PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
LOCKHEED-RAPPORT
VANDAAG OPENBAAR
Watermaatschappij vraagt bezuiniging
van tien procent op het waterverbruik
de krant
van zeeland
Droogteschade nu al
ruim twee miljard
Gewonde bij zware
explosie in Ede
Kamer wijdt morgen extra vergadering aan
bevindingen commissie en conclusies regering
vandaag
Ford benoemt
campagneleider
Verklaring
rechtstreeks
op radio en tv
ONDERZOEK NAAR STEUN LANDBOUW
Barre nieuwe
premier van
Frankrijk
w.
219e jaargang no. 202
Donderdag 26 augustus 1976
DEN HAAG - Premier drs. Joop den Uyl zal vanmiddag in de tweede kamer een verklaring afleggen
over de conclusies die het kabinet heeft getrokken uit de bevindingen van de commissie-Donner over
de rol van prins Bernhard in de Lockheed-affaire. Nadat het kabinet woensdagmiddag een laatste
vergadering had gewijd aan het rapport-Donner, vroeg premier Den Uyl tweede-kamervoorzitter dr.
Anne Vondeling schriftelijk of hij vanmiddag om vijf uur de verklaring mocht komen afleggen. De
Kamer besloot zonder meer dit verzoek in te willigen.
•Naast de brief aan kamervoorzitter
Vondeling schreef Den Uyl er ook een
aan de fractievoorzitters in de tweede
kamer, om uit te leggen waarom hij
niet met hen overleg heeft gevoerd al
vorens het standpunt van de regering
en het rapport-Donner zelf wordt
openbaar gemaakt. Opvallend in die
brief is, dat gesproken wordt van de
gevolgtrekkingen die „de regering"
heeft gemaakt uit het rapport-Donner.
In de brief aan Vondeling was slechts
sprake van „het kabinet" - de minis
ters. Het woordgebruik „de regering"
duidt erop dat koningin Juliana staat
achter de gevolgtrekkingen van het
kabinet uit het raoport-Donner.
Den Uyl schrijft aan de fractievoorzitr
ters, dat vooroverleg met de fractie
voorzitters over het rapport-Donner en
de conclusies van de regering in dit ge
val moeilijk te rijmen zou zijn met de
„volledige openbaarheid die ten deze
naar het oordeel van de regering dient te
worden nagestreefd"
Tevredenheid
In de tweede kamer heerste woensda
gavond in het algemeen tevredenheid
over het feit dat de regering onver
wacht snel met het rapport-Donner en
vast
het overleg tussen b. en w van Temeu-
zen en CVI over de vuilstortplaats is mis
lukt.
veilig
De tweede-kamerleden Van der Doef er
De Beer willen dat alle motorvoertuigen
eens per jaar een veiligheidskeuring
krijgen.
verdiend
Directrice van 'Nieuw Zorgvliet": „De
mensen hier houden van een lapje spek
mag dat..?"
werk
Vlissingse commissie is voorstander van
de uitbouw van het industriegebied
Sloe.
grondslagen
Staatssecretaris Mertens stelt grond
slagen voor de aww-uitkering vast
raak
Bas Hordijk zegeviert ïr
les
groots
de beleidsconclusies zal komen. Daar
over benaderde fractievoorzitters
toonden zich veelal opgelucht dat het
kabinet het niet dienstig heeft gevon
den hen voortijdig in te lichten over de
inhoud van het rapport-Donner en de
gevolgen die het rapport zal hebben. In
deze buitengewoon gevoelige zaak ge
ven de meeste politici er de voorkeur
aan zo weinig mogelijk op de voor
grond te treden.
