DEFENSIE MOET
350 MILJOEN
BEZUINIGEN
Tot 2000 nog 125 sterfgevallen als
gevolg asbestgebruik De Schelde
December '78 streefdatum voor
onafhankelijkheid Namibië
de krant
van zeeland
99Tornen "aan NA VO-taken
voor KVP onaanvaardbaar
Amerikaanse officieren
inN-Korea gedood
Koningin
terug naar
Porto
Ercole
vandaag
Evacuatie na
omslaan schip
met zwavelzuur
BESLUIT GRONDWETSCONFERENTIE
PRISON
PROGNOSE BEDRIJFSARTS DR J. STUMPHIUS IN OSLO:
Weer wat
meer dringen
pagina 11
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Defensie moet tot en met 1980 voor 350 miljoen
gulden bezuinigen. Minister-president Den Uyl zal nog nader on
derhandelen met de bewindslieden van defensie over de uitwer
king van deze bezuiniging.
In de tweede-kamerfracties van de KVP en ARP wordt gevreesd,
dat er met deze bezuiniging getornd zal worden aan NAVO-taken.
„Zouden er NAVO-taken mee gemoeid zijn, dan is dat voor de KVP
onaanvaardbaar. Maar dat is pas te zien, als de begroting er is",
aldus de defensiedeskundige van de KVP, Joop van Eisen.
joen. zy vinden dat er ten opzichte van
de defensienota van 1974 al te veel be
zuinigd is. Een bezuiniging van ruim f 1
miljard zou volens hen niet mogelijk zijn
zonder daarmee aan NAVO-taken te
tomen.
De voorgestelde bezuiniging zal vol
gens de defensiespecialist van de ARP,
mevrouw Hannie van Leeuwen, waar
schijnlijk betekenen dat er aan NAVO-
taken moet worden getornd. „Het
standpunt van de CDA-partijen was en
is, dat men niet aan NAVO-taken mag
komen zonder voorafgaand overleg
met de kamer. Ik ben niet van plan me
politiek ongeloofwaardig te maken.
Maar ik wil pas een oordeel over de be
zuiniging op defensie uitspreken, als ik
de troonrede en alle begrotingshoofd
stukken ken", aldus mevrouw Van
Leeuwen. Beide defensiespecialisten
verwachten wel dat de behandeling
van de defensiebegroting in het najaar
moeilijk zal worden.
De PvdA-minister Vredeling van defen-
aanvaring
Twee schepen met zware averij zijn voor
reparatie naar de werf Scheldepoort ge
varen.
PAGINA 3
cel
klimaat
Bonden willen medisch onderzoek bij de
werknemers van het Breskense bedrijf
Cruson.
geen uitstel
zweep
Sport: Nieuwe Feyenoord-trainer B
kov 'slavendrijver' voor de spelers.
sie en zijn confessionele mede
bewindslieden hebben in het begro
tingsoverleg, dat maandagnacht werd
afgesloten, weten te bereiken dat de
door minister Duisenberg van financiën
gewenste bezuiniging voor defensie - tot
en met 1980 f 1010 miljoen - niet volledig
doorgaat.
De bewindslieden op defensie - minister
Vredeling en zijn staatssecretarissen
Stemerdink en Van Lent - zijn akkoord
gegaan met de bezuiniging van f 350 mil-
AL 4000 DODEN
OP FILIPPIJNEN
MANILLA (RTR/AFP/UPI) - Het Filip
pijnse rampencentrum heeft donder
dagochtend vroeg plaatselijke tijd be
kendgemaakt, dat meer dan 4.000 men
sen omgekomen zijn bij de tot dusver
ergste aardbeving, die bet land getrof
fen heeft.
Het aantal daklozen wordt geschat op
minstens 90.000. Het aantal vermisten
loopt in de duizenden.
De vulkaan La Soufrière ofwel de zwa-
velberg, op het Franse eiland Guade
loupe in het Caribisch gebied kan bin
nen enkele uren tot een uitbarsting ko
men, die hetzelfde effect heeft als een
atoombom van dertig megaton (dertig
mfijoen kilo). De Amerikaanse atoom
bommen op Hirosjima en Nagasaki
hadden een kracht van ongeveer twin
tigduizend ton. Dat hebben vulcanolo-
gen woensdag bekendgemaakt
Tweeënzeventigduizend mensen uit de
omgeving van de Soufrière bivakkeren
op het ogenblik op het uiterste zuid
elijke puntje van het eiland.
