PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
POLITIEK BERAAD OVER
RHODESIË EN NAMIBIË
Structuurplan
wijzigingen in
voorziet
centrum
ingrijpende
Terneuzen
minikrant
Russische vlieger landt in Japan
met ultra-geheime MIG-25
PvdA-bestuur
wil herstel van
vrij loonoverleg
Overeenkomst Kissinger- Vorster:
vandaag
CNV steunt
niet-blanken
in Zuid-Afrika
SOWJET-VLIEGER WIL
POLITIEK ASIEL IN VS
Rijk wil steun
beveiliging KLM
beëindigen
BEROEP OP REGERING
Gentse rechter:
eerst ommetje
pagina 2
219e jaargang no. 212
Dinsdag 7 september 1976
Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE
RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepen e.d. voor
advertenties ZONDER WINSTOOGMERK.
(Van o\ize speciale verslaggever)
ZURICH - Premier Vorster van Zuid-Afrika en de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken
Kissinger blijken de weg te hebben geplaveid voor nieuwe constructieve besprekingen over de
politieke toekomst van zuidelijk Afrika. Een veelheid van onderhandelingen zal tot stand worden
gebracht, met als eerste doel een zwarte meerderheidsregering g te vestigen in Rhodesiê zowel als in
Namibië. Een hulpprogramma, dat enkele miljarden zal belopen, staat op stapel om de armoede te
verkleinen en de economische spankracht te vergroten.
Dew van wereldbelang: zijnde perspec
tieven werden maandag geopend na af
loop van het driedaags overleg tussen
dc beide staatslieden in het Zwitserse
Zurich. Zowel de Zuidafrikaanse
minister-president als de Amerikaanse
bewindsman verklaarden tegenover de
Internationale media dat er goede
vooruitgang was geboekt De eerste ge
spreksronde tussen Vorster en Kissin
ger vond nog geen drie maanden gele
den plaats in de omgeving van Mun-
Zoopen en zelfs detaillistisch het optre
den van Kissinger was, zo benepen
bram zijn gesprekspartner over
Slechts één keer schoot Vorster uit zijn
slof Dat was toen hij het apartheidsbe
leid verdedigde tegenover een vragen
steller die de uitspraak van de Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken aanhaalde dat de Zuidafrikaanse
stmenlevingsfilosofle in strijd is met de
menselijke waardigheid.
Apartheid
Iemand die dit zei, aldus de premier,
had niets van de „eigensoortige ont
wikkeling" begrepen, waarmee de po
litiek van de thuislanden wordt aange
duid, „Dit beleid was geen negatie van
dimenselijke waardigheid, maar juist
«cntrkenning ervan". Wie, vergeleken
met tien jaar geleden - toen Vorster het
roer van het Zuidafrikaanse schip van
staat overnam - de positie van de
„bruinmens, de zwartmens en de In
diër" in ogenschouw nam, zou niet an
ders dan tot de conclusie kunnen ko
men dat de „eigensoortige ontwikke
ling" zeer goed werkt
Kissinger wond er geen doekjes om.
toen hij verklaarde dat Washington eri
Pretoria niet onder één hoedje speelden.
Ook deze tweede gespreksronde met
Vorster was ingegeven door de opstel
ling van de zogenaamde frontlijnstaten
(Tanzania, Mozambique, Botswana en
Zambia - met Angola heeft Washington
door de Cubaanse interventie nog geen
contact) die de Verenigde Staten om
bemiddeling hadden verzocht. Dat ge
beurde nadat William Schauferle, de
Amerikaanse staatssecretaris van Afri
kaanse aangelegenheden, de nodige be
zoeken aan die landen had gebracht.
De Amerikaanse bewindsman, die de
problemen in zuidelijk Afrika als „zeer
complex" kwalificeerde, formuleerde
het standpunt van Washington en naar
zijn vaste overtuiging ook van Londen,
ais volgt:
- 1. Indammen van het geweld in Rho
desiê - het grootste politieke zorgen
kind - en Namibiè".
- 2. Het voorkomen van buitenlandse
inmenging, waarbij het communstische
blok net niet met name werd genoemd.
- 3. Een zwarte meerderheidsregering op
zo kort mogelijke termijn in Rhodesiê
en Namibiè
- 4. Garanties voor de blanke minderhe
den in die landen.
- 5. Economische hulp om meer wel
vaart te kunnen brengen.
