Sacharov:
„Positie
Russische
dissidenten
nog geen haar
beter"
Korea: heet incident in koude oorlog
Duitse justitie:
Het recht moet
zijn beloop hebben
WOENSDAG 25 AUGUSTUS 1976
PZC/opinie en achtergrond
(Van onze speciale verslaggever mr. Frans Kok)
De vooraanstaande Russische dissident prof. Sacharov, met wie
de Nederlandse parlementaire delegatie vrijdagavond in Moskou
toch een ontmoeting heeft gehad, is van mening dat de Russische
houding ten opzichte van de „dissidenten" na de akkoorden van
Helsinki nauwelijks is veranderd. Het aantal politieke arresta
ties is weliswaar verminderd, maar de behandeling van de al
gevangen genomen dissidenten wordt daarentegen steeds slech
ter. De toestand van een aantal van hen is zonder meer tragisch,
aldus prof. Sacharov.
feite geen enkel strafbaar feit
plegen.
Sacharov legde er de nadruk op dat
voor de politieke ontwikkeling in de
Sowjet-Unie veel afhangt van de hou
ding die het Westen inneem t. Hij pleitte
er sterk voor om voortdurend en op alle
niveau's er bij de Sowjel-regering op
aan te dringen de slotakte van Helsinki
ook daadwerkelijk na te leven. Dat is
de enige manier om invloed te kunnen
uitoefenen op de starre dagelijkse
praktijk in de Sowjet-Unie, aldus Sa
charov.
De Russische atoomgeleerde, in 1975
winnaar van de Nobelprijs voor de vre
de. toonde zich zeer dankbaar voor het
bezoek van de Nederlandse kamerle
den. ..Het is de eerste keer dat op rege
ringsniveau een dergelijk initiatief is
ondernomen. Ik hoop dat de Neder
landse stap een positieve invloed zal
hebben op de stellingname van andere
Sacharov, die speciaal voor het
bezoek van de parlementariërs
uit Siberië was overgekomen en
een zeer vermoeide indruk
maakte, beschouwt het door de
Russen met veel tamtam omge
ven akkoord van Helsinki voor
de Russische oppositie dan ook
als een dode letter. Het akkoord
geeft hoog op van de fundamen
tele rechten van de mens, maar,
aldus Sacharov, afwijkende
meningen worden in de
Sowjet-Unie nog steeds onder
drukt, hoewel de mensen die
zich voor die ideeën inzetten
ook voor de Russische wet in
Westeuropese landen én op de politiek
van de Sowjetrregering".
Sacharov deed tevens een beroep op de
wereldopinie zich in te zetten voor het
lot van Sergej Kovajjov en Vladimir
Boekovski. Kovaljov moet dringend
geopereerd worden in een kliniek in Le
ningrad, een behandeling die hem tot
dusver wordt onthouden. Boekovski zit
nog steeds gevangen in de beruchte
Vladimir-gevangenis. waar hij een straf
uitzit van vijf jaar wegens „anti-
Sowjet^propaganda". Zijn toestand is
nog steeds slecht, zo vertelde Boeko-
vski's moeder aan wie de delegatieleden
Andriessen en Ploeg vrijdagmiddag een
kort bezoek brachten. Voor het eerst
sinds negen maanden heeft mevrouw
Boekovski haar zoon weer mogen op
zoeken waarbij ze hoorde dat Boekovski
maandenlang in een isoleercel heeft ge
zeten, waaruit hij pas op 18 augustus is
ontslagen.
Buiten de stad
Het gesprek met Sacharov heeft over
igens tot het laatste moment aan een
zijden draad gehangen, omdat hij vol
gens mededeling van zijn familie de
hele week al buiten de stad was. Pas
vrijdagmiddag slaagde de delegatie
erin contact met Sacharov op te nemen.
Aanvankelijk werd besloten dat alleen
dr. Vondeling en Jaap van der Doef
naar het huis van Sacharov zouden
gaan, maar op diens verzoek voegden
de overige delegatieleden (Andriessen,
De Boer en Ploeg) zich later bij hen.
