerard. W. Smallegange
terzake
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1976
opinie en achtergrond
(Van onze correspondent Henk Kolb)
Washington - President Ford heeft aan het Amerikaanse
congres plannen voorgelegd om voor ten naast bij 16 miljard
gulden aan zeer gevarieerd wapentuig te verkopen naar landen in
het Midden-Oosten, Europa en Azië. Daarbij zijn zowel oude M-
1-infanteriegeweren als de meest moderne gevechtsvliegtuigen
en geleide bommen.
Het ziet er echter naar uit dat de president en het Pentagon recht
streeks afstevenen op een breedgeschaald conflict met het con
gres, onder meer vanwege het feit dat de verkooptactiek van de
president zou kunnen leiden tot een niet meer te controleren
bewapeningswedloop in het gebied van de Perzische Golf en uit
bezorgdheid over de verkoop van wapens aan landen als
Saoedi-Arabië, die Israëls veiligheid zouden kunnen bedreigen.
Met andere woorden: vele stemmen in het door de democraten
beheerste congres betogen dat de Verenigde Staten als grootste
wapenhandelaar ter wereld bezig zijn een toch al moeilijk te
controleren evenwicht te verstoren.
Weliswaar heeft Ford er'op het allerlaat
ste moment mee ingestemd Saoedi-
Arabië slechts 1000 Sidewinder-
raketten te bieden in plaats van de
voorgenomen 2000 en ook maar 650
Maverick-projectielen (televisie-geleid
voor het bestoken van gronddoelen uit
de lucht) in stede van 1500 te verkopen,
doch deze 'tegemoetkomingen' zullen
de volksvertegenwoordiging niet tevre
den stellen.
De democratische senator William
Proxmire heeft al gezegd resoluties te
zullen indienen die de verkoop van wa
pens naar tenminste tien landen beogen
te blokkeren. Dit alles komt president
Ford, die de laatste dagen allerlei
krachtige geluiden laat horen over mili
taire en veiligheidsonderwerpen, bui
tengewoon slecht van pas. Want het is
waarschijnlijk dat de strijd met het con
gres in volle gang zal zijn tegen de tijd
dat dit onderwerp zal opduiken in de
openbare debatten met Jimmy Carter,
zijn democratische tegenstander voor
het presidentschap.
Proxmire: „Iran en Saoedi-Arabië pro
beren ieder voor zich de militaire over
macht te verwerven in het gebied van de
Perzische Golf. De raketten voor
Saoedi-Arabië zouden tegen Israël
kunnen worden gebruikt. De bewape
ning van Pakistan ivoor bijna 220 mil
joen gulden) kan een nieuwe bewape
ningswedloop met India ontketenen
De bezwaren in het congres gaan niet
tegen de verkopen aan Zuid-ICorea (310
miljoen gulden). Singapore (297 mil
joen). Noorwegen (270 miljoen). Westr
Duitsland (105 miljoen) of Australië (78
miljoen). Zij bestrijken vooral de chaoti
sche handel met Iran, dat onder het
motto 'wapens voor olie' op enorme
schaal inkopen doet. De aangekochte
wapens en vliegtuigen zijn tegelijkertijd
technisch zo vooruitstrevend, dat nog
zeer lange tijd Amerikaanse 'technische
assistenten' nodig zullen zijn om de Per
zen te helpen bij het gebruik ervan. Vol
gens deskundigen ziin er dit teeen 1980
niet minder dan 60.000.
Olie-ruil
Zelfs minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger heeft onlangs tijdens
een besloten congressionclc hoorzit
ting toegegeven dat er nauwelijks
sprake is van een gecoördineerde wa
penhandel niet de sjah, die destijds van
Nixon vrijwel de handen vrij heeft ge
kregen om in ruil voor zijn olie elk
niet-nucleair wapen aan te schaffen dat
hij meende nodig te hebben. Niet zon
derreden vrezen Amerikaanse kringen
tot ver buiten het bezorgde congres dat
Amerikanen zodoende betrokken zou
den kunnen worden bij conflicten in
dat gebied en het is ook in dit licht dat
de moord op drie Amerikanen van de
firma Rockwell International in Te
heran onlangs moet worden gezien:
Amerikanen slachtoffer van politieke
tegenstanders van de sjah.