De Amerikaanse ambassade in Den
Haag bevestigde woensdag dat prins
Bernhard, zoals het NOS-joumaal dins
dagavond meldde, inderdaad in Londen
een gesprek heeft gehad met minister
Henry Kissinger. Dat gesprek zou. naar
nu blijkt, al op 24 juni hebben plaatsge
vonden in het Claridge-hotel. Kissinger
was in Londen voor een bijeenkomst
van de OECD. de Organisatie voor Eco
nomische Samenwerking en Ontwikke-
GASOVERLAADBEDRIJF VERWOEST
hitchcock
Nieuwe Hitchcock op tour radio- e
televisieprogramma's, stnps
EDE - Een zware explosie heeft woens
dagavond in Eede grote schade aange
richt aan een bedrijf van de Negam (een
gasoverlaadbedrijf) en aan huizen in de
omgeving van de fabriek. Een man
raakte licht gewond en werd met een
shock naar een ziekenhuis vervoerd. De
explosie, die ontstond bij een gasover-
laadinstallatie, ging gepaard met een
enorme steekvlam, waarna er brand
ontstond. De Edese brandweer gaf di
rect groot alarm en kreeg assistentie
van korpsen uit de omgeving en van
militairen. Om negen uur was men de
brand meester. Een bosbrand die uit
brak had men tegen tien uur onder con
trole.
De explosie deed zich voor op een ran
geeremplacement vlak bij het station.
Het treinverkeer werd daarom stilge
legd. Een Duitse Intercity-trein moest
worden weggesleept Op het moment
van de explosie waren er duizenden
mensen in de omgeving, omdat woens
dag de Edese Heideweek is begonnen.
Veel mensen raakten in paniek. Een
chauffeur van het bedrijf moest met een
shock naar een ziekenhuis worden ge
bracht. De directeur van een nabij gele
gen observatiekliniek heeft tijdens de
brand 106 kinderen plus begeleiders
geëvacueerd
ling. De Amerikaanse ambassade be
schreef het gesprek als informeel. In elk
geval zou de Lockheed-affaire niet ter
sprake zijn gekomen.
Premier Den Uyl heeft bij de behande
ling van het rapport-Donner over de rol
van prins Bemhard in de Lockheed-
affaire ongekende geheimhouding be
tracht. Pas afgelopen vrijdag, ruim een
week nadat de premier - en koningin
Juliana - het rapport hadden ontvan
gen, kregen de overige ministers een
exemplaar van het rapport uitgereikt.
Aan het einde van de ministerraad, om
streeks twaalf uur's avonds, verzocht de
premier zijn collega's hun exemplaren
van het rapport weer in te leveren by de
secretaris van de ministerraad, mr.
Middelburg.
Ook bij de technische verwerking van
het rapport-Donner heerste alom ge
heimzinnigheid. Op de staatsdrukkerij,
waar het, volgens berichten ruim 500
pagina's tellende rapport de afgelopen
dagen is gedrukt, werden andere werk-
VAIL (COLORADO) (DPA) - De 46-
jarige advocaat James Baker zal voor
president Gerald Ford de campagne
voor de komende presidentsverkiezin
gen leiden.
Hij volgt de huidige campagneleider
van Ford, Roger B. Morton, od.
zaamheden stilgelegd om een speciale
ploeg grafici in de gelegenheid te stel
len zich met de technische verwerking
van het rapport bezig te houden.
HILVERSUM (ANP) - De NOS zal
vanmiddag de verklaring over het
rapport van de commissie van drie,
die premier Den Uyl in de tweede
kamer zal uitspreken, rechtstreeks
op radio en televisie uitzenden. De
tv-reportage begint om 16.45 uur op
Nederland L De verslaggeving voor
de radio zal om 17.00 uur op Hilver
sum I en II beginnen, de Tros, die op
dat moment op Hilversum III uit
zendt, beraadt zich nog, hoe zij de
verklaring van Den Uyl in haar pro
gramma kan inpassen.
Het oog op deze verklaring en de in
houd van het rapport, zal de NOS-
tv-uitzending 'DenHaag vandaag',
die om 22.50 uur begint op Nederland
2. zoveel als nodig is worden ver
lengd. Het voor 23.05 uur op Neder
land 2 aangekondigde sportverslag
zal daarom om 22.55 uur worden uit
gezonden op Nederland 1.