De CHITer De Vries werd door een mis
verstand niet bij de ontmoeting betrok
ken, iets waarover nog wel enkele harde
woorden binnen de delegatie zijn geval
len, terwijl de communist Ymkers eer
der had laten weten niet aan dit min of
meer particuliere programmapunt mee
te doen.
De reden voor het moeizame contact
met Sacharov was, dat hij de week er
voor was afgereisd naar Siberië om een
bezoek te brengen aan Andrej Tver-
dochlebov. de secretaris van de Russi
sche afdeling van Amnesty Internatio
nal. die om die reden naar Siberië is ver
bannen. Het oord waar Tverdochlebov
gedwongen te werk is gesteld ligt zeer
ver van de bewoonde wereld, zodat het
Sacharov geruime tijd kostte er te ko
men. De laatste 20 kilometer van het
dichtsbijzijnde dorp naar het kamp
moest de 55-jarige Sacharov met zijn
vrouw zelfs te voet afleggen, omdat de
Russische politie de bevolking had ver
boden Sacharov met enig vervoermid
del behulpzaam te zijn. Dit laatste be
schouwt Sacharov als een typisch
staaltje van de consequente plagerij
waarmee de Sowjet^autonteiten, naast
bijvoorbeeld het afsnijden van de tele
foon en het openen en achterhouden
van de post. het leven van de dissiden
ten zo zuur moeelijk probeert te maken.
De Russische gastheren van de Neder
landse delegatie tonen zich zeer ont
stemd over het uitstapje van Vondeling
c.s. Zaterdagmorgen heerste er bij het
ontbijt in het hotel een ijzige stilte,
terwijl men zich normaal van zijn vro
lijkste kant liet zien. Over het bezoek
zelf werd met geen woord gerept, alleen
voegde de voorzitter van de Opperste
Sowjet, Sjitikov, Vondeling bij het af
scheid toe, dat hij nog maar eens goed
moest nadenken over wat er de avond
tevoren was gebeurd. Dat de Russen
volledig op de hoogte waren van de
toch met enige geheimzinnigheid om
geven ontmoeting met Sacharov, was
overigens niet zo vreemd, want Vonde
ling en Van der Doef hadden voor het
vervoer naar zijn huis gebruik gemaakt
van hun officiële (Sowjet) delegatie
auto, plus chauffeur, een detail dat bij
aankomst tot grote hilariteit leidde bij
Sacharov en zijn gezelschap. Bij het
vertrek was de limousine overigens in
geen velden of wegen meer te beken
nen.
Met de ontmoeting met de geestelijke
vader van de Russische dissidenten slo
ten de Nederlandse kamerleden hun be
zoek aan de Sowjet-Unie af. De verwik
kelingen erom heen waren duidelijk
kenmerkend voor de hele reis: een
openhartig optreden van Nederlandse
kamerleden, die al hun vragen en op
merkingen onverbloemd op tafel leg
den, zonder daarbij de perken van de
voor zo n officieel bezoek vereiste hoffe
lijkheid te buiten te gaan. En als reactie
daarop een duidelijke Russische geïrri
teerdheid. omdat men kritische vragen
en een onafhankelijke opstelling blijk
baar in het geheel niet gewend is.
Ongehoord
loogovens kan een paar honderd werknemers plaatsen, maar kan de vacatures
niet vervuld krijgen. In het zuiden van het land kan een aannemersbedrijf zo
honderd mensen gebruiken, maar ondanks alle inspanningen lukt het niet de
noodzakelijke arbeidskrachten aan te trekken. De krant meldt dat in de loonwe-
reld de aannemers het personeel alweer van elkaar aftroggelen. Nogal wiedes dat
men zich afvraagt hoe dat in vredesnaam mogelijk is. Wij hebben een paar hon
derdduizend werklozen; dan moet het toch een eenvoudige zaak zijn om vacatures
te vervullen.
