Passagiers 'City of Madrid': 'verschrikkelijke momenten' Spaanse oppositie geeft startsein voor acties rond het eisenprogramma VAN DER STOEL WIL ACTIE VAN VN TEGEN GIJZELINGEN Viking II begonnen aan werkzaamheden ESCORTE ISRAËLISCHE PHANTOMS MAAKTE DRIE KAPERS STEEDS ZENUWACHTIGER 'LACHEN EN HUILEN' Vrijgeleide voor kapers Vermistgezin uit Vinkeveen terecht Uitgangspunten crisiscentrum: veiligheid gijzelaars verzekeren en geen concessies EENSGEZINDHEID OP TOPCONFERENTIE IN MADRID MAANDAG 6 SEPTEMBER 1976 (Door onze correspondent Frans van Hasselt) LARNACA - Het was een relatief kortstondige, overzichtelijke vliegtuigkaping, binnen een weekeinde afgewerkt. Maar intus sen hadden pasagiers en bemanning verschrikkelijke momenten doorstaan, momenten dat iedereen zich met de grote waarschijn lijkheid van de dood zag geconfronteerd. Dr. Van der Veer, oud-rector van het Stedelijk Gymnasium van Utrecht, die een academische vakantiereis door de Provence had geleid waaraan veel van de andere passagiers in de DC-9 hadden deelgenomen: „Terwijl de een zit te Huilen, zit de ander te lachen. Zelf heb ik een boekje half uitgelezen. Maar de Amerikaan naast me zat aan één stuk te huilen". Oud-burgemeester van Dordrecht. Van der Dussen (76) en zijn vrouw zijn het er over eens dat de - ovengens meester lijke - landing in het duister op het ver sperde vliegveld van Tunis het grieze ligste moment is geweest. „Wij ook er voeren de Israëlische Phantoms, die zondagmiddag het KLM-toestel boven zee kwamen escorteren (zo dicht dat men naar elkaar kon wuiven) als een blij teken van veilige begeleiding: wij zijn niet meer alleen Maar voor de meeste passagiers, en zeker voor gezagvoerder Janssen, lijkt dit de echte beproeving te zijn geweest, alleen al omdat de kapers er zenuwachtig van werden en wild met hun handgranaten en geweren gingen zwaaien' Juist tevoren hadden ze de passagiers aangezegd dat alles goed zou komen en dat iedereen vrij zou komen: zij. de pas sagiers. en de ..acht" van wie de passa giers niet precies wisten wie het waren Dat was met gejuich en applaus be groet Des te griezeliger werd de situatie toen kort daarop de Phantoms versche- (Slot van paf*. 1) wilden. Maarom kwart over zes vroeg de gezagvoerder toestemming voor een landing op de Cyprische luchthaven Lamaca. Een aanvankelijke weigering- de baan is in reparatie - werd ingetrok ken. Even na half zeven stond de DC-9 op het vliegveld. Na een half uur koortsachtig overleg tussen kapers en gezagvoerder in het vliegtuig en Cyprische autoriteiten in de verkeerstoren werden voedsel, drank en dekens tot op 100 meter van het vlieg tuig gebracht Tien minuten later werd alles aan boord gebracht De tanks wer den intussen bijgevuld voor een nieuwe vluch t van ruim vier uur - het maximum voor de DC-9. De Nederlandse ambas sadeur op Cyprus. H. C. Jorissen. was intussen op de verkeerstoren gearri veerd. Hij had een eerste gesprek metde captain. Na dat gesprek kwam voor het eerst, de mededeling dat alle passagiers, onder wie een baby. het goed maakten. Eisen. Vanuit het vliegtuig maakten de ka pers om tien uur aan de toren van Lar- naca hun eisen bekend: vrijlating van een groot aantal in Israëlische gevan genissen zittende terroristen. Om half twaalf moest hieraan voldaan zijn, of Doodgestoken man gevonden in Nijmegen NIJMEGEN (ANP) - Zondagmorgen rond acht uur is in een wei bij het Gof- fertstadion in Nijmegen het stoffelijk overschot gevonden van een 38-jarige man Het slachtoffer zonder vaste woon- of verblijfplaats had diverse steekwonden. Hij was regelmatig te gast in het Nijmeegse opvangcentrum 'De Hulzen' Over het motief en een da der van de steekpartioj tast de politie