Seveso, dorp
van de angst
Het kampeerdersplekje aan de Zeeuwse kust
begint scherp concurrerend te worden
GROENTE EN
GROENEVELT
Columbus
PZC/opinie en achtergrond
mm) o acces»
De groenten gaan over de tong. niet alleen letterlijk, deze weken, maar vooral in
overdrachtelijke zin De kranten melden in hun koppen dat de groenteprijzen
ongekende stijgingen vertonen. Topmensen uit de vakbonden zoals Drabbe en
Groenevelt eisen grimmig dat de regering de groentepnjs aar. banden gaat leggen.
Immers, aldus deze vakbonders. het is niet te verwachten dat de arbeiders deze
lawine van pnjss tij gingen in het voedselpakket zo maar over zich heen laten ko
men. Inmiddels zijn hun verlangens door een aantal vakbonden overgenomen
Graag een paar opmerkingen rond deze vakbonds-uitspraken. Wie heeft er schuld
aan deze hoge prijzen? Ons klimaat, dat dit voorjaar en zomer voor een langdurige
droogte zorgde en daarna voor een ongekende hitte, kan als enige schuldige worden
aangemerkt. Door deze natuurverschijnselen is een (groot) deel van de groen-
teoogst die op de koude grond geteeld wordt, mislukt Zeer tot zorg en verontrus
ting van de groentetelers, die ondanks de nu heersende prijzen, veelal een forse
daling van zijn Inkomen moet slikken tengevolge van de zeer slechte opbrengsten
Het lijkt ons een eenrUjke zaak dat zowel konsument als producent de tol betalen
van een ongrijpbaar natuurverschijnsel zoals de droogte van de afgelopen tijd. Het
zou ons inziens een zeer onrechtvaardige zaak zijn als er prijsmaatregelen kwamen
op dit gebied. Het zou zijn als een drenkeling nog een keertje on
der water duwen Gelukkig is zon prijsmaatregel met eens mogelijk in ons
land. De groentepnjzen komen tot stand op de veilingen, ze zijn puur het opt imale
resultaat van vraag en aanbod iedere dag. Met veilingprijzen valt niet te manipule
ren. De overheid heeft er ook geen enkele greep op. In dit licht gezien zouden de
vakbondseisen alleen gerealiseerd kunnen worden bij een geheel ander prijssys-
teem.
D r is nog een andere reden waarom we de opmerkingen van het duo Drabbe-
Groenevelt niet kunnen waarderen. Wij vinden dat de heren erg ongenuanceerde
uitspraken doen. Omdat de groenten zo duur zijn. moet de regering de groenteprijs
aan banden leggen aldus Groenevelt (what's in his name'). We zouden willen
vragen: hoeveel groenten zijn er erg duur. hoe lang al en hoe lang nog?
Niet alle groentepnjzen zijn n.l. de pan uitgevlogen Het zijn voornamelijk de open-
gronds teelten die door droogte en hitte voor
een groot deel mislukt zijn (voor een deel
in Nederland maar vooral elders in Europa)
De produkten uit de kassen zoals kom
kommers. tomaten en paprika's zijn hele
maal niet zo duur. Een produkt als sla is
momenteel erg duur. j a, maar weten de heren vakbondsleiders ook dat tot eind juni
de sla-prijzen 100 pet lager waren in vergelijking met een jaar terug. We vinden het
onjuist om de hoge prijs gedurende een korte tijd als uitgangspunt te nemen voor je
opmerkingen Het is zeer wel mogelijk dat gewassen met een korte groeipeiode.
zoals b.v sla en andijvie binnenkort weer volop aanwezig zijn - dat zou betekenen
dat de prijzen weer even snel zakken als ze nu gestegen zijn. Je hoort trouwens nooit
opmerkingen uit de konsumentensektor als gedurende een lange periode bepaalde
groenteprijzen extreem laag zijn. Die nsiko's komen ongevraagd en zonder kom-
mentaar voor de producenten. Dat de bloemen en niet te vergeten de appels op dit
ogenblik en eigenlijk al emge maanden spotgoedkoop zijn is evenzeer waar als dat
sommige groenten duur zijn. Als je klaagt over het één moet je het ander niet
onvermeld laten, vinden wij
Als slot van dit groente-verhaal van het produkt terug naar de producent. Als de
vakbondenen breder gezien de konsumenten in de mening mochten verkeren dat
de open-gronds-groentetelers in Nederland goede zaken doen deze jaren, dan
moeten wij ze helaas nog een ander verhaal vertellen.