DEN HAAG - De langdurige droogte
heeft de Nederlandse landbouw al een
schade van ruim twee miljard gulden
berokkend. Nagegaan wordt of de
SAN FRAN CISCO-Drie tegen de walvisvangst protesterende
Amerikaanse natuurbeschermers kruisen met hun rubber
boot voor de achterkant van de Russische ivalvisvaarder
Dalniy Vostok, in een poging het naar binnen slepen van
gedode walvissen te voorkomen. De natuurbeschermers, ver
enigd in de 'Greenpeace Foundation' zeggen met meerdere
scheepjes een vloot Russische walvisvaarders het jagen op de
grote zoogdieren 2100 km ten noorden van Hawaii onmoge
lijk te hebben gemaakt.
landbouwers kunnen worden geholpen
door toepassing van de rijksgroepsre
geling zelfstandigen. Daarmee zal een
bedrag van enkele honderden miljoe
nen gemoeid kunnen zijn. Minister Van
der Stee (landbouw en visserij) heeft
dat aan de tweede-kamercommissie
voor landbouw meegedeeld. In totaal
gaat het om zo'n 40.000 tot 50.000 land
bouwers.
De minister kondigde aan dat gepoogd
wordt een ruwvoederbank tot stand te
brengen, een bureau dat bemiddelt tus
sen boeren die voor hun vee dringend
behoefte hebben aan ruwvoer (hooi.
stro. suikerbieten), en bedrijven waar
dit voer nog voorhanden is. Zo nodig zal
de regering zelf ruwvoer uit Ierland, De
nemarken en Zuid-Duitsland invoeren.
Daarnaast zal geprobeerd worden een
subsidieregeling voor transport van het
voer te ontwerpen. De regering denkt
daarby nog niet aan inschakeling van
militairen.
Een andere maatregel om het tekort aan
ruwvoer op te heffen is de garantierege
ling voor de nagewassen. Op deze ma
nier probeert de regering de landbou
wers ertoe te brengen zogenoemde raai-
grassen te verbouwen, die als voer kun
nen dienen.
Minister Van der Stee maakte de
tweede-kamercommissie duidelijk dat
de positie van vooral de veehouders in
het zuiden van het land, in de Gelderse
Achterhoek en de Veluwe zorgen baart
De minister zal op 31 augustus opnieuw
een bezoek an het droogte gebied in
Zuid-Limburg brengen.
In het gehele land worden thans bere-
geningsmethoden toegepast zonder dat
daardoor tot nu toe de watervoorraad
bedreigd is. Wel zijn in samenwerking
met de waterschappen maatregelen ge
troffen zoals het optrekken van stuwen,
waardoor minder water naar de zee kan
afvloeien. In het IJsselmeer heeft Neder
land een byzonder waardevol waterre
servoir.
Wetsontwerp
Rijkswaterstaat houdt wel pompen ge
reed om in noodgevallen maatregelen
te kunnen nemen. Voorlopig echter zal
dat nog niet nodig zijn. Evenmin wordt
verwacht dat er, zoals in Engeland, een
verbod komt op overmatig waterge
bruik. Men onderzoekt nog welke ge
volgen de massale beregening heeft
voor het dieptewater. Minister Wester
terp (verkeer en waterstaat) kondigde
in de commissievergadering een wet
sontwerp grondwaterbeheer aan. De
bewindsman zal ook ingaan op de wens
van de CDA-fracties om een inventari
satie van de waterhuishouding te laten
maken.
Minister Van der Stee bevestigde de
berichten dat er in de komende maan
den in ons land opnieuw een aardap
peltekort dreigt.
Verwondering was er bij de minister
over de ontwikkeling van vleesprijzen
Deze prijzen zouden naar zijn mening
lager kannen zijn als de handel sneller
zou reageren op lagere inkoopprijzen.