Iran heeft sedert 1972 voor 27 miljard
gulden aan Amerikaans wapentuig ge
kocht. Het zou er nu nog eens voor 12
miljard gulden bij krijgen. Volgens Kis
singer. die een maand geleden in Te
heran was, wil Iran tot 1981 dan daarbij
nog voor 27 miljard gulden aan militaire
middelen inslaan.
Saoedi-Arabië heeft voor zestien mil
jard gekocht, wil nu voor twee miljard
hebben. Israël (dat zeker in de verkie
zingstijd geen oppositie uit het cogres
heeft te duchten) krijgt voor 648 miljoen
aan wapens en dan vooral' te besteden
aan .allerlei sporten slimme_ammunitie,
vooral ten behoeve vaft een luchtmacht:
tot trossen verbonden bommen,
Sidewinder-raketten en bommen met
tv-ogen. Ditland echter verkooptzelfop
grote schaal wapens naar elders. Dit
jaar voor 864 miljoen gulden naar veer
tig landen.
Er zijn allerlei redenen voor de Ver
enigde Staten om zich als 's werelds
grootste wapenhandelaar te manifes
teren. In het kort: de verkoop van wa
pens betekent 350.000 arbeidsplaatsen
in de industrie; deze handel vertegen
woordigt zeven procent van de export;
de toekomst van machtige concerns als
McDonnell-Douglas, Lockheed,
Grumman, Northrop, General Electric,
Textron, is ten nauwste verbonden met
voortgezette internationale wapen
handel.
Er zijn redenen van meer politieke aard,
zoals: wanneer landen binnen hetzelfde
gebied streven naar militaire superiori
teit en de kans op een onderling conflict
bestaat, is het wenselijk de machtsmid
delen van beide kampen te kunnen con
troleren. Als de Amerikanen geen wa
pens willen leveren, dan staan de Rus
sen onmiddellijk gereed bij te springen
met wapens van een redelijke kwaliteit
tegen een prijs waarover te praten valt.
Amerikaanse wapens zijn vanwege de
verschillen in de economische systemen
aan nauwere prijsmarges gebonden.
Verkoop van wapens aan het buiten
land vermindert de kosten van de ame-
rikaanse verdedigingsbehoeften.
Lobbyisten
De belangen hebben hele invloedrijke
lobbyisten aan het werk. Gegeven de
recente ontwikkelingen in Nederland,
kunnen voorbeelden achterwege blij
ven. Maar de Amerikaanse industrie is
er bijvoorbeeld in geslaagd af te dwin
gen dat de plannen om een soort com
petitie te organiseren tussen modellen
van een nieuwe Amerikaanse tank en
de nieuwe Duitse Leopard niet door
gaan. Het is geen Amerikaans belang
om geen eigen tank te bouwen en tal
loze miljoen aan ontwikkelingskosten
en arbeidsplaatsen weg te gooien.
De gevolgen zijn duidelijk: de vraag is
gerechtvaardigd of de VS de wapen
handel nog wel kunnen controleren. De
beginselen van de 'telraampolitiek' die
in Washington bij tijd en wijle opgeld
doen, zijn begrijpelijk, maar verliezen
aan waarde tegenover de feiten. Een
zo'n feit is dat de VS bijvoorbeeld al
meer dan 18.000 raketten, schepen en
vliegtuigen van de hand hebben gedaan
die kernwapens kunnen vervoeren. Een
ander feit is dat steeds meer betrekke
lijk kleine naties in een conflictgebied of
aan de rand daarvan zullen pogen via
overblijfselen van kembrandstof voor
energieopwekking, de grondstof voor
een atoomwapen te vervaardigen. De
verdenkingen omtrent Taiwan vormen
er een recent voorbeeld van.
Hoewel een stopzetten van de wapen
verkopen volgens Newsweek de ar
beidsmarkt maar met 0.3 procent zou
beïnvloeden, staat het vast dat dit grote
plaatselijke werkloosheid zou veroor
zaken, gepaard aan allerlei onrust
Maar de meest dringende vraag heeft
ook president Ford nog niet kunnen
beantwoorden. Zij is gesteld door zijn
tegenstander Carter, die belooft op het
defensiebudget te beknibbelen en de
werkloosheid in vier jaar tot drie tot
vier procent terug te brengen: „Kunnen
de VS optreden als kampioen van de
wereldvrede en tegelijkertijd als de
grootste wapenleverancier?"