Tengevolge van de sterk achterblijvende rentabiliteit van deze bedrijfstak loopt het
areaal en het aantal bedrijven in Nederland sterk terug, het laatste jaar zelfs met 7
pet De arbeidsopbrengst van een groenteteler op de volle grond bedroegin 1975-76
exact 22.000 Ter vergelijking Hetc.a.o loon vooreen arbeider, een werknemer in
deze sektor bedroeg in diezelfde periode 30.500.. De arbeidsopbrengst van de
ondernemer is tot stand gekomen in een aantal uren dat zeer ver boven de c.a.o.
uren ligt Lust je nog peultjes zouden we dan haast zeggen. Eén van de adagia van de
vakbonden is altijd de bescherming van de zwakke bevolkingsgroep te vragen. De
steun van de vakbeweging zou daarbij zeer welkom zijn
Mr. Gerard W. Smallegange
terzake
(Door Nico Scheepmaker)
V»,, alle grote figuren in de wereld
is Columbus mijns inziens de grootste
geweest. Ga maar na Eerst ontdekte
hij Amerika, wat toch een vondst van
betekenis u as Vrijivel iedereen op de
ivereld weet het. en er zijn zeker meer
mensen op de wereld die het jaartal
1492 kennen dan ons favoriete jaar
tal 1600. Maar met die ontdekking
van Amerika was Columbus z'n rol
nog niet uitgespeeld, want tot op de
huidige dag wordt hij in elk land ter
wereld elke dag wel een paar keer
genoemd in de uitdrukking „het ei
van Columbus Wie doet hem dat na?
Wie memoreert ooit in Bulgarije de
boekenkist van Hugo de Groot, om
maar eens een van onze giganten te
noemenWat dat aangaat, is Colum
bus ongeëvenaard.
He, bijzondere is daarbij. dat Co
lumbus op deze beide fronten we
reldberoemd werd zonder het te ver
dienen. En dat is natuurlijk ook weer
een verdienste apart Dat Amerika
niet door Columbus ontdekt werd
maar door Leif Erikson of een stel
andere kandidaten, is bekend, daar
ga ik hier verder niet op in. Nog afge
zien van de toch wel wat merkwaar
dige constructie dat iemand kan
claimen een heel werelddeel te heb
ben ontdekt waar al duizenden jaren
mensen woonden met een heel eigen
cultuur en eigen rookgewoonten.
Zelfs de benaming nieuwe wereld"
muebo mundo) heeft Columbus te
danken gehad aan Koning Ferdi
nand V. van Spanje, die hem in 1493
de wapenspreuk „Por Castillo y por
Leon Nuebo mundo alio Colon" ver
leende. wat zoveel wil zeggen als-
„Voor Castitië en Leon vond Colum
bus een nieuwe wereld", een term die
sindsdien even gangbaar is gewor
den voor Amerika als „de lichtstad"
voor Parijs en dewijdbroekenvoor
de spelers van Volendam.
Goed. Columbus heeft dus eigenlijk
Amerika niet ontdekt, hij maakte er
alleen de meeste ophef van ten ook
dat is natuurlijk weer een verdien
ste'). maar dat ei dan? Dat ei van
Columbus? Dat is toch zeker wel van
hem9 Vergeet het maar. De truc van
het ei werd voor het eerst in 1565 door
Benzoni in zijn boek „Geschiedenis
van de Nieuwe Wereld" aan Colum
bus toegeschreven, met de aanteke
ning dat hij het ook maar van horen
zeggen had. Columbus zou zijn eier-
truc hebben uitgehaald ten tijde van
het eremaal dat In 1493 na zijn eerste
reis door kardinaal Mendoza voor
hem werd aangericht
Feit is echter, dat deze eiertruc al
vóór die tijd tn de Spaanse volkslite
ratuur bekend stond als (vrij ver
taald) Hansjes ei huevo de luanelo.