„Geduld, goede wil en toewijding waren
nodig om zuidelijk Afrika in de richting
van een vreedzame ontwikkeling te stu
ren". aldus Kissinger
Sleutel
Geen van beide staatslieden wilden
toegeven i er in Zurich in principile
zin ovei net apartheidsbeleid van
Zuid-Afrika gesproken was. Wel wilde
Kissinger verklaren dat Pretoria de
sleutel in handen heeft voor de oplos
sing van de problemen in het zuidelijk
deel van Afrika.
De samenspreking lussen Kissinger en
Vorster in Zurich luidt een lange reeks
van nieuwe onderhandelingen in. De
Zuidafrikaanse premier gaat praten
met zijn Rhodesische ambtgenoot Ian
Smith en het is met uitgesloten dat ook
de Amerikaanse bewindsman hierbij
betrokken wordt. Pretoria lijkt zeer
binnenkort de plaats van samenkomst
te worden
In Genève zal. naar verluidt tenminste,
op korte termijn een multiraciale confe
rentie over de onafhankelijkheid van
Namibi'plaats vinden. De huidige be-
sppprekingen in Windhoek zouden
hierdoor overvleugeld worden, omdat
ook de in Algerije zetelende bevrij
dingsbeweging Swapo aan de Geneefse
onderhandeling zou deelnemen.
vorster verklaarde in dit verband - hij
wa. ''■lidelijk uit op binnenlands poli
tiek uect - dat zijn regering nooit met
de Swapo ide verzetsbeweging in Nami
bië) zal onderhandelen. Hij zwakte dit
overigens weer af door naar voren te
brengen dat Zuid-Afrika Namibië zijn
onafhankelijkheid gunt en dat de
stammen daar moeten uitmaken op
welke wijze het zelfbeschikkingsrecht
moet worden verkregen.
Kissinger is maandagmiddag naar
Londen vertrokken om premier Callag-
han over zijn besprekingen met Vorster
in te lichten, vandaag komen Parijs en
Hamburg aan de beurt - Giscard d'Es-
taing dus en Helmut Schmidt - waarna
de terugreis naar Washington zal wor
den aanvaard.
Van het standpunt van de maandag in
Dar es Salaam bijeen gekomen kleine
Afrikaanse top, bestaande uit de presi
denten van de frontlijnstaten, die zo
wel de leiders van de Rhodesische als
de Namibische bevrijdingsbewegingen
hebben uitgenodigd, zal afhangen of de
Amerikaanse bewindsman alsnog een
pendel door Afrika begint Schauferle
is opnieuw de man die de situatie zal
moeten evalueren, want bij is onmid
dellijk na de Zurichse gespreksronde
naar Tanzania gevlogen.
ZURICH- De Amerikaanse minister
i buitenlandse zaken Henry Kis
singer tri drukt hier de hand van de
Zuidafrikaanse premier Vorster
voor de aanvang van de besprekin
gen maandag in hotel Dolder in Zu
rich over de toestand in Zuidafrika
en Rhodesiê. Links de Zuidafri
kaanse minister van buitenlandse
zaken Hilgard Muller.
GROTE POLITIEKE CONSTERNATIE IN JAPAN
UTRECHT (ANP) - Het Christelijk Na
tionaal Vakverbond heeft in een uit
voerige brief aan premier Vorster van
Zuid-Afrika sympathie uitgesproken
met en steun betuigd aan de strijd van
de niet-blanke bevolking voor sociaal-
economische gelijkberichtiging.
In de brief, waar de verbondsraad zich
unaniem achter heeft gesteld, zegt het
CNV dat de systematische toepassing
van de apartheid, onder meer door mid
del van een discriminerende wetgeving
Gedeputeerde staten van Zeeland zijn
van mening dat het arseenhoudend af-
n de NSM kan blijven.
schandaal
De vliegers van het gekaapte vliegt
vinden het versperren van de landl
1een grof schandaal.
ideaal
Opinie: kamervoorzitter Anne Vonde
ling, auteur van het nieuwe boek
Tweede Kamer, Lam of Leeuw', schetst
het proflei van de 'ideale minister'.
dansen
Jacques Cats heeft het in zijn rubriek
■Hoort-aet-schrijft' over het opheffer.i
van de dansschool Meeuse in Middel
burg.
uitdaging
weg
O^Jje-Toekomstploeg hield op te be-
tij!