Soldaat in pyjama
steelt ziekenauto
DEN BOSCH - De 22-jarige J. van G„
een militair uit Vught die in 's-
Hertogenbosch was gekazerneerd,
heeft woensdagmiddag in pyjama een
ziekenwagen gestolen.
De jongemart was opgenomen in de zie
kenzaal van de Bredero-kazeme in 's-
Hertogenbosch. Waarom het hem plot
seling te benauwd werd, is nog niet be
kend. maar op een gegeven moment zag
hij op de binnenplaats van de kazerne
een ambulance staan. De jongeman
klom uit het raam. ging naar de zieken
wagen en reed ermee de poort uit.
Een onmiddellijk ingezette achtervol
ging door de marechaussee en de ge
meentepolitie van 's-Hertogenbosch re
sulteerde in de aanhouding van de jon
geman in het centrum van de stad. Hij is
teruggebracht naar de ziekenzaal.
PORTSMOUTH (Virginia) (DPA) - Dui
zenden merikanen hebben woensdag
hun huizen moeten verlaten nadat een
zee-lichter met ongeveer een miljoen li
ter zwavelzuur aan boord in de bocht
van Chesapeake, aan de Atlantische
kust, was gekapseisd.
De oorzaak van het ongeluk is nog niet
bekend. De meer dan 300 kilometer
lange bocht was met zijn visrijkdom en
zuiver water een bekend paradijs voor
miljoenen hengelaars, zeilers en bezit
ters van motorboten.
FELLE REACTIE EORD
Vechtpartij in Panmoenjon tussen
ongeveer dertig Noordkoreaanse mi
litairen en leden van een werkcom
mando van de VN. waarbij twee
Amerikaanse officieren om het leven
zijn gekomen en vijf Koreaanse sol
daten werden gewond.
SEOEL (UPI/RTR/AP) - Onge
veer dertig Noordkoreaanse
bewakers hebben woensdag
twee Amerikaanse officieren
gedood in de gedemilitariseerde
zone tussen Noord- en Zuid-
Korea. zo is van Amerikaanse
militairen vernomen.
De Noordkoreanen gebruikten
bijlen en metalen staven,
waarmee zij de twee officieren
ernstige steekwonden en hoofd
letsel toebrachten.
Het incident speelde zich af bij het wa
penstilstandsdorp Panmoenjom. De of
ficieren zijn volgens de zegslieden on
verwacht aangevallen toen zij zich bij
een werkgroep van het VN-commando
onder Amerikaanse leiding bevonden.
Van Amerikaanse zijde werd verklaard
dat de kleine werkgroep zoals gewoon
lijk bomen snoeide toen twee Noordko
reaanse officieren en enkele bewakers
aankwamen. Na een korte discussie,
waarbij een Noordkoreaanse officier zei
geen bezwaar te hebben tegen het
snoeien, eisten de Noordkoereanen
opeens dat het werk moest worden ge-
voertuig aanrijden met nog meer bewa
kers en hoorde men de Noordkoreaanse
officier zeggen dat het VN-personeel
moest worden gedood.
Gevecht
Daarna ontstond een gevecht waarbij
een Zuidkoreaanse soldaat steekwon
den opiiep. een Zuidkoreaanse officier,
drie Zuidkoreaanse mannen en vier
Amerikaanse soldaten licht gewond
werden en de twee Amerikaanse officie
ren ernstig aan het hoofd werden ge
raakt en werden gestoken, waardoor zij
kwamen te overlijden.
De Zuidkoreaanse minister van voor
lichting beschuldigde later de Noordko
reanen van 'vooropgezette provocatie'.
De Amerikaanse president Ford heeft
woensdag in Kansas City 'de boosaar
dige en met uitgelokte moord' op de
twee Amerikaanse legerofficieren ver
oordeeld en gezegd dat Noord-Korea de
volledige verantwoordelijkheid en con
sequenties' moet dragen
President Ford heeft de 53-jarige Ro
ger J. McCloskey benoemd als nieuwe
Amerikaanse ambassadeur in Neder
land. McCloskey, gehuwd en vader van
twee kinderen, volgt de huidige ambas
sadeur M. Kingdon Gould jr op. die te
kennen heeft gegeven de diplomatieke
dienst te zullen verlaten.