Een wijsheid die ik ook niet van mij
zelf heb. maar uit „Gejlugelte Worte
van Georg Buchmann put, die ook
nog vermeldt dat reeds in 1555, dus
tien jaar voordat het ei van Colum
bus voor het eerst aan 'Columbus
werd toegeschreven, diezelfde
slimme handeling in „Kunstenaars
biografieën" van Vasari aan bouw
meester Filippo Brunelleschi werd
toegedicht. In 1421. zo verhaalt Va-
sari. werden architecten uit vele lan
den naar Florence geroepen om te
beraadslagen over de wijze waarop
de onvoltooide Dom van Florence
met een koepel kon worden afgeslo
ten.
Brunelleschi had een stoutmoedig
plan. werd uitgelachen, maakte zich
kwaad en nam pas weer aan de be
raadslagingen deel toen hij met alle
honneurs daarvoor uitgenodigd
werd. De andere bouwmeesters had
den graag gezien dat hij zijn plan
uitvoerig en via een model uiteen had
gezet zoals ook zij dat hadden ge
daan, maar dat wou hij niet. HU deed
het voorstel, dat diegene die enn zou
slagen een ei rechtop op een marme
ren plaat te laten staan, de koepel
zou mogen bouwen, omdat daaruit
zijn talent afdoende zou blijken.
Niemand kon het, maar Filippo
stootte het ei op zijn smalle einde ka
pot en zette het neer. Iedereen riep:
„Zo kunnen wij het ook!", maar Fi
lippo Brunelleschi antwoordde dat
dat ook voor zijn koepel gold. voor
wie het model en de ontwerpen een
maal gezien had.
DU verhaal zou in zoverre kunnen
kloppen, dat de koepel van de Dom in
Florence inderdaad wel iets weg
heeft van een ingedrukt ei. Maar dat
zou omgekeerd ook de reden kunnen
zijn dat het verhaal aan Brunelleschi
werd toegeschreven.
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1976
Seveso: zelfs de poezen achter het prikkeldraad.
(Van onze correspondent Henk ten Kortenaar)
„Weet u wat het betekent, als je je eigen dochtertje niet meer herkent?". De man kijkt mij aan, niet
verbitterd, niet wanhopig, bijna opgewekt. Hij is een van de 680 mensen die de afgelopen weken uit
het gifgasdorp Seveso werden geëvacueerd en we staan te praten, met anderen om ons heen, in de tuin
van het luxe hotel waar ze voorlopig zijn ondergebracht.
Hij heeft me juist verteld hoe hij op een
avond van zijn vrouw hoorde dat zijn
dochtertje naar het ziekenhuis was ge
bracht. „Ik kwam thuis van mijn werk
en ik zeg. hoezo, vanmorgen had ze toch
nog niets? Ja. ze had wat uitslag en de
dokter zei ze moest meteen naar het
ziekenhuis. De volgende dag na mijn
werk ga ik er naartoe en ik loop de zaal
binnen, maar ik zie haar niet. Ik sta
daar zo rond te kijken en ik hoor haar
zeggen: dag pappa. En ik kijk om en ik
herken haar nog niet. Het is een mon
stertje tussen allemaal andere mon
stertjes met geschonden gezichtjes.
Weet u wat je dan voelt?".
Nee. natuurlijk weet ik dat niet, en ik
kijk hem wat beschaamd aan Het is een
van de vele verhalen die ik in en om Se
veso heb gehoord, en niet eens het erg
ste Je rijdt ernaartoe dooreen Hollands
landschap, vlak en groen met het ene
slapenge dorpje aan het andere gere
gen Tot opeens, op zeker nog 20 kilome
ter afstand van het dorp. de borden: Be
smet gebied, verboden te stoppen,
raampjes en luchtinlaten sluiten
Je slaat van de snelweg af en je komt
voor wegafzettingen met gewapende
soldaten. Daar achter arbeidershuisjes
met gesloten luiken, in de moestuinen
eromheen liggen dode dieren en alles is
omgeven met prikkeldraad. „Dertig
jaar heb ik gewerkt om mijn eigen
huisje te hebben", zegt een man. „en
daar staat het nu. wie weet of wij er nog
ooit in mogen".