Door onze correspondent mr. Henk
Lelfelaar)
JÜONDEN - De Britsè minister van
industriële zaken, Gerald Kaufman,
zal later deze maand in de Verenigde
Staten besprekingen voeren over
een mogelijke samenwerking tussen
beide landen over de bouw van de
nieuwe generatie van straalvlieg
tuigen voor de burgerluchtvaart
Kaufman heeft daartoe het afgelo
pen weekeinde al contacten gelegd
op de grote luchtvaartshow in
Famborough.
Het Britse streven is tot nog toe ge
richt geweest op een samenwerking
met Europese vliegtuigindustrieën
om tot een gezamenlijk produkt te
komen dat de huidige passagiers
vliegtuigen zou moeten vervangen.
Frankrijk besloot echter onlangs
unilateraal om zijn eigen plannen
voor de bouw van de Mercure 200
door te zetten, en streek daarmee
tegen de haren in van de Westeuro-
pese vliegtuigmakers, die afgespro
ken hadden om tot een gezamenlijk
te bouwen toestel te komen.
Kaufmans bezoek aan de Verenigde
Staten wordt in politieke kringen in
Londen dan ook gezien als een ver
kapte waarschuwing aan Frankrijk,
dat Engeland bereid is om met Ame
rikaanse vliegtuigbouwers in zee te
gaan om een aandeel in de markt te
veroveren. De totale produktie van
nieuwe passagierstoestellen tot cn
met 1985 wordt geschat op 100 mil-
jard gulden, waarbij dan 1500 vlieg
tuigen zouden worden geprodu
ceerd.
Er zfjn nog geen beslissingen geno
men ten aanzien van het definitieve
ontwerp, noch heeft de Britse rege
ring zich tot nog toe aan afspraken
willen vastleggen. In Amerika wordt
echter al gewerkt aan een Boeing-
7X7 voor middellange afstanden en
een Boeing-7N7 voor kortere afetan
den.
Tijdens Kaufmans verblijf in de VS
zal ook worden gesproken over de
landingsrechten voor Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen in Enge
land. Deze kwestie heeft volgens de
Laatste berichten in Washington een
kookpunt bereikt, nadat de Britse
regering het aantal vluchten op
Londen voor Trans World Airlines
en National Airlines drastisch in
kortte voor de komende herfst.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappijen
al gevraagd voorbereidingen te tref
fen voor het geval alle afspraken
met Engeland, zoals vastgelegd in
de 30 jaar geleden bereikte overeen
komst van Bermuda, volgend jaar
juni aflopen en niet worden ver
lengd. De Amerikaanse minister van
handel, Elliott Richardson, heeft al
aangekondigd dat rekening moet
worden gehouden met het stopzet
ten van al het vliegverkeer tussen
Engeland en de VS.
In Londen wordt echter vooralsnog
aangenomen dat deze uitlating meer
het karakter heeft van bluf dan van
een realistisch dreigement.
JDONN - De universiteit van Saar-
brücken heeft in opdracht van de
Westduitse sociaal-democratische
partij (SPD) een wat buitenissig ver-
kiezingsonderzoek uitgevoerd. Een
van de aardige conclusies: de kiezers
reageren het meest op prikkelende
woorden als kapitalisme, socialisme,
vrijheid, zekerheid. Als deze op zich
nauwelijks veelbetekenende woorden
op een schermpje verschenen sloegen
de cijfertjes op de instrumenten
waarmee de proefpersonen via hun
vingertoppen waren verbonden, tril
lend uit.
Daarom is het niet zo verwonderlijk
dat de verkiezingsstrijd in West-
Duitsland, waar op 3 oktober wordt
gekozen, voornamelijk via deze 'grote'
woorden wordt gevoerd. De sociaal
democratische regeringspartij belooft
vrijheid, zekerheid en sociale demo
cratie verenigd in het 'Modell
Deutschland'. De vrije democratische
coalitiepartner FDP houdt het even
nietszeggend op vrijheid, vooruitgang
en prestatie. En de christen
democratische oppositie claimt dat zy
in wezen de enige is die de vrijheid in
de Bondsrepubliek kan garanderen.
