Ford en Carter gaan elkaar voor de buis te lijf Gezondheidstest Tiel, medisch of politiek STRIJD OM BOTER EN MARGARINE Straat PZC/opinie en achtergrond Trïjfel VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1976 Mo, (Van onze redacteur economie Kees Keizer) lordlcus tegen". Dat is samengevat de reactie van zowel land- en tuinbouwor ganisaties als consumentenorganisaties en de vakbeweging op de plannen van EEG-commissaris Lardinois om de enorme melkpoeder- en boterbergen te laten verdwijnen. Een van zijn voorstellen betreft een heffing op olieén en vetten, waardoor het pakje margarine, de slaolie en andere huishoudelijke zaken waarin olie en vet worden verwerkt, in prijs zullen gaan stijgen. In oktober zullen de EEG-landbouwminlsters zich over de problematiek moeten buigen. Althans volgens de plannen van lr. Lardinois. De landbouwministers willen echter eerst praten over de gevolgen van de droogte in de EEG-landen en met elkaar trachten oplossingen te vinden voor de grote problemen waarin boeren en tuinders binnen de EEG nu terecht zijn gekomen. Voordat de landbouwministers echter over de plannen tot opheffing van de melkpoeder- en boterberg zullen gaan praten, zal het plan ter discussie staan binnen het Europese parlement „Lardinois is een bijzonder handige jongen. Hij zal dit niet zomaar voorbij laten gaan. Het ls gewoon de vraag, of luj het Europees parlementzo kan bespelen, dat zijn voorstellen worden aanvaard. Gebeurtdat, dan kunnen de landbouwministers niet meer om dat besluit heen", aldus het Land bouwschap. „Lardinois heeft een knuppel in het hoenderhok gegooid. Hij is er de man niet naar om dat hok weer dicht te gooien en de kip de kip te laten", meent het Landbouw schap, dat vreest dat voordat dit jaar verstreken is, de plannen van Lardinois wel degelijk zullen worden besproken. „Bovendien moeten we bedenken dat hij per 31 december niet meer als landbouwcommissaris fungeert Voor die tijd wil hij over zijn plannen, waaraan hij jaren heeft gewerkt wel hom of kuit hebberi'. Op het ministerie van landbouw is men echter niet zo pessimistisch. Als de Europese landbouwministers bij elkaar komen, is onze Van der Stee voorzitter. Het Nederlandse standpunt zal dan worden verwoord door directeur-generaal De Zeeuw. „Wat echter de hoogste prioriteit heeft, zijn de schadeloosstellingen van de boeren en tuinders binnen de EEG, die ontzettend van de droogte te lijden hebben gehad. Het kan best eens zijn, dat het plan van Lardinois dit jaar niet aan bod komt en moet wachten tot volgend jaar". Het plan van de heffingen ter wegwerking van de melkpoeder- en boterberg draagt sterk de signatuur van Lardinois. Als inderdaad het plan dit jaar niet meer aan de orde komt, is het volgens deskundigen de vraag, of de opvolger van Lardinois - wie dat dan ook moge worden - er precies zo over denkt. Op het ministerie denkt men dat de soep niet zo heet gegeten wordt als ze wordt opgediend. „Wij ken nen Lardinois. Hij zal ongetwijfeld kans zien zijn plannen desnoods langs een achterdeur nog dit jaar op de miriisterstafel te krij gen"meent het Landbouwschap Het Landbouwschap wijst erop, dat dit orgaan als eerste binnen de EEG een afwijzend standpunt over de voorgenomen heffingen heeft ingenomen, daarna ge volgd door de andere EEG-landen. „Je zou zeggen, dan moet zo'n zaak toch duide lijk worden afgewezen. Maar je weet namelijk nooit hoe Lardinois de meningen binnen het Europese parlement kan bespelen. Lukt hem dat, dan is er niets meer aan te doen". Werknemers van de dienst Gemeentewerken in Tiet verzamelen monsters onder de aangetaste bomen aan de Tielerwaardlaan. De 9e achtergrond van alles is, dat de boeren in de EEG - en Nederland voorop - steeds meer melk produceren. De EEG heeft zich verplicht alles tegen vaste prijzen af te