Zo simpel ligt de zaak nu ook weer niet. Een werkloze chemicus is nu eenmaal niet
plaatsbaar als timmerman, en een werkloze Groninger is niet van vandaag op
morgen over te hevelen naar de omgeving van I Jmuiden. Per slot van rekening zijn -
ondanks alle borrelpraat - werknemers geen baaltjes meel die je van het ene pak
huis naar het andere kunt overbrengen.
Er zijn dus duidelijke beperkingen aan de plaatsbaarheid van mensen die werkloos
zijn. Daaruit vloeit voort dat we ook voorzichtig moeten zijn met het veroordelen
van werklozen die zogenaamd te beroerd zijn om te werken. Voor zeer veel werklo
zen is er geen passend werk voorhanden in hun directe omgeving. Deze omstandig
heid kan moeilijk aan de werkloze worden verweten. Voor zeer velen is het feit dat ze
geen werk kunnen krijgen maar moeilijk te aanvaarden en te verwerken.
Toch zijn er vanzelfsprekend ook wel kritische kanttekeningen te plaatsen rondom
het begrip werkloosheid. Dat gebeurt dan ook regelmatig, ook vanuit de vakbewe
ging, hoewel dat de mensen veelal schijnt te ontgaan. De vraag kan worden gesteld
of wij bijvoorbeeld niet wat te lichtvaardig met het begrip passende arbeid zijn
omgesprongen. Een te nauwe begrenzing van dit begrip beperkt uiteraard de plaat
singsmogelijkheden. We raken er steeds meer van overtuigd dat het noodzakelijk is
om in de actieve levensperiode zo af en toe van functie te veranderen.
lAI aast opleidingsmogelijkheden die hierop gericht zijn, is het dan wel nodig dat
het begrip passende arbeid wordt aangepast en in een wat ruimer kader wordt
geplaatst. En wellicht is het eveneens gewenst dat onze mentaliteit zich wat
wijzigt; dat we ons realiseren dat wijziging van functie of verandering van woon
plaats in meerdere mate dan voorheen noodzakelijk is om zoveel mogelijk mensen
van werk te voorzien.
Bij de huidige stand van de werkloosheid en de slechte verwachtingen ten aanzien
van de werkgelegenheid in de toekomst, is het wellicht gerechtvaardigd nu reeds op
voorzichtige en verantwoorde wijze een aanvang te maken met een ombuiging van
het tot nu toe gevoerde beleid.
Buiten kijf staat dat daarbij zorgvuldig met een aantal aspecten rekening gehouden
dient te worden. In dit verband spelen persoonlijke belangen van de betrokkenen
een belangrijke rol. Daarmee kan en mag niet lichtvaardig worden omgesprongen.
De leeftijd ls van belang, evenals gezinsomstandigheden die belemmerend kunnen
zijn vooreen verhuizing - om maar een tweetal punten te noemen. Vanzelfsprekend
mag men bij het aanvaarden van een andere functie redelijke zekerheden verlan
gen, evenals bij een verhuizing.
Van iemand die zich bewust is van zijn verantwoordelijkheid voor zijn gezin of voor
zichzelf, mag zelfs worden verwacht dat zekerheden voor de toekomst worden
gevraagd. Zeker als het gaat om ingrijpende zaken als verandering van beroep of
verkassing naar een ander deel van het land.
Het hier gestelde geeft slechts een paar gedachten weer. Nadere uitwerking is
gewenst, terwijl eveneens benadrukt moet worden dat veel aspecten van het
begrip „passende arbeid" niet zijn aangestipt. Dc rol van dc werkgevers is bij
voorbeeld volledig onbesproken gebleven, alhoewel daarover bepaald wel wat te
zeggen is.