Wie weet. ja, wie weet - dat is het refrein
dat je in Seveso hoort- Niemand weet
iets. niemand licht de mensen in. In de
kranten lezen ze de rampzaligste veron
derstellingen: Misschien moet alles
worden afgebroken, misschien is het
gebied voor jaren onbewoonbaar, mi-
schien merken we later dat lever en nie
ren van de bewoners zijn aangetast,
misschien komen er misvormde baby -
tjes van Misschien, ja. misschien
De dokters slaan dokterstaai uit: het
schijnt dat de substantie teratogeen is.
Wat bedoelt u? Dat het schade aanricht
voor de soort. Voor de soort? Nu ja, voor
de ongeboren vrucht. Dus abortus? Dat
laten we aan de morele verantwoorde
lijkheid van de vrouw over. Maar dat
zijn joumalistenvragen, de vrouwen van
Seveso moeten wachten tot de kranten
ze uitleggen wat de dokter bedoelt.
Ramp
Het blijkt niet minder dan een ramp
wat in Seveso gebeurd is. Op 10 juli
brak er in een onschuldig uitziend fa
briekje. de Icmesa, in de gemeente
Meda op de rand van het naastgeleen
dorp Seveso, een gaswolk uit, die ver
derf en angst heeft gezaaid. In de stille
middag dreef de wolk over Seveso naar
het zuiden, naar Desio en Cesano Ma-
derna. De mensen zijn er veel gewend,
ze merkten alleen dat de fabriek erger
stonk dan gewoonlijk. Pas toen drie
dagen later de eerste konijnen en kat
ten begonnen te sterven, ging men zich
ongerust maken.
Nu zegt men dat men nooit beter heeft
geweten dan dat de Icmesa geneesmid
delen en parfums produceerde. Zelfs de
directeur, de Zwitserse Ingenieur Erwig
Ozwehl, zou zich van geen kwaad be
wust geweest zijn. Het beste bewijs, zegt
de gemeentearts van Seveso, Guiseppe
Ghetti. is dat hij met zijn gezin op het
bedrijf woonde. Geen wonder dus dat
ook hij de eerste dagen geen onraad be
speurde en naliet de omwonenden te
waarschuwen. En ook het hoofdkwar
tier van de onderneming, het Zwitserse
concern Givaudan in Zurich, kon pas na
een onderzoek van bodemproeven en
luchtmonsters alarm slaan. Daar gin
gen tien dagen mee heen en sindsdien
zijn alle maatregelen genomen die nodig
waren- evacuatie, bloedonderzoek, gy
naecologisch onderzoek, niets is nagela
ten.
Een bedrijfsongeval dus, een totaal on
voorziene ontwikkeling die ook door
niemand te voorzien was? Dat is de in
druk die men krijgt van de officiële
verklaringen. Maar hier, op de plaats
zelf. hoor ik ook dingen die me aan het
twijfelen brengen. Twee carabinieri
die in camouflagepakken en met de mi
trailleur in de hand op wacht staan bij
het prikkeldraad, vertellen me dat ze
op zondag 11 juli, de dag na de ontplof
fing dus, met gasmaskers op in de fa
briek zijn geweest om er „spullen weg
te halen".
Een oude man in het hotel van de eva
cués zegt dat hij tegenover de fabriek
woont en dat hij de dag na de wolk hele
troepen mensen in en uit heeft zien lo
pen: soldaten, dokters, de directie.
Sindsdien heeft hij zijn drie schoon
dochters en zijn acht kleinkinderen 12
dagen lang in huis opgesloten gehou
den, net zo lang tot de oproep kwam om
te evacueren. En hij is er trots op dat hij
ze zo waarschijnlijk gered heeft, mis
schien de emge uit de „besmette zone".
En een ander weet nog te vertellen dat
zijn konijnen dinsdags dood gingen. Hij
ging er mee naar de fabriek en daar zei
de baas: praat er maar niet te veel over,
wij betalen alles. En hij kreeg meteen
wat hij voor zijn beesten wou hebben,
met de waarschuwing dat hij ze maar
liever niet op moest eten. Pas toen de
kinderen uitslag kregen, zijn ze erg ge
schrokken, zegt hy.