nog in het duister. Het Nijmeegse recherche-onderzoekteam is een uitge breid onderzoek begonnen. het vliegtuig zou in de vlucht worden opgeblazen. Israël berichtte dat de ei sen zouden worden genegeeerd en dat het vliegveld Ben Goerion gesloten werd. Ook werden de landingsbanen gebarricadeerd. Het was dan ook een grote opluchting toen de DC-9 om tien over half één op nieuw op Lamaca neerstreek. Om kwart over vier kwam er beweging. De vertegenwoordiger van de PLO en die van de Libische regering gingen in gezelschap van Jorissen naar het vlieg tuig en voerden besprekingen met de kapers. Het gevolg was dat reeds 20 mi nuten later een lege bus naar het vlieg tuig werd gereden. Even later kwamen enkele passagiers uit het vliegtuig en stapten in de bus. zo meldde een aan Cyprus Airways uitgeleende KLM'er. Draayer. die het tafereel vanaf een 100 meter afstand gadesloeg. Om tien over vijf viel het doek. Alle overige passagiers kwamen nu het vliegtuig uit en stapten de bus in. Ook de kapers verlieten het toestel, ge blinddoekt. en namen plaats in „een diplomatieke auto". Zij hebben zich overgegeven aan de Cyprische autori teiten. Nog even ontstond er lichte opwinding, toen van het vliegtuig toch de motoren werden gestart. Waren niet alle kapers van boord? Er was echter geen reden voor ongerustheid. De DC-9 taxiede tot voor het stationsgebouw, de motoren werden afgesloten en alleen de beman ning verliet het vliegtuig. Intussen had de KLM vanaf Schiphol een DC-9 naar Athene gedirigeerd. Aan boord bevond zich een extra beman ning. een arts en enkele andere KLM- functionarissen. Het was de bedoeling dat met deze DC-9 de passagiers zonda gavond nog naar Nederland zouden worden teruggehaald. Het vliegtuig ar riveerde in Athene toen de DC-9 in Lar- naca nog niet was vrijgegeven. Maar dat pakte iets anders uit, toen ge zagvoerder Janssen de wens te kennen gaf vliegtuig en passagiers zelf op Schiphol af te leveren. De nuchtere, grijnzende president Orlandini zwichtte voor dit verzoek. nen enige malen verdwenen iop uit drukkelijk verzoek van de Nederlandse regering en weer terug kwamen 'lurboek' Passagier mr. Bloembergen, werkzaam op het ministerie van buitenlandse za ken. die een miniatuur dagboek, of lie ver uurboek. heeft bijgehouden: „Toen kwam er een fase dat iedereen het voor zich zelf moest verw erken: dat het mis leek te gaan. Iedereen moest op eigen wijze klaar komen met de idee van zijn dood. een beetje huilend of heel stil wegtrekkend". De derde fase. die psychologisch heel moeilijk was. viel toen de onderhande lingen na de tweede landing op Larnaca leken spaak te lopen en het vliegtuig door de tweede maal naar Israël dreigde op te stijgen De heer Zwans, met zijn ouders en Finse vrouw terug van vakan tie- ..Steeds al had ik mezelf voorgehou den dat er meer dan 50 procent kans was op een slechte afloop. Terugkeer in Lar naca had iets van een veilige haven ge had. Maar toen we weer naar Israël le ken te gaan, wist ik. dat zal het einde zijn. En toen was het opeens in vijf mi nuten geklaard" Verscheidene passagiers en kapers om helsden elkaar bij het afscheid. Hoewel zowel Bloemhoven als Zwans klappen hadden opgelopen bij de scheiding van mannen en vrouwen tn het begin i Bloemhoven had zelfs te horen gekre gen I kill you first) waren alle passagiers het er ten slotte over eens dat de kapers zeer coulant en ..gentlemanlike" waren opgetreden. Voor een zwangere vrouw hadden zij zich ontroerend veel moeite gegeven. Er was dan ook binnen die betrekkelijk korte, spannende tijd van amper 18 uur volledig de uit zulke situaties bekende solidariteit en sympathie gegroeid, en respectvoorde volledige bereidheid van de kapers