nemen. Dan ontstaan er gigantische overschotten, zoals 1400 miljoen ton melkpoeder en 250.000 ton roomboter. Hoewel besloten is 500.000 ton melk poeder aan het vee te gaan voeren, wordt het overschotprobleem steeds groter. Het mes moet volgens Lardinois aan twee kanten gaan snijden. Hij wil de boeren in de EEG een heffing op elke liter melk opleggen. Dat geld moetin een fonds worden gestort, waaruit weer de reclame voor melk en boter betaald kan worden. Boven dien wil Lardinois een heffing op ollèn en vetten, waardoor de consument ook gaat meebetalen in de enorme kosten van aankoop en opslag van de gigantische over schotten. Door de heffing wil Lardinois ook bereiken dat de prijs van de roomboter dichter bij die van de margarine komt te liggen, waardoor de Europese bevolking eerder bereid zou zijn een pakje roomboter te kopen. Het is financieel eigenlijk een vicieuze cirkel. De enorme kosten van de overschotten worden in rekening gebracht aan de natio nale regeringen, die deze kosten via belastingverhogingen weer binnen halen. Doordat de inkomens van de boeren en tuinders toch al achter komen bij de gemiddelde werknemers, wil Lardinois de kosten van zijn plan niet alleen op de boeren laten drukken. Nu de nationale regeringen steeds meer bezwaar maken tegen de kosten van de EEG, wil Lardinois in feite deze kosten rechtstreeks op alle inwoners van de EEG afwentelen. Met grote belangstelling kijken met name de boeren in de EEG-landen uit naar wat er in Frankrijk gaat gebeuren, waar de boeren thans bezig zijn de overheid een enorme rekening te presenteren. Daarvan zal afhangen hoe de houding van Frank rijk zal zijn binnen het komende beraad van het Europese parlement en de land bouwministers. Hoe dan ook, de Nederlandse huisvrouw zal de komende maanden via de huishoudportemonnee worden betrokken bij de beslissingen die in Luxem burg en Brussel worden genomen. (Van onze medewerker Jan de Recht) W ordt er in Tiel een politiek spelletje gespeeld met als inzet de onrust van 300 omwonenden van een chemisch bedrijf waaruit giftig arseen-houdend gas is ontsnapt en met als - verhuld - hoofddoel het bedrijven van agitatie en het ondermijnen van het vertrouwen in gevestigde machten? Of proberen in Tiel jonge, sociaal bewogen artsen - weliswaar zelf hecht geworteld in een ultra-linkse maatschappijvisie - niet anders dan met alle hun ten dienste staande middelen medisch vast te stellen in hoeverre gezondheidsklachten uit de omgeving van de fabriek met wetenschappelijke zekerheid toe te schrijven vallen aan arseen-vergiftiging? Er dreigt rondom de Tielse arseen- besmetting van omwonenden van het chemiebedrijf -Verdugt een troebele sfeer van agitatie te ontstaan. Aan de ene kant geruststellende ver klaringen van de overheid, op grond van bloedonderzoek door het Rijksin stituut voor de Volksgezondheid. Aan de andere kant pertinente verklarin gen van de actie-voerende arts Joke van Ballegooijen dat een dergelijk bloedonderzoek onvoldoende is en dat het door de medische actiegroep op touw gezette, veel algemenere gezond heidsonderzoek aanwijzingen begint te geven voor heel andere conclusies. Arts-act ievoerster Wie is eigenlijk Joke van Ballegooijen, die in Nederland (nog?) zeldzame com binatie van arts en actievoerster die de laatste tijd zo vaak in het nieuws is? Wat haar betreft hoeven daar weinig woorden aan vuil gemaakt te worden. Wie en wat ze zelf is noemt ze volstrekt oninteressant. Medicijnenstudie in Lei den, 28 jaar oud, wonend en werkend (als huisarts in de groepspraktijk Ons Medies Centrum) in Oss. Lid van de So- sialistische Partij (SP), opgericht in 1972, voortgekomen uit de (marxistisch-leninistische) Kommunis- tische Eenheidsbeweging Nederland. Dat vindt ze aan persoonlijke gegevens ruim voldoende. Foto maken? Maar dan