Tot die geïrriteerdheid droeg ook bij
het optreden van de Nederlandse jour
nalisten, die geacht werden ermee te
volstaan om na afloop van de bespre
kingen neer te schrijven wat er even
tueel zou worden meegedeeld. Dat de
journalisten hun informatie direct bij
de Nederlandse kamerleden haalden en
tot overmaat van ramp er bij de Russi
sche autoriteiten voortdurend op aan
drongen bij alle besprekingen aanwe
zig te mogen zijn, vond men ongehoord.
De pogingen om de kamerleden en jour
nalisten gescheiden te houden werden
dan ook met de dag fanatieker. Niet al
leen werden zij in verschillende hotels
ondergebracht, ook bij diners en
schouwburgbezoek deden de Russen
alle mogelijke moeite om ze gescheiden
te houden. Het frappantste voorbeeld
deed zich voor bij de nachtelijke trein
reis van donderdag op vrijdag van Le
ningrad naar Moskou. Toen de kamer
leden in de gereedstaande trein wilden
stappen waar ook de journalisten al
plaats hadden genomen, werd hun
vriendelijk doch dringend verzocht door
te lopen naar een andere trein, die vier
minuten eerder vertrok en in Moskou
aankwam dan de eerste.
Toch heeft de reis volgens alle kamer
leden veel nut gehad. Mr. Andriessen;
„De bedoeling was een beeld te krijgen
hoe het in de Sowjet-Unie op het ogen
blik reilt en zeilt. In die opzet zijn we
redelijk geslaagd". Ook dr. Vondeling
noemt de reis zeer waardevol. De dele
gatie heeft alle kans gehad de Neder
landse visie op een aantal punten dui
delijk naar voren te brengen. Daar
naast hebben wij kunnen constateren
hoe het systeem en vooral de rol daarin
van de Opperste Sowjet en de commu
nistische partij functioneert.
(Van onze correspondent. Hans
Amesz)
Is het mogelijk dat Nederlandse
artsen die Duitse vrouwen hier in
abortusklinieken hebben behan
deld, kunnen worden gegrepen
zodra zij zich in de Bondsrepubliek
vertonen? Justiticwoordvoerder
Rahe in Duesseldorf, aan wie ik deze
vraag stel, zegt dat hij dit niet moge
lijk acht Abortus valt namelijk niet
onder het zgn. „Wereldrechtprinci-
pe". hetgeen inhoudt dat voor be
paalde vergrijpen (o.a. handel in
verdovende middelen, valsemunte
rij, volkerenmoord) mensen kunnen
worden vervolgd op de plaats waar
ze worden aangehouden, ongeacht
waar en tegen wie de strafbare han
delingen zijn begaan (die strafbare
handelingen moeten wel zo gevaar
lijk zijn, dat een internationale be
strijding nodig is). Het verdrag
waarin het Wereldrechtprincipe is
geregeld, is ondertekend door hon
derd landen, waaronder Nederland
en de Bondsrepubliek.
Wat voor abortus dan kennelijk niet
geldt, gaat wel op voor drugs, zowel
soft als hard. In West-Duitsland zit
ten op dit moment twee Nederlan
ders in de gevangenis omdat zij in
Nederland met verdovende midde
len hadden te maken. De bekendste
van hen is Harm Dost (28). die in eer
ste instantie (er is beroep aangete
kend) in Kleef is veroordeeld tot drie
jaar en negen maanden gevangenis
straf omdat hij aan Duitsers meer
dan tien kilo hasjiesj heeft verkocht,
terwijl deze van plan waren dit in de
Bondsrepubliek verder te verkopen
(zo althans staat het in het vonnis
van het Landgericht in Kleef).
Dost is niet veroordeeld omdat hij
aan zeer ernstig verslaafde heroin-
epatiënten die uit Nederland en
Duitsland naar hem toe kwamen om
in zijn „afkick-centrum" een ont
wenningskuur te ondergaan, hasj
heeft verstrekt. Dit heeft de recht
bank in Kleef, aldus het vonnis, bij
haar beoordeling buiten beschou
wing gelaten.