hun leven te geven voor hun ideaal. Twee van de drie Palestijnen Dankbaarheid. Gezagvoerder Janssen, die ook na zijn vrijlating zei te hopen dat ook „de acht" zouden vrijkomen: „Als je ziet hoe die kerels op een gegeven moment eigenlijk een offer brengen door ter wille van de passagiers hun leven, waar ze al volledig afstand van hadden gedaan, niet te geven, dan overstroomt je een gevoel van dankbaarheid". VINKEVEEN - Familie van het vrij dagmorgen als vermist aangegeven ge zin Scholte uit Vinkeveen heeft zater dagmorgen brieven ontvangen waaruit blijkt dal het viertal in goede gezond heid door Italië trekt. De politie van Vinkeveen handhaaft echter het vrij dag via Interpol verspreide verzoek om opsporing, totdat ook van de kant van de familie in Nederland en België con tact met de Scholtes tot stand is ge bracht. Het gezin i man. vrouw, twee zoons van ri en bijna driejaar) heeft geschreven ge ruime tijd in de bergen tussen Napels en Bari te hebben doorgebracht, vanuit welke plaatsen de post wellicht een poosje is blijven liggen. Sinds eind juli was van de Scholtes niets meer verno men. hoewel zij totdien elke week een flink aantal relaties in Nederland be richt zond Zij hebben nu meegedeeld nog naar Engeland te willen reizen en eind september in Nederland te willen tenigkeren Crisiscentrum in het ministerie van Buitenlandse Zaken. Midden minister Van der Stoel. MARSLANDER ONBESCHADIGD PASADENA (DPA/L'PI/RTR) - De sinds vrijdagavond op Mars staande Vi king:! lijkt bij de landing in het rotsachtige terrein beschadigingen te hebben opgelopen. De capsule staat alleen een beetje scheef op zijn poten. De marslander seinde zondag dat zijn belangrijke meter voor het registre ren van bodemtrillingcn goed werkt en op schokken w acht om de mensen van de wetenschap hun eerste gegevens te verstrekken die een beeld zou den kunnen vormen van de inwendige structuur van de rode planeet. De geleerden zijn hierover zeer gelukkig aangezien de seismometer van de Viking 1 het heeft laten afweten. Ook de andere systemen van de marslander, voor zover zij zijn gecontroleerd, werken uitstekend en projectleider James Martin zei dat hij nu niet langer rondloopt met de angst dat er bij de stevige landinE od Mars instrumenten zijn beschadigd Hij zei dat wat eerst leek op een scheur in de parabolische antenne later een stukje bij de landing opge worpen vuil bleek te zijn. De eerste foto's van de vlakte van Utopia op Mars zijn zaterdagochtend ontvangen, De marslander bevindt zich op een helling van tien graden en de beelden toonden een rotsige oppervlakte. Een woordvoerder van het ruimte vaartcentrum zei dat het terrein lijkt op dat van waar de Viking 1 staat, namelijk een zandbodem doorspekt met een grote verscheidenheid aan rots gesteenten. Dat was een verrassing voor de geleerden die een gebied met zandverstuivingen hadden verwacht, in plaats van rotsen die op sommige plaatsen een meier hoog zijn. Do marslander staat ietwat scheef. Men vermoedt dat een van de poten op een rots staat, of hetgeen kwalijker zou zijn, dat de capsule zelf op een stuk steen rust, hetgeen een kans op inwendige beschadigingen zou kunnen meebrengen. Men haalde in het. ruimtecentrum echter opgelucht adem toen de marslandei zaterdag begon een stroom van wetenschappelijke gegevens naar de aarde tt zenden DEN HAAG - Minister mr. Max van der Stoel (buitenlandse zaken) zal tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, die eind september begint, aan dringen op krachtige internationale maatregelen tegen kapingen en gijzelingen. De Nederlandse minister zal in New York spreken namens de negen EEG-staten. Al eerder was afgesproken dat het probleem van kapingen