vakman", vindt haar oorsprong in de SP, evenals organisaties als MAN (Milieu Aktie- centrum Nederland) en BHW (Bond van Huurders en Woningzoekenden) en Ons Medies Centrum in Oss. Ze worden uit de Sosialistische Partij gesteund omdat ze, aldus Joke van Bal legooijen, als goede organisatie men sen bundelen op een bepaald probleem en door die bundeling meer voor elkaar krijgen dan mensen individueel kun nen bereiken. Erg duidelijk ls de lijn die er loopt van de SP naar Ons Medies Centrum. In Oss telt de SP veel aanhangers (drie verte genwoordigers in de gemeenteraad). Dat opende voor drie pas afgestudeerde artsen, alle drie lid van de SP, de voe dingsbodem voor een huisartsenprak tijk. De Sosialistische Partij nam het in itiatief tot het oprichten van de stich ting OH3 Medies Centrum. De drie art sen traden bij de stichting in dienst (be halve Joke van Ballegooijen zijn dat Paul Polmann, 29 jaar, gestudeerd in Nijmegen, en Anneke de Langen, 28 jaar, gestudeerd in Leiden). Alle drie hebben ze een duidelijke en pa rallel lopende maatschappijvisie. „Op dat laatste lopen veel groepspraktijken stuk", zegt Joke van Ballegooijen. Het salaris waarvoor ze in dienst van de stichting werken is ongeveer f 1.300 per maand. „Het loon van een geschoolde Maar die andere mensen gaan om vijf uur naar huis en zijn dan klaar Ligt dat bij artsen niet even anders? „Wij hebben ook onze dienstregeling". Inkomeó Industriearbeiders in ploegendienst - artsen in ploegendienst: waarom zou er verschil moeten zijn? Veel beter van niet. Joke van Ballegooijen: „Iemands hele denken en handelen wordt nu eenmaal sterk bepaald door het inko men. Als ik drie ton verdien sta ik heel anders tegenover dingen die voor mijn patiënten belangrijk zijn dan nu; groen teprijzen bijvoorbeeld". Het Medies Centrum in Oss met zijn drie artsen telt nu 2000 patiënten. Een nor male huisartsenpraktijk heeft er al gauw 2500 tot 3000. Voorlopig kan in Oss de Centrum-huisarts dus nog wel een kwartier uittrekken voor elke patiënt en kunnen ze van ons uit in Tiel een ge zondheidstest als buurtonderzoek uit voeren. Van de ziekenfondsen krijgt de Osser groepspraktijk de gebruikelijke f 65,- huisartsenhonoraiium per Jaar uitbe taald; particuliere patiënten kunnen voor f65,- per jaar eveneens gebruik maken van het centrum. Binnenkort wil het centrum in Oss be ginnen met een algemene keuring voor leden-patiënten boven de 40 jaar. „Een vrij unieke zaak", aldus arts Van Balle gooijen. „30 medewerkers worden daar bij ingeschakeld om na de nodigescho ling veel van het voorwerk te doen: in vullen van vragenlijsten, borstonder zoek, bloeddrukmeting, gewichtscon trole, elektrocardiogram. Op basis van de zo verzamelde gegevens kunnen de drie artsen dan de mensen eruit halen die ze zelf willen zien. Met weinig kosten kunnen voor een grote groep op die manier al aanzienlijke me dische risico's worden uitgeschakeld. Gratis test wel met spandoek van de vereniging „Voorkomen Is Beter" op de achter grond. Die vereniging Voorkomen Is Beter, ;t Joke van Ballegooijen. Of ze dat genoeg vindt, gezien de ver antwoordelijkheid van eén arts? „Ver antwoordelijkheid hebben andere men sen ook". Op veel grotere schaal dan in Oss wil de Vereniging Voorkomen Is Beter het zelfde bereiken. Een jaarlijkse, gratis gezondheidstest voor iedereen, ongeacht zijn leeftijd: dat is het voornaamste uitgangspunt voor deze vereniging. Die test moet minstens bestaan uit bloeddrukmeting, bloedonderzoek voor opsporen van hart- en vaatziekten en van lever- en nierafwijkingen, röntgen foto's voor het ontdekken van borst kanker, longkanker en andere ziektes, uitstrijkjes maken voor het ontdekken van baarmoederhalskanker, urineon- derzoek en een algemeen lichamelijk onderzoek. Arts Joke van Ballegooijen is er hele maal niet van onder