Onwetend
Dat geeft een heel ander beeld dat de
officile versie. Het lijkt er eerder op dat
men van het begin af heeft geweten dat
er iets heel ernstigs was gebeurd en uit
schuldige nalatigheid de mensen onwe
tend heeft gehouden. En dat de plaatse
lijke overheid het spel achteraf mee
blijft spelen en de onderneming de hand
boven het hoofd blijft houden.
De mensen van Seveso zeggen er niet
meel over Ze praten niet zo graag meer
met journalisten. Sinds de publiciteit in
de kranten, zeggen ze. worden mensen
uit Seveso geweerd op hun vakantiead
ressen, en een lading meubelen van een
plaatselijk fabriekje is aan de Zwitserse
grens teruggestuurd. We zijn toch niet
melaats?, zeggen ze. Nee. zeg ik, en ik
denk dat ik nog nooit iets gezien heb dat
zo op een melaatsenkolonie lijkt als hun
dorp.
Maar een man vindt dat ze juist met ons
moeten praten. Zet het allemaal in uw
krant, zegt hij, de mensen in de hele
wereld moeten weten wat ze om zich
heen hebben. En ze moeten allemaal
opstaan en die fabrieken afbreken.
Geen een mag er nog overeind blijven
staan. De anderen staan eromheen en
knikken.
Ml! PfflSfWt m WWAIfv
Het kampeerdersplekje aan de Zeeuwse
kust begint concurrerend te worden. Dat is
in twee zomers met langdurige periodes van
fraai vakantieweer in eigen land heel duide
lijk boven water gekomen. Vooral de laatste
paar weken was de oververhitte belangstek
ling voor die enkele overgebleven stukjes
grond vooreen tentje of een caravan op offi
ciële campings en bij verblijf verlenende
boeren vlak achter de duinen op Walcheren
en Schouwen-Duiveland spraakmakend
onderwerp voor de kampeerders zelf en ie
dereen die ergens iets met deze categorie
toeristen van doen heeft. Er is in de kolom
men van deze krant met de regelmaat van
incidenten en uitspraken over gerappor-
teerd. Voor het eerst is dit seizoen ook ge
bleken hoe dat kamperen-bij-de-boer
'werkt'.
En daarbij doet zich dan het merkwaardige
verschijnsel voor dat de kampeerders op de
boerenervenen delandbouwersdiezich met
dergelijke 'mini-campings' bezig houden
door de bank genomen dik tevreden zijn
over hun ervaringen, maar dat van heel an
dere invalshoeken uit wordt vastgesteld:
"Het wild kamperen begint danig uit de
hand te lopen."
Als de vakantieperiode van 1976 in Zeeland
iets heeft opgeleverd naast de financiële re
sultaten In de toeristenindustrie, dan is het
een stevige voorraad ervaringen voor be
stuurders van wie mag worden verwacht dat
ze met het oog op de toekomst een in alle
opzichten bruikbaar en verantwoord recrea-
tiebeleid uitstippelen. En die verzameling
feiten van een paar mooie droge zomers ach
ter elkaar heeft de zaak er beslist niet een
voudiger op gemaakt
Al enige jaren begint in Zeeland de opvatting
gemeengoed te worden dat we 'het met de
verdere ontwikkeling van de recreatiemoge
lijkheden voorzichtig aan zullen moeten
doen' Iemand als minister Vorrink (volkge
zondheid en milieu) heeft zich al eens laten
ontvallen dat Zeeland in de recreatie mis
schien wel meer problemen te wachten staan
dan in de industrie Planologen stellen vast
datdemassalerecreatie-accommodatieland-
schappelijk erg ontsierend werkt en dat we
bezig zijn 'ons eigen klimaat te verpesten En
de officier van justitie op het kantongerecht
Middelburg foeterde deze week tegen eige
naars van mim-campings die veel te veel gas
ten op hun terrein hadden toegelaten 'dat
Walcheren niet overspoeld moet worden door
de loensten'
Iedereen die een beetje thuis is in het Jeru
zalem van de recreaüe weet dat vooral het
verschijnsel van het kamperen - voor grote
massa's vaak nog de enige vorm van vakan-
tiehouden - nu al veel jaren en in de toekomst
waarschijnlijk nog sterker - de meeste en
grootste problemen geeft Het is een bezig
heid waarvoor eigenlijk geen ruimte genoeg
kan worden aangedragen Wat dat betreft
loopt kamperen parallel met autogebruik
Het is er zelfs vrijwel onlosmakelijk aan ver
bonden. Niet voor mets is daarom in Neder
land kamperen en kampeerruimte verlenen
aan strenge voorschriften gebonden Niet
voor niets wordt er steeds kritischer aange
keken tegen de planologische bestemming
van gronden voor kampeerdoeleinden Niet
voor niets zijn er bijzonder argwanende blik
ken gericht op het 'vrij kamperen bij de boer1
en wordt deze experimentele vorm van va
kantie houden echt met als een oplossing van
hetgebrek aan ruimte voor hetopvangen van
de zomerdrukte beschouwd.