Hoe dan ook, in ieder geval is Dost in
Duitsland veroordeeld voor iets wat
hij in Nederland heeft gedaan. Hij is
door de Westduitse politie opgepakt
toen hij als toerist bij 's-Heerenberg
de grens over kwam. Hij had geen
hasj bij zich.
Waarom treedt de Westduitse justi
tie zo op? Woordvoerder Rahe verze
kert keer op keer dat er geen ander
motief bestaat dan uitvoering van
het „Weltrechtsprinzip". Hij wijst de
beschuldiging dat WestrDuitsland
de soepele Nederlandse houding ten
opzichte van het gebruik van soft
drugs wil hekelen, krachtig af. Daar
is volgens hem geen sprake van.
Sterker, in de hele Bondsrepubliek,
maar met name in de grensgebieden,
wenst men de meest hartelijke be
trekkingen met Nederland te onder
houden, aldus de heer Rahe.
Hij kan zich wel voorstellen dat velen
in Nederland zich zeer hebben opge
wonden over de „Dost-affaire", maar
in West- Duitsland, zo zegt hij, kijkt
men heel anders tegen hasjgebruik
aan dan in Nederland. Volgens hem
hebben Duitse wetenschapsmensen
aangetoond dat het gebruik van has
jiesj leidt tot het gaan gebruiken van
hard drugs. In het vonnis van de
rechtbank in Kleef staat letterlijk:
„Bij hasjies gaat het. zoals de recht-
bank, die zich in bijna elke zitting
met drug-delicten bezighoudt, uit
vele gevallen bekend is. om een ver
dovend middel dat bij langer en in
tensiever gebruik leidt tot. verander
ingen van de persoonlijkheid en de
karakterstructuur en bovendien een
gevaarlijke drug is om mee te begin-
In gevaar gebracht
Dost heeft volgens de rechtbank de
gezondheid van vele jonge Duitsers
in gevaar gebracht, omdat hij er
mede voor zou hebben gezorgd dat
meer dan één kilo hasj de Bondsre
publiek binnen kon komen. Harm
Dost ontkent dit overigens.
Het feit dat de wetgeving met be
trekking tot hasj in verschillende
landen zeer verschillend is. betekent
dus nogal wat. Een ongehoord hoge
straf voor Dost. waarbij moet worden
bedacht dat het volgens de recht
bank nota bene nog zeer gunstig voor
Harm Dost was dat hij Nederlander
is, omdat de Nederlandse justitie nu
eenmaal aanzienlijk soepeler tegen
over hasjgebruik staat.
Dat Dost in West-Duitsland is gear
resteerd en veroordeeld, is volgens
de woordvoerder van justitie strikt
volgens de regels. Een Duitse offi
cier van justitie heeft nu eenmaal de
plicht te vervolgen als hij van een
strafbaar feit op de hoogte is (in Ne
derland kan de officier een zaak al of
niet seponeren). Maar volgens het
Wereldrechtprincipe moest Dost in
Duitsland worden berecht, aldus de
woordvoerder.
Dat dit principe tot alles kan leiden,
blijkt uit het voorbeeld dat Harm
Dost enige tijd geleden in een inter
view gaf: „Als twee Bantoes in Afrika
elkaar wat hasj geven en twee Duit
sers zijn daar getuige van, dan wor
den die twee Bantoes gegrepen en
gevonnist als zij ooit een voet op
Duitse bodem zetten". De heer Rahe
zegt dat dit waar is, als tenmins te die
Bantoes leven in een land dat het
Wereldrechtprincipe heeft onderte
kend.
Kwam Harm Dost zomaar over de
grens, de 26-Jarige N. C. van H. is op
16 oktober 1975 door de Duitse poli
tie over de grens gelokt en gearres
teerd. Wegens handel in circa 15
gram heroine is Van H. op 19 maart
van dit jaar door de rechtbank in
Kleef veroordeeld tot driejaar en zes
maanden gevangenisstraf. Van H.
heeft over de werkwijze van de politie
een aanklacht ingediend.