NCRV-televiae brengt programma ovei
DJI uilenspiegel, radio- en televisiepro-
Somma's, strips
pagina 13
rem
Hete romer remde stijging van de omzet
E®? herenconfecüe; beurs-financiên-
economie.
TOKIO (UPI/DPA) - Een luitenant-vlieger van de Russische
luchtmacht heeft maandag grote diplomatieke opschudding ver
oorzaakt door zijn ultrageheime MIG 25 'Foxbat', naar hij zegt,
wegens brandstofgebrek neer te zetten op het vliegveld van Hako
date op het Noordjapanse eiland Hokkaido.
De vlieger zegt politiek asiel in de Verenigde Staten te wensen.
Men is er echter niet zeker van of hij dat werkelijk wil, of alleen
maar bang is naar zijn land terug te keren.
tijd) dat de naam van de SowjeLvlieger
Viktor Ivanovitsj Belenko is. De lulte-
nantheeft totnu toe geweigerd zijn leef
tijd te noemen en wil ook niet zeggen tot
welke luchtmachteenheid hij behoorde.
Volgens de politie zullen Amerikaanse
noch Japanse militaire autoriteiten tot
het vliegtuig worden toegelaten. Het
toestel staat onder controle van de poli
tie en die zal elk verzoek afwijzen.
Een indicatie voor de superieure eigen-
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse departement van buitenlandse
zaken heeft maandag verklaard dat er
nog geen besluit genomen is over het
verlenen van politiek asiel aan de Rus
sische vlieger. „Wij zijn in contact met
de Japanse regering. De kwestie is in
studie," aldus de woordvoerder.
Gevraagd naar de toekomst van MIG 25
in Japan, zeiden functionarissen in
Washington, dat dat een Japanse aan
gelegenheid is. Men verwacht echter dat
het Japanse of Amerikaanse militaire
personeel weinig tijd verloren zal laten
gaan bij het fotograferen van het toestel
en zijn moderne elektronische en aëro
dynamische uitrusting.
In NAVO-kringen in Brussel zegt men
dat het van enorme betekenis kan zijn
dat er een MIG 25 in handen van het
westen is gevallen. Men is vooral be-
meuwd naar de radaruitrusting. Men
herinnert eraan, dat de MIG 25 al op
grote hoogte over West-Europa is gevlo
gen met een snelheid van 3.2 maal die
van het geluid, waarschijnlijk om de
reacties van de westelijke verdediging
l te beproeven. Moskou weigert commen
taar op de zaak te geven
Het ministerie van buitenlandse zaken
in Tokio onthulde dinsdagochtend (pL
schappen van de 'Foxbat' is wat er ge
beurde toen hij het Japanse luchtruim
binnenvloog De radar pikte het Russi-
sche toestel op toen het zich boven de
Japanse zee bevond, op een koers in de
richting van Hokkaido.
Twee Phantoms van de Japanse lucht
macht stegen op om de 'Foxbat' te on
derscheppen. Zij raakten het spoor ech
ter bijster en het eerstvolgende wat men
van de Rus hoorde, was dat hij al op
Hakodate was geland.
Op de luchthaven van Hakodate ont-
stond grote paniek toen de 'Foxbat'
zonder enige waarschuwing als een zil
veren kogel over de landingsbaan suis-
TOKIO - De Russische luitenant-
vlieger, die zijn ultra-geheime MIG-
25 op een Japans vliegveld neerzette
is hier gefotografeerd in zijn vlieg
pakmet zonnebril, terwijl hij in een
politie-auto wordt weggevoerd. Toen
hij uit zijn vliegtuig stapte gaf hij te
kennen naar dc Verenigde Staten te
willen.
de. Die was tekort, de piloot maakte een
'overshoot' en kwam ondanks het ge
bruik van twee remparachutes achter
de landingsbaan tegen twee radarscho
tels tot stilstand.
De vlieger klom met getrokken pistool
uitde cockpit van zijnlicht beschadigde
kist en loste een waarschuwingsschot
om de op hem roeracende brandweer
wagens en politieauto's op afstand te
houden.
Hij bood overigens geen verzet toen de
politie hem even later meenam voor on
dervraging.
Van de luchthaven is de vlieger inmid
dels overgebracht naar Hakodate-stad.
vanwaar hij volgens ingewijden op
korte termijn naar Tokio zal vertrekken.
De luchthaven van Hakodate is inmid
dels door een politiecordon voor kijk-
lustigen ontoegankelijk gemaakt.