Chemisch bedrijf
in Tiel wordt
wellicht verplaatst
TIEL ANP)- Het ziel er naar uit dat het
Tielse chemische bedrijf Verdugt met
medewerking van alle betrokken in
stanties zal worden overgeplaatst naar
het industrieterrein langs het
Amsterdam-Rijnkanaal in Tiel. Het
bedrijf zal dan anderhalve kilometer
van de woonbebouwing af komen te
liggen.
Tiels burgemeester drs. Broekens
deelde de gemeenteraad woensdaga
vond mee dat het ministerie van eco
nomische zaken naar financiële midde
len zoekt om de overplaatsing te realise
ren. Dat ministerie is volgens de burge
meester bereid de zaak Verdugt met
voorrang te behandelen omdat men van
mening is dat dit bedrijf niet in de hui
dige woonomgeving past en daar bo
vendien al stond voor er huizen waren.
„Economische zaken is daarom van
mening dat Verdugt niet alleen verant
woordelijk is voor de gegroeide situa
tie", aldus de burgemeester. Volgens
een raming zou met de overplaatsing
tien tot vijftien miljoen guldenzijn ge
moeid.
iVan onze correspondent)
DEN HAAG - Koningin Juliana en
prins Bemhard, die dinsdag voor over
leg met premier Den Uyl over het rap
port van de commissie-Donner waren
teruggekeerd uit hun vakantieverblijf
in het Italiaanse Porto Ercole, zijn
woensdagavond om kwart over zes
vanaf het vliegveld Soesterberg weer
naar Porto Ercole vertrokken. Een
woordvoerder van de rijksvoorlich
tingsdienst zei woensdagavond te ver
wachten dat het koninklijk paar
maandag van vakantie zal terugko-
Bij het overleg tussen de koningin en de
premier, dat woensdag zou hebben
plaatsgevonden, zou volgens Haagse
kringen ook de vice-voorzitter van de
raad van state, dr M. Ruppert, aanwe
zig zijn geweest. De rijksvoorlichtings
dienst kon geen enkele mededeling
doen over dit gesprek.
Intussen blijft inhoud van het rapport
van de commissie-Donner. die in op
dracht van de regering een onderzoek
heeft ingesteld naar de mogelijke rol
van prins Bemhard in het Lockheed
omkoopschandaal. een van de best be
waarde geheimen die politiek-Den Haag
de laatste jaren heeft meegemaakt. Een
vooraanstaand PvdA-politicus zei
woensdag: „We weten niets, het is zelfs
niet duidelijk of behalve Den Uyl ook.
zoals is gezegd, twee of meer andere mi
nisters het rapport-Donner hebben ge
kregen. Ik weet wel dat ik Joop (Den
Uyl) nog nooit zo gespannen en geheim
zinnig heb meegemaakt
Rugdekking
Hoewel niet officieel bekend is welke
ministers inmiddels kennis hebben
kunnen nemen van de inhoud van het
rapport-Donner, wordt wel aangeno
men dat premier Den Uyl bij zijn be
hoedzaam manoeuvreren in deze poli
tiek buitengewoon gevoelige zaak, zich
heeft verzekerd van de rugdekking van
de ministers De Gaav Fortman (AR.
binnenlandse zaken i. Van Agt iKVP.
Justitie, maandag teruggekeerd van va
kantie) en Van der Stoel (PvdA. buiten
landse zakeni. Het rapport-Donner is
niet op de agenda van de komende mi
nisterraadsvergadering geplaatst, het
geen overigens niet wil zeggen dat er
vrijdag over wordt gezwegen.
Uit het feit dat het overleg binnen de
kroon (tussen premier de koningin,
eventueel met adviezen van dr. Rup
pert) zo snel is afgerond, leidt politiek-
Den Haag af. dat al voor de afronding en
presentatie van het rapport-Donner, vo-
(Slot zie pagina 3 kolom 4)
Op de foto een weg op de
meter, die door gesteente
helling van de vulkaan op een hoogte van ongeveer 500
en lava van een eerdere kleine uitbarsting versperd is.