Niet ongewoon
In het vonnis wordt precies be
schreven hoe Van H. onder valse
voorwendsels de Duits-Nederlandse
grens is overgelokL De Duitse re
chercheur Weigmann had de vrien
din van Van H. in Eindhoven opge
beld en gezegd dat hij haar vriend
wilde spreken omdat hij behoefte
had aan „spul". Weigmann noemde
daarbij de naam van de Duitser P.
Deze was gearresteerd omdat hij
handel had gedreven in heroine, af
komstig van Van H. In ieder geval
vond Van H. de zaak zo betrouw
baar, dat hij Weigmann terugbelde
en afsprak hem in het stadje Moers
■in West-Duitsland te ontmoeten. De
rechercheur had Van H. verteld dat
hij wel bij de „heroinezaak" betrok
ken wilde worden en voor hem spul
in West-Duitsland zou kunnen ver
kopen.
Van H. kwam, terwijl hij niet in het
bezit was van verdovende middelen,
.over de grens bij Moers en werd daar.
na eerst nog een tijdje met Weig
mann en de hem bekende P. gespro
ken te hebben, gearresteerd. De
Westduitse autoriteiten noemen
deze handelswijze „niet ongewoon".
(Van onze correspondent H.
Hijmans)
Na het incident van vorige
week aan de westelijke kant
van de gedemilitariseerde zo
ne, waarbij twee Amerikaanse
officieren werden doodgehakt
door Noordkoreaanse troepen,
is de spanning in dit strategi
sche gebied weer tot een uit
erst gevaarlijk niveau geste
gen. Zowel het Noord- als het
Zuidkoreaanse leger zijn in
hoogste staat van paraatheid
gebracht. Ook de Ameri
kaanse luchtmacht en marine
wordt in snel tempo versterkt
met gevechtsvliegtuigen en
bommenwerpers, terwijl Ame
rikaanse vliegdekschepen en
andere oorlogsschepen hun
bases in Japan en op Guam
hebben verlaten met als be
stemming de Koreaanse wate
ren
Meer dan een miljoen zwaar bewa
pende Noord- en Zuidkoreaanse troe
pen zijn aan weerskanten van de
grens opgesteld. In mankracht bijna
gelijk zijn het de best geoefende le
gers in Azië. De heuvels aan beide zij
den van de gedemilitariseerde zone
zijn zwaarder gefortificeerd dan waar
ook ter wereld, met diepe onder
grondse bunkers, tunnels, kanonnen
en raketten. De Berlijnse Muur en de
grens tussen Oost en West-Duitsland
maken een vreedzame indruk verge
leken bij de gigantische bunkers en
artilleriestellingen die de beide Ko
rea's scheiden.
Nog één vonk, nog één incident zoals
het laatste, zou een explosie kunnen
veroorzaken, waarbij niet alleen dit
tragisch verdeelde schiereiland in
vuur en vlam zou komen te staan,
maar onherroepelijk ook de grote mo
gendheden betrokken zouden worden.
De Russen hebben de Noordkoreanen
van het meest moderne oorlogsmate-
rieel voorzien. De raketten waarover
de Noordkoreanen beschikken, zijn
veel moderner dan die van het zuiden.
Ook de Noordkoreaanse luchtmacht,
die driemaal zo sterk is als die van
Zuid-Korea, beschikt over het meest
geavanceerde Russische materieel.
Daarom ook wil Amerika nog niet zijn
troepenmacht van 40.000 man, die
vlak bij de bestandslijn zijn gelegerd,
terugtrekken.