Zonder overdrijving kan na de afgelopen
t wee wanne zorners met een aanzienlijk gro
ter getal van toeristen in eigen land worden
gezegd dat het in Nederland - zeker op de
kampeerterreinen dicht bij de kust - met het
kamperen op de bonnefooi zo goed als afge
lopen begint te raken. Wie zich niet tevoren
van een standplaats voor tent. caravan of wat
voor ander tijdelijk optrekje ook heeft verze
kerd komt het bordje 'vol' niet meer voorbij.
En wie het toch probeert maakt zich al snel
aan een overtreding schuldig
In verschillende VW-kringen breekt men
zich al geruime tijd het hoofd over de vraag
in hoever het nog zinvol en verantwoord is
om nadrukkelijk propaganda te maken voor
zomervakanties aan de kust in Zeeland.
nader bekeken
Doodeenvoudig omdat dergelijke acties in
steeds meer gevallen tot ernstige teleurstel
lingen leiden bij gebrek aan ruimte.
De directeur van de provinciale Zeeuwse
VW. de heer J P de Regt, heeft in een ge
sprek met deze krant afgelopen week de aca
demische vraag opgeworpen "wanneer is
Zeeland vol?' En hij zei er bij dat daarop
eigenlijk nog niemand het antwoord heeft,
kunnen geven De organisatie van recrea-
tieondememers in Nederland RECRON gaat
i n dit opzicht zeer cijfermatig te werk Ze stelt
dat in Zeeland aan de kust de officiële kam
peerterreinen in het hoogseizoen van de va
kantie bijna doorlopend volledig bezet zijn
geweest, maar dat er in het achterland nog
volop plaats te vinden was. Daarbij gaat deze
club van ondernemers in het kampeerbedrijf
er dan van uit dat de vakantieganger die zijn
zinnen heeft gezet op een verblijf in de on
middellijke nabijheid van zee en strand zon
der veel moeite te bewegen is om zijn tijdelijk
domicilie in het (enkele misschien tientallen
kilometers verder gelegen) achterland te
zoeken. Het lijkt erop dat er dan toch wat al
te gemakkelijk wordt geredeneerd.
WV-directeur De Regt - gevraagd naar zijn
visie op de kampeervolte - heeft uit de losse
hand een paar suggesties gedaan die mis
schien de moeite van het bekijken meer dan
waard zijn om in de komende jaren een drei
gende kampeerchaos aan de kust te onder
vangen. Hij vindt dat er een 'waterdicht re
serveringssysteem' voor kampeerplaatsen
moet komen, het liefst landelijk en als dat
niethaalbaar is maar provinciaal. Verder zou
hij graag een goed werkende kampeerinfor-
matledienst opgericht zien, een netwerk van
informatiepunten in Nederland waar men
van dag tot dag op de hoogte Is van de nog
beschikbare ruimteop kampeerterreinen. En
dan ziet hij nog enig soelaas In de inrichting
van zogenaamde noodkampeerterreinen (op
sportvelden, parkeerplaatsen en dergelijke).