Dat wordt via de nogal schaamteloze
botte-bijl-slogan: vrijheid in plaats
van socialisme aan de bondsburgers
voorgehouden.
In het algemeen kan men stellen dat
de grote thema's ontbreken. Er wordt
uitsluitend in de marge gerommeld.
Geen opzienbarende ontspanningspo-
litlek met OostEuropa en voorname
lijk de DDR zoals in 1972, geen specta
culaire economische en sociale her
vormingen zijn inzet van de komende
verkiezingen Concrete doeleinden
ontbreken in de verkiezingsprogram
ma's, alternatieven worden niet aan
gegeven
De sociaal-liberale regeringscoalitie
beweert niet meer dan: „Kijk eens wat
wij allemaal hebben bereikt. Willen jul
lie dat behouden en zelfs langzamer
hand meer laten worden, stem dan op
ons". De oppositiepartijen CDU en
CS U brengen de theorie in praktijk die
CSU-voorzitter Frans Josef Strauss
begin verleden jaar in zijn beruchte
redevoering in het stadje Sonthofen
ontwikkelde: „Wij moeten komen tot
een emotlonalisering van de politiek
in de Bondsrepubliek, het speculeren
op de angst en het afschilderen van
een duister toekomstbeeld".
Dat die duistere toekomstbeelden vol
strekt onwaar zijn, kan de christen
democraten en de christen-socialen
kennelijk geen zier schelen. Zij houden
niet op de 'Untergang des Abendlan-
des' te schilderen als de SPD-FDP aan
de macht blijft. Dan is het gedaan met
alle vrijheid. Dan raken de bondsbur
gers in de wurgende greep van socia
listische bureaucraten, dan wordt.
WestrDuitsland net zo'n treurige staat
als de DDR.
Mis-economie
In dit ziekelijke beeld past ook de
omdraaiing van woorden waar CDU
en CSU niet voor terugschrikken:
markteconomie wordt 'mis-
economie', socialisme betekent geen
vrijheid, socialisme wordt gelijkge
schakeld met communisme. En dat al
les 'uit liefde voor Duitsland'.
Het opzienbarende van deze onzin is,
dat het nog effect heeft ook. Sociaal
democraten als kanselier Helmut
Schmidt en SPD-voorzitter Willy
Brandt kunnen nog zo vaak uitleggen
dat de Bondsrepubliek nog nooit zo'n
grote individuele vrijheid heeft ge
kend als in deze tijd, dat West-
Duitsland na Zweden en Zwitserland
de hoogste reële lonen heeft, dat de
sociale zekerheid in de Bondsrepu
bliek na de Scandinavische landen en
Nederland het beste ter wereld is, de
slogan 'Freiheit statt Sozialismus'
spreekt veel Westduitsers maar al te
zeer aan
Het is waar dat de SPD-FDP de kie
zers niet veel meer heeft te bieden dan
een voortzetting van het tot nu toe ge
voerde beleid. Aan de grote toekomst
problemen. aan de vraag 'hoe overle
ven we' komt de regeringscoalitie niet
toe. Ook zij stuurt de gemeente met
vage algemeenheden in het riet. Want
het is natuurlijk niet voldoende de
verkiezingswinst op te eisen alleen en
uitsluitend op basis van wat tot nu toe
is gedaan.
Beide partijen hebben een gigantisch
verkiczingsapparaat opgebouwd. To
tale geschatte kosten: ongeveer 100
miljoen mark, wat waarschijnlijk
veel te laag is geraamd. In de beide
Bonner verkiezingscentrales zindert
het van telexen, kopieerapparaten,
aanplakbiljetten, folders en vrijwil
lige hulpkrachten. Alleen de SPD ge
bruikt zo'n 3000 ton papier. Bijna 200
miljoen wervingsmiddelen worden
verspreid. Je kunt zelfs SPD-bikini's
kopen: sociaal-democratisch senti
ment tot op het strand.