Verborgen
Politieke waarnemers zijn van mening
dat de Japanse regering zal proberen de
'Foxbat' voor de blikken van alle
nieuwsgierigen verborgen te houden.
Tokio, aldus deze waarnemers, zou niet
genegen zijn de betrekkingen met Mos
kou op het spel te zetten door de MIG-25
vrij tc geven voor belangstellende in
lichtingendiensten.
Het Japanse ministerie van buiten
landse zaken weigerde alle commentaar
zolang niet duidelijk is wat de vlieger
precies wil.De MIG-25 is het modernste
operationale gevechtsvliegtuig van de
Russische luchtmacht
Alleen de Lockheed SR-72 overtreft de
prestaties van de MIG-25, met zijn top
van 3,5 mach en een vliegplafond van
27.000 meter. Dit toestel is echter geen
onderscheppingsjager, maar een spio-
nagevliegtuig.
SCHIPHOL (ANP) - Indien de onder
handelingen met het ministerie var op sociaal-economisch gebied, heeft ge-
justitie niet spoedig resulteren in een leid tot een volstrekte bevoorrechting
nieuwe regeling, dan zal de KLM per I en veiligstelling van de belangen van de
oktober niet meer kunnen rekenen op blanke werknemers. „Hoewel de eco-
de veiligheidsagenten, gerekruteerd nomische ontwikkeling in belangrijke
uit marechaussee, douane en rijkspoli- mate afhankelijk is van de inzet van de
tie, die het ministerie van justitie tol zwarte werknemers, missen zij de wette-
nu toe op rijkskosten heelt geleverd ÜJke mogelijkheden over hun eigen
Op veie KLM-vlucnten, hoewel niet op rechtspositie mee te praten en te beslis-
alle. reizen al enige jaren velligheidsa- sen," aldus het CNV.
genten mee. Het betreft hier enkele tien- Het zegt verder ervan overtuigd te zijn
tallen, die het ministerie van Justitie ie- dat het apartheidsbeleid, zoals dat in de
vert en voor wie het rijk die salarissen loop der jaren vorm en inhoud heeft ge-
betaalt, alsmede een onbekend aantal kregen, in strijd is met bijbelse normen
leden van de KLM-bedrijfsbeveiliging. en waarden omtrent het menselijk sa-
Per 1 september zou echter het aantal menieven.
agenten van het rijk worden gehalveerd gen verandering ten goede is volgens
en per 1 oktober zou de KLM de beveili- qNV aueen maar mogelijk door er-
ging geheel voor eigen rekening moeten kenning en toepassing van het beginsel
gaan uitvoeren. der gelijkwaardigheid.
AMSTERDAM (ANP) - Het
partijbestuur van de Partij van
de Arbeid wil herstel van de
vrije onderhandelingen over het
arbeidsvoorwaardenbeleid tus
sen werkgevers en werknemers.
In een maandagavond uitgege
ven verklaring dringt het par-
DRASTISCHE UITBREIDING VOETGANGERSDOMEIN IN CENTRUM
VENDET AAN
'DE BLOKKEN' EN
SLOOP PANDEN
WESTZIJDE MARKT
TERNEUZEN - De Temeu-
zense binnenstad zal in de toe
komst een aantal ingrijpende
wijzigingen ondergaan. Het
ontwerp-structuurplan 'Stads
centrum Terneuzen' houdt re
kening met een forse uitbrei
ding van het voetgangersgebied
(over de Axelse Dam heen tot
aan de Van Steenbergenlaan).
Bovendien wordt gedacht aan
de sloop van een aantal panden
aan de westzijde van de Markt.
Daardoor komt de Brouwerij
straat te vervallen. Een deel van
de Markt wordt omgevormd
van parkeergebied tot voetgan
gersdomein. En verder is op de
blokken een fikse ruimte gere
serveerd voor de bouw van een
Vendet. Over het braakliggende
Java zijn de plannen minder
concreet. Duidelijk is wel dat
daar in de toekomst onder meer
woningbouw zal worden ge
pleegd.