deindruk dat met zo'n onderzoek voor 13 a 14 miljoen mensen vele duizenden man- of vrouw jaren zijn gemoeid en dat er een gigan tisch bedrag in gaat zitten. „Wij praten niet in de eerste plaats over kosten, maar over de noodzakelijkheid van iets. Bovendien: allerlei bedrijfs- en andere keuringen kunnen vervallen. Verder leidt snelle ontdekking tot be handeling in een vroeg stadium; daarin steekt een enorm stuk geldbesparing. Voor de rest: het is een politieke beslis sing of je met elkaar de kosten voor zoiets overhebt en wij proberen de men sen bewust te maken van het belang van die beslissing". Snelgroei Voorkomen is beter dan genezen: nie mand zal het ontkennen. Voorstanders van de Vereniging Voor komen Is Beter (enthousiast): „De snelstgroeiende vereniging in Neder land; al meer dan 250.000 leden (waar van 360 deze week in Tiel, de plaats die zoveel arseen in zijn publiciteit heeft gekregen)". Sceptici: „En voor dat bedrag van f 2,50 per jaar ben je dan gelijk, zonder datje het weet, lid van de Socialistische Par tij. Want zo gaat dat daar". Joke van Ballegooijen ontkent derge lijke nauwe banden tussen de vereni gingen de SP. „Veel SP-leden werken in organisaties als Voorkomen Is Beter. Maar dat wil nog niet zeggen dat ze identiek zijn. PvdA en NW zijn ook niet identiek, al zitten er veel PvdA-leden in het NW". Ee r en van de betere moderne woor den is ..straatmeubilair". Daarmee worden niet de doorgezakte stoel en de kapotte schemerlamp bedoeld die bij de vuilnisbak op straat worden gezet, maar al die „meubels" die bij het straatbeeld horen: straatnaam borden, verkeersborden, papier- manden, parkbanken, telefooncel len. kortom al die dingen die „van niemand"zijn omdat ze van iedereen zijn, en die je daarom naar veler overtuiging mee mag nemen naar huis, of mag stukgooien omdat je dan toch niemand direct benadeelt. Er blijkt jaarlijks voor miljoenet guldens aan straatmeubilair te wot den vernield of gestolen. Lampen dij moeten dienen om de medemens tl waarschuwen voor een valkuil, wor den als souvenir meegeratst, ver- keerszuiltjes worden als curiosa mee naar huis gesleept, en ik ken per soonlijk iemand die de parkeermeter voor zijn huis op een donkere nacht heeft ontworteld en mee naar boven heeft gesleept. Hij gebruikt hem nu als een uit zijn krachten gegroeide eierwekker! Die aandrang om gemeenschappe lijk eigendom te vernielen of te ont vreemden heb ik gelukkig nooit ge had. Integendeel, ik ben zo verguld met het idee dat „ik en m'n maats die dingen vrijelijk mogen gebruiken ofbekijken, dat ik eerder geneigd ben er extra zuinig op te zijn. De papier- mand, de telefooncel, de bank op de Dam waarop je kunt zitten, zijn im mers even „wit" als de befaamde witte fietsen van provo. In het Friese Oldeberkoop, een aan genaam dorp in een mooie omgeving, staat in het centrum in fietsenrekken een groot aantal fietsen voor alge meen gebruik. Toen ik er laatst, even was, telde ik'acht witgeschilderde fietsen, maar ook negen gewone, nieuwe fietsen, die zich alleen van particulier eigendom onderscheid den door een houten bordje op het voorwiel met aan de ene kant OL DEBERKÖOP erop, en aan de an dere kant VOORSCHOTBANK. Die fietsen, niet wit van uiterlijk maar wel „wit" van inborst, verwezenlij ken onopvallend en ver van Amster dam het ideaal van Provo, maar ver schillen in diepste wezen natuurlm niet van het gebruikelijke straat) meubilair, dat ook voor jan en am man bestemd is. Hoe valt die vernielzucht ten aqri\ zien van straatmeubilair, en die „7»' tuurlijke" neiging om zulke dingen mee naar huis te slepen, zonder dat daarbij aan diefstal gedacht wordt, nu eigenlijk te verklaren? Veel men sen hebben blijkbaar het gevoel dal al dat straatmeubilair vogelvrij li omdat het groeit in de natuur, net als gras, bloemen en