Het resultaat van ale deze inspannin
gen is natuurlijk niet te overzien. Ze
ker is slechts dat zonder een massieve
campagne stemmen verloren gaan. En
de campagnes zijn massief. Als bij
voorbeeld 200.000 SPD-pamfletten 's
nachts in Düsseldorf moeten worden
verspreid, zodat men 's ochtends aan
de ontbijttafel kan lezen hoe stomp
zinnig kandidaat-kanselier Helmut
Kohl volgens de SPD de vorige avond
in een televisieprogramma met de vier
voorzitters van de grote partijen
(Brandt-SPD, Genscher-FDP,
Strauss-CSU en Kohl-CDU) over
kwam. kost dat volgens de verkie
zingsmanager duizend helpers.
De grote politieke strijd zal uiteinde
lijk wel worden gevoerd door de hui
dige bondskanselier Schmidt cn mi
nister van buitenlandse zaken (tevens
vice-kanselier) Genscher aan de ene
kant en kandidaat-kanselier, CDU-
voorzitter Kohl en CSU-voorzitter
Strauss aan de andere kant. De laatste
heeft kort geleden bekendgemaakt
dat hij in een door Kohl geleid kabi
net minister van financiën en vice-
kanselier zal zijn. Daarbij krijgt hij
ook een forse vinger tussen de deur
van economische zaken, terwijl hij, in
zijn eigen woorden, 'zich natuurlijk
ook met de buitenlandse politiek zal
bemoeien'. Eventueel toekomstig
'superminister' Franz Josef Strauss
is, daar is bijna iedereen het over
eens, de echt sterke man van de hui
dige oppositie.
Regeringswoordvoerder Roelling zei
na zijn optreden in het genoemde tele
visieprogramma: „Nu kan men zien
wie de kok is binnen de CDU-CSU en
wie de kelner". Met de eerste bedoelde
hij niet Helmut Kohl. Op dit moment
ligt Schmidt in de polls duidelijk voor
op zijn uitdager Kohl. Bijna 55 procent
van de burgers wil de Hamburger als
bondskanselier houden. Kohl komt
niet veel verder dan 30 procent.
De politiek zeer ervaren Schmidt (hij
was fractievoorzitter van de SPD,
minister van defensie, 'superminis-
ler' van economische zaken en finan
ciën en daarna weer minister van fi
nanciën), die internationaal hoog in
aanzien staat, wordt door de West-
duïtsers vooral geprezen om zijn
grote kennis van zaken en zijn ener
gie. Helmut Kohl, die slechts in de
'provincie' politieke ervaring heeft
opgedaan als minister-president van
Rheinland-Pfalz, ziet men aan voor
een buitengewoon eerlijke en op
rechte man, een 'goeierd'.
Anders staat hèt met de populariteit
van de partijen van beide heren. Vol
gens onderzoekingen kan de SPD op
niet meer dan 43 procent van alle
stemmen rekenen, de CDU-CSU zou
daarentegen de grootste partij worden
met 48 procent.
Het verkiezingsresultaat van de libe
rale FDP is uitermate belangrijk.
Voorzitter Genscher heeft al in mei
laten weten dat zijn partij opnieuw
met de SPD wil regering. Als de vier
huidige FDP-ministers Genscher,
Maihofer (binnenlandse zaken), Fri-
derichs (economische zaken), Ertl
(landbouw) er dus in slagen om zo'n
negen procent van de kiezers ervan le
overtuigen dat hun prestaties in de
afgelopen jaren wezenlijk belangrijk
waren, zitten Schmidt en zijn SPD
goed.
Lukt dat niet, dan wenkt geen vrolijk
perspectief. Dan zal de Bondsrepu
bliek na 3 oktober worden geregeerd
door een zeer conservatief kabinet
Want met superminister Strauss In
een sleutelrol, de aartsconservatieve
CDU-voorzitter uit Hessen, Alphons
Dregger, op binnenlandse zaken (die
plannen heeft om de vrijheid van (link
se) demonstraties in te binden) en deal
even rigoureuze CDU-frac tie voorzitter
Karl Carstens op buitenlandse zaken,
de Westduitsers een wel bijzondere
vrijheid te wachten staat