Terreinen dus waar volledig gestrande kam
peerders voor een korte tijd terecht kunnen
en over de hoogst noodzakelijke voorzienin
gen zoals toiletten en wasgelegenheid kun
nen beschikken. In doorlopende uitbreiding
van het aantal kampeerterreinen ziet ook
deze WV-directeur geen oplossing van het
vraagstuk dat er met het jaar alleen nog maar
groter op kan worden.
De voorgestelde maatregelen zetten aE
thans voor de Zeeuwse kustgebieden het
kamperen op één lijn met vakantie houden
in zomerhuizen, appartementen en hotels.
Het is min of meer de logische consequentie
van de enorme omvang die het kamperen de
laatste jaren heeft genomen in West-Europa.
Het ontneemt tegelijk natuurlijk wel de
grootste charme van het kamperend vakan
tie houden, het ongebonden verblijf op dc
vakantiebestemming. Wie in de toekomst
enige zekerheid wil hebben dat hij nog een
plekje vindt aan de Noordzeekust doet er
goed aan zich daarvan royaal tevoren via
reservering te verzekeren. En hij moet er
daarbij nog rekening mee houden dat de
vaste gasten en de huurders van seizoen
plaatsen doorgaans vooraan staan in de rij
van wachtenden.
Het rumoer, de trammelant en de grote en
kleine ergernissen rondom de volte op de
kampeerterreinen is overigens steeds een
piekverschijnseL Het doet zich hooguit drie
tot vier weken per seizoen en dus ook per jaar
voor. Geen enkele accommodatie kan tot
drie cijfers achter de komma rekening hou
den met een piekaanbod. maar dat betekent
niet dat voor het opvangen van een derge
lijke piek (Ln dit geval van vakantiegangers
aan de kust) redelijke noodvoorzieningen en
maatregelen om moeilijkheden te voorko
men achterwege kunnen blijven Bordjes met
■vol' aan de ingang van campings, heibel met
gasten die zich niet laten wegsturen, onrust
op terreinen van 'kampeerboeren', proces
sen-verbaal van de kant van de politie zijn
paardemiddelen. Het zijn geen oplossingen
om een dergelijke piek te voorkomen, - laat
staan dat het middelen zijn die bevorderend
zijn voor de sfeer en de kwaliteit van een re
creatiegebied waar ze in toenemende mate
moeten worden gehanteerd. De piek in het
aanbod van kampeerders aan de kust is er
gewoon leder jaar weer en laat zich niet zo
eenvoudig 'wegpraten'.
Wat zich de afgelopen weken in Walche
ren en op Schouwen-Duiveland met name in
de kampeersector aan ruimtenood heeft
voorgedaan is misschien voor iedereen die
er mee te maken heeft eindelijk een signaal
om werkelijk over oplossingen na te denken
en het niet bij vrijblijvend gepraat te laten.
De praktijk van de laatste jaren is steeds ge
weest dat het probleem in de recreatiesector
weer even snel vergeten was als het zich had
aangediend. Iedere keer wanneer de grote
stroom vakantiegangers eraan kwam begon
men het te onderkennen. Er werd dan een tijd
aangemodderd, er vielen harde woorden,
maar een maand later was het met de se
rieuze discussie over de vraag hoe het een
volgend keer te voorkomen compleet ge
daan. Tot het een volgend keer weer te laat
was en opnieuw mis ging.
De hele gang van zaken rondom de moeilijk
heden met de opvang van het groeiend aan
tal kampeerders in de topweken van de va
kantie is te vergelijken met het nu al vele
tientallen jaren voortslepende 'probleem'
van de vakantiespreiding. Iedereen onder
kent het: bijna iedereen heeft er tegenwoor
dig persoonlijk mee te maken. Toch is het
kennelijk nog steeds te moeilijk om een serie
gerichte beslissingen te nemen zodat er van
vakantiespreiding werkelijk iets terecht
Komt. we zijn benieuwd hoe ver dit jaar de
echo draagt van de moeilijkheden en het va-
kantebederf dat uit de overvolle kampeer
terreinen asm de Zeeuwse kust aan herinne
ringen mee naar huis is genomen,
is genomen.
KEES VAN DER MAAS