en gijzelingen door Van der Stoel aan de orde zou worden gesteld. „Maar", zo zei de minister zondagavond, „de gebeurtenissen van de afgelopen 24 uur zullen zeker hun weerslag vinden in mijn rede voor de VN. Het is mijn bedoeling het afschuwelijke probleem van de gijzelingen ter discussie te stellen om te zien welke mogelijkheden er zijn om tot maatregelen op mondiaal niveau te komen". Minister Van der Stoel verklaarde dat hij met Allon vooral informatie had uit gewisseld Hij had niet getracht de Isra- fische regering ertoe te bewegen conces sies te doen aan de kapers, die de vrijla ting hadden geëist van een achttal men sen die in Isral gevangen worden ge houden. „Wel heb ik mijn gesprekspartr ners voorgehouden dat er hier 84 on schuldige mensenlevens in gevaar wa ren" Belde ministers spraken hun „grote voldoening' uit over het feit dat „deze hachelijke, nachtmerrie-achtige situa tie" is gelndigd zonder dat van Neder landse kant enige concessie is gedaan. Minister Van der Stoel bedankte uit drukkelijk alle buitenlandse autoritei ten die tot de oplossing van de kaping hebben bijgedragen. Met name noemde hij daarbij de Libische zaakgelastigde op Cyprus, die samen met een PLO- vertegenwoordiger in de DC-9 de laatste onderhandelingen voerde, die uiteinde lijk leidden tot de vrijlating van passa giers en bemanning van het toestel In dit kader weigerde de minister de PLO-vertegenwoordiger te bedanken Met de Palestijnse Bevrijdingsorgani satie heeft Van der Stoel ook geen con tact gehad tijdens de kaping „Wij on derhouden geen betrekkingen met de PLO". De minister stelde, dat internationale samenwerking in de strijd tegen de gij zelingen zeer noodzakelijk is. liefst op wereldwijde schaal, als dat niet moge lijk is in elk geval regionaal Minister Van der Stoel had sinds het begin van de kaping, zaterdagavond, de leiding gehad op het crisiscentrum in zijn ministerie. Het einde van de ka ping kwam toen de minister zich juist voor enkele uren had teruggetrokken en de leiding had overgedragen aan premier drs. Joop den Uyl. Op het crisi scentrum hadden uitsluitend ambte naren van buitenlandse zaken dienst, omdat de kaping zich steeds buiten Ne derlands grondgebied heeft afgespeeld. Premier Den Uyl en minister Van der Stoel legden er zondagavond de nadruk op. dat wat de Nederlandse regering be treft twee uitgangspunten het beleid ten opzichte van de kaping hebben be paald: het uiterste moet worden gedaan om de veiligheid van bemanning en pas sagiers van de DC-9 te verzekeren: er dienen geen concessies te worden ge daan aan de kapers om niet het gevaar voor nieuwe terreuracties in de toe komst te vergroten Daarnaast is de tac tiek geweest: geduld oefenen, opdat de kapers op den duur het hopeloze van hun onderneming zouden inzien. Minister Van der Stoel vertelde dat hij sinds het begin van de kaping „zeer fre quent contact" had gehad met vrijwel alle landen in het Midden-Oosten. Ook met de Isralische regering, in de per soon van minister van buitenlandse zaken Allon heeft Van der Stoel in con tact gestaan, met name ook toen het er naar uitzag dat het gekaapte vliegtuig misschien door brandstofgebrek ge dwongen zou kunnen worden op Israë lisch grondgebied te landen. dilemma waar de Tunesiërs voor had den gestaan en vestigde de aandacht op de pogingen die zij hadden ondernomen om de kapers tot overgave te brengen. In een telefoongesprek heeft premier Den Uyl gezagvoerder Janssen en de overige bemanningsleden lof toege zwaaid omdat zij, zoals de premier zei, „in een zeer moeilijke situatie het hoofd erbij hebben gehouden, verstan dig hebben gehandeld". Volgens pre mier Den Uyl had gezagvoerder Jans sen het gevoel