Het ontwerp-structuurplan is maan
dag door de gemeente in de openbaar
heid gebracht. Overigens is het plan al
in verschillende vergaderingen (onder
meer van de wijkraad) besproken. Het
plan dat nu op tafel ligt isde voltooiing
van het ontwerp-plan van maart 1976
en tegelijkertijd het eerste complete
ontwerp-structuurplan 'Stadscentrum
Terneuzen'. In het plan zijn gegvens,
wensen en suggesties verwerkt, die
naar aanleiding van het CIMK-
onderzoek (in 1975). het verkeersonder-
zoek (eind 1974) en verschillende ideeën
van de afdeling stedebouw/planologie
van de gemeente naar voren waren ge
bracht.
Volgens de samenstellers geeft het plan
een idee van de ontwikkeling van de
binnenstad van Terneuzen „De nadruk
wordt gelegd op het idee. immers veel
suggesties kunnen wel als vaststaand
worden beschouwd, doch één en ander,
zoals bijvoorbeeld de plaats voor de ves
tigingvan een Vendet,zalpasnaoverleg
met het te vestigen bedrijf tot stand
komen".
Wanneer de rondweg, vanaf de rotonde
bij het Julianaziekenhuis via de Van
Steenbergenlaan en het Schuttershof-
gebied en via de Axelse Dam richting
sluizen, gereed is. ontstaat de mogelijk
heid een belangrijk deel van de Axelse-
straat direct bij het huidige voetgan
gersgebied te trekken. De rondweg gaat
dan westelijk van de huidige dam over
de oostelijke kanaalarm heen. Met de
aanleg van die nieuwe dam (in concrete
komt het neer op een forse verbreding
van de Axelse Dam in westelijke rich
ting) is dan wel een vermindering van
het aantal ligplaatsen in de kanaalarm
gemoeid. In het structuurplan wordt er
van uitgegaan dat er in totaal zeven of
acht ligplaatsen zullen moeten verdwij
nen.
Dat is wel heel wat minder dan wanneer
de aanvankelijke plannen uitgevoerd
zouden zijn. Aanvankelijk namelijk lag
het in de bedoeling van de plannenma
kers om de weg Schuttershof-
Schependijk veel westelijker over de
kanaalarm aan te leggen In dat geval
zou de aanleg zeker zo n 50 tot 60 lig
plaatsen hebben gevergd.
Wanneer de huidige wegen op de Axelse
dam hun functie door de aanleg van de
nieuwe rondweg verliezen, kan de dan
vrijkomende ruimte bij de promenade
in de Noordstraat worden getrokken.
Aangezien ook een deel van de Axelse-
straat (tot aan de Van Steenbergenlaan)
straks nauwelij ks nog een verkeersfunc
tie heeft, wordt ook dat deel omgevormd
tot voetgangersdomein.
Ingrijpend is verder de aanpak van de
Markt Wanneer de suggesties van het
ontwerp-structuurplan worden ge-
(Slot zie pagina 7 kolom l)
tijbestuur er bij de regering op
aan zo spoedig mogelijk initia
tieven te ontwikkelen waardoor
het overleg over het arbeids
voorwaardenbeleid voor 1977
tijdig op gang wordt gebracht.
Dit overleg heeft altijd in de herfst
plaats en bij het zoeken naar afspraken
over dat arbeidsvoorwaardenbeleid op
centraal niveau tussen de vakorganisa
ties en de organisaties van werkgevers
speelt het kabine tr vaak een belangrijke
roL
Vorig jaar kwamen werkgevers- en
werknemersorganisaties er niet uit,
waarna de regering per 1 Januari voor
een half jaar een loonmaatregl afkon
digde Rond één juli werd er opnieuw
stevig onderhandeld maar ook toen was
het resultaat een loonmaatregel van de
regering en wel tot 31 december van dit
jaar Iedere werknemer kreeg er per 1
juli 30 per maand bij.
Het partijbestuur van de PvdA zegt
verder dat zo spoedig mogelijk de ver
trouwensrelatie tussen het kabinet en
de vakbeweging moet worden hersteld,
juist nu een aantal progressieve voor
stellen van het kabinet, zoals de vermo-
gensaanwasdeling. de wijzigingen in de
wet op de ondernemingsraden, de
grondpolitiek en de besturing van de
economie in een beslissend stadium zijn
gekomen.
Libische agenten in
Egypte aangehouden
CAIRO (DPA) - In Egypte zijn vier Libi
sche agenten aangehouden, ze is offi
cieel in Cairo meegedeeld.
Zij worden verdacht van medeplichtig
heid aan de aanslag op een trein in
Alexandriè, waarbij 14 augustus acht
mensen het leven lieten.