WINDHOEK (UPI/RTR/DPA)-
De grondwetsconferentie te
Windhoek heeft woensdag 31
december 1978 vastgesteld als
streefdatum voor de onafhanke
lijkheid van Namibië
(Zuidwest-Afrika), aldus een
verklaring van de conferentie.
Het gebied zal door een tussen
tijdse multiraciale regering be
stuurd worden tot het volledig
zelfbestuur krijgt, na voltooiing
van een grondwet.
Afgevaardigden van de elf grote stam
men van het gebied, de blanken en de
kleurlingen komen al bijna een jaar
lang bijeen voor het opstellen van zo'n
grondwet.
De interim-regering zal worden ge
vormd zodra de grondwettelijke basis
is vastgesteld en de onderhandelingen
met Zuid-Afrika zijn voltooid.
De Verenigde Naties hebben 31 augus
tus aanstaande als limiet gesteld voor
de terugtrekking van de Zuidafrikaanse
troepen uit Namibië en het houden van
vrije verkiezingen. Volgens conferentie
kringen zullen de aankondiging van een
streefdatum voor de onafhankelijkheid
en het besluit tot vorming van een mul
tiraciale tussentijdse regering mogelijk
de druk op de regering in Pretoria om
onmiddellijk al onafhankelijkheid te
verlenen aan het gebied, wat verzach
ten.
In genoemde kringen verwacht men
niet dat premier Vorster zich tegen de
uitspraken van de conferentie zal ver
zetten.
Onlusten
De Zuidafrikaanse politie maakte be-
I Sport: Cees Priem is de vierde Zeeuw die
Is opgenomen in de selectie voor het we- B
1 reldkampioenschap wielrennen in Ita-
consult
j Germaine Groenier behandelt iedere j
vrijdagavond sexproblemen voor de
1 VPRO-radio, radio- en televisiepro-
J gramma's; strips.
I PAGINA 17
herstel
SINDS 1969 OP
DE SCHELDE GEEN
ASBEST MEER
OSLÖ/MIDDELBURG - Nader onder
zoek naar het voorkomen van een zeld
zame - via astbestgebruik ontstane -
vorm van kanker in de afgelopen zeven
jaar heeft de bedrijfsarts bij 'De Schel
de' te Vlissingen dr. J. Stumphius en de
Middelburgse pathaloog-anathoom dr.
H. T. Planteydt tot de prognose ge
bracht, dat tot het jaar 2000 ongeveer
125 mensen aan de gevolgen van wer
ken in de buurt van asbest op 'De
Schelde' zullen overlijden.
Tussen 1962 en 1976 is bij 57 slachtoffers
in Zeeland deze tumor - het diffuus me-
sothelioom - geconstateerd en in 52 ge
vallen golden de diagnoses mensen, die
op 'de Schelde' hebben gewerkt. Dr.
Stumphius heeft dat woensdag ver
klaard in Oslo, tijdens een congres over
veiligheid en gezondheid van de inter
nationale metaalarbeidersbond.
In zijn voordracht wees dr Stumphius
erop, dat op 'De Schelde' sinds 1969
geen asbest meer wordt verwerkt: na
de publicatie van een proefschrift over
dit onderwerp -'Asbest in een bedrijfs-
bevolking' - werd besloten het werken
met asbest voor met name isolatie te
stoppen. In dit verband haalde hij aan,
dat in de marineschepen, die 'De Schel
de' nu bouwt, vrijwel geen asbest meer
wordt benut. De verwachting, dat tot
de eeuwwisseling toch nog jaarlijks
ongeveer vijf mensen aan deze vorm
van kanker zullen sterven, is mede ge
baseerd op de omstandigheid, dat de
ziekte in het longvlies pas na een pe
riode van twintig tot veertig jaar - ge
middeld 35 jaar - zichtbaar wordt.
In zijn proefschrift in 1969 maakte dr.