JAQUES CHIRAC
Van onze correspondent)
PARIJS - De nieuwe Franse premier
Raymond Barre, heeft woensdag be
loofd dat hij de Franse franc weer sterk
zal maken. Kort nadat hij door presi
dent Giscard d'Estaing was benoemd
als opvolger van Jacques Chirac, zei
Barre: „Mijn eerste doel zal zijn de in
flatie te bestrijden en de prijzen te sta
biliseren".
De benoeming van Barre, partijloos en
53 jaar oud, die geldt als een briyant
econoom, kwam als een verrassing. Het
was al lang bekend dat het niet meer
boterde tussen de afgetreden premiei
Chirac en president Giscard d'Estaing.
Chirac wilde uitbreiding van de be
voegdheden van de minister-president,
die Giscard echter weigerde te geven.
In zijn ontslagbrief schreef Chirac: ..In
de afgelopen maanden heb ik me ver
scheidene malen veroorloofd u de poli
tieke en economische redenen uiteen te
zetten, die. naar mijn mening, een te
rugkeer gebieden tot een krachtig be
leid teneinde een krachtige en gecoör
dineerde impuls aan deze sectoren te
geven". Dat betekent in de ogen van
Chirac een ondubbelzinnige versterking
van het gezag van de minister
president. „Ik heb begrepen dat zulks
niet uw mening noch uw voornemen is",
aldus de ontslagbrief van Chirac aan de
president. Giscard voerde als argument
aan dat dat in strijd was met de beginse
len van de Vyfde Republiek.
In Europese kringen in Brussel wordt
Barre beschouwd als een beginselvast
man die niet gemakkelijk tot andere ge
dachten is te bewegen.
Tydens de zes jaren waarin hij onder
voorzitter van de Europese commissie
was. belast met de economische en fi
nanciële kwesties, getuigde hy reeds
van een zeer sterke persoonlijkheid en
van onverzoenlijkheid inzake economi
sche en monetaire vraagstukken.
RAYMOND BARRE
ANDERS BINNEN 14 DAGEN D WIN GEN DE MA A TREGELEN NODIG
WATERLEIDING
KOMT IN DE KNEL
GOES - De verbruikers in het
verzorgingsgebied van NV Wa
termaatschappij Zuid-West-
Nederland (WMZ) moeten met
onmiddellijke ingang zo'n tien
procent op het watergebruik
gaan besparen. Gebeurt dat
niet en blijft flinke regenval uit,
dan zal de openbare watervoor
ziening in Zeeland in de knel
komen. „We zullen ons dan bin
nen veertien dagen moeten be
raden op het nemen van dwin
gende en ingrijpende maatrege
len", verklaarde WMZ-directeur
ir. P. Stoter woensdag.
De problemen worden veroorzaakt
door het langdurige droge weer en de
daarmee samenhangende extra hoge
verbruiken. In plaats van een daling na
de zomerpiek. heeft de watermaat
schappij momenteel te maken met
nieuwe stijgingen. Het hoogste dag-
verbruik over 1975 (8 augustus, met
ruim 155 miljoen liter) is dit jaar al 33
keer overschreden. Er blijven nog
steeds nieuwe pieken optreden. Op dit
moment wil WMZ nog geen dwang ge
bruiken om tot een lager verbruik te
komen.
„We vragen begrip van de mensen om
het waterverbruik zodanig te beperken,
dat we weer tot de normale verbruiken
in de augustusmaand kunnen terugke
ren". aldus ir Stoter. Als maatregelen
die tot waterbesparing kunnen leiden,
noemde de WMZ-directeur onder meer.
geen siertuinen meer sproeien (hooguit
bomen en struiken met emmers water
nat houden), geen auto's wassen, probe
ren korter te douchen of een bad (150
liter vervangen door een douche iSO li-
ten en kranen niet onnodig laten lopen.
Aan de gemeentebesturen is gevraagd
het sproeien van sportvelden achter
wege te laten en geen standpypen voor
waterafriame te gebruiken. Volgens de
heer Stoter zijn van de grotere indus
trieën dezelfde maatregelen gevraagd.