straattegels. Ji mag weliswaar niet zo'n rode lan taarn wegnemen bij een straatop- breking, maar je mag ook geen rode tulpen plukken uit het. park, en dal doe je toch ook als je op weg bent naar je vriendin? Als zij vraagt: „Hoe kom je aan die prachtige tulpen?", dan ligt er een wereld verschil tussen het antwoord: Gekocht bij de bloe- menman" en „Geplukt in het park". Het eerste is niks, gewoon, saai, hei tweede is romantisch, opwindend, hartveroverend. En dat geldt dm blijkbaar ook voor tegels H„ Let is bijna herfst en de Ameri kaanse tv-kijkers kunnen zich gaan voorbereiden op een serie van vier af leveringen uit de omvangrijke poli tieke tweestrijd tussen president Ge rald Ford en Jimmy Carter. Televisie-debatten tussen presi dentskandidaten zijn, sedert Ken nedy en Nixon ermee begonnen, on geëvenaarde middelen gebleken om naar de gunst van het volk te dingen met allerlei middelen die op zichzelf misschien niet zoveel van doen heb ben met de politieke gegevens waarom het bij de verkiezing van een president in wezen zou moeten gaan. Maar als concurrentie voor de lange lijst nieuwe vermaaksseries die de grote omroeporganisaties voor de herfst gereed hebben liggen en die niet vervelender zullen zijn dan eerdere produkties, is het best aardig. Boven dien: behalve Carter en Ford zullen ook de beide kandidaat-vice- presidenten eikaar voor de buis te lijf gaan; een gebeuren dat gezien de re putatie van de republikeinse heer Dole en de democratische heer Mondale aanmerkelijk minder bezadigd zou kunnen worden dan men van hun mo gelijke opperheren mag verwachten. Dole krijgt in de presidentiële cam pagne kennelijk tot taak namens Ford de strafschoppen te nemen, en Fritz Mondale paart op dit gebied een fijne neus aan een gave traptechniek Ford heeft dinsdag vanuit Vail in Co lorado. waar hij golf speelt, uitrust en een deel van de tijd besteedt om met zijn ploeterende medewerkers zijn verkiezingscampagne te bespreken, doen weten dat hij vier debatten wil van maar liefst anderhalf uur mini maal. over defensie, binnenlandse problemen, buitenlandse zaken en het economisch beleid. In deze volgorde. De eerste plannen spraken over debat ten van een uur. Blijkbaar bereidt Ford, die volgens zeggen zijn zaken behoorlijk beheerst, een soort uitput tingsslag voor, die het gevaar van een snelle overmeestering, gevolgd door consolidatie door zijn democratische tegenstander, moet verminderen. 'Labor Day' Zo spoedig mogelijk na „labor day", maandag 6 september, moeten vol gens Ford de debatten een aanvang nemen. De Amerikaanse Dag van de Arbeid betekent tevens het einde van de vakantieperiode. Terwijl president Ford haastig poogt een enigszins kloppende campagne bijeen te vegen, is Jimmy Carter al be gonnen aan de laatste fase van zijn weg naar het Witte Huis. Dat wil zeg gen: het feit ten spijt dat de strijd met Ford misschien toch moeilijker zal zijn dan werd verwacht, geloven zelfs vele republikeinen niet dat de president veel kans maakt om in november te zegevieren. Die opinie koestert niet alleen de poli tieke opportunist John Connally uit Texas, die in Kansas City zo nadruk kelijk buiten de prijzen werd gehou den. Ford zou hem volgens sommigen het nationale partijvoorzitterschap hebben willen geven, maar Connally zag het in die functie niet erg zitten: „Ik wil straks niet de schuld krijgen van Ford's verlies", verklaarde hij koeltjes. Behalve Connally voorzien ook de wat vrijdenkender republi keinen geen zegepraal voor Ford. om dat het gematigde deel van de partij naar zij verwachten in de komende verkiezingsstrijd steeds meer in de verdrukking zal raken. Carter heeft dinsdag beloofd dat hij de dienstplichtontduikers, die uit de Vietnamjaren zijn overgebleven, als strafbare vluchtelingen in de eerste week van zijn presidentschap zal be