Zonder de Amerikaanse aanwezigheid
zou Kim II Soeng. de Stalin van
Noord-Korea, onmiddellijk tot de
aanval overgaan. De Noordkoreanen
beweren dat alleen de aanwezigheid
van de Amerikaanse troepen een
vreedzame hereniging van de beide
Korea's onmogelijk maakt Maar voor
rs die regelmatig naar de ti
rades van Radio Pjongjang (de Noord
koreaanse radio) luisteren, klinkt deze
v reedzame hereniging" erg hol. Dage
lijks wordt het Noordkoreaanse volk
gemaand paraat te staan om Korea op
„revolutionaire wijze" (een Noordko-
reaans eufemisme voor militaire actie)
te herenigen
'Vrijwilligers'
De Zuidkoreanen, die in 1950 aan den
lijve hebben ondervonden wat „revo
lutionaire hereniging" betekent, voe
len niets voor deze bevrijding. In 1950
immers werd het verarmde en weer
loze zuiden door zwaarbewapende,
door de Sowjet-Unie geoefende
Noordkoreaanse troepen overrom
peld. Het resultaat was 3.800.000 do
den en gewonden aan beide kanten.
Het menselijk leed was verschrikke
lijk. Het zuiden werd bijna totaal
verwoest. Ook het noorden werd voor
het grootste gedeelte platgebombar
deerd en had minstens tien jaar nodig
om de oorlogswonden te herstellen
nadat de strijdkrachten van de Ver
enigde Naties, waaronder ook Neder
landse troepen, onder leiding van de
Verenigde Staten het zuiden te hulp
snelden en een tegenoffensief ontke
tenden. dat pas tot staan werd ge
bracht toen honderdduizenden Chi
nese „vrijwilligers" het noorden te
hulp snelden.
Nog steeds. 23 j aar na het einde van de
Koreaanse oorlog, stelt maarschalk
Kim II Soeng het als zijn levenstaak
Korea te herenigen. Hoeveel mensen
levens daarbij zullen vallen, schijnt
hem weinig te interesseren Ook de
Zuidkoreaanse president, Park Chung
Hee, voelt zich militair sterk genoeg
om (in zijn eigen woorden) „de Noord
koreanen een lesje te leren dat zij nooit
zullen vergeten". Hij hoopt met hulp
van de Amerikanen het noorden te
verslaan, nu het zuiden economisch en
militair veel sterker staat dan 26 jaar
geleden.
Daarbij hoopt president Park Chung
Hee tevens zijn autoritaire bewind te
versterken, dat steeds grotere tegen
stand ontmoet van democratische en
christelijke groeperingen, die ondanks
de grote vorderingen die op econo
misch gebied zijn gemaakt zich steeds
feller verzetten tegen Parks toene
mende dictatuur.
Pokerspel
Terwijl Zuid-Korea voorlopig nog op
Amerikaanse steun kan rekenen,
speelt Kim II Soeng, de Noordko
reaanse leider, een gevaarlijk poker
spel. Niet alleen met het leven van
zijn eigen mensen, maar ook met zijn
bondgenoten. Hoewel China wel pro
pagandistische steun verleent aan
Noord-Korea, is het welbekend dat
Peking voorlopig liever de status quo
wil behouden op het Koreaanse schie
reiland. Peking heeft herhaaldelijk
doen blijken, dat zij geen terugtrek
king van alle Amerikaanse troepen
uit het Verre Oosten wenst. Deels om
dat zij deze als een tegenwicht ziet
voor de snel toenemende Russische
vloot en dc enorme Sowjet-
legermacht langs de Chinees-
Siberische grens, en deels omdat het
vertrek van de Amerikaanse troepen
uit het Verre Oosten tot een snelle
herbewapening van Japan zou kun
nen leiden.
De Sowjet-Unie staat misschien het
sterkst in deze machtsstrijd. Het valt
te betwijfelen of de Russen een con
frontatie via Noord-Korea aandurven
zolang er nog Amerikaanse troepen op
het schiereiland staan.
Het is Kim II Soeng echter al eerder
gelukt Rusland en China tegen elkaar
uit te spelen en van beide zijden meer
wapens los te krijgen. Hij is zo'n
machtszuchtige en grillige figuur, dat
veel Korea-speclaüsten hem er best
toe in staat achten op eigen houtje een
nieuwe oorlog te ontketenen, in de
hoop dat hij China en Rusland kan
meetrekken.