„Overigens is het wel zo dat he t verbruik
van de industrie in vergelyking met vo
rig Jaar gedaald is en uit contacten met
grote industrieën weten we dat ze al zo
veel mogelijk bezuinigen, eerfijk gezegd
ook omdat het waterverbruik geld
kost", vertelde ir Stoter. Hy benad
rukte dat door de lagere afname van de
groot-industrie, het totale waterver
bruik in het verzorgingsgebied van
WMZ in 1976 maar met vyf procent ten
opzichte van '75 gestegen is.
De WMZ-directeur wees erop dat er nog
geen sprake is van een noodsituatie.
„We gaan ons wel een beetje bezorgd
maken over de langdurige hoge ver
bruiken. gepaard gaande met de voort
durende droogte. Als het verbruik bhjft
stijgen, zal die bezorgdheid groter wor
den", stelde de heer Stoter. „Dan krij
gen we problemen". Naast het hogere
verbruik van de huishoudelijke afne
mers. wordt de watermaatschappij ook
geconfronteerd met water-aanvragen
uit de land- en tuinbouw. Omdat hierby
de belangen van de voedselproduktie
betrokken zyn, probeert WMZ zoveel
mogehjk aan de verzoeken tegemoet te
komen. Ir. Stoter schat dat het extra
verbruik dat hierdoor optreedt, onge
veer vijf procent van het totale dagver-
bruik bedraagt. Een ander probleem
waardoor WMZ meer water kwytraakt
dan normaal, vormen de lekkages in het
leidingnet. „We vermoeden dat we door
de droogte meer lekkages dan anders
hebben. De grond scheurt, bij boomsin
gels bijvoorbeeld en daardoor wordt het
leidingnet aangetast. Die lekken zijn
moeilijk te vinden, per lek is het name
ly k een kleine hoeveelheid water die
wegloopt", betoogde dc heer Stoter. „In
totaal zal het om enkele procenten gaan
die we daardoor kwytraken"
Pieken
De hoge procenten treden in het ge
hele verzorginsgebied van WMZ op.
Daardoor moet de watermaatschappij
voor vrijwel iedere produktie-regio
maatregelen nemen. Ir. Stoter sprak
voor Schouwen-Duiveland over een
chronisch tekort, als gevolg van onvol-
(Slot zie pagina 4 kolom 61
Hangen maar
nog geen wurgen
f3\^!et de vaste oeververbtn-
ding blyft het hangen en wur
gen. Nou ja, wurgen nog net
niet. maar hangen in ieder ge
val. De jongste berichten uit Den Haag
duiden erop dat er voorlopig weer tot
uitstel zal worden besloten. De formule
ring is nu dat minister Westerterp er niet
voor voelt de verantwoordelijkheid op
zich te nemen voor het niet doorgaan
van het project Dat laatste is begrijpe-
iyk: van alle waterstaatsministers van
de laatste jaren heeft Westerterp de po
sitiefste uitlatingen op zyn naam staan
over de vaste verbinding. Men hoeft
maar aan zijn befaamde Hulster rede
voor de KVP te denken, waarin met veel
verve een spoedige beslissing werd aan
gekondigd. Het kwam er echter niet van
omdat de minister van financiën het
been stij f hield - luj was onder de huidige
omstandigheden tegen - en Westerterp
geen kans zag dit verzet te breken on
danks alle hulp uit zowel de tweede als
de eerste kamer. Het college van gede
puteerde staten probeerde het nog eens
bij de minister-president, maar dat hielp
al evenmin In een dergelijke situatie zit
er voor de bewindsman van verkeer en
waterstaat maar weinig anders op dan
aansturen op uitsteL In theorie hoeft
dat nog geen afstel te betekenen. Afstel
zou voor Westerterp een forse afgang in
houden.
Deze uitstellende houding van minis
ter Westerterp was overigens al bekend.