genadigen zonder te verklaren of zij goed dan wel verkeerd hebben gehan deld. In Seattle werd hij door een flink deel van het Amerikaanse veteranen- legioen voor deze belofte krachtig uit- gejouwd. Het is echter een duidelijke aanwijzing voor het soort politicus dat Carter zou kunnen zijn. iemand die zijn beloften wil nakomen en er niet voor terugschrikt zijn mening te ge ven, ook al kost hem dat stemmen. En een algemeen pardon voor de dienst- plichtontduikers en dienstweigeraars is niet direct een onderwerp om bij het behoudend gezinde „American Le gion" populariteit te verwerven. Inmiddels heeft ook Lester Maddox zich aangemeld als kandidaat voor het Witte Huis. Hij was Carters voorgan ger als gouverneur van Georgia en verwierf met name bekendheid door •het uitdelen van bijlstelen en het han teren daarvan teneinde negers weg te houden uit zijn restaurant Samen met Eugene McCarthy, een ex-democraat, vormt hij een merkwaardig duo outsi ders. Maddox werpt zich nu op als de kam pioen van de conservatieven, als mo gelijk stichter van een conservatieve partij van uiterst rechtse signatuur. Ook Ronald Reagan speelt met deze gedachte, maar voor hem kan die pas gestalte krijgen als blijkt dat het be houdende deel van de Amerikaanse natie in weerwil van Fords inspannin gen in november met aan zijn trekken komt. Voorlopig is Reagan uitsluitend op de televisie waar te nemen in zijn oude films. Tijdens de afgelopen maanden konden die niet worden uit gezonden, omdat zijn tegenstander Ford dan onmiddellijk om een even waardige hoeveelheid zendtijd zou hebben gevraagd Vriend en vijand zijn het erover eens dat Fords toespraak tot de republi keinse conventie zijn beste aller tij den is geweest Dat mag dan ook wel, want de uiteindelijke tekst was sa mengesteld uit ontwerpen van zes tekstschrijvers, en met aantekenin gen van de president. Met behulp van een videorecorder, een spraakin- slrncteur tevens televisiecoach heeft de president wekenlang en tot op het allerlaatste moment gerepeteerd. In gewikkelde woorden en moeilijke zinswendingen waren zorgvuldig verwijderd, en zijn medewerkers hebben er alles aan gedaan om de pre sident te behoeden voor een retoriek waarvan de klemtonen niet door de tekst met een speciaal vereenvou digde grammatica werden gerecht vaardigd. Voor Ford is het thans zaak dit niveau te behouden. Maar niet elke rede kan zes weken voorbereidingstijd krijgen. Ondanks de aanwezigheid van een sparringpartner die Jimmy Carters stijl en manier van spreken tijdelijk tot de zijne moet maken, houden zijn in structeurs en de partijorganisatie hun hart vast. Jimmy Carter (voor wie het nut van de televisiedebatten blijkbaar niet in alle opzichten vaststaat) heeft gezegd dat Ford een voortreffelijk debat kan voe ren, doch hij voorzag zijn uitlating vervolgens van de kanttekening: „Ik heb misschien wat overdreven". Vol gens Carter zullen de debatten, afge zien van him twijfelachtige politieke opbrengst, in elk geval „de totale af wezigheid van leiderschap" in de Ver enigde Staten aan het licht brengen. Evenwel: terwijl de afgezanten van de duellisten onderhandelen over de voorwaarden waaronder de debatten zullen plaats hebben, moeten het Congres en twee andere instellingen eerst nog uitmaken welke juridische problemen ermee gepaard gaan: kun nen zij worden uitgezonden en wie moet de enorme massazendtijd finan- cieren. Want voor het eerst dit jaar worden de verkiezingscampagnes ge heel gefinancierd met overheidsge* en zonder privé-kapitaal. De liga va vrouwelijke stemmers heeft aangebo den geld voor de debatten bijeen te halen. De vraag is nu of zo'n privé- bijdrage toelaatbaar is. Voorlopig hebben beide kandidate: van de staat 21,8 miljoen dollar ter be schikking gekregen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 4