gekregen, dat de kapers uit puur politieke overwegingen han delden. dat zij „hel eigenlijk beroerd vonden dat zij zo moesten optreden". Janssen had de premier verteld dat hij graag vandaag zelf de DC-9 „City of Madrid" naar Athene zou vliegen. ADVERTENTIEl Dilemma Over de blokkade van het vliegveld van Tunis, waar de DC-9 zaterdagnacht on der zeer gevaarlijke omstandigheden moest landen, omdat de autoriteiten onder meer alle lichten hadden uitge draaid en olievaten op de landingsbaan hadden gelegd, zei Van der Stoel: „Dat hebben de Tunesische autoriteiten ge daan zonder voorkennis van Nederland. Hij toonde echter wel begrip voor het (ADVERTENTIE) I Mot Het geheim van Betty Barclay moet U zelf zien. De allure van Waals moet U zelf ondergaan. De smaak van wijn moet U zelf proeven. 9 September kan 7 jjL alle drie bij it/. Waals. Welkom! Waals Mode Lange Delft 14 Middelburg ZONNIG ZONNIGE PERIODEN Zonnige perioden en op de meeste plaatsen droog. Zwakke tot matige wmd tussen west en noordwest. Maxi mumtemperaturen ron d 19 graden. De vooruitzichten voor dinsdag en woensdag Droog weer met zonnige periode en middagtemperaturen omstreeks 20 graden. De weersvooruitzichten in cijfers ge middeld over Nederland Voor dinsdag, aantal uren zon: 1 tot 8; mm. temp omstreeks 11 graden: max. temp omstreeks 20 graden, kans op een droge periode van minstens 12 uur: 90 procent, kans op een geheel droog etmaal: 70 procent Voor woensdag: aantal uren zon: 1 tot 8; rain temp omstreeks 12 graden; max. temp. omstreeks 21 graden; kans op een droge periode van minstens 12 uur: 90 procent, kans op een geheel droog etmaal: 70 procent Zon op 06.02 Maan op 18 25 AMSTERDAM - De bemanning van de zaterdagavond boven Nir.e gekaapte DC-9-30 'City of Madrid' van de KLM. V.l.n.r.: gezag voerder P. A. Janssen (48), 2e vlieger N. W. Geysendorpher (38), purser N. H. Th. Peperkamp (47), stewardess F. C. Neuman (22) en stewardess A. M. Ntiis (23). (Van onze correspondent) MADRID - De bijna volledige topcon ferentie van de Spaanse oppositie, die 96 vertegenwoordigers van een vijftig tal organisaties bijeen bracht in een luxe hotel in Madrid, was inderdaad zoals één deelnemer verzekerde een „hoopgevend begin voor een eenstem mige houding van de Spaanse opposi tiepartijen tegenover de huidige mach thebbers" - maar ook niet meer dan een begin. Die hoopvolle leider was de vooruitstre vende christen-democraat Joaquin Ruiz Gimenez. een van de meest alge meen gerespecteerde figuren van de op positie. Hij had zaterdagochtend de bij eenkomst ingeleid met een politiek overzicht van de huidige toestand, in naam van Coordinacion Democratiea. de gangmaker van deze vergadering. Evenals de latere sprekers veroordeelde hij regeringsplannen om de politieke hervormingen tot schoonheidsopera ties te beperken, maar hield hij de deur open voor contacten tussen de regering en de verenigde oppositie Meer praktisch gestemd, en misschien ook dichter bij de waarheid, was Enri que Mugica, de vertegenwoordiger van de grote socialistische partij PSOE. die uitriep Wat er voor ons op het spel staat bij deze bijeenkomst is niets min der dan de democratie Sn Spanje. Zon dereensgezindheid kunnen we daar niet over gaan onderhandelen met de rege ring" Voorbarig. Die eensgezindheid en die onderhande lingen waren twaalf uur later, bij de beindiging van de vergadering, nog steeds goede bedoelingen voor de na bije toekomst. Coordinacion had aan alle andere partijen voorgesteld een enkel overlegorgaan op te richten na opheffing van alle huidige coalities ol groeperingen. Sommige streekgroepen uilden daarentegen „provisionele re geringen" oprichten zowel in hun re gio's als in Madrid voor een federaal