Toen hy onlangs in Zeeland was om aan
de staten het Oosterschelderapport van
rijkswaterstaat aan te bieden liet hy
zich tydens enkele informele gesprek
ken in dezelfde geest uit. „Men mag van
my niet verwachten dat ik aan een nega
tieve beslissing meewerk", liet hij we
ten. De vraag is alleen hoelang die hou
ding is vol te houden. De vaste oever
verbinding is name
lijk geen op zichzelf
staand project,
maar heeft allerlei
gevolgen voor de
verdere ontwikke
ling van het. verbindingennet over de
Westerschelde. Zo wordt in het financie
ringsplan van het project rekening ge
houden met de bedragen, die het ryR
anders zou moeten uitgeval aan de
veerdiensten. Wordt de vaste verbin
ding wél aangelegd, dan kan
Vlissingen-Breskens worden aangepast,
de enige veerdienst die nog overbiyft
Langzamerhand echter begint die aan
passing nu al urgent te worden: dubbel
deksschepen kunnen hier op dit ogen
blik niet varen. Hoelang kunnen al deze
besluiten worden uitgesteld?
Jjmtlijn
aarmee we maar zeggen willen dat
het niet meewerken aan een negatieve
beslissing ook inhoudt, dat er vrijwel
geen enkel besluit kan worden genomen
over veranderingen of verbeteringen
van de huidige veerdiensten: het geld
ervoor ls al bij voorbaat gereserveerd
voor de aanleg van de vaste verbinding.
Wordt het toch voor de veren uitgege
ven, dan klopt het financieringsschema
niet meer. Dat kan weieens een sombere
situatie worden, namelijk een bevrie
zing van allerlei toch noodzakeiyke
maatregelen. Wanneer men in Den Haag
over deze zaken spreekt, dan hoort men
vaak de opmerking dat Zeeuwen altyd
zo braaf zyn: ze vragen correct om hun
verbinding, terwyl andere landsdelen
daarentegen voor vergelykbare objec
ten veel meer lawaai maken. Wat wil
men dan? Optochten naar Den Haag,
zoals destyds de vrye-verentocht onder
leiding van Honoré Colsen? Worden
daarmee de fei ten anders? Moet er alty d
me t zwaar geschut worden gewerkt en is
de kracht van de redelijkheid niet vol
doende? Soms ook zijn er Haagse figu
ren, die wyzen op het gering getal der
Zeeuwen: ruim driehonderdduizend is
geen aantal dat by de stembus een rol
speelt. Dat moge waar zyn, maar het is
hier niet relevant Relevant is slechts
dat hier een vaste oeververbinding kan
worden aangelegd, die hetryk geen cent
meer kost dan de huidige veerdiensten,
een verbinding ook die de gebruikers
zelf betalen. Relevant is voorts dat het
project uiterst belangrijk is voor de
werkgelegenheid en tenslotte dat uit
sluitend een garantie van hetryk wordt
gevraagd, meer niet. Is dat geen rede
lijke argumentatie? In de politiek speelt
echter de redeiykheid helaas niet altyd
de belangrijkste roL Vandaar dit hangen
en het nog net niet wurgen. Teleurstel
lend, heel teleurstellend.
BRANDWEER
GELDERLAND
WIL PARATE
MILITAIREN
IN KAZERNES
ARNHEM (ANP) - De brandweerin
spectie in het district Gelderland-
Overijssl heeft woensdag besloten de
ministerraadf te verzoeken om het ko
mende weekeinde militairen in de ka
zernes te houden. Het kabinet zal daar
over naar verwachting bvrijdag een
beslissing nemen, aldus de inspecteur
J. P. van HasseL
Volgens hem is de situatie in de natuur
gebieden thans levensgevaariyk. Door
de aanhoudende droogte lopen duin
bos- en heidegebieden extra gevaar.
Door militairen te consigneren kunnen
de brand korpsen snel beschikken over
extra mankracht. Twee branden heb
ben gistermorgen in het Mastbosch bij
Breda zes hectare bos verwoest.