Stumphius melding van het onderzoek
van vijen twin tig gevallen van deze toen
in Nederland nog weinig onderkende
vorm vorm van kanker Bij deze Wal-
cherse onderzoeken bleken tweeënt
wintig slachtoffers op 'De Schelde' te
hebben gewerkt Tijdens zijn inleiding
in Oslo - 'Kanker als gevolg van werken
op een Walcherse scheepswerf - maakte
hij bekend, dat het nader onderzoek
tussen 1969 en 1976 tot het volgende
aantal 'bewezen gavallen' van deze
vorm van kanker leidde: 1968-1972 to
taal dertien gevallen, waarvan in twaalf
gevallen sprake was van direct verband
met werken op 'De Schelde'; van 1972-
1974 zeven gevallen, alle zeven in direct
verband tot 'De Schelde'; 1974-1976
twaalf gevallen met in elf gevallen een
relatie naar de Vlssingse scheepswerf.
Dr. Stumphius beval in zijn inleiding in
Oslo een serie maatregelen aan. die hij
in relatie tot het gebruik van asbest in
de industrie dringend nodig vindt:
waar mogelijk asbest-vrije materia
len toepassen, in welk verband hij
pleitte voor een verbod op het spuiten
met asbest;
voorkomen, dat het asbeststof vrij
komt in de omgeving door te spuiten
met water;
als de kans bestaat, dat toch asbest
bij het werk vrijkomt, speciale kleding,
maskers dragen en aandacht schenken
aan de ventilatie:
beperken of verbieden van het ge
bruik van de asbestsoortcrocidoliet. die
naar zijn mening de gevaarlijkste is;
voorzichtig zijn met het gebruik van
kunstvezelstoffen, vooral als de diame
ter van de stof fijner is dan éénduizend-
ste millimeter per deeltje, omdat deze
stoffen mogelijk net zo gevaarlijk zijn;
voortzetting van intensief weten- Colombo
schappelijk onderzoek naar het ver
band tussen het gebruik van asbest en
de gezondheid.
kend dat er woensdag ten minste acht
Afrikaanse betogers om het leven zijn
gekomen en 18 gewond bij ongeregeld
heden in drie zwarte satellietsteden van
Port Elizabeth. Volgens de bekendma
king deden de onlusten zich voor in New
Brighton. Kwazakale en Zwide. die te
zamen ruim 200.000 inwoners tellen.
Acht gebouwen werden door brand
stichting vernield. Naar de politie mee
deelde. zijn 28 demonstranten aange
houden. onder wie de genoemde 18 ge
wonden.
Kerken
Het centrale comité van de Wereldraad
van Kerken heeft woensdag een veroor
deling uitgesproken over 'het groot
scheepse militarisme van Zuid-Afrika
en zijn versterking door actieve mili
taire en economische samenwerking
met belangrijke westelijke mogendhe
den". Het bestuursorgaan van de we
reldraad dat 130 leden telt, sprak in dit
verband van een 'ernstige bedreiging
voor de vrede'.
Aan het slot van een conferentie van ne
gen dagen in Genève riep het comité de
290 kerken die in de wereldraad zijn ver
enigd. op. de ondrdrukten in Zuidefijk-
Afrika in versterkte mate te steunen.
Het comité stelde tevens 560.000 dollar
ter beschikking van 37 organisaties in 19
landen voor de bestrijding van het ra
cisme. Dit geld komt uit het speciale
fonds dat de wereldraad voor dit doel
heeft gevormd.
Wetgeving
Aanpassing van de wetgeving op het
gebied van het asbestgebruik achtte hij
noodzakelijk. In dit verband atten
deerde hij er op. dat in de EEG-landen
rapport met normen tot stand is geko
men. Dat moet harmonisering in de toe
komst mogelijk maken. In deze context
hield de Vlissingse bedrijfsarts zijn ge
hoor ook voor, dat de wereldproduktie
(Slot zie pagina 7 kolom 4)
President Kenneth Kaoenda van Zam
bia heeft woensri ag op de topconferen ti;
van niet-gebonden landen in de hoofc-
stad van Sri Lanka, Colombo, gevraagd
om hulp bij de strijd ter beëindiging van
blank bewind in het zuiden van Afrika.
Kaoenda vroeg de niet-gebonden lan
den om 'wapens, munitie en manschap
pen voor de gewapende strijd ter bevrij
ding van de volkeren in het zuiden van
Afrika".
.-Er is geen weg terug", zei de Zam-
bïaanse president. „Meerderheidsbe
wind in Zimbabwe (Rhodesië) en Nami-
bié (Zuid-WesUAfrika) moet bevochten
worden op het slagveld".