Spanje, hetgeen Coordinacion voorba rig acht. Het slotcommuniqué belooft spoedig nieuwe vergaderingen van Coordina cion met de regionale organisaties, die in de komende weken zullen samenwer ken voor een nieuwe golf van betogin gen en eventuele stakingen voor een to tale amnestie, vakbondsrechten enz. Verder ts er een contactcommissie op gericht. waarin alle deelnemers van za terdag vertegenwoordigd zijn. om aan die toekomstige topconferenties con crete voorstellen te doen over een ..mandaat" voor onderhandelingen met de regering „en de krachten waar zij op steunt". Belangrijker was echter dat het com munique de gelijkwaardigheid van de deelnemende organisaties onder streepte. Dit betekent dat Coordina cion en de regionale groeperingen nog niet over het struikelblok van de auto- nomiekwesties heen zijn. De afwezig heid van de „schaduwregeringen" van Catalonië en het Baskenland had dat al doen vrezen. Ook de vertegenwoordi gers van de noordwest-Spaanse streek Galicihadden op de vergadering al la ten merken dat zij de toekomstige au tonomie minstens even belangrijk ach ten als onderhandelingen met de hui dige regering. Het „mandaat" dat Coordinacion met de overige groepen wil uitwerken be staat in grote lijnen uit drie eisen aan de regering Ten eerste, erkenning van alle oppositiepartijen (communisten in cluis) en -vakbonden ide socialistische UGT en USO. evenals de Comisiones Obreras waarin de communistische top figuren zich onlangs nadrukkelijk als zodanig hebben vertoond i. Ten tweede, aanvaarding van de doelstelling dat de politieke ontwikkeling moet leiden tot een nieuwe Grondwet en een nieuw kiessysteem Ten derde, de concrete onderhandelingen over een kieswet en de datum en verdere omstandigheden van de algemene verkiezingen. Bescherming. De vergadering verliep zonder inciden ten. Vier inspecteurs en enkele agenten van de politieke politie die discreet een oogje in het zeil hielden verzekerden de oppositieleiders dat zij daar waren „om u te beschermen". Een honderdtal Spaanse en buitenlandse journalisten was niet erg te spreken over het feit dat de werkelijk belangrijke debatten ach ter gesloten deuren plaatsvonden, en dat de deelnemers ten slotte, in plaats van zich aan een persconferentie te on derwerpen. verdwenen voordat het communique werd uitgedeeld. Mis schien vonden zij ook dat er niet zoveel te vertellen was.. Directie: F van de Velde. K. Scherphuis en W F de Pagter Hoofdredacteur: G A. de Kok. Adjunct-hoofdredacteuren: M. P Dieleman en C. van der Maas. BUREAUS: Vliasingen: Walstraat 56-60. tel. (01184) 15144. Middelburg: Markt 51, tel 101180)27651 Goes: Grote Markt 2, tel. (01100) 16140. Temeuzen: Nieuwstraat 22, tel. (01150) 4457. Hulst: Steenstraat 6. tel. (011401 4058. In de avonduren is de centrale redactie bezet van zondag t/m vrijdag vanaf 19.00 uur: (011841 15144 Telefoonnummers buiten kart- Advertentie-af deli ng (01186)1584 s Zaterdags (01184) 15144 van 9 00-11 30 uur Redactie (01184) 14796 Voor klachten bezorging op za terdag de plaatselijke kantoren van 9 00-11 30 Uur Expeditie: (01183) 63533 Overt, adv. maandag- t/m vrij dagavond van 20 30 tot 22 00 uur (01184) 15144 Zondagavond van 20 00 tot 22 00 uur Abonnementsprijzen: per kwartaal f 37.75; franco per post 42.-. per maand 12.75. losse nummers f 0.55 (inclusiet 4 pa biw). Advertentietarieven 77 cent per mm. minimumprijs per advertentie f 11,55; ingezon den mededelingen 2"rx tanef Voor bneven bureau van dit blad 2.50 meer Volledige taneven met contraa- prijzen op aanvraag Alle advertentieprijzen exclusief 4 pa btw. Giro: 35 93 00, Provinciale Zeeuwse Courant. Middelburg.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 3